O pierwszym zamku barczewskim (Castrum Wartenberg) wiemy, że stał nad Pisą w pobliżu ujścia do jeziora Wadąg. Dziś na tych terenach położona jest wieś Barczewko. Był to prawdopodobnie obiekt drewniano - ziemny do niedawna niezlokalizowany w terenie. Jednak odkrycie grodziska zwanego "Stare miasto" lub "Stare pole" przy ujściu rzeki Orzechówka do jeziora Wadąg wzmogło zainteresowanie Barczewem i jego najstarszymi dziejami, przed nową lokacją.
Grodzisko jest aktualnie profesjonalnie badane w ramach projektu "Warmińskie Pompeje". Zgliszcza dawnego miasta zostały bowiem pod ziemią tak jak je zniszczono w połowie XIV wieku. Teren ten nie był już nigdy zasiedlony, stąd taka szumna nazwa i zainteresowanie archeologów z całej Europy. Zamek wzniesiony tuż przed miastem, przez badaczy niemieckich lokowany był w jego obrębie. Nie zgadzało się to z dokumentami, bo "Stare miasto" położone jest nie nad Pisą, lecz Orzechówką. Wyniki aktualnych prac na grodzisku również wykluczyły istnienie w nim rezydencji biskupiej.
Polscy naukowcy na prawdopodobne miejsce po zameczku wytypowali wzgórze w zakolu Pisy, oddalone od dawnego miasta o 1,7 km na wschód. Lokalna nazwa to Romowa Góra, a niemiecka Wachthügel (wzgórze strażnicze).
A jeszcze w XIX wieku spotykana była nazwa Zamek Gunelauken. We wczesnym średniowieczu był to bowiem obszar grodowy plemion pruskich zwany Terra Gunelauke. Dawna warownia Prusów była świetnie usytuowana pod względem obronnym, z 3 stron otaczała ją rzeka.
Niestety, w okresie międzywojennym postawiono tam zabudowania mieszkalne, więc grodzisko zostało zniszczone i nie może być na razie zbadane. W 1929 r. znaleziono tam wczesnośredniowieczną formę odlewniczą do srebrnych wyrobów (kopia znajduje się w muzeum zamkowym w Olsztynie). Niektórych badaczy nie przekonuje do lokalizacji w tym miejscu zamku biskupiego zbyt mała powierzchnia do zabudowy (450 m2) i spora odległość od miasta.
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego grodziska Romowa Góra / Wachthügel / Gunelauken. A - grodzisko, B - Pisa
Plany i rekonstrukcje
Plan grodziska Wachthügel otoczonego rzeką Pisą
Niemiecka mapa sztabowa Barczewka z zaznaczonymi dwoma grodziskami: Stare Miasto i Wachthügel
Historia, wydarzenia
Zamek wzniesiono w 1325 roku z inicjatywy biskupa warmińskiego Eberharda z Nysy pod kierownictwem wójta Fryderyka von Liebenzell.
W kronice Piotra z Dusburga znajduje się wzmianka iż podczas mszy po zakończeniu budowy pojawił się dobry znak - ukazała się biała gołębica.
Rozwój zamku i nowo lokowanego miasta został przerwany przez najazd Litwinów pod wodzą Kiejstuta w roku 1354. Zniszczyli oni doszczętnie Barczewo wraz z warownią, które zostało przeniesione w bardziej obronne miejsce 7 km na wschód, a w okolicy starego miejsca powstała osada Stare Barczewo (obecnie Barczewko). W 1993 r. olsztyński geodeta J. Miałdun przelatując nad Barczewkiem zobaczył grodzisko z zarysami budynków i dróg. Wszystko dzięki specyficznej wegetacji jęczmienia, którym obsiany był teren grodziska. Po potwierdzeniu odkrycia przez archeologów grodzisko zostało otoczone opieką i wpisane do rejestru zabytków. Wstępne badania rozpoczęły się w 2013 roku.
Dostarczyły one wiele cennych informacji i XIV-wiecznym osadnictwie. Poznane zostało całe rozplanowanie miasta. Niestety kwestia lokalizacji zamku biskupiego wciąż nie jest do końca jasna.
Wiele wskazuje że powstał on w miejscu strażnicy plemion pruskich, zwanej Gunelauken.
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT Grodzisko Romowa Góra - Barczewko 126
CZAS Oglądnięcie z drogi zajmuje kilka minut.
WSTĘP Zabroniony - teren prywatny. Wzgórze można oglądać z zewnątrz.
Położenie i dojazd
Centralna część woj. warmińsko-mazurskiego. 15 km na północny-wschód od Olsztyna. Zobacz na mapie.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N53.84170824° E20.61958913°
format DM (stopnie, minuty): 53° 50.5024944'N 20° 37.1753478'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 53° 50' 30.15''N 20° 37' 10.52''E
Bibliografia
Haftka Mieczysław - Zamki krzyżackie w Polsce. Szkice z dziejów
Klimek Robert - Próba ustalenia zasięgu TERRA GUNELAUKE w świetle źródeł archeologicznych
Filmy wideo
Badania archeologiczne na stanowisku Barczewko/Alt Wartenburg (2013-2015)
Re: super miejsce Autor: Xavier Data: 2013-12-29 20:13:37
Przeprowadziłem się tu 5 lat temu. Nie narzekam. Lepiej niż na blokowisku, gdzie wcześniej mieszkałem. Nie mam wprawdzie wielu znajomych wśród miejscowych- ale tych co poznałem to bardzo fajni i sensowni ludzie, niektórzy to ziomale z Olsztyna.
Super jezioro, wiele fajnych tras rowerowych. Jedyne co KONIECZNIE TRZEBA POPRAWIĆ TO DROGA I CHODNIKI- KO-NIE-CZNIE. Pozdrawiam
"Dokładna lokalizacja i wygląd warowni nie są znane" - w Barczewku obok sklepu jest droga, która prowadzi do tego miejsca nad jeziorem, gdzie była warownia.
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).