Chełm-Bieławin

Średniowieczna wieża

Wieża w Bieławinie, będącym obecnie częścią Chełma, jest jedyną pozostałością zabudowy średniowiecznej osady i warowni ochraniającej stolicę ruskiego księstwa. Przed wojną było tu jeszcze co oglądać, ale obecnie należy uczciwie napisać, że jest to wyjątkowo mało atrakcyjne miejsce. Mury o wysokości niecałego metra stoją na lekko zabagnionej łące na drobnym wzniesieniu. Widać, że w większej części jest to współczesna rekonstrukcja. Jak informuje tablica informacyjna prowadzone tu badania archeologiczne przyniosły bardzo znaczące odkrycia dotyczące samego obiektu jak i osadnictwa z różnych okresów chronologicznych. Wzbogaciły one miejscowe muzea, niestety nie podano szczegółów.
Wieża zbudowana była w dolinie Uherki na kamiennym fundamencie na planie prostokąta o wymiarach 11,4 x 11,8 m przy grubości murów od 1,60 do 1,75 m i wysokość przekraczającej 16 m. Była więc zdecydowanie większa od wieży w Stołpiu, do której jest często porównywana. Znacznie bliżej jej do wieży na Wysokiej Górce w Chełmie. Budulcem były kamienie łamane o nieregularnych kształtach łączone na zaprawie wapiennej. Posiadała pięć kondygnacji. Na dole znajdowała się piwnica z lochem, wyżej kuchnia i spiżarnia, nad nią pomieszczenie mieszkalne, a na czwartej kondygnacji komnata reprezentacyjna. Podłoga wyłożona była w niej glazurowaną cegłą oraz płytkami ceramicznymi. Okna ozdobiono zielonym kamieniem - glaukonitem. Najwyższa kondygnacja pełniła funkcje stricte obronne i obserwacyjne. Mogła onA nie posiadać stropu.
W otoczeniu budowli nie natrafiono na ślady zabudowy murowanej, ani na wały. Wieża była więc otoczona drewnianą zabudową gospodarczą, a bezpieczeństwo zapewniały jedynie mokradła. Znalezione zabytki ruchome i kości zwierzęce świadczą, iż uprawiano tu rolę, hodowlę, rybołówstwo, tkactwo i zaawansowane rzemiosło.