Miasto Biskupiec było niegdyś siedzibą okręgu administracyjnego księstwa warmińskiego zwanego komornictwem. Komornictw takich było 7 i podlegały one biskupom warmińskim, którzy władzę sprawowali za pośrednictwem burgrabich rezydujących
w lokalnych zamkach. Dbali oni o obronność warowni i wykonywali funkcje sądownicze oraz administracyjne.
Zamek w Biskupcu jest mało znany i niewiele o nim wiadomo. Nie istnieje już od 5 wieków. Widnieje jednak w herbie miasta, jako gmach o spadzistym dachu z dwiema wieżami zwieńczonymi blankami. Jego funkcją była obrona szlaku Warszawa - Królewiec oraz południowo-wschodniej granicy księstwa, głównie przed Litwinami.
Istnieje kilka hipotez co do położenia budowli, ale najbardziej prawdopodobna to północno - zachodni kraniec starego miasta, w zakolu rzeki Dymer, gdzie archeolodzy natrafili na kamienne fundamenty i cegły gotyckie.
Odkrycie zostało określone jako pozostałość zabudowy późnośredniowiecznej. Niestety, nie kontynuowano prac, bo teren dookoła jest zabudowany lub stanowi prywatne działki. Miejsce wykopalisk (ul. Topiel 7) stało się parkingiem, a stojąca obok rudera została przebudowana w nowy dom.
Niedaleko badanej posesji znajduje się kościół, a za rzeką staw, więc usytuowanie w tym miejscu zamku
wydaje się bardzo prawdopodobne.
Obecnie można tylko przejść się ulicami, które były hipotetycznym terenem zamkowym, oglądnąć opływająca go od zachodu i północy rzeczkę.
Herb Biskupca z murami zamku
Historia, wydarzenia
Zamek Biskupiec wzniesiono w II połowie XIV wieku z inicjatywy biskupa warmińskiego Henryka III Sorboma.
Pierwsza potwierdzona w dokumentach wiadomość o jego istnieniu pochodzi z przywileju lokacyjnego dla wsi Bęsia z roku 1389, jednak początek budowy nastąpił ok. roku 1379. Obiekt obronny nazywany jest tam strażnicą. Na początku była to budowla drewniana otoczona palisadą, potem ją rozbudowano do postaci warowni murowanej. W 1395 r. biskup Henryk III Sorbom wystawił w tej budowli dokument lokacyjny dla miasta, które wyrosło z osady przyzamkowej (Biskupiec był najmłodszym miastem na terenie Warmii).
Od zamku biskupiego miasto wzięło swą niemiecką nazwę Bischofsburg. Podczas tzw. "wojny głodowej" z Krzyżakami w 1414 r. Biskupiec z zamkiem został poważnie zniszczony. Warownię jednak odbudowano. Ostateczną zagładę zamkowi przyniosła wojna trzynastoletnia (1454-1466). Tym razem odbudowy nie podjęto.
W 1997 lub 1998 r. przeprowadzono pod kierunkiem mgr. Adama Mackiewicza badania archeologiczne działki przy ulicy Topiel, przed planowaną inwestycją budowlaną. Fragment sprawozdania z badań:
"Najciekawszym jednak elementem, który wystąpił w obrębie wykopu 4 był niewątpliwie fragment fundamentu kamiennego uchwycony między 0,2 a 1,4 m. profilu północno-wschodniego odcinka oznaczonego jako 4a. Był to mur kamienny z dużych głazów narzutowych
spojonych mocną zaprawą wapienną. Mur ten miał 1,2 m. szerokości. W stropie zachowały się także dwie warstwy cegieł, przy czym warstwę dolną tworzyły cegły gotyckie o wymiarach 310 x 150 x
90 mm łączone na zaprawę wapienną, górną zaś cegły maszynowe łączone na zaprawę cementową. Dowodzi to wykorzystania starego muru przez zabudowę późnonowożytną. W przypadku muru zasadniczego, mamy tu niewątpliwie do czynienia z reliktami zabudowy późnośredniowiecznej. Nie można wykluczyć, iż jest to pozostałość po zamku biskupów warmińskich [...]".
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego Biskupca. Zaznaczony hipotetyczny teren zamku. W - miejsce wykopalisk, K - kościół, R - rzeka Dymer, S - staw.
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT brak
CZAS Oglądnięcie miejsca po zamku zajmuje ok. 10 minut.
WSTĘP Teren zabudowany, można pochodzić tylko ulicami.
Położenie i dojazd
Centralna część woj. warmińsko-mazurskiego. 33 km na wschód od Olsztyna, 35 km na północ od Szczytna. Zamek stał na terenie zajmowanym m.in. przez budynek przy ul. Topiel 7.
Zobacz na mapie.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N53.86419676° E20.95340765°
format DM (stopnie, minuty): 53°51.8518056'N 20°57.204459'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 53°51'51.11''N 20°57'12.27''E
Bibliografia
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek - Warmia i Mazury
Galeria zdjęć
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Re: Re: prawdopodobne położenie zamku Autor: Mariusz Data: 2025-02-17 14:08:18
Jestem świeżo po lekturze historii Biskupca napisanej przez Teicherta. Analizując jej zapisy odnośnie istnienia rozkopanego wzgórza pomiędzy kościołem a rzeką a także faktu, że obecny most przy księgarni znajdował się kiedyś 1,5 metra niżej jak również przyglądając się umiejscowieniu oznaczenia zamku/grodziska po prawej stronie kościoła na planie miasta zaznaczonym na mapie Hennebergera z 1638 roku sugeruję umiejscowienie zamku mniej więcej w miejscu obecnego pomnika papieża. W tym miejscu znajdowała się rozkopana góra. Plan z kanałami pod kościołem wspomniany we wcześniejszym poście pokazuje oznaczenie zamku w miejscu ulicy Ogrodowej przy tym pomniku. Ziemia z rozkopania górki podniosła okolice obecnego mostu z obu stron, bo ul. 1-go Maja też jest nienaturalnie wyżej przy moście niż dalej. Przedwojenna plebania stojąca w miejscu obecnego pomnika prawdopodobnie stała na resztkach zabudowy zamku a po jej likwidacji po wojnie powstało znaczne obniżenie terenu kształtujące obecny krajobraz tego miejsca. Zlikwidowanie wzgórza zamkowego wyjaśnia brak pozostałości po zamku do naszych czasów.
Re: prawdopodobne położenie zamku Autor: Marcin Data: 2021-09-08 09:26:56
Przygotowując się do konkursu wiedzy o Biskupcu, będąc zupełnym pacholęciem, lat temu ze 30-kilka, przeczytałem sporo książek. Jedne bardziej bajarskie, drugie prawdopodobne a trzecie oparte na źródłach historycznych. Wiele elementów jest jasna, ale kilka się rozmijało znacznie. Niestety po tylu latach nie potrafię powiedzieć, z którego typu źródła pochodziła informacja, ale 3 lokalizacją zamku była mniej więcej dzisiejsza lokalizacja browaru. W okresie, kiedy wedle źródeł lokowano zamek, miejsce było ujściem rzeki Dymer do jeziora Kraksy (polecam przejrzeć zmiany linii brzegowej jezior Kraksy i Dadaj w te 600 lat - lektura ciekawa sama w sobie).
O ile źródło było dość wiarygodne, oznaczałoby, że Biskupiec rozciągał się między Zamkiem, a Kościołem, z czego do dziś zachował się jedynie ten drugi.
Re: Re: prawdopodobne położenie zamku Autor: M Data: 2013-03-10 11:53:28
Też poszukiwałem śladów zamku w Biskupcu. Według książki z lat 6o-tych o historii miasta i gminy zamek miał znajdować się na północnym brzegu rzeki Dymer a więc gdzieś między szpitalem a ulicą 1-go Maja. jednak nie wydaje mi się to prawdopodobne aby lokalizować zamek po drugiej stronie rzeki niż kościół i późniejsze miasto. Bardziej prawdopodobna lokalizacja wynika z artykułu zamieszczonego na niemieckojęzycznej stronie o Biskupcu www.bischofsburg.de gdzie na podstawie książki o historii miasta z początków XX w. umieszcza się zamek na ulicy Pionierów naprzeciwko kościoła. Moim zdaniem to najbardziej prawdopodobna lokalizacja choć niedawno w pewnej książce przeglądanej w księgarni, której tytułu niestety nie pamiętam był rysunek sieci kanałów podziemnych pod skrzyżowaniem ulic Ogrodowej i 1-go Maja z oznaczeniem "Z" (według opisu obok - zamek). Zamek niżej niż kościół mi jednak nie bardzo pasuje do podstaw obronności ze średniowiecza.
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
brak
