Biskupiec

Średniowieczny zamek biskupi

Zamek Biskupiec wzniesiono w II poł. XIV wieku z inicjatywy biskupa warmińskiego Henryka III Sorboma. Pierwsza potwierdzona w dokumentach wiadomość o jego istnieniu pochodzi z przywileju lokacyjnego dla wsi Bęsia z roku 1389, jednak początek budowy nastąpił ok. roku 1379. Obiekt obronny nazywany jest tam strażnicą. Na początku była to budowla drewniana otoczona palisadą, potem ją rozbudowano do postaci warowni murowanej. W 1395 r. biskup Henryk III Sorbom wystawił dokument lokacyjny dla miasta, które wyrosło z osady przyzamkowej. Od zamku biskupiego miasto wzięło swą niemiecką nazwę Bischofsburg. Podczas tzw. "wojny głodowej" z Krzyżakami w 1414 r. Biskupiec z zamkiem został poważnie zniszczony. Warownię jednak odbudowano. Ostateczną zagładę zamkowi przyniosła wojna trzynastoletnia (1454-1466). Tym razem odbudowy nie podjęto.
W 1997 lub 1998 r. przeprowadzono pod kierunkiem mgr. Adama Mackiewicza badania archeologiczne działki przy ulicy Topiel, przed planowaną inwestycją budowlaną. Fragment sprawozdania z badań:
"Najciekawszym jednak elementem, który wystąpił w obrębie wykopu 4 był niewątpliwie fragment fundamentu kamiennego uchwycony między 0,2 a 1,4 m. profilu północno-wschodniego odcinka oznaczonego jako 4a. Był to mur kamienny z dużych głazów narzutowych spojonych mocną zaprawą wapienną. Mur ten miał 1,2 m. szerokości. W stropie zachowały się także dwie warstwy cegieł, przy czym warstwę dolną tworzyły cegły gotyckie o wymiarach 310 x 150 x 90 mm łączone na zaprawę wapienną, górną zaś cegły maszynowe łączone na zaprawę cementową. Dowodzi to wykorzystania starego muru przez zabudowę późnonowożytną. W przypadku muru zasadniczego, mamy tu niewątpliwie do czynienia z reliktami zabudowy późnośredniowiecznej. Nie można wykluczyć, iż jest to pozostałość po zamku biskupów warmińskich [...]".