Możesz ocenić: Bodzentyn / świętokrzyskie - Gotycki zamek biskupi, później rozbudowany
Opis
uiny bodzentyńskiego zamku położone są na stromym brzegu rzeki Psarki. Od początku swoich dziejów zamek był często rozbudowywany przez kolejnych właścicieli - biskupów krakowskich, do dziś jednak widoczne są jeszcze mury pierwotnej budowli średniowiecznej.
Bogactwo wnętrz
Zachowały się opisy bogato wyposażonych komnat zamkowych. Sufity były ozdobione malowidłami, ściany upiększono polichromiami i arrasami. Każda komnata miała swój piec w indywidualnym kolorze i z pięknymi ornamentami. Potwierdziły to prace archeologiczne, natrafiono bowiem na wspaniałe kafle, które trafiły do muzeum w Kielcach. Poza tym znaleziono fundamenty gotyckiego wykusza.
Kiedyś zamek był wielką rezydencją na którą składał się też ogród włoski rozciągający się do terenu pobliskiego kościoła, zwierzyniec oraz kilkanaście budynków gospodarczych na przedzamczu w tym: piekarnia, rzeźnia, stodoły, wozownia, magazyny a także drewniany dwór, zamieszkiwany przez właścicieli podczas licznych przebudów i remontów zamku. W czasach największej świetności sam zamek składał się z trzech skrzydeł z dziedzińcem w środku, posiadał też jedną narożną wieżę wykorzystywaną jako więzienie. Całość była otoczona murem. Obecnie zachowały się wysokie ściany z otworami okiennym, (niektóre z obramowaniami na których widać herby Ślepowron i Nałęcz) oraz XVII-wieczny portal wykonany z czerwonego piaskowca. Niestety podobnie jak mury jest on wysprejowany. Widać, że miejscowe półgłówki nie próżnują. Przed portalem leża szczątki kamiennego mostu. W dole rzeka Psarka tworzy kilka niewielkich rozlewisk zwanych sadzawkami, prowadzi tam ścieżka oraz drewniane mostki, co również warto zobaczyć.
Ruiny na pocztówce z roku 1902. Widać że Psarka była kiedyś znacznie większą rzeką
Plan
Plan założenia zamkowego w późnym średniowieczu wg M. Brykowskiej
Źródło: Leksykon Zamków w Polsce, L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Arkady 2002
Historia
amek zbudowano w II poł. XIV w. z inicjatywy biskupa krakowskiego Floriana z Mokrska herbu Jelita. Zamek był murowany i miał wysoką wieżą z więzieniem w piwnicach. Stanął na miejscu drewnianego dworu biskupa Bodzanty z Jankowa i Wrześni herbu Róża, który przeniósł tu siedzibę biskupią z pobliskiego Tarczka w w poł. XIV w. Zamek został sprzężony z fortyfikacjami miejskimi Bodzentyna. Składał się z czworobocznej wieży w płn.-zach. narożniku oraz przylegającego do niej budynku mieszkalnego.
Zamek od strony dziedzińca w I pol. XIX w. Akwarela T. Chrząńskiego.
Źródło: Zamki w Polsce, Bohdan Guerquin, Arkady 1984
Jakub Zadzik
Bodzentyński zamek był jednym z ulubionych miejsc biskupów krakowskich. Szczególnie upodobał go sobie bp Jakub Zadzik - kanclerz wielki koronny, mąż stanu, który zapisał się w historii jako wielki wróg reformacji i bardzo zręczny dyplomata. Prowadził rokowania ze Szwedami i Moskwą, był też rozjemcą w wewnętrznych sporach w kraju. Jego skrywaną tajemnicą był fakt, że nie pochodził z rodziny szlacheckiej. On to doprowadził do zniszczenia słynnego na całą Europę ariańskiego ośrodka nauk w Rakowie. O jego bezwzględności mówią jeszcze inne relacje, nie wiadomo jednak czy są one prawdziwe. Podobno jednego z uwięzionych w zamku innowierców głodził tak długo, iż musiał on zjeść własne księgi. Z kolei inny znany protestant Krowicki został odbity przez przyjaciół i uniknął losu swoich braci. Należy jednak pamiętać, że arianie zawsze popierali protestanckich Szwedów i innych wrogów Polski, niszczyli obiekty kultu katolickiego, stąd spotykały ich później często zasłużone prześladowania.
1380 r. -po śmierci Floriana z Mokrska zamek przejął Zawisza z Kurozwęk herbu Poraj
1410 r. - przed bitwą pod Grunwaldem na zamku zatrzymał się król Władysław Jagiełło, który odbywał pielgrzymkę do klasztoru na Świętym Krzyżu. Przyjął tu posłów z Pomorza
1413 r. - pożar zniszczył miasto i naruszył też zamek. Wkrótce później biskup Zbigniew Oleśnicki dokonał pierwszej rozbudowy zamku - wzniósł północne skrzydło mieszkalne
1420 r. - zachowała się wzmianka o remoncie wieży dokonywanym przez miejscowego cieślę
koniec XV w. - kardynał Fryderyk Jagiellończyk dobudował od wschodu nowe reprezentacyjne skrzydło mieszkalne z wieżyczkami w których były latryny i klatka schodowa
II poł. XVI w. - biskup Franciszek Krasiński rozpoczął wielką przebudowę starego zamku w renesansową rezydencję. Powstały wtedy m.in. arkadowe krużganki w skrzydle wschodnim
1581 r. - prace kontynuował i zakończył w tym roku biskup Piotr Myszkowski, sprowadził w tym celu włoskiego architekta Jana Balcera.
I poł. XVII w. - biskup Piotr Tylicki postawił skrzydło południowe oraz budynek bramny, do którego prowadził most ponad wykopaną fosą
lata 1657 - 1691 r. - prowadzono prace nad kolejną rozbudowę zamku, tym razem w stylu barokowym. Zakończył je biskup Jan Małachowski. Rezydencji nadano kształt podkowy. Od miasta zamek oddzielono murem, wtedy też powstał portal z czerwonego piaskowca
ok. poł. XVIII w. - następna przebudowa po kierunkiem architekta Jakuba Fontany
1789 r. - gdy właścicielem chylącemu się już ku upadkowi zamku był biskup Sołtyk, sejm zadecydował o przejęciu majątku biskupów krakowskich (w tym i zamku) przez państwo. Od tej pory był wykorzystywany jako magazyn i szpital. Potem próbowano jeszcze zaadoptować go na potrzeby fabryki i siedziby władz miejskich, ale nic z tego nie wyszło
Zamek od strony wschodniej w I pol. XIX w. Akwarela T. Chrząńskiego.
Źródło: Zamki w Polsce, Bohdan Guerquin, Arkady 1984
I poł. XIX w. - w kilku zachowanych salach zamkowych mieszczanie Bodzentyna urządzali jeszcze bale
II poł. XIX w. - mury zamkowe zaczęły się walić. Dodatkowo okoliczni mieszkańcy rozbierali to co zostało traktując ruiny jako źródło darmowego budulca
1902 r. - zamek uznano za zabytek i otoczono ochroną
Litografia Juliana Ceglińskiego z 1858 r.
Zwaliska zamku biskupów krakowskich w Bodzentynie wg Feliksa Brzozowskiego. Tygodnik Ilustrowany 1882 r.
Wstęp
Wolny
Położenie i dojazd
Centralno - północna cześć woj. świętokrzyskiego. 22 km. na południowy zachód od Starachowic, 35 km na północny wschód od Kielc. Zobacz na mapie.
Pociągiem można dojechać tylko do Starachowic lub Kielc. Dalej PKS-em. Zamek leży w zachodniej części miasta niedaleko górnego rynku, przy kościele. Charakterystycznym punktem jest też rzeczka obok drogi, wzgórze zamkowe jest nad nią. Z rynku dolnego idzie się ulicą Langiewicza do górnego rynku, a potem ul. Słoneczną, są tam kierunkowskazy. Samochodem można dojechać pod same ruiny.
Współrzędne geograficzne:
format D (stopnie): N50.94208056°, E20.95164444°
format DM (stopnie, minuty): 50° 56.5248336'N, 20° 57.0986664'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 56' 31.49''N, 20° 57' 05.92''E
Czas
Z dolnego rynku idzie się ok. 10 min., z górnego 3 min. Pobieżne oglądnięcie zajmuje ok. 20 min.
Bibliografia
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Jurasz Tomasz - Zamki i ich tajemnice
Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Rogiński Ryszard - Zamki i twierdze w Polsce. Historia i legendy
Sypkowie Agnieszka i Robert - Zamki i warownie ziemi sandomierskiej
Zdjęcia
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Ołtarz z katedry na Wawelu w Bodzentynie Autor: korek Data: 2015-03-23 22:15:40
Warto wspomnieć, że w kościele w Bodzentynie znajduje się oryginalny ołtarz z katedry na Wawelu, który trafił do niego, gdy na Wawel w 17 wieku trafił nowy modny barokowy ołtarz. Opis jest w Wikipedii.
Śniadka parcele:) i rzeki Autor: Artur rocznik 78 Data: 2014-10-19 23:41:53
Kurna nie wiem co w tym miecielice tkwi ale do dzisiaj pamiętam jak babcia kupowała mi lody po sprzedaniu jabłek:) Chce znowu poczuć ten czas i zapach który był, jest i będzie do końca mych dni we mnie. Jestem inny i ale czas wracam do tych wspomnień....
Re: Nie przyjerzdzaj tylko sie rozczarujesz Autor: didina Data: 2014-05-23 13:32:15
Polecam piękny Bodzentyn. Uwielbiam to miasto. Spędzałam tam wszystkie wakacje, ferie i cały wolny czas. To są rodzinne strony mojej mamy. Nigdy nie spotkałam się z ćpaniem czy ubliżaniem. Wiadomo jak wszędzie są różni ludzie ale ogólnie jest super. Bardzo polecam. Urokliwe mini miasteczko :-)
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).