ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | |||||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Bolków (woj. dolnośląskie) - Gotycki zamek książęcy, rozbudowany w stylu renesansowym
Jeden z największych zamków na Dolnym Śląsku leży na prawym brzegu Nysy Szalonej, na wzgórzu o wysokości 396 m npm.
W sylwetce zabytku uwagę zwraca wysoka na 25 m o zaskakującym kształcie. Jest ona okrągła, ale od strony bramy czyli kluczowego z punktu widzenia obrońców miejsca, posiada ostrą krawędź zwaną dziobem lub ostrzem. Takie rozwiązanie jest bardzo rzadkie. Wiele opracowań uznaje je nawet za jedyne w kraju, choć całkiem nie daleko, bo w Płoninie można zobaczyć podobne. Dziób utrudniał atakującym ostrzał - wieża w ich kierunku była "zwężona", a pociski mogły się ześlizgiwać po "dziobie". Wieża posiada cztery kondygnacje i mury o grubości dochodzącej do 4,5 metra, a wejście do niej wykuto na drugiej kondygnacji na wysokości 9 metrów (dostawione drewniane schody w przypadku zagrożenia można było łatwo spalić). W najniższej kondygnacji, która dostępna była tylko z piętra, znajdował się loch głodowy, dlatego budowla nazywana jest Wieżą Głodową. Wieża jest oczywiście udostępniona zwiedzającym - widać z niej dokładnie całe założenie zamkowe oraz malowniczą okolicę. Wyraźnie odróżnia się najstarsza część warowni Bolków - zamek górny. To na nim znajdują się główne budynki zamkowe oraz pierwotny dziedziniec. Jego mury, przekraczające 15 metrów wysokości, od strony miasta zwieńczone są renesansową, śląską attyką złożoną z półkuli i tzw. jaskółczego ogona. Budynki mieszkalne posiadały trzy kondygnacje i obecnie są mocno zrujnowane - nie posiadają dachów. Rezydencja księcia podzielona na duża salę reprezentacyjną i część mieszkalną, znajdowała się na 1. piętrze budynku pałacowego położonego od strony płn.-wschodniej. Tutaj również umieszczono kaplicę. W budynku tym odkryto pozostałości krużganków i piwnic. Drugi budynek zwany Domem Gotyckim powstały ze złączenia 4 obiektów stoi od wschodu. Miał on przeznaczenie mieszkalne i gospodarcze. Jego część najbliżej wieży głodowej to pierwotna wieża mieszkalno - obronna, natrafiono tam na najstarsze partie murów w całym założeniu oraz przypuszczalnie ślady pierwszej kaplicy. Najwyższe kondygnacje zabudowy zamkowej służyły celom obronnym. Na drugim dziedzińcu (północnym) stoi młodszy budynek w najlepszym stanie, ponieważ był systematycznie remontowany. Jego część w postaci loggii stoi na zamku górnym. Ponieważ zamieszkiwały go kobiety zwany jest Domem Niewiast lub Kobiet. Posiadał on 3 kondygnacje i piwnice. Umieszczono tam muzeum już w 1923 roku i obecnie też działa tu taka placówka. Na pierwszym piętrze prezentowana jest wystawa stała "Budownictwo Obronne Księstwa Świdnicko-Jaworskiego", a na parterze wystawy czasowe. Ostatni zachowany budynek to domek straży przy bramie górnej. Jednokondygnacyjny dom służy dziś jako kasa. Zamek posiada w sumie 4 dziedzińce, z czego 3 otaczające zamek górny tworzą zamek dolny. Druga linia murów z XVI stulecia została wzmocniona licznymi bastejami i stanowiskami dla artylerii , teraz to kolejne punkty widokowe. Z badań archeologicznych wiadomo, że początkowo zamek składał się z kwadratowej wieży mieszkalno obronnej oraz budynku pałacowego od płn.-wschodu otoczonych murem obwodowym Dopiero w dalszym etapie powstała Wieża Głodowa i skrzydło wschodnie, które wchłonęło najstarszą wieżę. Sporną kwestią jest powszechne do niedawna przypisywanie księciu Bolkowi I budowę wieży w kształcie z dziobem już w końcu XIII wieku. Analogiczne rozwiązania spotykane są jednak później, zwykle w XV stuleciu. Prawdopodobnie więc pierwsza wieża bez dzioba została przebudowana, najwcześniej przez Bolka II w 2. połowie XIV wieku. Archeolodzy natrafili w niej na mury starszej budowli, identyfikowanej z jakimś nieznanym budynkiem stojącym w tym miejscu przed wieżą. A może są to pozostałości wcześniejszej wieży Bolka I? W kolejnych etapach otaczano zamek górny nową liną murów, kształtując zamek dolny z kolejnymi dziedzińcami. Najpierw powstał dziedziniec północny, na którym postawiono Dom Niewiast, a następnie Turniejowy od zachodu i południa oraz Zewnętrzny od wschodu. Na tym ostatnim prowadzono uprawy i hodowlę, stąd spotykana jest nazwa Ogrodowy. W wyniku rozbudowy warowni, powiększyła się ona z powierzchni 2500 m2 na początku XIV wieku do 7600 m2 w końcu XVI stulecia. Zamek Bolków słynie z corocznej imprezy odbywającej się w wakacje na zamkowym dziedzińcu - największego festiwalu muzyki gotyckiej w Europie Wschodniej - Castle Party, poza tym tutejsze bractwo organizuje też prestiżowe turnieje rycerskie. ![]() Przedwojenna pocztówka z dziedzińcem zamku górnego w Bolkowie w kierunku południowym ![]() Kolejna przedwojenna pocztówka pokazuje dziedziniec zamku górnego w Bolkowie w kierunku północnym
![]() Plan zamku w Bolkowie wg O. Czernera I - dziedziniec zamku górnego (pierwotnego), II - dziedziniec północny (wielki), III - dziedziniec Turniejowy, IV - dziedziniec Zewnętrzny (Ogrodowy) A - wieża (po 1280 r.), B1 - pierwotna wieża mieszkalna (po 1275 r.), B2, B3 - gotyckie budynki mieszkalne dołączone do wieży B1 (po 1280 r.), B4 - budynek mieszkalny (1. poł. XIV w.), wraz z B1, B2, B3 tworzy Dom Gotycki, C - budynek pałacowy, siedziba księcia (po 1275 r.), C1 - trzy mocne przypory (XV w.), D - budynek tzw. Dom Niewiast (po 1540 r.), obecnie muzeum, D1 - loggia Domu Niewiast (koniec XVI w.), E - brama na zamek górny 1 - cysterna na wodę (XVI w.), 2 - pierwsza basteja na zamku (koniec XV w.), 2a - basteja (1540 r.), 3 - brama górna z budynkiem straży (koniec XVI, 4 - występy w murach przeznaczone dla artylerii (po 1540 r.), 5 - dwie basteje utworzone na bazie baszt miejskich (po 1540 r.), 6 - baszta łupinowa (po 1540 r.), 7 - Wielka Basteja, 8 - brama dolna z szyją bramną ![]() Elewacja wschodnia zamku (od strony miasta). 1 - wieża dziobowa, 2 - gotyckie skrzydło wschodnie, 3 - budynek płn.-wsch., 4 - występy dla artylerii, 5- dwie basteje utworzone z baszt miejskich, 6 - baszta łupinowa, 7 - Wielka Basteja, 8 - jedna ze szkarp budynku płn.-wsch. Źródło:Zamki Śląskie, Bohdan Guerquin, Warszawa 1957 ![]() Plan wieży dziobowej w Bolkowie Źródło: Zamki Śląskie, Bohdan Guerquin, Warszawa 1957 ![]() Zamek Bolków około 1300 roku oraz 1350 roku. Rekonstrukcje O. Czernera. ![]() Zamek Bolków około 1550 r. Rekonstrukcja O. Czernera. ![]() Plan Bolkowa z ok. połowy XVIII wieku wg F. B. Wernera
Dzieje zamku w Bolkowie sięgają 2. połowy XIII wieku.
Budowę rozpoczął
książę Bolesław II Łysy zwany Rogatką od muru obwodowego o nieregularnym kształcie, pałacowego budynku mieszkalnego przy płn.-wsch. krańcu (C na planie powyżej) oraz dwupiętrowej wieży mieszkalnej (B1).
Wjazd prowadził od północnego zachodu, a dodatkowa furta znajdowała się od wschodu (w miejscu budynku B4). Warownia nazywana byłą wtedy Hain lub Gaj i stała na straży kilku szlaków przebiegających przez okolicę, m.in. Szlaku Bursztynowego. Niesłuszne jest obecne w starszej literaturze przypisywanie większej roli w budowie zamku synowi Rogatki - Bolkowi I.
![]() Widok Bolkowa z zamkiem w 1742 r. ![]()
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ruiny zamku ok. 1840 roku. Staloryt A.H. Payne'a wg rysunku A. Richtera ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bolków z zamkiem na litografii z ok. 1840 r. Ernsta W. Knippela
![]() Przedwojenna pocztówka z Bolkowem i górującym nad nim zamkiem ![]() Zamek Bolków na pocztówce z 1908 roku
Legenda mówi iż książę Bolko II zakochany był w pięknej Kunegundzie, córce rycerza Lottara. Rodzice jednak postanowili już o jego małżeństwie z księżniczką austriacką Agnieszką. Aby pozbyć się problemu, wysłano Lottara z misją do jakiegoś polskiego dworu i tam podstępnie pojmano. Samą Kunegundę zamknięto w klasztorze i ogłoszono że oboje nie żyją. Załamany Bolko spełnił wole rodziców i poślubił Agnieszkę. Po pewnym czasie jednak księżna matka w obawie o możliwość wyjścia na jaw prawdy, postanowiła załatwić sprawę ostatecznie. Wynajęła w tym celu zielarza, któremu poleciła sporządzić zabójczą miksturę i podać ją Kunegundzie. Ten zrobił truciznę i przekazał ją nieświadomemu niczego swemu uczniowi Jakubowi Thaua. Młodzieniec ów odkrył jednak spisek i powiadomił o wszystkim przełożoną klasztoru. Na jej rozkaz urządzono mistyfikację, w klasztornym grobowcu złożono trumnę i ogłoszono że na dziwną chorobę zmarła jedna z nowicjuszek. Kunegunda zaś zamieszkała w domu rodzinnym Jakuba, gdzie podawała się za jego bratanicę. Zaczęła jednak tęsknić za Bolkiem, bardzo chciała uzyskać jakieś informacje o swoim ukochanym. Jakub wyjechał więc na dwór księcia, gdzie zyskał posadę nadwornego błazna. Wkrótce potem zmarła księżna matka, a młodej parze urodził się syn - Bolesław. Dalsze więzienie Lottara uznano za bezcelowe. Gdy uwolniony rycerz dowiedział się o otruciu swojej córki przez błazna księcia, zapałał zemstą. 29 lipca 1367 roku przedostał się na zamek w Bolkowie i zobaczył Jakuba Thaua bawiącego się z dzieckiem na dziedzińcu. Podbiegł tam, rzekł "Dziecko za dziecko . Twój syn za moją córkę!" i uderzył dziecko toporem. Nie wiedział, że to syn księcia, ani tego że Jakub uratował jego córkę. Odchodzący od zmysłów nadworny błazen wziął winę na siebie, powiedział że uderzył dziecko przez przypadek cegłą. Tłumaczenia nie pomogły, został ścięty w Świdnicy i zakopany pod bramą miejską. Uratował za to Lottara, który dowiedział się prawdy od matki Jakuba i wkrótce mógł spotkać się ze swoją córką. od tego czasu duch Jakuba w błazeńskim stroju pojawia się w niektóre ciemne noce na murach zamku w Bolkowie. Tyle legenda. Wśród historyków nie ma pełnej zgody czy Bolko II w rzeczywistości miał syna. Większość uważa, że to niemożliwe, jednak o jego potomku zabitym przez nadwornego błazna wspomina m.in. kronikarz z XVI wieku Joachim Cureus oraz Efraim Naso z XVII wieku. Istnienie następcy władcy księstwa świdnicko-jaworskiego miałoby kapitalne znaczenie dla przyszłości sporej części Dolnego Śląska. Ziemie te po śmierci Bolka II, nie przeszłyby bowiem pod zwierzchnictwo czeskie (a potem cesarskie, na kilka wieków) lecz pozostały rządzone przez Piastów związanych z Polską. ![]() Pocztówka z zamkiem w Bolkowie z roku 1940 Inna legenda dotyczy jeszcze starszych dziejów zamku. W imieniu książąt świdnickich władał nim rycerz Radzibor, który pewnego razu postanowił zejść na zbójecką drogę. Zaprosił więc na kolację do zamku grupę kupców, przebywających w mieście. Ich służbie kazał podać zatrute mięso, a samych kupców wrzucić do studni. Służba zmarła w męczarniach, jednak kupców czekała jeszcze gorsza śmierć głodowa. Po kilkunastu dniach Radzibor kazał usunąć zwłoki ze studni. Na jej dnie spodziewał się znaleźć pieniądze i kosztowności lecz ku jemu ogromnemu zdumieniu nic w niej nie było. Uznał to za czarną magię, sprowadził więc znanego maga aż z Frankonii. Ten obiecał pomóc, ale za cenę połowy złota, które spodziewał się odnaleźć. Wściekły Radzibor niechętnie przystał na warunek maga i razem zeszli do studni. Mijały godziny, a ze studni nie dochodziły żadne głosy. Wreszcie służba zajrzała do niej i zobaczyła leżącego nieprzytomnego Radzibora. Po magu nie było śladu. Chciwy rycerz-zbrodniarz odzyskał świadomość, ale postradał zmysły i wkrótce zmarł. ![]() Bolków na litografii z ok. 1850 r. Ernsta W. Knippela ![]() Miedzioryt C. F. Stuckarta przedstawiający Bolków na początku XIX wieku
ADRES I KONTAKT
![]() CZAS ![]() WSTĘP ![]() Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu: Zamek w Bolkowie ![]() Zamek w Bolkowie na miedziorycie z ok. 1820 r.
Centralna część woj. dolnośląskiego. 23 km na północ od Wałbrzycha, 30 km na wschód od Jeleniej Góry. Zobacz na mapie.
Zamek stoi w sąsiedztwie rynku miejskiego. Jest z daleka widoczny i nie sposób do niego nie trafić. Jadąc samochodem można zatrzymać się na zamkowym parkingu lub w centrum miasta. ![]() Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N50.921818°, E16.098002° format DM (stopnie, minuty): 50° 55.30908'N, 16° 5.88012'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 55' 18.54''N, 16° 05' 52.81''E ![]() "Zwaliska zamku Bolka na Dolnym Szlązku" wg Jana Krajewskiego. Tygodnik Ilustrowany 1882 r.
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Widok z rynku bolkowskiego na kościół ewangelicki, ratusz i zamek w XVIII wieku na rysunku Gustava Müllera
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Fly More Pro - Zamek Bolków z drona Wampirzyca z Bolkowa - przedstawienie legendy
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
![]() Powrót do strony startowej
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę