Możesz ocenić: Bolków (woj. dolnośląskie) - Średniowieczny zamek książęcy, rozbudowany w stylu renesansowym
Opis i stan obecny
Jeden z największych zamków na Dolnym Śląsku leży na prawym brzegu Nysy Szalonej, na wzgórzu o wysokości 396 m npm.
Podziemia zamku
Potwierdzone jest podziemne połączenie między zamkami w Bolkowie i Świnach. W czasie II wojny światowej było wykorzystywane przez Niemców, ponieważ oba obiekty miały duże znaczenie dla hitlerowców. Zamieniono je na siedziby fabryk zbrojeniowych. Na zamku Bolków mieścił się ośrodek badawczy i administracja tajnych zakładów firmy Vereinigte Deutsche Maschinenwerke. W rejonie miasta istniało kilka filii obozu Gross-Rosen, których więźniowie m.in. kopali tajne sztolnie i byli potem mordowani. Znane są opowieści o esesmanach, którzy osobiście zabetonowali wejścia do podziemi, a puste przestrzenie zalewali piaskiem i ziemią, tak np. zasypano studnię zamkową. W ostatnich latach prywatni poszukiwacze starali się dotrzeć do podziemi, jednak bez powodzenia. W 1998 r. powiało grozą, gdy okazało się, że organizator poszukiwań został zabity. Podobno były to porachunki gangów z Jeleniej Góry, ale któż to wie naprawdę...
Zamek Bolków już z daleka przedstawia sobą wspaniały widok, a dodatkowo z niektórych miejsc widzimy jeszcze sąsiednią warownię w Świnach.
Byłą to mocna twierdza, w której książęta jaworsko-świdniccy przechowywali swój skarbiec.
W sylwetce zabytku uwagę zwraca wysoka na 25 m wieża typu bergfried (ostatniej obrony) o zaskakującym kształcie. Jest ona okrągła, ale od strony bramy czyli kluczowego z punktu widzenia obrońców miejsca, posiada ostrą krawędź zwaną dziobem lub ostrzem. Takie rozwiązanie jest bardzo rzadkie. Wiele opracowań uznaje je nawet za jedyne w kraju, choć całkiem nie daleko, bo w Płoninie można zobaczyć podobne. Dziób utrudniał atakującym ostrzał - wieża w ich kierunku była "zwężona", a pociski mogły się ześlizgiwać po "dziobie".
Wieża posiada cztery kondygnacje i mury o grubości dochodzącej do 4,5 metra, a wejście do niej wykuto na drugiej kondygnacji na wysokości 9 metrów (dostawione drewniane schody w przypadku zagrożenia można było łatwo spalić). W najniższej kondygnacji, która dostępna była tylko z piętra, znajdował się loch głodowy, dlatego budowla nazywana jest Wieżą Głodową.
Wieża jest oczywiście udostępniona zwiedzającym - widać z niej dokładnie całe założenie zamkowe oraz malowniczą okolicę. Wyraźnie odróżnia się najstarsza część warowni Bolków - zamek górny. To na nim znajdują się główne budynki zamkowe oraz pierwotny dziedziniec. Jego mury, przekraczające 15 metrów wysokości, od strony miasta zwieńczone są renesansową, śląską attyką złożoną z półkuli i tzw. jaskółczego ogona. Budynki mieszkalne posiadały trzy kondygnacje i obecnie są mocno zrujnowane - nie posiadają dachów. Rezydencja książęca, podzielona na dużą salę reprezentacyjną i część mieszkalną, znajdowała się na 1. piętrze budynku pałacowego, stojącego od strony płn.-wschodniej. Tutaj również umieszczono kaplicę. W budynku tym odkryto pozostałości krużganków i piwnic.
Badania warowni
Od 2023 r. zamek bolkowski jest przedmiotem zaawansowanych badań naukowych pod kierunkiem dr S. Wilka i dr P. Nocunia. Dotychczasowe prace pozwoliły określić zamek jako unikatową budowlę na skalę europejską, a przy tym praktycznie niepoznaną.
Wykazano na większy zakres prac budowlanych w okresie panowania księcia Bolesław II Łysy niż wcześniej sądzono. Wydobyto pokaźny zbiór zabytków ruchomych zarówno z czasów średniowiecznych jak i nowożytnych: fragmenty ceramiki, naczyń szklanych, kafli piecowych, groty bełtów kusz, okucia żelazne, sprzączkę do paska, ołowiane plomby, srebrne szpilki. Wśród późnorenesansowych i wczesnobarokowych kafli leżących między murem obwodowym a bergfriedem były egzemplarze zdobione portretami władców m.in. Polski(Zygmunta III Wazy) i Danii (król Christian IV Oldenburg, królowa Anna Katarzyna) oraz śląskich arystokratów.
Sensacją było odkrycie kamiennych fundamentów nieznanej średniowiecznej budowli, zlokalizowanej przy Domu Niewiast i pałacu książęcym. Szukano tam studni, a być może natrafiono na najstarszy książęcy budynek mieszkalny lub kaplicę.
W 2024 r kontynuowano prace w dwóch z trzech wykopów wykonanych rok wcześniej. Do ciekawszych odkryć należy kościaną kostka do gry i 2 srebrne momenty z XVI wieku. Odsłonięto też oryginalny średniowieczny bruk.
Drugi budynek zwany Domem Gotyckim powstały ze złączenia 4 obiektów stoi od wschodu.
Miał on przeznaczenie mieszkalne i gospodarcze. Jego część najbliżej Wieży Głodowej to pierwotna wieża mieszkalno - obronna, natrafiono tam na najstarsze partie murów w całym założeniu oraz przypuszczalnie ślady pierwszej kaplicy. Najwyższe kondygnacje zabudowy zamkowej służyły celom obronnym.
Na drugim dziedzińcu (północnym) stoi młodszy budynek w najlepszym stanie, ponieważ był systematycznie remontowany. Jego część w postaci loggii znajduje się na zamku górnym.
Ponieważ zamieszkiwały go kobiety zwany jest Domem Niewiast lub Kobiet. Posiadał on 3 kondygnacje i piwnice. Umieszczono tam muzeum już w 1923 roku i obecnie też działa tu taka placówka. Na pierwszym piętrze prezentowana jest wystawa stała "Budownictwo Obronne Księstwa Świdnicko-Jaworskiego", a na parterze wystawy czasowe.
Ostatni zachowany budynek to domek straży przy bramie górnej. Jednokondygnacyjny dom służy dziś jako kasa.
Zamek posiada w sumie 4 dziedzińce, z czego 3 otaczające zamek górny tworzą zamek dolny. Druga linia murów z XVI stulecia została wzmocniona licznymi bastejami i stanowiskami dla artylerii , teraz to kolejne punkty widokowe.
Z badań archeologicznych wiadomo, że początkowo zamek składał się z kwadratowej wieży mieszkalno obronnej oraz budynku pałacowego od płn.-wschodu otoczonych murem obwodowym
Dopiero w dalszym etapie powstała Wieża Głodowa i skrzydło wschodnie, które wchłonęło najstarszą wieżę. Sporną kwestią jest powszechne do niedawna przypisywanie księciu Bolkowi I budowę wieży w kształcie z dziobem już w końcu XIII wieku. Analogiczne rozwiązania spotykane są jednak później, zwykle w XV stuleciu. Prawdopodobnie więc pierwsza wieża bez dzioba została przebudowana, najwcześniej przez Bolka II w 2. połowie XIV wieku. Archeolodzy natrafili w niej na mury starszej budowli, identyfikowanej z jakimś nieznanym budynkiem stojącym w tym miejscu przed wieżą. A może są to pozostałości wcześniejszej wieży Bolka I?
W kolejnych etapach otaczano zamek górny nową liną murów, kształtując zamek dolny z kolejnymi dziedzińcami. Najpierw powstał dziedziniec północny, na którym postawiono Dom Niewiast, a następnie Turniejowy od zachodu i południa oraz Zewnętrzny od wschodu. Na tym ostatnim prowadzono uprawy i hodowlę, stąd spotykana jest nazwa Ogrodowy.
W wyniku rozbudowy warowni, powiększyła się ona z powierzchni 2500 m2 na początku XIV wieku do 7600 m2 w końcu XVI stulecia.
Zamek Bolków słynie z corocznej imprezy odbywającej się w wakacje na zamkowym dziedzińcu - największego festiwalu muzyki gotyckiej w Europie Wschodniej - Castle Party, poza tym tutejsze bractwo organizuje też prestiżowe turnieje rycerskie.
Przedwojenna pocztówka z dziedzińcem zamku górnego w Bolkowie w kierunku południowym
Kolejna przedwojenna pocztówka pokazuje dziedziniec zamku górnego w Bolkowie w kierunku północnym
Plany i rekonstrukcje
Plan zamku w Bolkowie wg O. Czernera
I - dziedziniec zamku górnego (pierwotnego), II - dziedziniec północny (wielki), III - dziedziniec Turniejowy, IV - dziedziniec Zewnętrzny (Ogrodowy) A - wieża - bergfried (po 1280 r.), B1 - pierwotna wieża mieszkalna (po 1275 r.), B2, B3 - gotyckie budynki mieszkalne dołączone do wieży B1 (po 1280 r.), B4 - budynek mieszkalny (1. poł. XIV w.), wraz z B1, B2, B3 tworzy Dom Gotycki, C - budynek pałacowy, siedziba księcia (po 1275 r.), C1 - trzy mocne przypory (XV w.), D - budynek tzw. Dom Niewiast (po 1540 r.), obecnie muzeum, D1 - loggia Domu Niewiast (koniec XVI w.), E - brama na zamek górny 1 - cysterna na wodę (XVI w.), 2 - pierwsza basteja na zamku (koniec XV w.), 2a - basteja (1540 r.), 3 - brama górna z budynkiem straży (koniec XVI, 4 - występy w murach przeznaczone dla artylerii (po 1540 r.), 5 - dwie basteje utworzone na bazie baszt miejskich (po 1540 r.), 6 - baszta łupinowa (po 1540 r.), 7 - Wielka Basteja, 8 - brama dolna z szyją bramną
Elewacja wschodnia zamku (od strony miasta). 1 - wieża dziobowa, 2 - gotyckie skrzydło wschodnie, 3 - budynek płn.-wsch., 4 - występy dla artylerii, 5- dwie basteje utworzone z baszt miejskich, 6 - baszta łupinowa, 7 - Wielka Basteja, 8 - jedna ze szkarp budynku płn.-wsch.
Źródło:Zamki Śląskie, Bohdan Guerquin, Warszawa 1957
Plan wieży dziobowej w Bolkowie
Źródło: Zamki Śląskie, Bohdan Guerquin, Warszawa 1957
Zamek Bolków około 1300 roku oraz 1350 roku. Rekonstrukcje O. Czernera.
Zamek Bolków około 1550 r. Rekonstrukcja O. Czernera.
Plan Bolkowa z ok. połowy XVIII wieku wg F. B. Wernera
Historia, wydarzenia
Dzieje zamku w Bolkowie sięgają 2. połowy XIII wieku.
Budowę rozpoczął
książę Bolesław II Łysy zwany Rogatką od muru obwodowego o nieregularnym kształcie, pałacowego budynku mieszkalnego przy płn.-wsch. krańcu (C na planie powyżej) oraz dwupiętrowej wieży mieszkalnej (B1).
Wjazd prowadził od północnego zachodu, a dodatkowa furta znajdowała się od wschodu (w miejscu budynku B4). Warownia nazywana byłą wtedy Hain lub Gaj i stała na straży kilku szlaków przebiegających przez okolicę, m.in. Szlaku Bursztynowego. Niesłuszne jest obecne w starszej literaturze przypisywanie większej roli w budowie zamku synowi Rogatki - Bolkowi I.
Widok Bolkowa z zamkiem w 1742 r.
1279 r. - po śmierci Bolesława Łysego budowę zamku kontynuował jego syn - Bolko I Surowy. Wtedy na miejscu powstała wysoka wieża obronna z lochem głodowym. Do dawnej wieży mieszkalnej dobudowano dwa budynki (B2 i B3), tworząc nowe skrzydło mieszkalne. Zamek otoczono fosą wykutą w skale
Skarby
Opowieści o skarbach zamkowych były żywe przez kilka wieków. Dodatkowo na początku XIX w. pojawiły się nowe. Otóż podczas kasacji majątków klasztornych przez władze pruskie, zakonnicy starali się ukrywać co cenniejsze przedmioty i kosztowności. Sądzono, iż w zamku w Bolkowie, który cystersi posiadali ponad 100 lat również ukryto taki skarb. W 1813 r. po walkach z Napoleonem zatrzymało się tu rosyjskie wojsko i zaczęło kopać w poszukiwaniu skarbu. W przyziemiu wykuli ogromna dziurę i dostali się do studni. Znaleźli tam tylko dwa szkielety: kobiety i psa.
Historia o skarbie zakonnym nabrała bardzo realnych kształtów po 1985 r., kiedy to wojsko odnalazło bardzo cenne monety w innej siedzibie cysterskiej - w opactwie w Lubiążu. Notabene, znalezisko zostało zlekceważone i rozsprzedane przez armię. W tej sprawie odbył się nawet proces, oskarżonym był gen. W. Jaruzelski, ale w 1992 r. temu czerwonemu zbrodniarzowi jak zawsze udało się wymigać od odpowiedzialności. Skarbu w Bolkowie nie odnaleziono, jednak kiedyś z pewnością się tu znajdował, bowiem za panowania Bolka I na około 100 lat utworzono w zamku skarbiec księstwa.
do 1301 r. - za kolejnych książąt świdnickich - Bernarda oraz jego syna Bolko II Małego zmieniona została nazwa zamku na Bolków (na cześć Bolka I).
I poł. XIV w. - dobudowano budynek (B4) łączący dwa skrzydła zamkowe. Na dziedzińcu połączono je drewnianym gankiem. Bramę wjazdową wzmocniono stawiając przedbramie.
Dzięki Bolkowi II zamek zyskał znacznie na warowności poprzez włączenie go do systemu fortyfikacji miejskich
1331 r. - zamek i miasto były oblegane przez Czechów, ale nie zostały zdobyte
1345 r. - kolejne próby zdobycia Bolkowa przez Czechów zakończyły się niepowodzeniem
1349 r. - burgrabią zamku był słynny Konrad z Czernej (von Tschirn), uczestnik wyprawy krzyżowej na Rodos
II poł. XIV w. -
być może w tym okresie Bolko II przebudował wieżę nadając jej kształt z charakterystycznym dziobem.
1368 r. - po śmierci Bolka II zamek był własnością jego małżonki Agnieszki. Burgrabiami w tym okresie byli Hans von Logau, Gotsche Schaff młodszy, Henryk młodszy von Kittlitz
1392 r. - zgodnie z układem zawartym przez Bolka II z królem Czech Karolem IV, po jego bezpotomnej śmierci oraz śmierci żony, księstwo jaworsko-świdnickie, w tym i Bolków, przeszło pod zwierzchnictwo czeskie
1428 lub 1430 r. - Bolków został zajęty przez husytów, ale bez zamku
1444 r. - miasto ponownie zajęli husyci i zniszczyli, jednak zamek obronił się.
ok. poł. XV w. - budynek płn.-wsch.(C) został wzmocniony 3 szkarpami.
1463 r. - warownię zdobył król czeski Jerzy z Podiebradu, a jej burgrabią mianował Jana z Czernej. Wkrótce zasłynął on z rozbójnictwa co zmusiło mieszczan wrocławskich i świdnickich do interwencji
1469 r. - po długim oblężeniu, wojska mieszczan zdobyły Bolków, a Jan z Czernej został powieszony. Zamek przeszedł pod zwierzchnictwo króla Węgier Macieja Korwina. Zamek rozbudowano o dziedziniec północny (II)
1490 r. - po śmierci króla Macieja Korwina Bolków odbił książę cieszyński Kazimierz II i przekazał go królowi Czech Władysławowi Jagiellończykowi. Ten kazał rozbudować fortyfikacje (powstała basteja 2) i z powrotem oddał warownię w lenno rycerzom z Czernej
1540 r. - gdy Bolków przejęła rodzina von Salz, rozpoczęta została trwającą pół wieku rozbudowa warowni pod kierownictwem znanego architekta Jakuba Parra (budowniczy zamku w Brzegu). W narożniku północnym za murem zamku górnego powstał wówczas nowy budynek mieszkalny zwany dziś Domem Niewiast. Od strony zamku górnego znajdował się jego krużganek, którym połączony był ze skrzydłem płn.-wsch. (C). Znacznie rozszerzono obszar zamku, utworzono kolejne dziedzińce: Turniejowy i Zewnętrzny (III i IV) bronione od zewnątrz fortyfikacjami bastejowymi. Od strony miasta wykorzystano dwie stare baszty miejskie i zamieniono ja na zamkowe basteje (5).
Najmocniejszą punktem fortyfikacji była tzw. Wielka Basteja od wschodu z furtą miejską.
Wieżę i budynki mieszkalne zwieńczono renesansową attyką, wnętrza również przebudowano w tym stylu
Ruiny zamku ok. 1840 roku. Staloryt A.H. Payne'a wg rysunku A. Richtera
koniec XVI w. - właścicielami Bolkowa został ród Zeidlitzów. Dobudowali oni w XVII w. loggię w Domu Niewiast
23.08.1640 r. - pierwsze próby zdobycia Bolkowa przez gen. Stahlhanscha podczas wojny trzydziestoletniej. Zamek obronił się, podobnie jak 2 lata później
1646 r. - trzeci już atak doprowadził do zniszczenia i zdobycia go przez Szwedów pod dowództwem gen. Wittenberga. Skandynawom odebrały go wojska cesarskie 4 lata później. W mieście atak przeżyło jedynie 100 osób
1703 r. - rezydujące na zamku 4 siostry z rodu Zeidlitz postanowiły sprzedać zrujnowaną warownię klasztorowi cystersów z Krzeszowa
1715 r. - zakonnicy dokonali znacznej przebudowy wnętrz zamkowych i postawili zabudowania na dziedzińcu Turniejowym (III)
1720 i 1724 r. - potężne burze poczyniły spore zniszczenia w wieży i częściach mieszkalnych. 12 sierpnia 1724 piorun trafił w salę jadalną i spalił portret Bolka II
1810 r. - podobnie jak cały majątek klasztorny, Bolków przeszedł na własność skarbu państwa pruskiego i znacznie podupadł
1814 r. - kolejna burza zniszczyła mury zamkowe
1885 r. - w celu pozyskania budulca, rada miasta zezwoliła na częściową rozbiórkę murów zamkowych
1893 r. - w wyremontowanym Domu Niewiast otwarto schronisko młodzieżowe
1923 r.- kolejne prace zabezpieczające i otwarcie w Domu Niewiast muzeum. W 1945 r. znajdowało się tam blisko 8000 eksponatów
po 1945 r. - zamek stał się oddziałem Muzeum Narodowego we Wrocławiu i funkcjonował jako Muzeum Śląskie
1957 r. - rozpoczęto prace konserwacyjne i badawcze
1977 r. - następnie został przekazany wojewodzie jeleniogórskiemu i stał się oddziałem Muzeum Okręgowego (obecnie Muzeum Karkonoskie) w Jeleniej Górze. Stopniowo zabierano eksponaty, tak iż w latach 80-tych poza armatami nic już nie zostało. Zaczęto starać się o nowe zbiory co zaowocowało ekspozycja obrazującą historię zamku i miasta oraz wystawą XIX-wiecznych śląskich mebli ludowych
1994 r. - kolejne prace konserwujące i renowacyjne
1995 r. - w zabytku zaczęło działać stowarzyszenie Bractwo Rycerskie Zamku Bolków, stawiające sobie za zadanie wskrzeszenie dawnej jego świetności poprzez organizowanie turniejów rycerskich, występów teatrów, koncertów muzyki dawnej i tańca dawnego
2001 r. – w ruinach warowni kręcono zdjęcia do polskiego filmu i serialu Wiedźmin
2009 r. – rozpoczęcie prac zabezpieczających ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Samorządu Województwa Dolnośląskiego oraz Miasta Bolków, kontynuowanych z przerwami do 2015 roku
2023 r. – Muzeum Karkonoskie powołało Dział Archeologii, którego pierwszym istotnym celem jest rozpoznanie archeologiczno-architektoniczne warowni w Bolkowie. Na zamku rozpoczął się pierwszy etap wieloletnich prac pod kierunkiem dr S. Wilka i dr P. Nocunia.
2024 r. - kontynuacja prac w dwóch z trzech wykopów wykonanych rok wcześniej (patrz ciekawostka)
Bolków z zamkiem na litografii z ok. 1840 r. Ernsta W. Knippela
Bolesław II Łysy
Budowniczego zamku bolkowskiego Bolesława II Łysego nazywano Rogatką z powodu jego rogatej duszy. Był bowiem człowiekiem złym, gwałtownym, lubieżnym i bez żadnych zasad. Roztrwonił dorobek polityczny swego dziada Henryka Brodatego, który zjednoczył sporą część podzielonego na dzielnice kraju. Rogatka systematycznie tracił poszczególne prowincje i wywoływał powszechne zgorszenie swoim zachowaniem. Po bohaterskiej śmierci swego ojca Henryka Pobożnego, gdy w całym kraju trwała jeszcze głęboka żałoba, zwołał turniej rycerski na którym bardzo dobrze się bawił. W 1248 r. dla swoich politycznych celów przemocą uprowadził własną siostrę z klasztoru w Trzebnicy i wydał ją za mąż za księcia Przemysła I. Później toczył spory ze swoimi młodszymi braćmi, aż w końcu na czele obcych wojsk najechał dobra wrocławskie braci i dokonał potwornej zbrodni w Środzie, gdzie spalił w kościele 500 osób. Nie udało mu się jednak zdobyć Wrocławia, a że zabrakło pieniędzy na spłatę wojska został przez nie uwięziony w Legnicy. Wypuszczony na wolność pod przysięga, iż rozliczy się ze swoim sumieniem, nie zmienił swojego postępowania. Zaczął wyprzedawać majątek i grody ze swego księstwa niemieckim rycerzom, a za uzyskane pieniądze najmował wojsko, które używał do napadów na dobra własnych poddanych. Straciwszy kolejne ziemie na rzecz brata Konrada w 1256 r. chciał powetować straty na biskupie wrocławskim Tomaszu I. Podstępnie napadł na niego i w strasznych warunkach więził we Wleniu. Wywołało to protesty nie tylko w kraju, interweniował nawet papież, a Bolesława obłożono klątwą. Niedługo potem planował kolejny zamach, na swego brata Konrada. Ten jednak znał go już dobrze i uprzedził jego atak. Uwięził Bolesława w Legnicy i wymusił pokorę oraz publiczną pokutę za jego niecne uczynki. Mimo że Rogatka był najstarszy spośród swego rodzeństwa, to przeżył wszystkich swoich braci. Z niechętnych mu kręgów kościelnych padały zarzuty, że przenieśli się na tamten świat otruci przez Bolesława, jednak nie ma na to dowodów. Pewne jest, że jego pokuta nie trwała długo. W 1277 r. znów zdradziecko napadł i uwięził Henryka IV, syna swego brata. Później, mimo że sam uciekł z placu boju, jego wojsku udało się nawet odeprzeć atak oddziałów kilku książąt w obronie więźnia. Zwolnił go dopiero po podpisaniu układu o przejęciu 1/3 jego ziem. Był to już ostatni występek Rogatki, bowiem zmarł w 1278 r.
Przedwojenna pocztówka z Bolkowem i górującym nad nim zamkiem
Zamek Bolków na pocztówce z 1908 roku
Legendy i podania
Legenda mówi iż książę Bolko II zakochany był w pięknej Kunegundzie, córce rycerza Lottara. Rodzice jednak postanowili już o jego małżeństwie z księżniczką austriacką Agnieszką. Aby pozbyć się problemu, wysłano Lottara z misją do jakiegoś polskiego dworu i tam podstępnie pojmano. Samą Kunegundę zamknięto w klasztorze i ogłoszono że oboje nie żyją. Załamany Bolko spełnił wole rodziców i poślubił Agnieszkę. Po pewnym czasie jednak księżna matka w obawie o możliwość wyjścia na jaw prawdy, postanowiła załatwić sprawę ostatecznie. Wynajęła w tym celu zielarza, któremu poleciła sporządzić zabójczą miksturę i podać ją Kunegundzie. Ten zrobił truciznę i przekazał ją nieświadomemu niczego swemu uczniowi Jakubowi Thaua. Młodzieniec ów odkrył jednak spisek i powiadomił o wszystkim przełożoną klasztoru. Na jej rozkaz urządzono mistyfikację, w klasztornym grobowcu złożono trumnę i ogłoszono że na dziwną chorobę zmarła jedna z nowicjuszek. Kunegunda zaś zamieszkała w domu rodzinnym Jakuba, gdzie podawała się za jego bratanicę. Zaczęła jednak tęsknić za Bolkiem, bardzo chciała uzyskać jakieś informacje o swoim ukochanym. Jakub wyjechał więc na dwór księcia, gdzie zyskał posadę nadwornego błazna. Wkrótce potem zmarła księżna matka, a młodej parze urodził się syn - Bolesław. Dalsze więzienie Lottara uznano za bezcelowe. Gdy uwolniony rycerz dowiedział się o otruciu swojej córki przez błazna księcia, zapałał zemstą. 29 lipca 1367 roku przedostał się na zamek w Bolkowie i zobaczył Jakuba Thaua bawiącego się z dzieckiem na dziedzińcu. Podbiegł tam, rzekł "Dziecko za dziecko . Twój syn za moją córkę!" i uderzył dziecko toporem. Nie wiedział, że to syn księcia, ani tego że Jakub uratował jego córkę. Odchodzący od zmysłów nadworny błazen wziął winę na siebie, powiedział że uderzył dziecko przez przypadek cegłą. Tłumaczenia nie pomogły, został ścięty w Świdnicy i zakopany pod bramą miejską. Uratował za to Lottara, który dowiedział się prawdy od matki Jakuba i wkrótce mógł spotkać się ze swoją córką. od tego czasu duch Jakuba w błazeńskim stroju pojawia się w niektóre ciemne noce na murach zamku w Bolkowie.
Tyle legenda. Wśród historyków nie ma pełnej zgody czy Bolko II w rzeczywistości miał syna. Większość uważa, że to niemożliwe, jednak o jego potomku zabitym przez nadwornego błazna wspomina m.in. kronikarz z XVI wieku Joachim Cureus oraz Efraim Naso z XVII wieku. Istnienie następcy władcy księstwa jaworsko-świdnickiego miałoby kapitalne znaczenie dla przyszłości sporej części Dolnego Śląska. Ziemie te po śmierci Bolka II, nie przeszłyby bowiem pod zwierzchnictwo czeskie (a potem cesarskie, na kilka wieków) lecz pozostały rządzone przez Piastów związanych z Polską.
Pocztówka z zamkiem w Bolkowie z roku 1940
Inna legenda dotyczy jeszcze starszych dziejów zamku. W imieniu książąt świdnickich władał nim rycerz Radzibor, który pewnego razu postanowił zejść na zbójecką drogę. Zaprosił więc na kolację do zamku grupę kupców, przebywających w mieście. Ich służbie kazał podać zatrute mięso, a samych kupców wrzucić do studni. Służba zmarła w męczarniach, jednak kupców czekała jeszcze gorsza śmierć głodowa. Po kilkunastu dniach Radzibor kazał usunąć zwłoki ze studni. Na jej dnie spodziewał się znaleźć pieniądze i kosztowności lecz ku jemu ogromnemu zdumieniu nic w niej nie było. Uznał to za czarną magię, sprowadził więc znanego maga aż z Frankonii. Ten obiecał pomóc, ale za cenę połowy złota, które spodziewał się odnaleźć. Wściekły Radzibor niechętnie przystał na warunek maga i razem zeszli do studni. Mijały godziny, a ze studni nie dochodziły żadne głosy. Wreszcie służba zajrzała do niej i zobaczyła leżącego nieprzytomnego Radzibora. Po magu nie było śladu. Chciwy rycerz-zbrodniarz odzyskał świadomość, ale postradał zmysły i wkrótce zmarł.
Bolków na litografii z ok. 1850 r. Ernsta W. Knippela
Miedzioryt C. F. Stuckarta przedstawiający Bolków na początku XIX wieku
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT Muzeum Zamek Bolków - ul. Zamkowa 1, Bolków. Dojazd na parking przy ul. Księcia Bolka 12
CZAS Z centrum miasta idzie się ok. 5 minut. Pobieżne oglądnięcie zajmuje minimum 1 godzinę.
WSTĘP Płatny - 20 zł / 10 zł ulgowy. W sezonie czynny w godzinach 9 - 16, w soboty i niedziele do 18. W poniedziałki wystawy nieczynne, można wejść na dziedziniec za darmo.
Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zabytku: Zamek w Bolkowie
Zamek w Bolkowie na miedziorycie z ok. 1820 r.
Położenie i dojazd
Centralna część woj. dolnośląskiego. 23 km na północ od Wałbrzycha, 30 km na wschód od Jeleniej Góry. Zobacz na mapie.
Zamek stoi w sąsiedztwie rynku miejskiego. Jest z daleka widoczny i nie sposób do niego nie trafić. Jadąc samochodem można zatrzymać się na zamkowym parkingu lub w centrum miasta.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.921818° E16.098002°
format DM (stopnie, minuty): 50°55.30908'N 16°5.88012'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50°55'18.54''N 16°05'52.81''E
"Zwaliska zamku Bolka na Dolnym Szlązku" wg Jana Krajewskiego. Tygodnik Ilustrowany 1882 r.
Bibliografia
Chorowska Małgorzata - Rezydencje średniowieczne na Śląsku. Zamki, pałace, wieże mieszkalne
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Guerquin Bohdan - Zamki śląskie
Janczak Julian - Legendy zamków śląskich
Jurasz Tomasz - Zamki i ich tajemnice
Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Lamparska Joanna - Tajemnice zamki podziemia
Mazurska Teresa, Rachwalski Eugeniusz, Załęski Jerzy - Zamki Dolnego Śląska
Rogiński Ryszard - Zamki i twierdze w Polsce. Historia i legendy
Widok z rynku bolkowskiego na kościół ewangelicki, ratusz i zamek w XVIII wieku na rysunku Gustava Müllera
Galeria zdjęć
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane: zimą 2003/2004
Filmy wideo
Fly More Pro - Zamek Bolków z drona
Wampirzyca z Bolkowa - przedstawienie legendy
Noclegi
Bolków - Hotel Bolków, ul. Sienkiewicza 17, tel. (075) 741 33 41 Bolków - Hotel Panorama, ul. Mickiewicza 6, tel. (075)741 34 44, gsm 609 331 938 Bolków - Schronisko PTSM. ul. Księcia Bolka 8b, tel. (075) 741 32 11 Bolków - Pokoje Gościnne Pod Lipami, ul. Sienkiewicza 40, tel. (075) 74 13 678 Bolków - Internat przy Zespole Szkół Agrobiznesu, ul. Mickiewicza 2, tel. (075) 74 13 284 Bolków - Pole namiotowe, ul. Polna 16, tel: (075) 74 13 459, 74 13 431
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Przezmark i jego niepowtarzalny urok Autor: Kustosz Data: 2011-06-04 17:54:03
Zamek w Przezmarku woj.pomorskie gm.Stary Dzierzgoń gorąco zaprasza turystów.
To, że ktoś zostaje oskarżony to nie znaczy, że jest winien. W obecnych czasach mamy wiele takich przykładów z różnych opcji politycznych.
Szkoda, że autor strony wprowadza do niej wątki polityczne charakteryzujące jego antypatie, bo strona bez tego była by dużo lepsza.
Dlaczego nie przeprowadza się całkowitej renowacji ??? Autor: pol Data: 2011-05-22 09:39:50
Czy nasze państwo jest tak biedne, przecież to nasza historia.
Porównując nasze zamki z Niemieckimi to na nasz żal patrzeć .
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).