BOLKÓW

Gotycki zamek książęcy, później rozbudowany

Elewacja wschodnia zamku (od strony miasta). 1 - wieża dziobowa, 2 - gotyckie skrzydło wschodnie, 3 - budynek płn.-wsch., 4 - występy dla artylerii, 5- dwie basteje utworzone z baszt miejskich, 6 - baszta łupinowa, 7 - Wielka Basteja, 8 - jedna ze szkarp budynku płn.-wsch.

Dzieje zamku w Bolkowie sięgają 2. połowy XIII wieku. Budowę rozpoczął książę Bolesław II Łysy zwany Rogatką od muru obwodowego o nieregularnym kształcie, pałacowego budynku mieszkalnego przy płn.-wsch. krańcu (C na planie powyżej) oraz dwupiętrowej wieży mieszkalnej (B1). Wjazd prowadził od północnego zachodu, a dodatkowa furta znajdowała się od wschodu (w miejscu budynku B4). Warownia nazywana byłą wtedy Hain lub Gaj i stała na straży kilku szlaków przebiegających przez okolicę, m.in. Szlaku Bursztynowego. Niesłuszne jest obecne w starszej literaturze przypisywanie większej roli w budowie zamku synowi Rogatki - Bolkowi I.


1279 r. - po śmierci Bolesława Łysego budowę zamku kontynuował jego syn - Bolko I Surowy. Wtedy na miejscu powstała wysoka wieża obronna z lochem głodowym. Do dawnej wieży mieszkalnej dobudowano dwa budynki (B2 i B3), tworząc nowe skrzydło mieszkalne. Zamek otoczono fosą wykutą w skale

Skarby Opowieści o skarbach zamkowych były żywe przez kilka wieków. Dodatkowo na początku XIX w. pojawiły się nowe. Otóż podczas kasacji majątków klasztornych przez władze pruskie, zakonnicy starali się ukrywać co cenniejsze przedmioty i kosztowności. Sądzono, iż w zamku w Bolkowie, który cystersi posiadali ponad 100 lat również ukryto taki skarb. W 1813 r. po walkach z Napoleonem zatrzymało się tu rosyjskie wojsko i zaczęło kopać w poszukiwaniu skarbu. W przyziemiu wykuli ogromna dziurę i dostali się do studni. Znaleźli tam tylko dwa szkielety: kobiety i psa. Historia o skarbie zakonnym nabrała bardzo realnych kształtów po 1985 r., kiedy to wojsko odnalazło bardzo cenne monety w innej siedzibie cysterskiej - w opactwie w Lubiążu. Notabene, znalezisko zostało zlekceważone i rozsprzedane przez armię. W tej sprawie odbył się nawet proces, oskarżonym był gen. W. Jaruzelski, ale w 1992 r. temu czerwonemu zbrodniarzowi jak zawsze udało się wymigać od odpowiedzialności. Skarbu w Bolkowie nie odnaleziono, jednak kiedyś z pewnością się tu znajdował, bowiem za panowania Bolka I na około 100 lat utworzono w zamku skarbiec księstwa.

do 1301 r. - za kolejnych książąt świdnickich - Bernarda oraz jego syna Bolko II Małego zmieniona została nazwa zamku na Bolków (na cześć Bolka I).
I poł. XIV w. - dobudowano budynek (B4) łączący dwa skrzydła zamkowe. Na dziedzińcu połączono je drewnianym gankiem. Bramę wjazdową wzmocniono stawiając przedbramie. Dzięki Bolkowi II zamek zyskał znacznie na warowności poprzez włączenie go do systemu fortyfikacji miejskich
1331 r. - zamek i miasto były oblegane przez Czechów, ale nie zostały zdobyte
1345 r. - kolejne próby zdobycia Bolkowa przez Czechów zakończyły się niepowodzeniem
1349 r. - burgrabią zamku był słynny Konrad z Czernej (von Tschirn), uczestnik wyprawy krzyżowej na Rodos
II poł. XIV w. - być może w tym okresie Bolko II przebudował wieżę nadając jej kształt z charakterystycznym dziobem.
1368 r. - po śmierci Bolka II zamek był własnością jego małżonki Agnieszki. Burgrabiami w tym okresie byli Hans von Logau, Gotsche Schaff młodszy, Henryk młodszy von Kittlitz
1392 r. - zgodnie z układem zawartym przez Bolka II z królem Czech Karolem IV, po jego bezpotomnej śmierci oraz śmierci żony, księstwo świdnicko-jaworskie w tym i Bolków przeszło pod zwierzchnictwo czeskie
1428 lub 1430 r. - Bolków został zajęty przez husytów, ale bez zamku
1444 r. - miasto ponownie zajęli husyci i zniszczyli, jednak zamek obronił się.
ok. poł. XV w. - budynek płn.-wsch.(C) został wzmocniony 3 szkarpami.
1463 r. - warownię zdobył król czeski Jerzy z Podiebradu, a jej burgrabią mianował Jana z Czernej. Wkrótce zasłynął on z rozbójnictwa co zmusiło mieszczan wrocławskich i świdnickich do interwencji
1469 r. - po długim oblężeniu, wojska mieszczan zdobyły Bolków, a Jan z Czernej został powieszony. Zamek przeszedł pod zwierzchnictwo króla Węgier Macieja Korwina. Zamek rozbudowano o dziedziniec północny (II)
1490 r. - po śmierci króla Macieja Korwina Bolków odbił książę cieszyński Kazimierz II i przekazał go królowi Czech Władysławowi Jagiellończykowi. Ten kazał rozbudować fortyfikacje (powstała basteja 2) i z powrotem oddał warownię w lenno rycerzom z Czernej
1540 r. - gdy Bolków przejęła rodzina von Salz, rozpoczęta została trwającą pół wieku rozbudowa warowni pod kierownictwem znanego architekta Jakuba Parra (budowniczy zamku w Brzegu). W narożniku północnym za murem zamku górnego powstał wówczas nowy budynek mieszkalny zwany dziś Domem Niewiast. Od strony zamku górnego znajdował się jego krużganek, którym połączony był ze skrzydłem płn.-wsch. (C). Znacznie rozszerzono obszar zamku, utworzono kolejne dziedzińce: Turniejowy i Zewnętrzny (III i IV) bronione od zewnątrz fortyfikacjami bastejowymi. Od strony miasta wykorzystano dwie stare baszty miejskie i zamieniono ja na zamkowe basteje (5). Najmocniejszą punktem fortyfikacji była tzw. Wielka Basteja od wschodu z furtą miejską. Wieżę i budynki mieszkalne zwieńczono renesansową attyką, wnętrza również przebudowano w tym stylu



koniec XVI w. - właścicielami Bolkowa został ród Zeidlitzów. Dobudowali oni w XVII w. loggię w Domu Niewiast
23.08.1640 r. - pierwsze próby zdobycia Bolkowa przez gen. Stahlhanscha podczas wojny trzydziestoletniej. Zamek obronił się, podobnie jak 2 lata później
1646 r. - trzeci już atak doprowadził do zniszczenia i zdobycia go przez Szwedów pod dowództwem gen. Wittenberga. Skandynawom odebrały go wojska cesarskie 4 lata później. W mieście atak przeżyło jedynie 100 osób
1703 r. - rezydujące na zamku 4 siostry z rodu Zeidlitz postanowiły sprzedać zrujnowaną warownię klasztorowi cystersów z Krzeszowa
1715 r. - zakonnicy dokonali znacznej przebudowy wnętrz zamkowych i postawili zabudowania na dziedzińcu Turniejowym (III)
1720 i 1724 r. - potężne burze poczyniły spore zniszczenia w wieży i częściach mieszkalnych. 12 sierpnia 1724 piorun trafił w salę jadalną i spalił portret Bolka II
1810 r. - podobnie jak cały majątek klasztorny, Bolków przeszedł na własność skarbu państwa pruskiego i znacznie podupadł
1814 r. - kolejna burza zniszczyła mury zamkowe
1885 r. - w celu pozyskania budulca, rada miasta zezwoliła na częściową rozbiórkę murów zamkowych
1893 r. - w wyremontowanym Domu Niewiast otwarto schronisko młodzieżowe
1923 r.- kolejne prace zabezpieczające i otwarcie w Domu Niewiast muzeum. W 1945 r. znajdowało się tam blisko 8000 eksponatów
po 1945 r. - zamek stał się oddziałem Muzeum Narodowego we Wrocławiu i funkcjonował jako Muzeum Śląskie
1957 r. - rozpoczęto prace konserwujące
1977 r. - następnie został przekazany wojewodzie jeleniogórskiemu i stał się oddziałem Muzeum Okręgowego (obecnie Muzeum Karkonoskie) w Jeleniej Górze. Stopniowo zabierano eksponaty, tak iż w latach 80-tych poza armatami nic już nie zostało. Zaczęto starać się o nowe zbiory co zaowocowało ekspozycja obrazującą historię zamku i miasta oraz wystawą XIX-wiecznych śląskich mebli ludowych
1994 r. - kolejne prace konserwujące i renowacyjne
1995 r. - w zabytku zaczęło działać stowarzyszenie Bractwo Rycerskie Zamku Bolków, stawiające sobie za zadanie wskrzeszenie dawnej jego świetności poprzez organizowanie turniejów rycerskich, występów teatrów, koncertów muzyki dawnej i tańca dawnego
2001 r. – w ruinach warowni kręcono zdjęcia do filmu Wiedźmin