BolminSzlachecki dwór obronny
Możesz ocenić:
Bolmin (woj. świętokrzyskie) - Szlachecki dwór obronny
Tajemniczy zameczek we wsi Bolmin znajduje się w stanie zaawansowanej ruiny. Był budowlą piętrową, podpiwniczoną, wykonaną z kamienia i cegły na planie zbliżonym do kwadratu z półokrągłą basztą - ryzalitem od frontu. Baszta przypomina nieco basteję.
Dwór posiada cechy architektury barokowo - klasycystycznej, a piwnice sklepione są kolebkowo. Do niedawna obiekt nie nosił nawet śladu zabezpieczeń ani troski konserwatorskiej. Miał jednak urok zarośniętej historycznej ruiny, po której można było pochodzić.
Obecnie uległo to zmianie. Otwory okienne zostały zamurowane cegłą, a mury zasklepiono betonem. Budowla wygląda więc szkaradnie i oczywiście nie ma już do niej wstępu.
 Rawita Witanowski o Bolminie
Etnograf i krajoznawca z przełomu XIX/XX wieku Michał Rawita Witanowski pisał o dworze bolmińskim: "Budowla ciężka, z kamienia miejscowego, o jednej frontowej baszcie, z ogromnymi sklepionymi podziemiami - według tradycji łączącymi się z zamkiem chęcińskim. O tych chodnikach podziemnych nie przestaje lud powiadać, że w nich ukryte są skarby arian, którzy kaplicę swoją mieli w okrągłej wieży zamkowej. Umyślnie sprowadzeni górnicy z Dąbrowy na próżno jednak poszukiwali tych przejść do Chęcin: są one prawdopodobnie, zarówno jak i skarby w nich ukryte, wytworem fantazji ludowej".
|
Dwór bolmiński w XIX wieku. Drzeworyt B. Olszowskiego (po 1850 r.)
![Mapa Bolmina z 1770 r.]() Mapa wsi Bolmin z około 1770 roku. Dwór oznaczony na czerwono. Widać w jego otoczeniu sporych rozmiarów ogrody, oficyny i folwark.
Bolmin jest wsią wzmiankowaną w XIV wieku. Właścicielami byli wtedy Mokrscy.
Początki dworu obronnego w Bolminie giną w mrokach dziejów. Różne hipotezy datują go na przedział XIV - XVII wiek. Być może jest przebudowanym zamkiem gotyckim, a być może późnorenesansową rezydencją szlachecką.
Na pewno jakaś siedziba istniała w Bolminie już w XV wieku, bo Jan Długosz wspomina w swej Kronice o Lubomierzu z Bolmina. Na początku XVI wieku wieś była podzielona między 3 właścicieli: Mikołaja z Chotowa, Krzesława z Chotowa i Piotra Bolmińskiego.
W 1540 r. ponownie wymieniani są 3 właściciele: Brzeski, Bolmiński, Iwanowski mieszkający w dodatku w 3 różnych dworach! Dwa pozostałe nie zostały jak dotąd zlokalizowane. Podział Bolmina komplikuje odtworzenie dziejów miejscowości i zachowanego do dziś dworu.
Z XVII-wiecznych właścicieli Bolmina znany jest Andrzej Żmijewski, który sprzedał wieś Aleksandrowi Szembekowi. Jednak cały czas panami na Bolminie była też rodzina Brzeskich. Kroniki parafialne odnotowują w roku 1602 donację Jana Brzeskiego z Bolmina z żoną Agnieszką z Postękalic Postękalską. I to ta rodzina, jako jedna z najzamożniejszych na Sandomierszczyźnie posiadała zapewne dwór obronny. Przyjmuje się, że mieszkał tu jeszcze w 1. połowie XVIII w. ich przedstawiciel - Józef Żegota Brzeski.
W XVII wieku nastąpiła przebudowa obiektu, prawdopodobnie po zniszczeniu podczas którejś wojny. Powstała wtedy półokrągła baszta - ryzalit od południa. Od 2. połowy XVIII wieku wieś była własnością rodu Czaplickich. Zachowany opis mówi, że na ich siedzibę składały się 3 budynki dworskie oraz 5 folwarcznych. Po powstaniu listopadowym majątek Czaplickich został skonfiskowany za działalność patriotyczną. W XIX stuleciu dokonano przebudowy w stylu klasycystycznym, głównie fasady północnej, w baszcie zamiast klatki schodowej urządzono pokoje. Jako właściciele wymieniani są: Bogusze, Szaniawscy i Mrozowscy.
Budowla była zamieszkana do I wojny światowej, kiedy to zbombardowali ją Austriacy na przełomie 1914/1915 r. Od tego czasu pozostaje w całkowitej ruinie.
Dwór w Bolminie na początku XX wieku
ADRES I KONTAKT
brak
CZAS
Oglądnięcie dworu z zewnątrz zajmuje ok. 15 minut.
WSTĘP
Kiedyś wolny, teraz wnętrze zabezpieczone. Możliwe oglądnięcie tylko z zewnątrz.
Dwór w Bolminie z lotu ptaka w okresie międzywojennym
Centralno - zachodnia część woj. świętokrzyskiego. 9 km na zachód od Chęcin, 9 km na wschód od Małogoszczy. Zobacz na mapie. Odnalezienie dworu w Bolminie kilkanaście lat temu nie było łatwe. Trzeba kierować się na szkołę i za boiskiem skręcić w prawo. Zarośnięte wzgórze po lewej kryje ruiny.
Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.81169167°, E20.35489722°
format DM (stopnie, minuty): 50° 48.7015002'N, 20° 21.2938332'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 48' 42.09''N, 20° 21' 17.63''E
Rawita-Witanowski Michał - Dawny powiat chęciński
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
|
|
brak
Rawita-Witanowski Michał - Dawny powiat chęciński
