Woj. dolnośląskie / Pow. ząbkowicki / Gm. Kamieniec Ząbkowicki

Chałupki
Średniowieczny zamek książęcy Novum Castrum





Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Chałupki (woj. dolnośląskie) - Średniowieczny zamek książęcy Novum Castrum (zniszczony)

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
2.5 stars
Średnia ocena: 2.3 na 5. Głosów: 19
       
    
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
3 stars
Średnia ocena: 3.2 na 5. Głosów: 15
       
    
 


Opis i stan obecny


Zamek Novum Castrum (z łaciny Nowy Zamek) stał na niewysokim wzgórzu, u stop którego rozciąga się malownicza dolina Nysy Kłodzkiej z mokradłami i zabudowaniami wsi Chałupki. Nie zachowały się jego opisy. Wiadomo, że miał cylindryczną wieżę i otoczony był fosą i wałami. I właśnie tylko fosa oraz wysoki na kilka metrów wał otaczające owalny kopiec o wymiarach 60 x 100 m pozostały po tym zamku. Niestety część terenu zamkowego przecina szosa.
Podczas badań, archeolodzy odkryli fundamenty murów obwodowych o grubości 2,3 m z prostopadle dochodzącą ścianą o grubości ok. 1 m oraz fragment cylindrycznej wieży.

Zdjęcie lidar Chałupek
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu zamku w Chałupkach. Grodzisko przecięte przez drogę. 1 - fosa, 2 - kopiec, 3 - droga


Plany i rekonstrukcje


Plan zamku Chałupki
Plan warstwicowy założenia obronnego (Archiwum DWKZ w Wałbrzychu)


Historia, wydarzenia


Warownię w Chałupkach wzniesiono w końcu XIII w. Były to tereny ówczesnego księstwa świdnickiego. Miała ona bronić wschodniej granicy jego rozległego terytorium. W dokumentach występowała pod nazwą "Novum Castrum". Istnieją przesłanki, aby uznać że zamek posiadał dwie nazwy. Druga to "Paczków". Historyczne wzmianki o "castrum Paczkow" wypełniają lukę w dziejach warowni w Chałupkach między końcem XIII w a 1378 rokiem. Nie ma jednak pewnego potwierdzenia tego faktu.
punktor 1295 r. - pierwsza wzmianka o zamku w Chałupkach jako siedzibie kasztelana Piotra z Liebenau (Lubnowa)
punktor 1299 - pierwsza wzmianka o zamku Paczkow przy okazji wystawienia tu dokumentu przez księcia Bolka I. Później jeszcze wielokrotnie Bolko I i jego potomkowie Bolko II i Mikołaj ziębicki wystawiali dokumentu w zamku Paczków. Musiała to być ich ważna siedziba, ale nie ma pewności, że na pewno był to dawny Castrum Novum
punktor przed 1378 r. - zamek przejął Karol IV Luksemburski, ponieważ w tym roku został zastawiony przez cesarza Jostowi, burgrabiemu morawskiemu. Potem przeszedł w ręce piastów ziębickich
punktor 1417 r. - książęta ziębiccy Jan i Henryk sprzedali warownię w Chałupkach wraz z 9 wsiami biskupowi wrocławskiemu Wacławowi za 1000 kop groszy praskich
punktor ok. 1430 r. - zamek stał się własnością Zygmunta von Reichenau, najmożniejszego wasala biskupa oleśnickiego Konrada IV, a jednocześnie raubittera czyli rycerza-rozbójnika
punktor 1438 r. - rozbójnicy z Chałupek najechali i złupili klasztor w Henrykowie
punktor 1440 r. - Hynko (Jan) Kruszina von Leuchtenberg, namiestnik ziemi kłodzkiej zdobył zamek kładąc kres rozbojom von Reichenau. Jednak wkrótce i on począł napadać na ziemie skłóconego ze sobą biskupa oleśnickiego
punktor 15.06.1443 r. - zamek został zdobyty przez oddziały wojskowe pod wodzą księcia opawsko-ziębickiego Wilhelma, zorganizowane przeciw raubitterom przez mieszczan wrocławskich. Wilhelm sprzedał warownię Fryderykowi Stoschowi. Transakcję potwierdzają zgody biskupów wrocławskich
punktor Jakiś czas potem warownię ponownie zajęli rozbójnicy - rodzina Unwirdów z Kasparem Unwirdem na czele
punktor 1509 r. - biskup wrocławski Jan Turzon zorganizował kolejną wyprawę przeciw rozbójnikom. Zamek Chałupki został zdobyty i definitywnie zniszczony
punktor 1832 r. - istniejące jeszcze ruiny wieży zamkowej zostały rozebrane
punktor lata 60-te XX w. - badania sondażowe grodziska bez publikacji wyników
punktor lata 80-te XX w. - powierzchniowe badania archeologiczne doprowadziły do odkrycia w ziemi murów obwodowych o grubości 2 m oraz wieży.

ozdoba
Najazdy i potyczki sąsiedzkie
Ciekawie przedstawia się cała historia sporu namiestnika ziemi kłodzkiej z nadania króla czeskiego Hynko Krusziny z rozbójnikami z Chałupek, a później z biskupem oleśnickim. Gdy zamek w Chałupkach przejął Zygmunt von Rachenau, stał się on gniazdem rozbójników terroryzujących całą okolicę. Przeciw zbójom wystąpił właśnie Hynko Kruszina, któremu porwali i zgwałcili oni córkę. Zaprzysiągł srogą zemstę von Rachenau. W tym celu przeniósł się do zamku w Ząbkowicach Śl., aby być bliżej swojego wroga. Wkrótce potem zdobył Chałupki, jednak nie schwytał przywódcy zbójów, począł za to napadać na ziemie biskupa oleśnickiego Konrada IV, którego wasalem był von Rachenau. We Wrocławiu zebrała się więc rada która miała rozstrzygnąć spór i zakończyć walki. Jej wyrokiem Hynko Kruszina miał otrzymać wszystkie dobra von Rachenaua. Ten tymczasem zajął biskupi zamek Kaltenstein w księstwie nyskim. Reakcja biskupa była natychmiastowa, 11 marcu 1442 r. odbił zamek i pojmał bandę zbójów. Sam von Rachenau zginął w czasie walki. Zamek w Chałupkach otrzymał Kruszina i obsadził swoim kasztelanem. Jednak także i on zaczął się parać zbójowaniem, m.in. podobnie jak von Rachenau napadł na klasztor w Henrykowie, a gdy przedstawiciele miast ziębickich zjeżdżali do Nysy w celu naradzenia się nad coraz poważniejszym problemem szerzenia się rozbójnictwa, Kruszina zorganizował zasadzkę i pojmał oddział wojska księcia opawsko-ziębickiego Wilhelma. Wywiózł go do swojego zamku w Karpieniu i zażądał dużego okupu, który wkrótce otrzymał. Tym czynem rozsierdził jednak mieszczan którzy zorganizowali wyprawę wojenną pod wodzą samego Wilhelma. Oba zamki Krusziny wykorzystywane do zbójeckich napadów, w Chałupkach i Karpieniu zostały zdobyte w dwa dni a ich załogi wybite. Kruszina odpowiedział krwawym atakiem na wsie ziębickie, a także zaskakującym i zakończonym sukcesem szturmem zamku w Otmuchowie, który był główną siedzibą biskupa. Udało mu się go utrzymać i dopiero po pół roku oddał go sam za bardzo wysoki okup. Pokój między obiema stronami zawarty we Wrocławiu zapanował dopiero rok później w 1445 r. Kruszina zmarł w roku 1454, przeżywając zarówno biskupa Konrada IV jak i księcia Wilhelma. Cały swój majątek pozostawił synowi, który od razu pozbył się go na rzecz Jerzego z Podiebradu przyszłego króla Czech za astronomiczną w tamtych czasach sumę ponad 23 tys. kop groszy.



Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorbrak

CZAS
punktor Oglądnięcie i obejście grodziska zajmuje ok. 20 minut.

WSTĘP
punktor Wolny.


Położenie i dojazd


Południowa część woj. dolnośląskiego. 4 km na płn. - zach. od Paczkowa, 19 km na płd. - wsch. od Ząbkowic Śl. Zobacz na mapie.
Relikty zamku znajdują się na południowym skraju wsi, tuż przy pierwszych zabudowaniach, po obu stronach szosy w kierunku Paczkowa. W odległości ok. 200-300 m na północ od zamczyska znajduje się przystanek PKS, gdzie zatrzymują się autobusy kursujące z Paczkowa.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N50.48656389° E16.99542778°  
format DM (stopnie, minuty):   50° 29.1938334'N 16° 59.7256668'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   50° 29' 11.63''N 16° 59' 43.54''E 



Bibliografia



punktor Chorowska Małgorzata - Rezydencje średniowieczne na Śląsku. Zamki, pałace, wieże mieszkalne
punktor Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
punktor Guerquin Bohdan - Zamki śląskie
punktor Janczak Julian - Legendy zamków śląskich
punktor Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
punktor Mazurska Teresa, Rachwalski Eugeniusz, Załęski Jerzy - Zamki Dolnego Śląska
punktor Boguszewicz Artur - Corona Silesiae


Galeria zdjęć


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Chałupki - Otoczony fosą kopiec zamkowy Chałupki - Otoczony fosą kopiec zamkowy Chałupki - Fosa zamkowa Chałupki - Fosa zamkowa Chałupki - Zespół dworski z neogotycką kaplicą nieopodal zamku
Zdjęcia nadesłane przez Zbigniewa Bereszyńskiego



Noclegi



punktorPaczków - baza Meteor

Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Re: GDZIE TE DUCHY       Autor:  Anonim      Data:  2010-07-20 13:55:45
    Każdy ZAmek ma swoje duchy jakie przekonam się bo będę tam spała23. 7 2010 będzie tam wesele mego wnuka.Do zobaczenia szanowne duchy:)
  • Re: GDZIE TE DUCHY       Autor:  Anonim      Data:  2009-02-05 13:01:25
    sami jesteście jak te duchy żal mi was żal.pl
  • Re: COOOLERSKA STRONKA       Autor:  skoti      Data:  2007-11-07 17:02:44
    :)))))))))))))





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.