Lublin - Czechów
Przebudowany szlachecki dwór obronny







Opis i stan obecny


Nieistniejący obecnie dwór obronny w Czechowie, a kiedyś w Czechówce Górnej (określany również jako zamek na Czechowie) położona była na wzgórzu nad doliną Czechówki, ponad stawem, spiętrzonym na rzeczce zapewne jeszcze w średniowieczu (młyn wzmiankowany w XV wieku) i istniejącym do lat międzywojennych. Obecnie jest to północno-zachodnia dzielnica Lublina. Dokładna lokalizacja założenia jest możliwa dzięki istniejącym źródłom kartograficznym – planom Lublina z XVIII i XIX wieku. Wynika z nich, że budowla położona była na pagórkach po północnej stronie Czechówki, mniej więcej w miejscu, gdzie na początku XX wieku wybudowano istniejący do dziś kościół parafialny mariawitów. Dzisiaj mieszkańcy dużego blokowiska na Czechowie w ogóle nie zdają sobie sprawy z istnienia w tym miejscu jeszcze w niedalekiej przeszłości dworu obronnego.
Jak wynika ze wzmianek w Księgach Grodzkich Lubelskich do 1671 roku dom pański miał kształt murowanej, dwukondygnacyjnej kamienicy z narożną basztą i piwnicami. W dolnej kondygnacji znajdowały się dwie sklepione izby i kapliczka, zaś w górnej, dostępnej ze schodów umieszczonych w baszcie, były dwie wielkie izby. W trakcie rozbudowy w 1671 roku po północnej(?) stronie kamienicy dodano sień oraz za sienią piętrową część z izbą o czterech oknach, ogrzewaną zielonym piecem kaflowym – w ten sposób powstał niemal symetryczny układ pałacu z sienią na osi. Obok pałacu znajdowały się wzmiankowane w XVII wieku murowany spichlerz i stodoła – zapewne te same, które widoczne są na planach z 1783 i 1829 roku.
Niestety nie są znane informacje o wyglądzie urządzeń obronnych dworu.


Zamek w Atlasie Bazewicza
Zamek Czechów w Atlasie Geograficznym Ilustrowanym Królestwa Polskiego J.M. Bazewicza z 1907 r.





Plany i rekonstrukcje


Plan Lublina z zamkiem z 1783 r.
Plan Lublina z zaznaczonym "zamkiem na Czechowie" z roku 1783


Plan Lublina z 1829 r.
Plan z ok. roku 1830


Historia, wydarzenia

Powrót na górę strony

Zamek wybudowany został prawdopodobnie w 1. połowie XVI wieku na terenie istniejącego już w 1470 roku folwarku. Nie są znani ówcześni właściciele.

Zamek Czechów na rysunku Sierpińskiego
Rysunek ruin czechowskich wg Sierpińskiego z 1. połowy XIX w.

ozdoba
Śmierć w pałacu
W XVIII wieku pałac stopniowo niszczał. Brak odpowiedniej dbałości o stan budynku był przyczyną tragicznego wypadku. W 1764 r. zawaliło się sklepienie jednej z izb i śmierć poniosły wtedy cztery panny szlacheckie Gertruda Poniatowska, Marianna Górka, Katarzyna Zaniewska, Marianna Dębowska oraz służąca - Marianna, pochowane następnie w lubelskim kościele dominikanów. Seweryn Zenon Sierpiński, który wspominał o tym wypadku widział zwłoki owych panien w "grobie po prawej stronie" kościoła dominikanów.

punktor 1326 r. – pierwsza wzmianka o wsi Czechów, należącej do parafii św. Michała w Lublinie
punktor lata 1407-1461 – właścicielami wsi byli Cebulkowie, a od 1454 r. część wsi należała do Piotra Konińskiego herbu Rawicz
punktor 1470 r. – wzmiankowany folwark, 19,5 łanu ziemi uprawianej przez chłopów, 3 zagrodników i młyn
punktor I poł. XVI w. – prawdopodobny okres budowy dworu obronnego
punktor lata 1531-1533 – wzmiankowani właściciele: Jan Bychawski i Rafał Ożarowski
punktor 1671 r. – rozbudowa zameczku na pałac. Obiekt został poszerzony, w przyziemiu dobudowano izbę, powstała też nowa izba na piętrze
punktor 1681 r.– spustoszenie pałacu przez wojska kozackie
punktor XVIII w. – obiekt stał się własnością Tarłów
punktor II poł. XIX w. – stopniowa rozbiórka pałacu
punktor 1904 r. – budowa na jego miejscu kościoła mariawitów
punktor 1916 r. – przyłączenie Czechówki Górnej do Lublina
punktor lata 70-te XX w. – początek budowy osiedla-blokowiska i zatarcie wszelkich śladów po całym założeniu

Zamek Czechów w Atlasie Stronczyńskiego
Akwarela z widokiem zamku w Czechowie z Atlasu Stronczyńskiego (1852-1853).


Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorbrak

CZAS
punktor Oglądnięcie terenu zamkowego zajmuje ok. 10 minut.

WSTĘP
punktor Wolny.


Zdjęcie lidar Lublina - Czechowa
Zdjęcie z lotniczego skanowania terenu zamkowego w Lublinie - Czechowie


Położenie i dojazd


Centralna cześć woj. lubelskiego. Zobacz na mapie.
Z dojazdem do Lublina nie ma oczywiście problemu. Kościół mariawitów znajduje się po północnej stronie Al. Solidarności (przechodzący przez Lublin odcinek dróg nr 12 i 17), w odległości ok. 3 km na zachód od dworca autobusowego i ok. 400 m na zachód od ronda na skrzyżowaniu Al. Solidarności z ul. Lubomelską i Al. Kompozytorów Polskich.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N51.254431248828° E22.549350603333°  
format DM (stopnie, minuty):   51° 15.26587492968'N 22° 32.96103619998'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   51° 15' 15.95''N 22° 32' 57.66''E 





Bibliografia



punktor Dzieje Lubelszczyzny t. IV, Osady zaginione i o zmienionych nazwach historycznego województwa lubelskiego, opr. S. Wojciechowski, A. Sochacka, R. Szczygieł, Warszawa 1986.
punktor Rolska-Boruch Irena, Siedziby szlacheckie i magnackie na ziemiach zwanych Lubelszczyzną. 1500-1700, Lublin 1999.
punktor Rolska-Boruch Irena, Domy pańskie na Lubelszczyźnie od późnego gotyku do wczesnego baroku, Lublin 2003.
punktor Sierpiński Seweryn Zenon, Obraz miasta Lublina, Warszawa 1839, reprint Lublin 2002.

Galeria zdjęć


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Lublin-Czechów - kościół stojący na miejscu dworu

Zdjęcia wykonane: zimą 2004/2005

Noclegi



Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Dotycy parafi rzym-kat.       Autor:  Kryzsytof Kaminski      Data:  2016-01-05 23:00:45
    Czy ktoś może powiedzieć do jakiej parafi należał Czechów Górny w okresie międzywojennym
  • Re: kosciol starokatolicki Mariawitow       Autor:  Kitt      Data:  2010-11-21 21:46:55
    Na początku 2001 roku liczyła 24 osoby.
  • Czechówka       Autor:  Marian Olszewski .      Data:  2010-07-08 19:34:23
    Waścicielami Czechówki od ok, 1859 roku jak wynika z kilku posiadanych przeze mnie dokumentów z XIX w. byli moi prapradziadkowie Jan PawŁowski i jego żona Elżbieta z Żochowskich,wcześn­iej byli dziedzicami części Skrzyńca k/Chodla, spokrewnieni z TarŁami M.Olszewski  





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.