Dubie

Średniowieczny dwór rycerski

Dubie to wieś w gminie Krzeszowice, położona na południowym skraju Wyżyny Olkuskiej, przy ujściu Szklarki do Racławki. O odkryciu reliktów budowli obronnej na jej terenie doniósł w 2003 r. Michał Uruszczak w Czasopiśmie Prawno-Historycznym. Było to jednak tylko "powtórne odkrycie", bo o reliktach zamku w tym miejscu wspominano już w 1972 roku w "Przewodniku geologicznym po okolicach Krakowa" autorstwa prof. R. Gradzińskiego.
Resztki siedziby rycerskiej zachowały się na szczycie wysokiego wzgórza o nazwie "Zamczysko", usytuowanego w północno-zachodniej części wsi, w bliskim sąsiedztwie miejscowej kopalni dolomitu. Aktualnie teren ten znajduje się w obrębie rezerwatu przyrody "Dolina Racławki".
"Zamczysko" porośnięte lasem bukowym, ma charakter wąskiego cypla wysoczyzny, wyodrębnionego z zachodniego brzegu Doliny Racławki. Posiada ono bardzo strome stoki, a po stronie zachodniej kończy się skalnym urwiskiem. Skrajny fragment cypla, o długości około 100 m, odcięty jest od wyżynnego zaplecza głębokim parowem, mającym najpewniej po części charakter sztucznego wyrobiska. Parów ten tworzy rodzaj trudnej do przebycia fosy, po której wewnętrznej stronie, na kulminacji wzniesienia, zachowały się fundamenty kamiennej wieży na rzucie czworoboku o wymiarach 470x640 cm. Pokryte są one cienką warstwą ziemi, ale czworoboczny zarys murów fundamentowych pozostaje dobrze widoczny. Odsłonięty jest natomiast ocalały fragment murów przypory.
Relikty zamku w Dubiu usytuowane są na obrzeżu rozległego majdanu, rozciągającego się na południowym skraju wzgórza. Majdan, ma formę silnie wydłużonej, trójkątnej platformy, łagodnie pochylonej w kierunku południowo-wschodnim i dość stromo wznoszącej się ku północy, ku zachowanym reliktom wieży. Od strony zachodniej naturalne ograniczenie majdanu stanowi skalne urwisko. Północną granicę majdanu stanowi rodzaj wału z pozostałościami wieży. Wał ten oddziela majdan od fosy-wyrobiska. Po stronie wschodniej przedłużenie wału stanowi wyraźnie zarysowana krawędź, oddzielająca majdan od wschodniego stoku wzgórza. Bardzo prawdopodobne, że wzdłuż owej krawędzi biegły niegdyś proste mocnienia drewniane lub drewniano-ziemne (częstokół lub niski wał z częstokołem).
Jak wynika z powyższego opisu, obiekt w Dubiu miał - lub miał mieć - formę dwuczłonowego założenia obronnego, obejmującego murowaną wieżę obronną lub mieszkalno-obronną, usytuowaną odśrodkowo, na skraju całego założenia, oraz obszerny majdan wewnętrzny.

Plany i rekonstrukcje

Historia, wydarzenia