"DOZWÓL NAM PANIE MIESZKAĆ W TEM GNIEŹDZIE OYCZYSTEM
A RACZ OPATRZYĆ ZDROWIEM I SUMNIENIEM CZYSTEM"
napis z tablicy nad wejściem do pałacu dzikowskiego, być może pochodzący z pierwotnego zamku
Ocena zabytku
Możesz ocenić: Tarnobrzeg-Dzików (woj. podkarpackie) - Dwór rycerski rozbudowany w zamek i przebudowany w pałac
Opis i stan obecny
Rezydencja w Dzikowie, wsi która została włączona do miasta Tarnobrzega, uważana jest
Matka Boska Dzikowska
Słynny jest cudowny obraz Matka Boska Dzikowskiej, przedstawiający Rodzinę Świętą w czasie ucieczki do Egiptu. Na tle ciemnego wnętrza, z jasnym prostokątem okna w prawej górnej części, widnieją postacie Maryi z Dzieciątkiem i św. Józefem. Obraz powstał najprawdopodobniej we Flandrii w latach 1515 – 1540. Gdy rozeszły się wieści o jego cudownych właściwościach - chorzy odzyskiwali bowiem zdrowie, a strapieni pocieszenie - biskup Trzebicki wydał dekret oficjalnie uznający obraz za cudowny. W 1678 r. został on przeniesiony z kaplicy zamku dzikowskiego do kościoła Dominikanów ufundowanego przez Tarnowskich. Dzików stał się przez to miejscem kultu Maryjnego, do którego ściągały rzesze pielgrzymów. Pielgrzymował do niego m.in. Jan Paweł II, kiedy był jeszcze biskupem krakowskim.
dziś za pałac, choć wcześniej bezsprzecznie miała charakter obronny. Położona jest na skarpie nad Wisłą, niemal przy głównej drodze wyjazdowej z miasta w kierunku Sandomierza.
W jej dziejach można wyróżnić 3 główne fazy rozwoju. Z obronnego jednoskrzydłowego zameczku w XV wieku budowla stała się typową rezydencją pałacową o trzech skrzydłach.
Dzięki badaniom archeologicznym udało się odtworzyć wygląd pierwotnego dworu. Składał się z piętrowego budynku posiadającego na każdej kondygnacji po dwa sklepione pomieszczenia.
Od strony południowej przylegała do niego masywna wieża mieszkalno-obronna o 6 niskich kondygnacjach naziemnych podzielonych drewnianymi stropami. Oba człony siedziby rycerskiej były podpiwniczone i tworzyły jedną całość. Na parter dworu zlokalizowano skarbczyk i zbrojownię. Następnie dostawiono piętrowe skrzydło północne (niepodpiwniczone) i zamek zyskał
ok. 16 nowych komnat. W XVIII wieku dobudowano jeszcze skrzydło boczne - wschodnie.
Wraz z rozbudową zamku powstawał rozległy park oraz zabudowa gospodarcza obejmująca mniejsze i większe budynki mieszczące: stajnię, powozownię, ujeżdżalnię, lodownię, pralnię, dom ogrodnika, dom ekonoma, kuźnię, oranżerię, kuchnię. Większość budynków rezydencji dzikowskiej od 1. połowy XIX wieku było utrzymane w stylu neogotyckim. Do dziś przetrwało kilka z nich:
kordegarda przy bramie do parku, a za nią kapliczka, ujeżdżalnia z powozownią i stajnią na lewo od bramy, pawilon mieszczący zespół dawnych kuchni, spiżarni i lodowni nieco dalej na prawo, oraz budynek elektrowni z 1910 r. za pałacem.
Unikatowy zegar
Zegar na wieży zamkowej, mimo że tarcza nie jest oryginalna, ma na tyle dużą wartość historyczną, że w 2020 r. został wpisany do rejestru zabytków ruchomych województwa podkarpackiego. Konserwator Zabytków uzasadnił to słowami:
Mechanizm zegara wieżowego jest bardzo rzadkim, zachowanym przykładem polskiej myśli technicznej, więc należy uznać go za niebywale ceną spuściznę historii techniki naszego kraju. Zegar ze względu na swoje walory historyczne i wartości naukowe należy objąć ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków ruchomych."
Zegar zawieszono w 1930 r, w czasie odbudowy rezydencji po pożarze. Wykonano go w najlepszej ówcześnie wytwórni zegarów wieżowych Michała Mięsowicza z Krosna. Zegarmistrz Michał Miesowicz był laureatem wielu krajowych i międzynarodowych wystaw przemysłowych, np. w 1908 roku otrzymał złoty medal za zegar wieżowy na wystawie w Paryżu. Zegar dzikowski od jesieni 2020 r. odmierza czas.
Całe założenie było otoczone umocnieniami z murem, fosą i elementami nowożytnych fortyfikacji. W publikacjach na temat zamku wymieniane są zarówno basteje jak i bastiony.
Wynika to stąd, iż najpierw XVI-wieczny dwór był broniony przez ceglane basteje, a po przebudowie w zamek, rozebrano ich górną część, tak iż przypominały bardziej bastiony.
Na pewno istniały dwa takie obiekty od wschodu. Tam też zachował się mur kurtynowy i fosa.
Wjazd prowadził od południa przez warowną bramę z wieżą i dwoma budynkami strażniczymi, do których prowadził most zwodzony (obecnie również w tym miejscu jest most, tyle że skromny, parkowy).
To co można dziś zobaczyć, to efekt odbudowy po wielkim pożarze w latach międzywojennych. Postanowiono zmienić styl pałacu na barokowy, co pozbawiło go wielu efektownych ozdób i dodatków neogotyckich.
Budowla jest piętrowa z głównym korpusem i dwoma skrzydłami bocznymi tworzącymi razem kształt podkowy. Po środku elewacji frontowej stoi czterokondygnacyjna wieża bramna z zegarem tradycyjnym. Drugi zegar słoneczny umieszczony jest na prawym skrzydle. W lewym (najstarszym) natomiast od XVII wieku znajduje się kaplica, o czym świadczy krzyż przy portalu wejściowym.
Było to drugie największe pomieszczenie w zamku, dwukondygnacyjna sala nakryta sklepieniem krzyżowym ze stosunkowo skromnym wyposażeniem. Kaplica zmieniła oblicze w połowie XIX stulecia, gdy postawiono w niej neogotycki ołtarz z czerwonego marmuru węgierskiego z rzeźbą słynnego włoskiego rzeźbiarza doby baroku G. L. Berniniego "Chrystus i św. Jan Chrzciciel jako bawiące się dzieci".
Z kaplicą sąsiaduje biblioteka (utworzona w dawnym skarbczyku) i archiwum rodowe Tarnowskich. Od strony ogrodu budowla posiada po środku ryzalit mieszczący na piętrze balową Salę Wielką, zwaną też "Sejmową". Jest to najwytworniejsza sala w zamku. W sąsiednim gabinecie Waleria Tarnowska gromadziła pokaźną kolekcję miniatur, które i dziś można podziwiać. Podobnie jak zbiory poroży, malarstwa, broni, zabytków archeologicznych i innych eksponatów
Zabytek przeszedł bowiem niedawno remont generalny i odzyskał bogatą kolekcję rodziny Tarnowskich (tzw. Kolekcja Dzikowska - patrz ciekawostka), która odmieniła jego ogołocone po wojnie wnętrza. Dla turystów dostępne są również najstarsze pomieszczenia piwniczne, w tym korytarz do bastei płn.-wsch.
Jedna, wyraźnie odróżniająca się ściana (jest nieco pochylona), to właśnie mur XVI-wiecznej bastei, połączonej stulecie później z piwnicami pierwszego dworu.
Ogólnie wystawy są różnorodne i ciekawe, po wielu latach zaniedbań zamek stał się liczącą się na Podkarpaciu atrakcją turystyczną.
Zwiedzanie (tylko z przewodnikiem) trwa ok. 1 godziny. Kiedyś obowiązywał zakaz robienia zdjęć w komnatach zawierających pamiątki Tarnowskich (czyli większości), ale być może już go zdjęto.
Pałac otacza ładny park z alejkami, mostkami, stawami. Powstał on w XIX w. częściowo w miejscu dawnych fortyfikacji zamkowych.
Starodrzew nie przetrwał jednak II wojny św. i huraganu w latach 50-tych. Jedynie parę drzew pochodzi z dawnego parku zamkowego.
Niedawno wytyczono w nim ścieżkę edukacyjną.
Po wschodniej stronie, przy budynkach gospodarczych znajdowały się ogrody zamkowe, utworzono tam małe arboretum.
Na terenie rezydencji tarnowskich mieści się jeszcze Regionalne Centrum Promocji Obszaru Natura 2000 Tarnobrzeska Dolina Wisły z całkiem ciekawą, szczególnie dla dzieci i darmową wystawą przyrodniczą. W 2020 r. przeniesiono je z pałacu do pobliskiej ujeżdżalni.
Zamek czy też pałac dzikowski na akwareli z ok. połowy XIX wieku
Plany i rekonstrukcje
Plan parteru pałacu. Na czerwono najstarsza część XV-wieczna, W - wieża, P - dwa pomieszczenia dworu identyfikowane ze zbrojownią i skarbczykiem (późniejsza biblioteka), K - korytarz. Na zielono część XVIII-wieczna . Na niebiesko XIX-wieczny ryzalit powstały na dawnym tarasie ogrodowym
Plan zamku/pałacu w Dzikowie po rozbudowie w 2. połowie XVIII wieku wg K. Kuśnierza.
1. zamek, 2. skrzydło wschodnie, 3. budynek bramny, 4. domniemane dzieło obronne - basteja/bastion, 5. aleja lipowa, 6. hipotetyczny przebieg suchej fosy, 7. fosa wschodnia, 8. ogrody zamkowe.
Kolory na zamku obrazują wiek murów. Część najciemniejsza to XV w., korpus XVII w., skrzydło boczne od wschodu - XVIII w.
Plan rezydencji dzikowskiej z połowy XIX wieku.
Makieta z rekonstrukcją zamku Dzików w XV wieku A.Wójcika na ekspozycji w piwnicach. Po lewej piętrowy dwór, po prawej wieża o 6 niskich kondygnacjach.
Dziwne że wieża posiada okienka kapliczne, choć kaplicę urządzono w tym miejscu dopiero w XVII wieku...
Kolejna makieta z rekonstrukcją zamku Dzików z 1780 r. na ekspozycji w piwnicach.
Widać nieistniejącą wieżę bramną z mostem zwodzonym i 2 budynkami oraz jeden bastion płn.-wsch. Można mieć wątpliwości czy w tym okresie most był nadal zwodzony, a fosa nawodniona...
Projekt F.M. Lanciego wg którego przebudowano zamek w I połowie XIX wieku
Historia, wydarzenia
W wyniku ostatnich badań archeologicznych i archiwalnych ustalono, że pierwsza zabudowa obronna w Dzikowie powstała na początku XV w. lub nawet w końcu wieku XIV. Wtedy to postawiono kamienno-ceglany dwór obronny z wieżą. Otaczała go wały z palisadą i fosa, bezpieczeństwo zapewniała też stroma skarpa wiślana. Budowla stanowiła jeden z punktów obronnych na Wiśle, która była wtedy rzeką wykorzystywaną do transportu. Jako pierwszych właścicieli przyjmuje się ród Toporczyków (zwanych później Ossolińskimi).
Pałac Dzików w Tarnobrzegu z tyłu, czyli od północy. Rysunek M. B. Stęczyńskiego z połowy XIX w.
Konfederacja Dzikowska
5 listopada 1734 r. na zamku dzikowskim pod przywództwem starosty jasielskiego Adama Tarły zawiązano konfederację generalną zwaną dzikowską. Przysięgę złożono w miejscowym kościele dominikańskim.
Przybyło ok. 150 szlachciców, więc nie mogli się pomieścić w skromnej siedzibie dzikowskiej Józefa Mateusza Tarnowskiego, więc część z nich zamieszkała w klasztorze, a część w zajazdach u Żydów.
Celem konfederacji było przywrócenie na polski tron po śmierci Augusta II Sasa, Stanisława Leszczyńskiego. Ten jednak, nie wierząc w powodzenie walki toczonej tylko polskimi siłami z wojskami saskimi i rosyjskimi, zrezygnował z przejęcia dowództwa nad konfederacją. Zaapelował tylko o pomoc do Francji, Szwecji, Turcji i Prus. Nie doczekawszy się poparcia, wyraził zgodę na abdykację 26 stycznia 1736 roku, otrzymując w zamian dożywotnie panowanie w Księstwie Lotaryngii i Baru oraz prawo używania tytułu królewskiego. Konfederacja dzikowska zakończyła się więc niepowodzeniem.
1522 r. - Jan Spytek Tarnowski herbu Leliwa z Wielowsi koło Tarnowa kupił Dzików od Andrzeja Ossolińskiego z Ossolina. W akcie kupna wymieniony jest dwór (z łaciny curia).
1567 r. - po przejściu Tarnowa w ręce Ostrogskich, Tarnowscy rozpoczęli poszukiwanie miejsca na założenie "Nowego Tarnowa". Dwór dzikowski został zmodernizowany prawdopodobnie przez Stanisława Tarnowskiego, powstały m.in. fortyfikacje bastejowe.
Jednak ostateczny wybór tej okolicy na gniazdo rodowe dokonano dopiero kilkadziesiąt lat później. Nieopodal (na gruntach wsi Miechocin) powstało dzisiejsze miasto Tarnobrzeg.
XVII w. - przyszła siedziba rodowa Tarnowskich, zwana Tarnodworem, musiała zostać powiększona. Dwór więc rozbudowywano z inicjatywy kasztelana wojnickiego Michała Stanisława Tarnowskiego.
Powstało nowe główne skrzydło, ale prace nie zostały ukończone, przerwała je śmierć Michała Stanisława oraz wojny na ziemiach polskich
Wspomnienia Kajetana Koźmiana
W swych pamiętnikach z lat 1813-15 poeta pisze: "Dzików jest małym miasteczkiem w nader przyjemnym położeniu, ma klasztor i kościół księży dominikanów, fundacji Tarnowskich. W bliskości ma
pałac ze ślicznym widokiem na Wisłę i rozległe włości, do klucza dzikowskiego należące. Z okien pałacu widać Sandomierz z jego kościołami i klasztorami, piękniejszy z daleka niż z bliska. Pałac otaczają piękne ogrody
i kanały, oranżerie i klomby z drzew i plant rozmaitych, swojskich i zagranicznych. Jan Tarnowski, wielki i namiętny miłośnik zielarstwa, założył te ogrody, które matka jego, Czacka z domu, dzieląca smak syna,
pielęgnowała; już podeszła wiekiem, mieszkała w pałacu dzikowskim."
II poł. XVII w. -
rozbudowę dokończył Jan Stanisław Amor Tarnowski. Do pierwotnego budynku mieszkalnego, od północy dostawiono prostopadle piętrowy korpus, który stał się główną częścią zamku.
Dawna wieża mieszkalno-obronna, pełniła odtąd również funkcję kaplicy.
Zamek otaczała fosa z ziemnymi i murowanymi fortyfikacjami. Wschodnie basteje obniżono i przekształcono w bastiony. Od północnej poprowadzono podziemny korytarz łącząc ją piwnicami średniowiecznego dworu. Wjazd prowadził przez most zwodzony, który poprzedzał wieżę bramną z 2 budynkami dla straży. Zamek zyskał kształt litery L.
Zapewne pierwotnie rezydencja miała być większa.
Jako pierwszy Tarnowski osiadł on na stałe w Dzikowie, po zniszczeniu dworu w Wielowsi podczas "potopu" szwedzkiego.
1712 r. - zmarł Michał Jacek Tarnowski, a ponieważ jego syn był małoletni, majątkiem dzikowskim zaczął zarządzać przedstawiciel innego rodu - kasztelan sandomierski Józef Władysław
Gonzaga Myszkowski. Nastąpił upadek rezydencji. Myszkowski oddawał ją w dzierżawę, a sami Tarnowscy również nie interesowali się Dzikowem
1715 r. - splądrowanie zamku przez Szwedów
1768 r. - Rafał Tarnowski z Dzikowa był marszałkiem konfederacji barskiej. W zemście za to zwolennicy Stanisława Augusta Poniatowskiego i Moskali zniszczyli mu siedzibę
II poł. XVIII w. - kolejny Tarnowski - Jan Jacek, starosta kahorlicki postanowił przywrócić rodowej posiadłości świetność. Wyremontował i przebudował ją w rezydencję barokową o kształcie podkowy z paradnym dziedzińcem (tak jak obecnie). Dobudowane zostało skrzydło wschodnie, ozdobiono też wnętrza. Z czasem w Dzikowie zaczęto tworzyć kolekcję nazwaną później Kolekcją Dzikowską, sprowadzano tu wszelkie pamiątki rodzinne. Pałac gościł znane postacie epoki jak Hugo Kołłątaj, Kajetan Koźmian i Tadeusz Czacki
koniec XVIII w. - rozebrano wieżę bramną z budynkami straży, mury obwodowe, zlikwidowano bastiony
1809 r. - zamek został poważnie uszkodzony oraz ograbiony przez Austriaków w wyniku działań wojennych między Księstwem Warszawskim a Austrią. Zaczął popadać w ruinę
Pamiątkowe zdjęcie przed pałacem po polowaniu ok. 1920 roku
Artur Tarnowski
Ostatni dziedzic Dzikowa urodził się w 1903 roku. Wykształcenie uzyskał w szkołach angielskich i belgijskich.
Był posłem na Sejm, radnym Tarnobrzega, prezesem Powiatowej Straży Pożarnej i członkiem wielu organizacji lokalnych. Brał udział w wojnie z bolszewikami w 1920 i Niemcami w 1939. Wraz z bratem służył w Dywizji Pancernej gen. Maczka. Na emigracji w Belgii współtworzył Skarb Narodowy - instytucję powołaną do finansowania prawowitego rządu polskiego na uchodźstwie. W 1951 roku wyjechał do Kanady, gdzie działał m.in. w Stowarzyszeniu Polskim i Polskim Instytucie Dobroczynności. Był niezwykle szanowaną postacią polskiej emigracji, wielokrotnie odznaczany za działalność społeczną i wojskową. Dążył od skonsolidowania rozrzuconej po wielu miejscach Kolekcji Dzikowskiej (część zbiorów udało się ukryć w piwnicach zamku i pod miejscowym kościołem). Deklarował, że sam odda wszystko co posiada, jeśli muzea, biblioteki i archiwa w kraju połączą zbiory pochodzące z Dzikowa w jedną całość. Władze komunistyczne nigdy nie zgodziły się na to. Zmarł w Montrealu w 1884 r.
1834 r. - Jan Feliks Tarnowski, senator Królestwa Polskiego z małżonką Walerią, postanowili przenieść się na stałe z Warszawy do Dzikowa. Zamek odremontowano i zmodernizowano w stylu neogotyku angielskiego. Projekt wykonał słynny włoski architekt Franciszek Maria Lanci (wtedy jeszcze mało znany).
Wolą Tarnowskich było aby rezydencja dzikowska stała się pałacem - muzeum, w którym można będzie eksponować pamiątki rodowe.
Do najcenniejszych należały pamiątki po najwybitniejszym z rodu hetmanie Janie Tarnowskim: buława, szabla i rząd koński oraz pistolety
Napoleona.
W najstarszej części budowli, na parterze ulokowano bibliotekę (w dawnym skarbczyku), a na piętrze archiwum rodowe.
Po dobudowaniu od północy, na dawnym tarasie ogrodowym, okazałego ryzalitu budowla zyskała reprezentacyjną salę zwaną Wielką.
Pozbyto się resztek fortyfikacji, zasypano część fosy i utworzono park krajobrazowy z romantycznymi mostkami.
Powstał neogotycki pawilon i mniejsze budynki gospodarcze.
Całość otaczało żelazne ogrodzenie.
ok. 1880 r. - wzniesiono budynki powozowni, stajni i ujeżdżalni
lata 1911 - 1913 - modernizacja pałacu. Otrzymał on centralne ogrzewanie, oświetlenie elektryczne, na poddaszu urządzono pokoje gościnne. W północno-zachodniej części parku stanął budynek elektrowni. Wcześniej planowano poważniejszą przebudowę rezydencji, zlecono wykonanie projektów znanym architektom jak Hendel, Odrzywolski, Grabowski, ale ostatecznie planów tych nie zrealizowano.
21-22.12.1927. - na zamku wybuchł wielki pożar. Mimo specjalnych konstrukcji zabezpieczających zawalił się dach. W ratowaniu bardzo cennych zbiorów i pamiątek brała udział cała wieś oraz młodzież z okolicznej szkoły. 9 osób z pośród nich zginęło w płonącym budynku. Tarnowscy byli nieobecni w Dzikowie, wyjechali do rodziny na święta.
Ocalone zbiory zostały po wojnie rozmieszczone w wielu muzeach, archiwach i bibliotekach
23.07.1929 - hr Jan Zdzisław gościł
w Dzikowie prezydenta Polski Ignacego Mościckiego. Hrabia był czynnym politykiem, senatorem BBWR
1930 r. - zamek odbudowano, ale nadano mu już inny wygląd. Pracami kierował prof. Wacław Krzyżanowski, który zaproponował przebudowę w stylu wczesnego baroku Wazów polskich. Dawna niewielka wieża została zastąpiona masywną sześcioboczną wieżą z zegarem
1937 r. - ostatnim panem na Dzikowie został syn Jana Zdzisława - Artur Tarnowski
lata 1945 - 1949 - zamek-pałac przetrwał wojnę w dobrym stanie (był kwaterą Wehrmachtu, potem armii sowieckiej), ale tuż po jej zakończeniu został ograbiony z wyposażenia, a zabytki z przedwojennej kolekcji rozproszone po kilkunastu placówkach w kraju. Mimo że już w 1944 roku komuniści podjęli decyzję o utworzeniu w nim muzeum. Budynek przekazano jednak na potrzeby zespołu szkół rolniczych
1984 r. - wpisanie budowli do rejestru zabytków
2001 r. - dzięki Stowarzyszeniu "Dzików", kaplicy zamkowej, która po wojnie stała się zwykłą salą lekcyjną, przywrócono pierwotną funkcję. Została ona oddana pod opiekę oo. Dominikanów
Skarb zamkowy
W 1974 r. w piwnicach pałacu w Tarnobrzegu - Dzikowie odkryto skarb w postaci kolekcji starych sreber, wśród których znajdowała się spora ilość cennych polskich wyrobów. Całość została przewieziona do zamku w Łańcucie.
2007 r. - rozpoczęto wielki remont zamku z przeznaczeniem na muzeum wnętrz
2009 r. - otwarto dla turystów podziemia zamkowe
2015 r. - 120 obrazów w Kolekcji Dzikowskiej powróciło jako depozyt do pałacu, stały się dostępne dla turystów, ale bez możliwości fotografowania
2020 r. - radni miejscy podjęli decyzję o wykupieniu Kolekcji Dzikowskiej od rodu Tarnowskich po preferencyjnej cenie 4 mln zł. 2000 eksponatów wkrótce będzie dostępne dla zwiedzających
2023 r. -
do zamku wróciły kolejne przedmioty z kolekcji dzikowskiej zdeponowane dotychczas w Muzeum Rzeszowskim. Chodzi o ponad 70 eksponatów takich jak:
kolekcja broni białej, obrazy artystów polskich i europejskich, meble, zdjęcia, rzeźby, grafiki. Szczególne znaczenie mają fotografie przedstawiające wygląd wnętrz całej rezydencji w roku 1917. Są one już prezentowane turystom na piętrze zabytku.
Zamkowe dzieła sztuki
Tarnowscy zgromadzili w zamku pokaźną kolekcję dzieł sztuki (Kolekcja Dzikowska). W XIX w. było tu 250 obrazów, m.in. Tycjana, Rubensa, Rembrandta, Malczewskiego, Matejki. Oprócz malarstwa znajdowały się tutaj także cenne druki jak najstarsza kopia "Kroniki polskiej" Gala Anonima, rękopis "Pana Tadeusza" Mickiewicza, pierwszy odpis Bogurodzicy, oryginał Kronik Wincentego Kadłubka i Statutów Wiślickich. Jeszcze przed I wojną światową słynna była sprawa obrazu Rembrandta "Lisowczyk". Jeden z najcenniejszych obrazów w Polsce znajdował się w dzikowskiej kolekcji Tarnowskich. W 1910 r. został sprzedany i wywieziony do Nowego Jorku, mimo protestów opinii publicznej. Jednak pieniądze z jego sprzedaży Tarnowscy przeznaczyli na wykupienie z niemieckich rąk wielu okolicznych ziem, które mimo że nie leżały w zaborze pruskim, to także były dotknięte germanizacją.
W czasie wojny bezcenne skarby kultury narodowej i europejskiej zostały starannie ukryte w Dzikowie, a także zdeponowane w Muzeum Narodowym w Warszawie i Ossolineum we Lwowie. Później przejęły je różne instytucje państwowe, np. w zamku łańcuckim znajduje się blisko 500 eksponatów z Dzikowa, a w muzeum rzeszowskim ponad 80. Znikoma tylko część zdeponowana została na zachodzie, sporo jednak zaginęło bez śladu wraz z zagarniętymi przez Sowietów wschodnimi terenami Polski. Ostatnio rodzina Tarnowskich wygrała proces w sprawie 9 przedmiotów z Rzeszowa, a wkrótce prawdopodobnie odzyska resztę, ponieważ muzeum nie stać na kosztowne procesy. Zostaną one przeniesione do rezydencji w Dzikowie, która ma w końcu odzyskać dawny blask.
Pocztówka z zamkiem Dzików z 1904 r.
Elewacja południowa zamku Dzików na zdjęciu z 1917 r.
Zamek dzikowski w trakcie pożaru w 1927 r.
Zamek dzikowski w 1927/28 r. po ugaszeniu pożaru
Zamek po odbudowie w roku 1930
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT Zamek Tarnowskich w Dzikowie - ul. Sandomierska 27, Tarnobrzeg
CZAS Samochodem można zaparkować tuż przy bramie. Spacer po parku oraz zwiedzenie wnętrz zajmuje ponad 1,5 godziny.
WSTĘP Płatny. 14 zł (8 zł ulgowy, 25 zł rodzinny). Czynne cały rok, w sezonie (połowa IV - połowa X) w godz. 10.00 - 18.00 (wt.-pt.) i 13.00-18.00 (sb.-niedz.), w poniedziałki wolny wstęp, ale jedynie do piwnic. Po sezonie czynne krócej.
Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zabytku: Zamek w Tarnobrzegu - Dzikowie dodatkowe informacje
Północna część woj. podkarpackiego. 75 km na północ od Rzeszowa. Zobacz na mapie. Dzików to północna dzielnica Tarnobrzega. Jadąc od strony Rzeszowa należy przejechać kilka skrzyżowań ze światłami i skręcić przy ostatnim w lewo. Jest charakterystyczne, ponieważ znajduje się przy nim stacja benzynowa. Przy samej drodze widać zresztą mury otaczające park pałacowy.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.57953056° E21.67663333°
format DM (stopnie, minuty): 50°34.7718336'N 21°40.5979998'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50°34'46.31''N 21°40'35.88''E
Okoliczne atrakcje
klasztor barokowy OO Dominikanów z cudownym obrazem Matki Boskiej - tuż przy Rynku,
kościół na Miechocinie - ostatnio odkryto freski średniowieczne,
pałac myśliwski na Mokrzyszowie,
pomnik Bartosza Głowackiego na Rynku z lufa armatnia skierowana w kierunku wschodu (ciekawostka - podobno jedyny tak zorientowany w czasach komunizmu)
klasztor sióstr Dominikanek w Wielowsi
Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega - ul. Pawłowskiego 14, mieszczące się w dawnym spichlerzu dworskim z 1843 roku
czworaki na osiedlu Sielec, obecnie stadnina koni, albo jakaś szkoła jazdy konnej, ale strasznie zaniedbane wręcz augiaszowe...
tajemnicze bunkry - zbiorniki (?) w lesie Zwierzyniec, sztuk bodaj 16, o których niewiele wiadomo - obecnie nie zbadane, bo zalane wodą...
informacje nadesłane przez AT
Przedwojenne pocztówki z wnętrzami zamku
Bibliografia
Wójcik - Łużycki Adam - Rewaloryzacja zamku w Dzikowie
Wójcik - Łużycki Adam - Dzieje zamku w Dzikowie
Wójcik - Łużycki Adam - Tajemnice zamku Tarnowskich
Frazik Józef - Zamki i budownictwo obronne ziemi rzeszowskiej
Gosztyła Marek, Proksa Michał - Zamki Polski południowo-wschodniej
Janas A., Wójcik A. - Zamek Tarnowskich w Dzikowie
Zub Jerzy - Tarnobrzeg. Pałac Tarnowskich w Dzikowie
Praca zbiorowa - Przemiany architektury rezydencjonalnej w XV-XVIII wieku na terenie dawnego województwa sandomierskiego
Przedwojenne pocztówki z wnętrzami zamku Dzików w Tarnobrzegu
Galeria zdjęć
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane: wiosną 2018
Zdjęcia wykonane: jesienią 2003
Zdjęcia wykonane: latem 2002
Filmy wideo
Zamek Dzikowski w Tarnobrzegu z lotu ptaka
Noclegi
Tarnobrzeg - Hotel Dworek pod Lipami, ul. Sienkiewicza 206, tel. (15) 822 40 15
Tarnobrzeg - Hotel Kameleon, ul. Warszawska 2A, tel. (15 ) 822 22 20
Tarnobrzeg - Hotel Karolina, ul. Kochanowskiego 5, tel. (15) 822 97 00
Tarnobrzeg - Hotel Mieszko, os. Piastów, tel. (15) 822 22 46
Tarnobrzeg - Hotel Koga, tel. (15) 823 59 55
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Re: Re: OFIARY POZARU - tyle lat uplynelo i nic Autor: vida Data: 2018-05-16 22:13:26
Widzę,żale socjalistów na forum.Prawda jest taka,że tobie podobni nadawali się tylko do pracy u kogoś,kto warunki do pracy stwarzał.
Re: OFIARY POZARU - tyle lat uplynelo i nic Autor: Azarel Data: 2014-12-03 21:06:01
Jan Zdzisław Tarnowski, ówczesny dziedzic Dzikowa upamiętnił ofiary pożaru zamku w Dzikowie tablicą pamiątkową, która usytuowana jest w kaplicy zamkowej. tablica zawiera imiona i nazwiska wszystkich 9 ofiar- bohaterów, którzy zginęli w pożarze ratując biblioteczne zbiory.
Re: Dzków Autor: Peszko Data: 2013-11-09 15:04:12
Zamek w Dzikowie jest pięknie odnowiony ! Warto go zwiedzić, bo czynne są już nie tylko piwnice, ale i komnaty parteru. Muzeum Historyczne m.Tarnobrzega, które mieści się w zamku, urządziło jego wnętrza z wielkim pietyzmem. Udało się w nich zgromadzić wiele autentycznych, tj. pochodzących z Dzikowa z czasów Tarnowskich, mebli, obrazów i innych pamiątek.Z tego, co mówił przewodnik, mają zamiar urządzić jeszcze kilkanaście sal. Trzymam kciuki, oby się to udało !
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).