Możesz ocenić: Głębowice (woj. małopolskie) - Szlachecki dwór obronny
Opis i stan obecny
Zabytkowy piec
Ciekawa historia wiąże się z piecem pałacowym, który został rozebrany przez Niemców podczas II wojny św. Z jakiegoś powodu nie zniszczyli go jednak jak inne wyposażenie, lecz wywieźli na Wawel. Prawdopodobnie zwrócili uwagę na datę wykonania - 1647 rok i jak to barbarzyńcy mają w zwyczaju uznali, że warto go ukraść. Piec posiadał bogate dekoracje, a kafle oznaczone były herbem Starykoń i inicjałami Jana Pisarzowskiego. Po wojnie natrafił na niego profesor Karol Estreicher i obecnie jest umieszczony na ekspozycji w Muzeum Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W Głębowicach znajdują się zrujnowane resztki okazałego dworu-pałacu, dawniej obronnego, którego historia sięga XVI wieku. Ta niegdyś wspaniała rezydencja jest od pół wieku pozbawioną opieki spaloną ruiną.
Budowla była wielokrotnie przebudowywana. Ze starych zdjęć wynika, że w ostatniej fazie miała postać pałacu z alkierzami. Otaczał ją park ze stawami. Niestety, zabytek spłonął w 1969 roku i do dziś niszczeje.
Można jeszcze dostrzec detale architektoniczne jak renesansowe obramowania okien i drzwi.
Zarośnięty teren dworski znajduje się w centrum wsi i kryje wysokie ceglane mury oraz niewielkie pozostałości wałów i fos. Ruiny otacza zaniedbany park krajobrazowy ze śladami alei grabowych.
Budynek po przebudowie w XVIII wieku zbudowany był cegły i kamieni na planie prostokąta z piwnicami. Posiadał 2 kondygnacje i nakryty był dachem mansardowym z lukarnami. Główne wejście z kartuszem herbowym Łabędziów usytuowane było w fasadzie południowej. W narożach stały znacznych rozmiarów alkierze, być może dawne przebudowane baszty.
Od 2022 roku zabytek jest w rękach rodziny Duninów herbu Łabędź, potomków przedwojennych właścicieli. Rozpoczęły się pierwsze prace rewitalizacyjne, które będą kontynuowane.
Wcześniej Duninowie odzyskali dwór w Gierałtowiczkach, który również wyremontowali, ale Głębowice to inna skala i stopień zniszczenia, na efekt trzeba będzie zapewne czekać wiele lat...
Pałac Głębowice z lotu ptaka na zdjęciu z okresu międzywojennego
Plany i rekonstrukcje
Mapa z terenem dworskim w Głębowicach w XIX wieku. Dwór z bocznymi alkierzami w otoczeniu ogrodów i stawu od południa. Zabudowa folwarczna na północnym zachodzie.
Mapa z terenem dworskim w Głębowicach w XVIII wieku. Widać jak odmiennie wyglądało założenie głębowickie przed przebudową barokową. Front budowli i boczne skrzydła zwrócone ku północy, a nie jak obecnie do południa. Za rezydencją widoczna podobnej wielkości oficyna(?).
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego okolicy dworu / zamku w Głębowicach. D - ruina dworu
Historia, wydarzenia
Dwór obronny w Głębowicach powstał z inicjatywy Jakuba Gierałtowskiego, sędziego księstw zatorskiego i oświęcimskiego w 1. połowie XVI wieku. Był on kalwinem, a swój dwór uczynił ważnym ośrodkiem polskiej reformacji.
W 1636 roku Gierałtowscy sprzedali Głębowice Krzysztofowi Komorowskiemu, staroście oświęcimskiemu i barwałdzkiemu.
Pałacowy kształt i charakter renesansowej rezydencji nadał zameczkowi w 1646 roku kolejny sędzia oświęcimski i zatorski Jan Pisarzowski.
W 1773 roku Adam Pisarzowski przebudował siedzibę w stylu barokowym oraz otoczył ją włoskim ogrodem geometrycznym od północy i parkiem krajobrazowym od wschodu.
Od 1826 roku właścicielami Głębowic byli Duninowie, którzy dbali o swą rezydencję i remontowali ją. Pod remoncie w latach 20-tych XX wieku był tu dobrze prosperujący majątek ziemski z sadami owocowymi, plantacją truskawek, szparagarnią, hodowlą bażantów i świń. W licznych stawach hodowano karpie.
W 1940 r. Niemcy zajęli pałac na szkołę Hitlerjugend. Okupanci z zachodu niewiele różnili się od swoich kamratów ze wschodu. Zniszczyli zabytkowe wnętrza usuwając oryginalne ściany i tworząc nowe pomieszczenia. Usunęli renesansowe portale, zniszczyli zabytkowe meble, wywieźli piec z 1647 r.
Po wojnie pałac otrzymał w gospodarowanie Ośrodek Hodowli Zarodowej. Część zajmowały biura i magazyny, a w części mieszkali robotnicy.
Zabytkowe wnętrza przeznaczono też na wylęgarnie kurcząt.
Ozdoby i elementy ogrodzenia jak kamienne lwy z bramy wywieziono do pobliskiego Osieka. Zdewastowano kominki
Wkrótce budowla była w opłakanym stanie z dziurawym dachem.
Jesienią 1969 r. w nocy doszło do wielkiego pożaru, którego nie udało się ugasić z powodu braku wody i zamkniętego dostępu do telefonu.
Kilka lat wcześniej powódź uszkodziła groblę na stawach i były one wyschnięte, a naprawy nie wykonano, mimo nakazu Straży Pożarnej.
Już wcześniej dochodziło w budynku do niewielkich pożarów, ale niczego one nie nauczyły miejscowych urzędników.
Zabytek spłonął doszczętnie na piętrze, ale na parterze pod spalonym tynkiem odsłoniły się renesansowe freski. Konserwator Zabytków zabezpieczył ruiny dachem, ale i on wkrótce runął. Pałac do dziś niszczeje bez żadnej opieki.
W III RP upominali się o niego spadkobiercy Duninów, ale postępowanie w "wolnych" sądach, tradycyjnie ciągnęło się kilkanaście lat.
W 2021 r zmarła Amelia Dunin - żona Józefa Stanisława Ludwika Dunina, ostatniego właściciela pałacu w Głębowicach. Była najstarszą przewodniczką po Krakowie, oprowadzała turystów od 1951 aż do 2020 roku (miała wtedy 92 lata!).
W 2022 roku Barbara, Danuta i Piotr Włast Duninowie odzyskali prawo własności do zabytku. Starali się o dofinansowanie remontu w kwocie 3 mln zł, ale udało się uzyskać 100 tys. zł. Środki przeznaczyli na zabezpieczenie murów i prace w holu wejściowym - zrekonstruowano filary z łukami, które podtrzymują schody i stropy.
Zdjęcia dworu / pałacu Głębowice niedługo przed spaleniem Źródło: "Zamki i dwory obronne Ziemi Krakowskiej" Marian Kornecki
Legendy i podania
Wg miejscowych podań dwór Gierałtowskich stanął w miejscu wcześniejszej budowli - zameczku zbójników beskidzkich, których hersztem był rycerz Głębocki.
Wśród mieszkańców wsi krążą opowieści o dziwnych zjawiskach jakie mają miejsce w ruinach. Są one ponoć nawiedzone, co postanowili zbadać youtuberzy z kanału Kryptonim G.H.O.S.T. Film o duchach w Głębowicach poniżej, pod Fotogalerią.
Pałac w Głębowicach na zdjęciu z 1939 roku
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT brak
CZAS Oglądnięcie ruin zajmuje ok. 20 minut.
WSTĘP Wolny .
Wnętrze pałacu po pożarze, źródło: pismo "Światowid" 1969, zdjęcie T. Szkamruk
Położenie i dojazd
Zachodnia część woj. małopolskiego. 9 km na południowy zachód od Zatora, 14 km na północny zachód od Wadowic. Zobacz na mapie.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N49.94476111° E19.33400556°
format DM (stopnie, minuty): 49°56.6856666'N 19°20.0403336'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 49°56'41.14''N 19°20'02.42''E
Bibliografia
Raińska Marzanna - Dwory Małopolski w fotografii archiwalnej
Galeria zdjęć
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Zamek Cinal Odrobina Autor: jmgdg Data: 2014-03-28 13:24:33
Podobno moja Prabapcia o nazwisku Maria Odrobina sprzedała zamek
w Głębowicach , ok. 1920 r. i wyjechała w wielkopolskie . Akurat nastąpiła wymiana pieniędzy i zakupione majątki w wielkopolsce przepadły ,ale miała sporo dzieci i kilkoro poznałem . Najstarsza z córek Maria była moją Babcią i jej córka , a moja Mama mi o tym wspomniała ... Babcia Maria Cinal urodziła syna jakiegoś hrabiego z małopolski w 1920 r.
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).