Golczewo

Średniowieczny zamek rycerski i książęcy

Przekrój wieży golczewskiej

Stary dokument z planem zamku Golczewo z roku 1771. a - brama wjazdowa, b - dziedziniec, c - fosa, d,e,f - budynki gospodarcze, prawdopodobnie drewniane, g - budynek mieszkalny, h - baszta

Pierwotną warownię golczewską wzniesiono w końcu XIII w. prawdopodobnie z inicjatywy trzech rycerzy: braci Smerlingów i Wedelstedta. Był to niewielki zamek rycerski z domem mieszkalnym po środku, otoczony murem obwodowym i fosą. Jego usytuowanie związane jest z biegnącym tędy od XI w. ważnym szlakiem handlowym z siedziby książęcej i biskupiej w Kamieniu Pomorskim do Wielkopolski. Obecnie zachowane resztki zamku powstały na pocz. XV w. z inicjatywy księcia pomorskiego Bogusława VIII.
1304 r. - od trójki rycerzy zamek za 1200 marek kupił biskup Henryk Wachholz. Nie wpłacił jednak całej kwoty, dlatego ci nadal tu mieszkali. Dalszą wpłatę dokonał dopiero w 1331 r. biskup Fryderyk Eickestedt. Zamek wciąż nie był w pełni własnością biskupią, ale dokumenty potwierdzają ich obecność tutaj m.in. po najeździe Brandenburczyków na Kamień Pomorski. Następnie zamek Golczewo był kilkakrotnie zastawiany za pożyczki udzielane biskupom
1402 r. - w zamian za zrzeczenie się 6000 marek długu biskupiego warownię przejął ród Flemmingów
1406 r. - Flemmingowie z podwójnym zyskiem sprzedali zamek księciu Bogusławowi VIII, który pretendował do tronu biskupiego. Jak widać wartość budowli znacznie wzrosła, być może więc biskupi dokonali w XIV w. jakiejś rozbudowy, ale nie jest to potwierdzone. Całkowitej przebudowy dokonał na pewno Bogusław VIII, nadając zamkowi kształt czworoboku o wymiarach 40 x 40 m. Dokonał on rozbiórki starych zabudowań aż do piwnic i podwyższenia wzgórza o 2-3 metry. Dom mieszkalny o wymiarach 12 x 25 m stał przy skrzydle południowym. W narożniku płd.-wsch. powstała wysoka zachowana do dzisiaj baszta

Klątwa biskupia Sprzedaż zamku w 1406 r. księciu Bogusławowi VIII, który toczył wojnę z biskupem kamieńskim i był kandydatem do jego stanowiska odbiła się szerokim echem w Europie. Biskupem był wtedy Krzyżak Mikołaj Bock, który próbował podważyć legalność transakcji. W 1410 r. sam papież potwierdził jednak jej prawidłowość. Cała sprawa była jeszcze omawiana w Malborku, Awinionie, a nawet na soborze w Konstancji. Mimo interwencji samego cesarza Zygmunta spór pozostał nierozstrzygnięty. Krzyżacy wymogli jednak obłożenie klątwą księcia Bogusława VIII i jego następcę Bogusława IX, który również pozostał nieugięty i nie zrzekł się Golczewa. Dopiero w 1436 r. w drodze zwykłej transakcji handlowej warownia powróciła do biskupów.

1436 r. - zamek odkupili biskupi kamieńscy
1454 r. - w zamku odbył się synod diecezjalny, choć był on wtedy formalnie własnością 3 osób: hrabiego Otto Ebersteina, Kurta Fleminga i Ludka z Maszewa, którzy znowu udzielili pożyczki biskupom i wzięli w zastaw warownię
1500 r. - biskupi zwrócili długi i ponownie stali się w pełni właścicielami zamku
lata 1534-1637 - budowla była własnością książęcą rodu Gryfitów aż do wygaśnięcia dynastii. Piastowali oni także stanowisko biskupów kamieńskich
1637 r. - ostatni książę Gryfita - Bogusław XIV przekazał zamek Golczewo księciu biskupowi Ernestowi Bogusławowi de Croy. Zamieszkiwał on tu blisko pół wieku i uchronił Golczewo od zniszczenia przez Szwedów podczas wojny trzydziestoletniej
po 1682 r. - zamek przestał być zamieszkiwany i popadał w coraz większą ruinę
XVIII w. - zachowany jest plan zamku, na którym przy murach obwodowych stoi kilka budynków. Są to m.in. piekarnia i browar. Nie wiadomo kiedy dokładnie powstały, ale przypuszcza się że współcześnie i były one drewniane
1812 r. - ruiny przeszły w ręce prywatne
ok. 1840 r. - zamek uległ rozbiórce, oszczędzono tylko basztę
1895 i 1929 r. - Niemcy przeprowadzali konserwacje wieży oraz rekonstrukcję krenelażu i hełmu
1971 r. - badania archeologiczne doprowadziły do odkrycia domu mieszkalnego przy wieży, a rok później także części pierwotnego zamku golczewskiego na głębokości 4 m. To interesujące znalezisko posiadało 2 okienka i wejście. Odsłonięto 2 ściany stykające się ze sobą pod kątem prostym. Nie wydaje się więc żeby była to wieża mieszkalna, lecz podłużny budynek na osi płn. - płd. Jak już wspomniano przed budową nowego zamku podwyższono wzgórze stąd ocalały parter budynku tak głęboko pod ziemią
2010 r. - ukończono prace rewitalizacyjne wieży i utworzono na niej punkt widokowy