Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Gorzkowice (woj. łódzkie) - Zamek szlachecki (zniszczony)

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
Średnia ocena: 2.3 na 5. Głosów: 18 2.5 stars
           
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
Średnia ocena: 3.6 na 5. Głosów: 14 3.5 stars
           
 


Opis i stan obecny


Wg badań z lat 90-tych zamek w Gorzkowicach miał być niewielkim założeniem rezydencjonalno-obronnym typu "pallazzo in fortezza". Prawdopodobnie nigdy jednak nie został ukończony. Stał na prostokątnym nasypie o wymiarach 95x105 u podstawy (65x105 u góry) w płd.-wsch. części miasta, przy drodze do Płucic. Od strony północnej widać wydłużone flankujące nasypy, które być może miały stać się bastionami. Obok znajduje się staw, który mógł mieć coś wspólnego z fosą zamkową. Obecnie na powierzchni ziemi nie ma śladu murów, ale archeolodzy odkryli fundamenty dwutraktowego budynku o wymiarach 13 x 17 m. W każdym trakcie miały się znajdować po 4 pokoje.
Nie wiadomo więc czy zamek był zamieszkiwany czy nie, ale miejscowa ludność mocno się do niego przywiązała. Istnieje kilka zamkowych legend, a w latach 60-tych XX w. młodzież szkolna w Gorzkowicach nosiła tarcze z wizerunkiem zamkowych ruin, choć już wtedy nie było po nich śladu.

Plany i rekonstrukcje


plan gorzkowice
Plan założenia zamkowego w Gorzkowicach wg A. Andrzejewskiego i J. Pietrzaka
Źródło: Zamki i dwory obronne w Polsce Centralnej, Kajzer Leszek, Warszawa 2004


Historia, wydarzenia


Gorzkowice były starą wsią wymienianą w dokumentach już w XIV w. Od drugiej połowy XV w. stały się własnością bardzo możnych rodów szlacheckich jak: Kurozwęccy herbu Poraj (Mikołaj lokował tu miasto), Myszkowscy herbu Jastrzębiec, Łascy herbu Korab, Koniecpolscy herbu Pobóg. Pierwszą murowaną siedzibę postawił Krzesław Kurozwęcki w XVI w., ale był to dwór, chyba bez cech obronnych.
Budowę zamku rozpoczęto prawdopodobnie na początku XVII wieku z inicjatywy Mikołaja Koniecpolskiego, sędziego ziemskiego sieradzkiego. Nie wykluczone jednak, że zrobił to dopiero ród Walewskich herbu Kolumna, którzy nabyli okolicę po roku 1625. Z nimi bowiem wiąże zamek tradycja ludowa. Podobno w 1704 r. w ruinach opuszczonego zamku schroniły się oddziały Augusta II Sasa. Zostały tu one zaatakowane przez szwedzkiego generała Rosenstierna i przy okazji całkowitemu zniszczeniu uległy mury zamkowe. Rozebrano je więc do końca i użyto do budowy stajni i innych budynków folwarcznych. Następny właściciel Franciszek Zaremba chciał odbudować zamek, lecz jego plany przerwała nagła śmierć.
Ruiny zamku Gorzkowice istniały jeszcze szczątkowo w wieku XIX w. wspomina bowiem o nich "Słownik geograficzny" F. Sulimierskiego i W. Walewskiego, wydany w 1881 roku. Pierwsze prace archeologiczne zostały przeprowadzone dopiero w 1993 r. za sprawą A. Andrzejewskiego i J. Pietrzaka.


Zdjęcie lidar
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu zamku Gorzkowice. A - wzgórze zamkowe, B - fosa, C - zalew


Legendy i podania

Powrót na górę strony

L egenda związana z zamkiem gorzkowickim dotyczy czasów "potopu". Po nieudanym oblężeniu Jasnej Góry, trzy oddziały wojsk szwedzkich z kilkoma generałami wyruszyło w kierunku Piotrkowa. Tak znaleźli się pod zamkiem w Gorzkowicach, którego właścicielką była wdowa po cześniku radomskim Walewskim. Piękna ta kobieta miała licznych adoratorów, a wśród nich był też pułkownik Wacław Sadowski. Służył on jednak Szwedom i wraz z nimi usiłował zdobyć Jasną Górę. Walewska pogardzała nim jako zdrajcą. Teraz przybył ze Szwedami i zapowiedział, że albo za niego wyjdzie albo jej zamek zostanie zniszczony, a ona uprowadzona. W odpowiedzi usłyszał: "Jeśli koniecznie chcesz mojej śmierci, dziś o północy będę gotowa". Sadowski uznał te słowa za zgodę i zaczął szykować się do ślubu o północy. Sprowadził księdza i pospraszał gości. Tymczasem Walewska rozpuściła służbę i o północy stanęła w oknie wieży zamkowej, w której umieszczone były beczki z prochem. Kiedy pułkownik w otoczeniu Szwedów wjechał na most zamkowy i dostrzegł wybrankę swego serca nisko się pokłonił, a wtedy potężny grzmot przeszył powietrze. Piękna wdowa, która nie chciała zdrajcy, zginęła w gruzach strzaskanej baszty zamkowej, jak Wanda co nie chciała Niemca w nurtach Wisły.
Inna wersja tej opowieści, opublikowana w latach międzywojennych mówi, że pułkownik Sadowski był narzeczonym wdowy Walewskiej. Jednak gdy ta dowiedziała się o ataku Szwedów, wśród których był Sadowski, na Jasną Górę odesłała mu pierścionek zaręczynowy. Rozgniewany zdrajca począł oblegać wraz ze Szwedami zamek gorzkowicki. Nieliczna załoga otworzyła bramy warowni na znak poddania się, lecz kiedy najeźdźcy z Sadowski na czele wkroczyli do zamku wdowa osobiście podpaliła beczki prochu. Zamek wyleciał w powietrze grzebiąc zarówno wrogów jak i swoich.


Informacje praktyczne


KONTAKT
punktor brak

CZAS
punktor Oglądnięcie grodziska zajmuje ok. 15 minut.

WSTĘP
punktor Wolny


Położenie i dojazd


Zachodnia część woj. łódzkiego. 28 km na południe od Piotrkowa Tryb., 22 km na północny wschód od Radomska. Zobacz na mapie.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N51.212702356°, E19.598956807°
format DM (stopnie, minuty):   51° 12.76214136'N, 19° 35.93740842'E 
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   51° 12' 45.73''N, 19° 35' 56.24''E 



Bibliografia


punktor Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce


Fotogaleria


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Gorzkowice - Widok wzgórza zamkowego od strony północnej Gorzkowice - Przy wzgórzu widać fosę i wał (po lewej) Gorzkowice - Staw przy wzgórzu zamkowym (po prawej), widok od strony  płn.-wsch. Gorzkowice - Staw, a za nim wzgórze zamkowe Gorzkowice - Staw, a za nim wzgórze zamkowe, widok od strony północnej
Zdjęcia wykonane latem 2002 i nadesłane przez Grzegorza Karczmarczyka



Noclegi



Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Gorzkowice       Autor:  piotr      Data:  2011-08-29 09:11:02
    Teren zamku w Gorzkowicach doczekał się uporządkowania i poddany został rewitalizacji. Efekty są dość ciekawe.
  • Re: Bujnice i Bujniczki       Autor:  Elżbieta Gutowska Niedziałek      Data:  2011-03-26 10:55:00
    Czy interesują Pana wspomnienia jak wygladały Bujnice w roku 1948? Mieszkałam tam w dworku z całą rodziną. Ojciec był kierownikiem państwowego majątku . Jeżeli tak chętnie wyslę trochę wiadomości na adres listowny. W zeszłym roku odwiedziłam Bujnice i zobaczyłam ruinę pozdrowienia z Warszawy.
  • Zamek w Gozkowicach       Autor:  Andrzej ślusarczyk      Data:  2010-10-15 16:43:48
    kilka dni temu przejeżdżałem kolo "kopca" droga na Przedbórz , czyżby ktoś podjął się odbudowy zamku , o którym wiadomo tyle co nic? Faktem jest ze na Kopcu trwaja prace budowlane , a na stronach internetowych nie znalazłwm w tej materii informacji





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2022 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.