Możesz ocenić: Hoczew (woj. podkarpackie) - Średniowieczny zamek rycerski (zniszczony)
Opis i stan obecny
Mało znany zamek w Hoczwi, bieszczadzkiej wsi letniskowej, położony był na niewielkim wzgórzu o wysokości 400 m npm nad rzeką Hoczewka. Wiadomo o nim tylko tyle, że był niewielkim zamkiem rycerskim z basztami obronnymi, postawionym na planie czworoboku z dziedzińcem w środku, otaczała go fosa i wały. Do dzisiaj zachował się tylko porośnięty wysokim trawskiem i specyficzną rośliną (rozszyfrowaną przez kolegę GK jako rdest ostrokończysty) kopiec z resztkami starych kamiennych murów o wysokości 2-3 metrów i sklepioną piwnicą. W murach widać dwa otwory, w tym jedno duże wejście do piwnicy. Podczas niewielkich prac archeologicznych na stanowisku w Hoczwi odnaleziono ceramikę z XVI-XVIII w. oraz z X-XI w. będącą dowodem na istnienie tu grodu wczesnośredniowiecznego. Aktualizacja. Piwnica podobno zawaliła się ok. 2020-2021 roku.
Wspomnienia o Hoczwi
W 1770 roku w zamku Hoczew urodził się ojciec poety Aleksandra Fredry - Jacek Fredro. Nasz wielki pisarz wspomniał o tym w pamiętnikach "Trzy po Trzy", spisanych w latach 1844-1846: "... Jechaliśmy pod górę wykutą w skale drogą. Na grzbiecie pagórka mój ojciec wstrzymał konia i zawołał rzewnym głosem, jak gdyby widział przyjaciela: Hoczew! W dolinie nad brzegiem rzeki płynącej do Sanu, ujrzeliśmy szczątki niewielkiego zamku. Obok biały dworek i gospodarskie, dość porządne zabudowania. Dalej kościółek, karczma i chaty wzdłuż łęgu rozsypane. To była Hoczew. - Tu, w tym zamku urodziłem się - rzekł mój ojciec i zdawał się więcej do siebie niż do nas mówić. - Z tej strony był pokój mojej matki... już tylko jedno okno... dalej ganek... wszystko się zawaliło... Na środku dziedzińca stała wielka lipa... takich drzew już teraz nie widać... w jej cieniu bawiłem się będąc dziecięciem, a biegałem, swawoliłem już chłopcem... piękne było drzewo!"
Plany i rekonstrukcje
Mapa Galicji z 1852 r. z planem założenia dworskiego w Hoczwi. Dwór Fredrów w otoczeniu oficyn przylega do ogrodów.
Wydaje się, że resztki zamku (o ile są tu pokazane) to dziwny rysunek przed dworem (ruiny z krzyżem?). Obok jest chyba zaznaczona murowana oficyna. Inne budynki na wschód od kościoła są drewniane (żółty kolor).
Starsza mapa z planem Hoczwi z ok. 1770 roku. Funkcji poszczególnych budynków trzeba się domyślać. Interpretacja położenia dwóch głównych oznaczona na jasno-czerwono. Czworobok bliższy kościoła to dawny zamek, a obok niego nowy dwór Fredrów z 2 oficynami jak na mapie powyżej. Dalej, na północny wschód zabudowania folwarczne.
Historia, wydarzenia
Hoczew to stara wieś, pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1400 r. jako własność sędziego sanockiego Jaczka Rusina
Zamek zbudowano w połowie XV w. na miejscu dawnego grodu z X wieku strzegącego szlaku na Węgry z inicjatywy Matiasza (Jana) II Bala. Zamek był siedzibą jego rodu.
1427 r. - Hoczew i cała okolica przeszła w ręce Matiasza I ze Zboisk herbu Gozdawa, syna węgierskiego rycerza Piotra, który wraz ze swym bratem Pawłem otrzymał od króla Kazimierza Wielkiego sporą część ziemi sanockiej
poł. XV w. - Matiasz II, wnuk Matiasza I, przybrawszy ojcowski przydomek Bal (nadany zapewne z powodu jego potężnej postury) jako nazwisko przeniósł się z Nowotańca do Hoczwi i postawił tu zamek
1493 r. - pierwsza wzmianka o zamku hoczewskim w dokumentach
XVI w. - zamek tętnił życiem, stał się siedzibą protestantów, ponieważ Balowie przeszli na kalwinizm
koniec XVI w. - zamek Hoczew spłonął od pożaru wywołanego przez piorun. Balowie przenieśli się do Baligrodu, gdzie postawili nowy zamek. Jednakże jedna gałąź tego rodu pozostała jeszcze w Hoczwi i odbudowała tutejszą siedzibę
I poł. XVII w. - po ślubie Zofii Bal ze Stanisławem Bełżeckim, wojewodą podolskim Balowie kończą się dzieje rodu Balów w Hoczwi. Po Bełżeckich zamek należał do
Lubomirskich, Urbańskich, Łempickich
1740 r. - Hoczew przejęli Fredrowie, którzy postawili obok podniszczonego już zamku, nową siedzibę zwaną "białym dworkiem". Potem wieś należała kolejno do Krasickich, Rylskich, Platerów, Nowaków
Koniec XVIII w. - zrujnowany zamek został ostatecznie opuszczony
1946 - "biały dworek" został spalony przez bandytów z UPA. Po opuszczeniu przez właścicieli w 1939 r. został on potem zajęty na posterunek milicji
po 1946 r. - za PRLu teren dworski został zniszczony. Rozebrano wszystkie budynki, wycięto park i ogród. Na ich miejscu wybudowano m.in. boisko
Kara dla niewiernych
W połowie XVI w. Balowie, którzy przeszli na kalwinizm, zostali zaocznie wyklęci przez biskupa przemyskiego Herburta oraz skazani przez sąd za zagarnięcie dóbr kościelnych. Matiasz III Bal zarekwirował bowiem majątek miejscowej parafii, który przeznaczył na działalność kalwińską. Prześladował on zresztą nie tylko katolików, ale również protestantów, co w końcu zmusiło króla Zygmunta Augusta do interwencji. Z tych powodów nie był to w tym okresie ród lubiany przez okoliczną ludność. Spłonięcie ich zamku w dzień św. Michała zostało potraktowane jako kara Boża. Jednakże wyrok sądowy nie został wykonany, a Balowie 100 lat później wrócili do katolicyzmu.
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT brak
CZAS Oglądnięcie reliktów warowni zajmuje niecałe 10 minut.
WSTĘP Wolny.
Położenie i dojazd
Południowa część woj. podkarpackiego. 7 km na południe od Leska. Zobacz na mapie. Resztki zamku Hoczew znajdują się koło szkoły. Jadąc z Leska na początku wsi, po lewej stronie. Należy przejść ścieżką prawie do samej rzeki i po lewej stronie zobaczymy kopiec.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N49.42608056° E22.32861944°
format DM (stopnie, minuty): 49° 25.5648336'N 22° 19.7171664'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 49° 25' 33.89''N 22° 19' 43.03''E
Bibliografia
Gosztyła Marek i Proksa Michał - Zamki Polski południowo-wschodniej
Marszałek Juliusz - Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach
Galeria zdjęć
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Re: Zamek w Hoczwi Autor: Mariusz Data: 2024-03-17 20:08:24
W książce "Łuny w Bieszczadach" jest opis dworu a nie zamku. To dwie różne budowle funkcjonujące w różnych okresach.
Zamek w Hoczwi Autor: Przemek B. Data: 2023-08-29 14:39:07
Opis z książki "Luny w Bieszczadach". 1-piętrowy, podpiwniczony budynek z kamienia. Na parterze drewniana brama nabijana żelaznymi ćwiekami. Po jej obu stronach dwa małe, zakratowane okienka. Na piętrze małe, oszklone okna. Konsygnacje połączone klatką schodową. Przed 1939 r. mieszkania oficjalistów dworskich, potem dodatkowy magazyn paszy. W latach 1945-1946 posterunek MO i mieszkanie rodzin funkcjonariuszy. Sądzę, że został rozebrany dopiero po zakończeniu Akcji "Wisła".
Re: Nazwiska mieszakńców Autor: lona Data: 2008-02-17 15:04:07
wieksza polowa to przezwiska i to pochodzace nie tylko z Hoczwi
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
1427 r. - Hoczew i cała okolica przeszła w ręce Matiasza I ze Zboisk 
brak
