Możesz ocenić: Kłodzko (woj. dolnośląskie) - Zamek średniowieczny, później rozbudowany i całkowicie przebudowany na twierdzę
Opis i stan obecny
Nad tym pięknym śląskim miastem góruje potężna twierdza - unikalny zabytek architektury militarnej. Powstała ona w miejscu
równie potężnego zamku, a ten drewnianego grodu z historią sięgającą przynajmniej X wieku.
Sławni więźniowie
W 1616 roku,do zamkowego więzienia wtrącono Wacława Kinsky'ego. Eskortowało go z Pragi 50 muszkieterów. Kinsky był bardzo wpływowym intrygantem oskarżonym o spiskowanie przeciw cesarzowi.
Mimo zaostrzonego rygoru udało mu się przekuć ścianę swej celi do sąsiedniego pomieszczenia dzięki pomocy spowiednika. Aby uśpić czujność strażników opłacił im beczki wina i piwa. Pijani nie zauważyli, gdy więzień opuścił celę i dostał się na dach zamku. Stamtąd spuścił się na drabinie zrobionej ze sznurów poza mury warowni. Zbiegł do Krakowa.
Innym znanym więźniem zamku Kłodzko był możnowładca śląski Jan Ulryk Schaffgotsch, któremu jednak nie udało się uciec i został tu stracony.
Nic w tym dziwnego, zważywszy na fakt, iż Kłodzko przez wieki było bardzo ważnym punktem strategicznym i miejscem zabiegów, również zbrojnych, wielu nacji. Prowadził tędy najdogodniejszy szlak handlowy z Czech na Śląsk.
Niestety o zamku nie zachowało się zbyt wiele informacji. Pewne wyobrażenie o jego wyglądzie dają dosyć liczne ryciny przedstawiające dawne Kłodzko. Warownia składała się z trzech członów: zamku dolnego, średniego i najstarszego górnego. W jej obrębie funkcjonowały aż dwa kościoły: św. Wacława i św. Marcina. Później od płd.-zach. dobudowano jeszcze kolegiatę z klasztorem. Było tu także pięć kutych w skale studzien oraz więzienie. Z opisów wnętrz natrafiłem tylko na wzmiankę, iż obiekt posiadał dwunawowa salę balową ozdobioną wspaniałymi malowidłami przedstawiającymi zieloną wić roślinną.
Dziś po zamku nie ma śladu. Twierdza Kłodzko zaś wraz z fortem po drugiej stronie Nysy na Owczej Górze (z którym jest sprzężona), zajmująca powierzchnię blisko 30 hektarów, jest jednym z najważniejszych zabytków Dolnego Śląska. Urządzono w niej szlak spacerowy, wystawy (m.in. historyczne, pożarnictwa, militarne, szkła artystycznego, kamiennych płyt) i umożliwiono przechadzkę niewielkim fragmentem tunelów. Szacuje się, że w sumie kilkukondygnacyjne podziemia maja ok. 100 km długości!.
Wzgórze, na którym położona jest twierdza główna ma wysokość 396 m, z Bastionu Widokowego można więc podziwiać piękną panoramę miasta i okolicy.
Pocztówka z widokiem Kłodzka z twierdzą z 1938 roku
Plany i rekonstrukcje
Zamek Kłodzko na planie miasta z roku 1622. Źródło: Zamki Śląskie, Bohdan Guerquin, Warszawa 1957
Plan zamku w Kłodzku sfotografowany w twierdzy, nie wiadomo z jakiego okresu. Widać, że pominięto tu część fortyfikacji.
A - zamek górny, B - zamek dolny, C - fortyfikacje, 1 - brama dolna, 2 - brama prochowa, 3 - dziedziniec zamku dolnego, 4 - 5 - składy zbożowe, 6 - zamek stary, 7 - więzienie, 9, 10 - dziedzińce zamku górnego, 11 - brama tylna, 12 - brama na dziedziniec zamku górnego, 13 - brama zegarowa, 14 - pierwsza studnia zamkowa, 15 - druga studnia
Plan fragmentu twierdzy Kłodzko przeznaczonego dla turystów
1- Donżon, dawniej znajdował się tam zamek górny, 2 - Wieża obserwacyjna, 3 - Bastion Widokowy, 4 - Bastion Niski, 5 - Bastion Alarmowy, 6 - Bastion Wysoki, 7 - Kurtyna Ludmiły, 8 - Bastion Dzwonnik
Historia, wydarzenia
Pierwszym obiektem warownym na Zamkowym Wzgórzu w Kłodzku był czeski drewniany gród (X w.), przechodzący od czasu do czasu w polskie ręce. Kamienny zamek wzniesiono na przełomie XIII i XIV wieku.
Widok zamku Kłodzko w XV wieku
Św. Wojciech
W 981 roku gród kłodzki był prawdopodobnie własnością Sławnika, ojca św. Wojciecha, jednego z głównych patronów Kościoła i Polski. Wojciech musiał więc tu często przebywać, dziś jego grób w katedrze gnieźnieńskiej jest najstarszym miejscem pielgrzymkowym w Polsce.
1076 r. - wzmianka w dokumentach o grodzie kłodzkim
1114r. - spalenie grodu i jego odbudowa 15 lat później
1169 r. - w akcie nadania ziem joannitom, wymieniony jest Groznata - pierwszy znany kasztelan kłodzki
ok. 1300 r. - budowa dużego murowanego zamku przez Czechów
1349 r. - arcybiskup praski Arnoszt z Pardubic sprowadził do Kłodzka augustianów. Ufundował im klasztor i kolegiatę przy zamku (od strony południowo - zachodniej)
1388 r. - burgrabim zamku kłodzkiego, a jednocześnie starostą był Stefan Poduszka
XV w. - król Czech Jerzy z Podiebradu ogłosił Kłodzko samodzielnym hrabstwem
1472 - burgrabim zamku był książę Henryk Ziębicki (Starszy) z czeskiej dynastii Podiebradów
1485 r. - kolejnym burgrabim był Jacob Stanke von Koritau
Widok zamku w Kłodzku na panoramie miasta z lat 1537-38
Źródło: Rezydencje średniowieczne na Śląsku, Małgorzata Chorowska, Wrocław 2003
od 1557 r. - rozbudowa warowni w stylu renesansowym. Od strony płd.-zach. zbudowano nowy zamek dolny z fortyfikacjami bastionowymi. Pracami kierował Lorenz Krischke, nadworny architekt księcia Ernesta Bawarskiego. Prawdopodobnie dawny zamek dolny stał się zamkiem średnim
Odwiedziny króla
10 sierpnia 1472 roku na kłodzkim zamku zatrzymał się król Władysław Jagiellończyk wraz ze świtą liczącą ponad 9 tysięcy osób!!
1560 r. - hrabstwo kłodzkie przeszło pod zwierzchnictwo Habsburgów
1620 r. - poważna rozbudowa fortyfikacji. Powstały szańce i nowe bastiony. Zamek górny zamieniony został na koszary
1621 r. - kościół św. Wacława został rozebrany, a na jego miejscu zbudowano bastion Wacław
1622 r. - podczas wojny trzydziestoletniej zamek został zdobyty przez wojska cesarskie Habsburgów. Wkrótce potem Austriacy naprawili zniszczenia i rozpoczęli prace zmierzające do przebudowy zamku w nowoczesną twierdzę. Początkowo realizowano plany Walentyna Säbischa - znanego fortyfikatora z Wrocławia. Następne rozbudowy projektował włoski architekt J. Carove. Mury zamkowe wciąż istniały, a prace posuwały się dosyć powoli
1627 r. - zawaliła się część zamku i wieża kościelna po wybuchu zmagazynowanego w niej prochu.
Na skutek tego musiała zostać rozebrana kolegiata
Drzeworyt sztorcowy z widokiem Kłodzka podpisany, iż pochodzi z roku 1532. Nie bardzo to jednak zgadza się z poprzednim widokiem no i fortyfikacje wyglądają już na bastionowe. Bardziej więc prawdopodobnie, że pokazuje Kłodzko w końcu XVI w. po przebudowie renesansowej
Wojna trzydziestoletnia
Wojna ta przyniosła zniszczenie i spalenie zamku. Gdy hrabstwo kłodzkie wypowiedziało posłuszeństwo Habsburgom w 1618 roku, 4 lata później cesarz wysłał 20-tysięczną armię, która miała zakończyć bunt. Kłodzko bowiem jako ostatnie trwało jeszcze przy elektorze Palatynatu Fryderyku V, którego obrano królem Czech. Z Palatynatu przybył ze swoim wojskiem hrabia Thurn i objął dowództwo nad obroną warowni. Do dyspozycji miał niecałe 1500 żołnierzy. Najpierw kazał spalić przedmieścia, aby nie mogli je wykorzystać Austriacy. Było to fatalne posunięcie, ponieważ ogień rozprzestrzenił się na miasto, a nawet zamek. Pożar trwał 4 dni. Artyleria cesarska dopełniła dzieła zniszczenia. Miasto i w pewnym stopniu zamek legły w gruzach, a załoga poddała się.
W walkach o Kłodzko brali udział również Polacy z najemnego oddziału Lisowczyków. Zostali wysłani prze cesarza aby "poskromić bunt heretyków i herezji".
1742 r. - nie w pełni jeszcze ukończona twierdza została zdobyta przez wojska pruskie i stała się już na długie lata własnością Niemców
lata 1745-1750 - rozbudowa twierdzy wg planów Gerharda Corneliusa Wallrawe o nowe bastiony, forty m.in. na pobliskiej Owczej Górze i kazamaty
1769 r. - rozebrano ostatni już budynek sakralny na Górze Zamkowej w Kłodzku - kościół św. Marcina
lata 1770-1774 - w tym czasie ostatecznie zniknęły wszelkie pozostałości po dawnym zamku
1763 r. - po zaciętych walkach Prusacy oderwali Śląsk od monarchii Habsburgów, twierdza kłodzka stała się już ostatecznie własnością Niemców
1807 r. - przez kilka miesięcy twierdza skutecznie broniła się przed atakiem wojsk napoleońskich. Dopiero zatrucie wody przez agentów Napoleona zmusiło załogę do poddania. Na mocy rozejmu twierdza kłodzka pozostała w rękach pruskich
poł. XIX w. - militarne znaczenie twierdzy stało się już tak nikłe, iż postanowiono zamienić ją na więzienie. Byli tu więzieni m.in. powstańcy styczniowi. Część została natomiast udostępniona turystom
lata 1939-1945 - w czasie wojny w twierdzy działała niemiecka fabryka zbrojeniowa
po 1945 r. - po wojnie obiekt zajmowało wojsko i wykorzystywało na magazyny
lata 90-te XX w. - rozpoczęto prace porządkujące i przystosowujące twierdzę dla potrzeb turystycznych oraz muzealnych
To prawdopodobnie widok zamku Kłodzko z XVI wieku sprzed przebudowy
Ciekawostki
Z twierdzą kłodzką związanych jest mnóstwo opowieści i legend. Podobno wiele korytarzy i podziemnych kondygnacji nie zostało jeszcze odkrytych, nie odnaleziono schowanych tu kosztowności oraz dzieł sztuki i nie zdołano odsłonić wielu innych tajemnic
(ponoć widziano tu nawet diabła!). Wszystko to nie dotyczy jednak zamku, więc nie wchodzi w zakres zainteresowań tego serwisu. Kilka ciekawych opowieści m.in. o sławnych ucieczkach z twierdzy zamienionej na więzienie, można przeczytać w jej wnętrzach na wystawie. Zachęcam do odwiedzin.
Zamek na początku XVII wieku?
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT Twierdza Kłodzko - ul. Grodzisko 1, Kłodzko
CZAS Z rynku do wejścia do twierdzy idzie się niecałe 5 min. Pełne zwiedzanie twierdzy wraz z kazamatami zajmuje ok. 2,5 godziny.
WSTĘP Płatny. Trasa turystyczna + kazamaty (korytarze kontrminowe) 42 zł normalny i 34 zł ulgowy. Uwaga na ubranie - w korytarzach jest pewien odcinek bardzo niski - trzeba poruszać się na kolanach. Przewodnicy wyruszają z grupami co 30 minut. Obiekt czynny codziennie od 9.00 do 18.00 (IV-X) i 9.00-15.00 (XI-III).
Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu: Zamek w Kłodzku
Położenie i dojazd
Południowa część woj. dolnośląskiego. 40 km na południe od Dzierżoniowa, 53 km na zachód od Nysy. Zobacz na mapie.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.44145278°, E16.65176111°
format DM (stopnie, minuty): 50° 26.4871668'N, 16° 39.1056666'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 26' 29.23''N, 16° 39' 06.34''E
Bibliografia
Chorowska Małgorzata - Rezydencje średniowieczne na Śląsku. Zamki, pałace, wieże mieszkalne
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Guerquin Bohdan - Zamki śląskie
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Lamparska Joanna - Dolny Śląsk jakiego nie znacie
Mazurska Teresa, Rachwalski Eugeniusz, Załęski Jerzy - Zamki Dolnego Śląska
Fotogaleria
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane: zimą 2002
Materiały wideo
Twierdza Kłodzko z drona 4K
Twierdza Kłodzko - historia pełna emocji
Noclegi
Kłodzko - Kwatera prywatna Zuzanna Sitarz, ul. Zamiejska 42, Tel. (074) 865 51 24
Kłodzko - Hotel "Marhaba", ul. Daszyńskiego 16, tel. (074) 865 99 33
Kłodzko - Dom wycieczkowy "Na stadionie", ul. Kusocińskiego 1, tel. (074) 867 24 25
Kłodzko - Hotel "Korona", ul. Noworudzka 1, tel. (074) 867 37 37
Kłodzko - Schronisko PTSM, ul. Nadrzeczna 5, tel. (074) 867 25 24
Kłodzko - Camping "Amfiteatr", ul. Nowy Świat, tTel. (074) 867 30 31
Kłodzko - Zajazd "Królewski", ul. Spółdzielcza 21a, tel. (074) 867 16 02
Kłodzko - Hotel "Metro", Boguszyn 79B, tel. (074) 811 92 00
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
pogańska świątynia Autor: Archeus Data: 2010-11-11 20:15:21
Gdzie dokładnie położona była "POGAńSKA śWI¥TYNIA" zwana także kościołem św. Marcina
Bardzo interesujący zabytek w pewnej części można zobaczyć ciała zabitych tam przez niemców ludzi.
W twierdzy prowadzone są wystawy kryształów i rzeczy znalezionych w twierdzy i w jej obrębie ...
Przed wejściem do zamku jest tunel (?km) idzies sam z latarką :)
I masz zapasowe baterie :)
W obrębie twierdzy jest mnóstwo zabytków (mosty,wieże,kościółki)
W twierdzy możne równiesz zamówić wycieczke przez niemieckie tunele które pomogały im w 2 wojnie światowej ...
Ostatni odcinek tego tunelu jest nazwany krasnoludek...
Radze przed wejściem do twierdzy ciepło się ubrać jest tam kilka stopni poniżej zera (w zimie i w lecie)
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).