Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Kombornia (woj. podkarpackie) - Przebudowany dwór obronny

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
4 stars
Średnia ocena: 4.1 na 5. Głosów: 31

       
    
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
4 stars
Średnia ocena: 4.0 na 5. Głosów: 22

       
    
 


Opis i stan obecny


Po niedawnym remoncie generalnym, rezydencja w Kombornii jawi się jako piękny przykład staropolskiego dworu szlacheckiego o tradycjach obronnych. Niestety, wiele publikacji dopuszcza się "kastracji" jego dziejów, przypisując mu metrykę zaledwie XVIII-wieczną. Jest to kolejny przykład nieporozumień w kwestii datowania zabytków z terenu woj. podkarpackiego, bo wedle badających dwór J. Chałupskiego oraz M. Proksy i M. Gosztyły, obiekt kształtowany był przede wszystkim w XVI, XVII i XIX wieku.
Trzon założenia dworskiego, położonego na niewielkim wzgórzu z wjazdem prowadzącym przez paradną groblę od zachodu, stanowi typowo polski dwór z alkierzami - parterowy, ale z wysokim mieszkalnym poddaszem. Powstał on prawdopodobnie w I poł. XVII wieku, ale przekształcony w XVIII oraz XIX wieku zatracił dawny wygląd obronnej siedziby rodu Firlejów. Elewacja ogrodowa posiada czterokolumnowy portyk z tarasem, natomiast frontowa wgłębiony szeroki portyk złożony z 4 kolumn i 4 filarów. Wnętrza, mimo że doszczętnie zniszczone w czasie II wojny św. zachowały jeszcze zabytkowe elementy. Na ścianach i suficie w trzech salonach traktu ogrodowego i w dawnej sali balowej zachowały się klasycystyczne polichromie, obecnie odrestaurowane pod nadzorem konserwatorskim, podobnie jak klasycystyczne kominki z piaskowca. Obecna podłoga to parkiet taflowy z dwóch rodzajów drewna, jednak wykonany współcześnie gdyż oryginalna podłoga została sprzedana w latach 90-tych XX w.
Od południowego zachodu znajduje się piętrowa oficyna, która w XIX wieku została połączona z dworem tzw. łącznikiem i ośmioboczną wieżą mieszczącą kaplicę (wcześniej kaplica funkcjonowała w głównym budynku dworu). Jedynie wschodnia część oficyny jest podpiwniczona i być może ona właśnie jest pozostałością XVI-wiecznego zameczku. Od XVII wieku pełniła on zapewne funkcję mieszkalne dla służby dworskiej.
W parku od wschodniej strony, gdzie można doszukać się śladów ziemnych fortyfikacji stoi dawny lamus. Dopiero niedawno wyszło na jaw jego bardzo stare pochodzenie, być może nawet wystawiono go wcześniej niż oficynę. Jest to więc kolejna budowla mogąca być pierwotnym dworem obronnym w Kombornii. Lamus, zbudowany na planie prostokąta z kamienia i cegły pokryty był dwuspadowym dachem. Piwnice przesklepione są sklepieniem krzyżowym. Obecnie widoczne ślady pozwalają przypuszczać, że wielokrotnie go przebudowywano. Na mapie katastralnej z 1851 roku widać umieszczone przy nim zryzalitowane asymetrycznie dobudówki. Zdjęcie z 1910 roku dokumentuje natomiast istnienie drewnianego ganku. Po wojnie nie czyniono nic by utrzymać go w należytym stanie. Więźba osłabiona upływem lat i nieustannym zalewaniem przez przeciekający dach ostatecznie zawaliła się w 2006 roku, czyniąc z lamusa malowniczą, acz niebezpieczną dla ciekawskich ruinę. Za lamusem znajduje się budynek stajni dworskich. W swoim obecnym kształcie zbudowane zostały zapewne około 1890 roku, gdyż na wspomnianej już mapie katastralnej z 1851, na ich miejscu widnieje kwadratowy, drewniany folwark z dziedzińcem po środku. Stajnie powstały jako budynek parterowy, po środku frontu i po bokach zryzalitowany, niepodpiwniczony, wymurowany z cegły i nietynkowany, o rzucie zbliżonym do litery L. Od północy i zachodu wzniesienie dworskie otaczają stawy (zapewne powstałe na bazie dawnej fosy) z ładnym mostkiem. Za nimi znajdowało się niegdyś zaplecze gospodarcze dworu Kombornia w postaci browaru, cegielni, młyna i gorzelni. W pięknym niegdyś parku wciąż rosną liczne drzewa - pomniki przyrody (głównie dęby), a na wiosnę można tu zobaczyć wspaniały dywan kwiatowy z zawilców.
Po kompleksowej renowacji pod nadzorem konserwatorskim, dwór w Kombornii został otwarty. Funkcjonuje w nim czterogwiazdkowy hotel z zapleczem SPA i Wellness. Ja jednak milej wspominam pobyt w Kombornii, gdy dwór był niedostępny. Odwiedziny na wiosnę 2010 zakończyły się sporym rozczarowaniem. Zwykły turysta nie ma tam czego szukać, obiekt ma charakter stricte komercyjny, sam wjazd autem na parking za bramą wzbudza czujność licznej ochrony otaczającej dwór. Wyciągnięcie aparatu fotograficznego jest już wykroczeniem, bowiem właściciel zakazał robienia zdjęć bez uzgodnienia! (jak mi później wytłumaczono, wszystko to w trosce o bezpieczeństwo i anonimowość gości). Z nowości należy wspomnieć o zrekonstruowanym wg wskazań konserwatora zabytków budynku oranżerii wzorowanym na architekturze oranżerii w Przeworsku oraz przywróconym układzie trawników wg zachowanych zdjęć i pocztówek z lat dwudziestych XX wieku.



Plany i rekonstrukcje


Plan zamku kombornia
Rozwarstwienie dworu Kombornia wg J. Chałupskiego oraz plan wg KZS
Źródło: Zamki Polski południowo wschodniej, Michał Proksa, Marek Gosztyła, Przemyśl 1997

Plan zamku kombornia
Mapa Komborni z terenem dworskim z ok. połowy XVIII wieku. Widać najstarszy dwór bez przybudówek i liczne oficyny dworskie


Historia, wydarzenia

Powrót na górę strony

Dzieje obronnej siedziby w Kombornii nie są znane. Brak szczegółowych informacji o jej budowie, zniszczeniach, rozbudowach itp. Z konieczności trzeba się więc ograniczyć do wymienienia kolejnych właścicieli wsi i wysnucia kilku tez na podstawie wydarzeń w regionie i badania obiektu wykonanego przez J. Chałupskiego.
Pierwsza murowany dwór we wsi zwanej początkowo Kaltborn, powstała prawdopodobnie w XVI wieku za sprawą rodu Moskorzewskich - Kamienieckich, właścicieli pobliskiego zamku w Odrzykoniu. Wieś należała do nich przynajmniej od połowy XV wieku (wzmianka z 1449 r. o Henryku Kamienieckim) do 1570 roku. Później kupili ją Bonerowie, właściciele m.in. zamku w Ogrodzieńcu. Zamienili oni miejscowy kościół na zbór ariański. Końcem XVI wieku Kombornia dostała się w ręce Firlejów - przyszłego wojewody lubelskiego, kasztelana bieckiego, zawichojskiego i wojnickiego Piotra, a potem jego syna również Piotra, z małą przerwą, gdy w nieznanych okolicznościach dziedzicem wsi został niejaki Jędrzej Rappe. Prawdopodobnie Firlejowie zbudowali obok starej rezydencji (I faza na rozwarstwieniu obiektu), nowy dwór alkierzowy (II faza). Mogło się to odbyć po roku 1624, gdy wieś została zniszczona najazdem tatarskim. Zachowane informacje mówią bowiem, iż mieszkańcy razem z księdzem uciekli ze wsi, a więc dwór musiał zostać zniszczony.
W latach 60-tych XVII wieku, wieś wraz z ręką Konstancji Teresy Firlejowej otrzymał Kazimierz Karol Tarnowski. Jego córka Franciszka wzniosła ją z kolei w wianie Klemensowi Ignacemu Ustrzyckiemu w I poł. XVIII wieku. Następnym właścicielem został Stanisław Wierzbowski. W 1735 r. Kombornię kupił stolnik przemyski Ignacy Urbański herbu Nieczuja i ta rodzina miała decydujący wpływ na obecny kształt dworu. Ignacy dokonał w połowie XVIII wieku remontu i przebudowy całego założenia, ale nieznane są szczegóły. Na początku XIX wieku jego syn Adam dokonał następnej przebudowy, ale ponownie brak jest szerszych informacji, prawdopodobnie przedłużył najstarszy budynek oficyny w kierunku zachodnim (III faza na rozwarstwieniu obiektu).
W 1846 r. w dworze Feliksa Urbańskiego odbyło się zebranie szlachty dążącej do powstania przeciw zaborcom. Jego uczestnicy zostali jednak napadnięci pod Haczowem przez chłopów (tzw. rabacja galicyjska) i uwięzieni. Dwór splądrowano, ukradziono kilka tysięcy złotych w gotówce, rozkradziono cenne zbiory biblioteczne i wyposażenie właściciele szczęśliwie przeżyli. Wkrótce potem Kombornię kupił Piotr Tchórznicki, a po jego śmierci powróciła ona do Marii Urbańskiej i jej męża Henryka Szeliskiego. Maria dokonała ostatnich przekształceń dworu po 1890 r. (IV i V faza na rozwarstwieniu obiektu). Najpierw przy oficynie powstała ośmioboczna baszta przeznaczona na kaplicę, a następnie łącznik między nią i alkierzem południowym. Ostatnim właścicielem był syn Henryka Szelińskiego, również Henryk, który zginał w Oświęcimiu. Część
W czasie II wojny światowej dwór zajęli Niemcy, a po nich Sowieci. Zgodnie ze swymi narodowymi zwyczajami pierwsi rozkradli cenne rzeczy, drudzy dokonali działa bezmyślnej dewastacji, paląc wewnątrz ogniska i rozwalając co się dało. Po wojnie dwór przeznaczono na szkołę rolniczą, a potem magazyn zbożowy, warsztat samochodowy i stolarnię. Świetność obiektowi zaczęła przywracać w latach 90-tych XX wieku Akademia Medyczna w Krakowie, pod nadzorem prof. Lesława Grzegorczyka z Rzeszowa. W XXI wieku obiekt kupiła krośnieńska firma meblowa "Nowy Styl" i przeprowadziła remont, zamierzając urządzić tu ośrodek konferencyjno-wypoczynkowy. Jednak w 2006 odkupiła go firma RSF Sp. z o.o. poddając kolejne budynki renowacji i adaptacji na czterogwiazdkowy hotel z zapleczem SPA i Wellness. Jesienią 2009 roku Dwór Kombornia Hotel & SPA przyjął pierwszych gości.


Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorDwór Kombornia Hotel & SPA - ul. Dworska 1, Kombornia

CZAS
punktor Obejście dookoła parku zajmuje ok. 20 minut.

WSTĘP
punktor Własność prywatna, tylko dla klientów. Może ochrona pozwoli coś zobaczyć, a może nie...



Położenie i dojazd


Centralna część woj. podkarpackiego. 10 km na wschód od Krosna. Zobacz na mapie.
Dwór leży w dolnej części wsi. Jadąc od strony Rzeszowa krajową drogą E371 należy po zjeździe z górki skręcić w prawo. Po chwili zobaczymy park. Można podjechać od strony wschodniej i zatrzymać się koło budynków folwarcznych lub przy głównej drodze od zachodu.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N49.70144444°, E21.86479167°
format DM (stopnie, minuty):   49° 42.0866664'N, 21° 51.8875002'E 
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   49° 42' 05.20''N, 21° 51' 53.25''E 



Bibliografia



punktor Proksa A., Gosztyła M. - Zamki Polski południowo wschodniej
punktor Piórecki Jerzy - Ogrody i parki województwa krośnieńskiego


Fotogaleria


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Kombornia - Dwór ze stawem od frontu (zachodu) Kombornia - Dwór od zachodu Kombornia - Oficyna i wieża z kaplicą Kombornia - Oficyna z wtopionym w nią najstarszym dworem (część od strony wieży) Kombornia - Elewacja ogrodowa - wschodnia, po prawej alkierz Kombornia - Staw północny z mostkiem Kombornia - Budynek od wschodu, prawdopodobnie spichlerz Kombornia - Zabudowania folwarczne poza obszarem dworu Kombornia - Zabudowania folwarczne poza obszarem dworu Kombornia - Zywan kwiatowy w parku na wiosnę Kombornia - Dywan kwiatowy w parku na wiosnę Kombornia - Dywan kwiatowy w parku na wiosnę
Zdjęcia wykonane wiosną 2006


Materiały wideo


Dwór Kombornia z drona 2021



Noclegi



Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych. Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!


oferta noclegowa 1       

Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Dwór Kombornia       Autor:  Agisz      Data:  2018-08-14 10:10:00
    Nie jest prawdą że tego obiektu nie można oglądać i fotografować. Byłem tam 13.08.2018 r, chodziłem po parky ponad godzinę, zrobiłem zdjęcia z każdej strony dworu i to nie jakimś kompaktem ale dużym aparatem. Przez ten czas nikt mnie z tamtąd nie wyganiał, nikt nie zabraniał fotografowania. Proszę o skorygowanie informacji o zakazie wstępu bo boiekt i park warto zobaczyć.
  • Re: KTO JEST OBECNIE NOWYM WŁAśCICIELEM DWORU???       Autor:  zamki.res.pl      Data:  2010-05-18 18:20:38
    przepraszam, w serwisie był błąd i fora do obu obiektów były połączone.
  • Re: KTO JEST OBECNIE NOWYM WŁAśCICIELEM DWORU???       Autor:  pegaz      Data:  2010-05-15 16:29:40
    proszę Państwa, odnoszę wrażenie, że mówimy o całkiem innych dworach. ja cały czas mówię o Dworku w Białobrzegach, więc nie wiem skąd wątek Komborni?
    dla ścisłości:
    sy­tuacja właścicielska Dworku w Białobrzegach jest dokładnie taka, jak przedstawiłem w poście z 30-9-2009.
    a Dworku Kombornia taka, jak Wy mówicie.





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.