Opis i stan obecny


Dopiero badania w latach 80-tych pozwoliły ustalić, że zamek w Kowalu, przypuszczalne miejsce narodzin Kazimierza Wielkiego, stał w północnej części miasta w rejonie obecnych ulic: Zamkowej (płd. część zamku ), Kazimierza Wielkiego (zach.) i Kołłątaja (wsch.). Warownia była położona poza miastem, oddzielona od niego parkanem, a z drugiej strony (od północy) zabezpieczała go rzeka Rakutówka i bagna. Warto wiedzieć, że wcześniejsze teorie (m.in. znanego kastelologa Bohdana Guerquina) zakładały inne położenie zamku - na wyspie na Jeziorze Rakutowskim.
Zadziwia fakt, iż do kresu swego istnienia (XVIII w.) był to obiekt w większej części drewniany. Widać, że siedziba starostwa kowalskiego w dawnym województwie brzesko-kujawskim nie była przedmiotem troski dzierżawców. Obszar zamku zajmował teren o wymiarach ok. 35x45 m. W jego obrębie stało kilka drewnianych budynków, z których największy był kancelarią grodzką i mieszkaniem podstarościego, inne to: kuchnia, gorzelnia, budynki mieszkalne, stajnia. Dopiero w XVII wieku powstał jedyny murowany budynek. Masywna przypora w domu przy ulicy Zamkowa 2 jest pozostałością po tym obiekcie. Stoi on na XVII-wiecznych fundamentach zamkowych. Dowiodły tego badania przeprowadzone w latach 80-tych XX w. - archeolodzy odkryli w pobliżu przypory sklepione kolebkowo pomieszczenie. Położony obok dom straży pożarnej prawdopodobnie również zbudowano na zamkowych fundamentach, ponieważ miejscowa ludność wspomina o starych murach odkrywanych podczas stawiania budowli w latach międzywojennych.

Zdjęcie lidar
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu zamku w Kowalu. Po wschodniej stronie znajduje się park miejski z oczkiem wodnym. Może to relikt ogrodów zamkowych z fosą?


Historia, wydarzenia


Zamek w Kowalu powstał na przełomie XIV w i XV w., nie mógł więc urodzić się tu król Kazimierz Wielki. Jednak istnieją pewne informacje o wcześniejszym założeniu obronnym typu grodowego zniszczonym przez Krzyżaków w 1327 roku, a następnie zastąpionym przez niewielką siedzibę obronną odnowioną przez Kazimierza. Umiejscowienie grodu nie jest dziś znane i nie da się stwierdzić czy stał na miejscu późniejszego zamku czy też w zupełnie innym miejscu (B. Guerquin zakładał, iż gród i zamek znajdowały się na wyspie na Jeziorze Rakutowskim). Badania wykluczyły natomiast podawany czasem obszar w płd.-wsch. części miasta.
Pierwszym znanym kasztelanem kowalskim był Mikołaj odnotowany w 1314 r. Z 1383 roku pochodzi informacja Jana z Czarnkowa o dworze obronnym (Covale oppidum cum fortalicio), które zostało zostało opanowane przez wojska wojewody płockiego Abrahama Sochy.
Z historii warowni znane są tylko nieliczne fakty. W 1420 r. na zamku zarządzanym przez starostę brzeskiego przebywał król Władysław Jagiełło i przyjmował tu oferujących mu koronę panów czeskich. W XV wieku funkcjonował w zamku sąd grodzki oraz kaplica. Później zamek Kowal stał się siedzibą samodzielnego starostwa. Z 1536 r. pochodzi wzmianka o odbudowie spalonej warowni przez starostę. Na początku XVII wieku, po jednym z pożarów nastąpiła odbudowa i rozbudowa z inicjatywy starosty i marszałka nadwornego Andrzeja Przyjemskiego, który "zamek (...) znów a fundamentis wielkim kosztem i sumptem murować począł". Prace szły bardzo powoli i zostały ukończone dopiero przed zniszczeniami szwedzkimi podczas "potopu", które ograniczyły się jednak tylko do niewielkich dewastacji wnętrz. W 1674 r. w Kowalu funkcjonowała kancelaria starościńska, choć sam starosta raczej tu nie przebywał. W 1793 r. starosta Michał Sokołowski nakazał rozbiórkę zamku w Kowalu, którą ostatecznie ukończono na pocz. XIX w. W 1804 r. rozebrano kaplicę zamkową. Na miejscu warowni powstała zabudowa miejska, ale jeszcze w 1875 widoczne były relikty murów zamkowych, ostatecznie zabudowane budynkiem tzw. "domu ludowego". W latach 1981-82 przeprowadzono prace archeologiczne, podczas których odkryto zabytki ruchome (najstarsze datowane na pocz. XV wieku) oraz pomieszczenia piwniczne.


Informacje praktyczne


KONTAKT
punktor brak

CZAS
punktor Oglądnięcie miejsca po zamku zajmuje ok. 10 minut.

WSTĘP
punktor Wolny


Położenie i dojazd


Południowo-wschodnia cześć woj. kujawsko-pomorskiego. 12 km na południe od Włocławka. Zobacz na mapie.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N52.5317116°, E19.1500491°
format DM (stopnie, minuty):   52° 31.902696'N, 19° 9.002946'E 
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   52° 31' 54.16''N, 19° 09' 00.18''E 



Noclegi



Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Właściciel czesci gruntu       Autor:  Luiza       Data:  2020-09-26 11:29:02
    Witam serdecznie jestem właścicielem niewielkiej części budynku na ulicy zamkowej 2 do której doklejony jest rzekomy mur zamku w którym urodził się Kazimierz Wielki z miłą chęcią sprzedam swoją część a przyszłego właściciela proszę o kontakt luiza1@interia.pl. pozdrawiam serdecznie  
  • Re: Bajki,bajki.       Autor:  lesur      Data:  2015-02-14 19:12:56
    Arpad: Żeby tak zdecydowanie wyrażać tego typu opinie trzeba mieć wiedzę. Polecam artykuł Tadeusza Horbacza i Leszka Kajzera "Zamek w Kowalu w świetle badań 1981-1982" w:Siedziby obronno-rezydencjona­lne w powiecie kowalskim na Kujawach w XIII-XVIII wieku. Łódź 1991
  • zamek murowany w Kowalu       Autor:  szeryf 2      Data:  2014-12-31 11:04:32
    a ja mam zamiar udowodnić ,że był zamek w Kowalu.I określę dokładnie gdzie!!!.





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2022 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.