Mo偶esz oceni膰: Krupe / lubelskie - Bastejowy zamek szlachecki
Opis
nacznych rozmiar贸w ruiny zamku w Krupem stoj膮 przy rozlewiskach dop艂ywu rzeki Wieprz. Ich cz臋艣ci膮 jest jeziorko znajduj膮ce si臋 tu偶 przy zamku od strony p贸艂nocnej. Niestety du偶e walory turystyczne tego miejsca nie s膮 wykorzystywane - ruiny poro艣ni臋te s膮 ro艣linno艣ci膮 i raczej trudno wyobrazi膰 sobie, jak kiedy艣 wygl膮da艂o ca艂e za艂o偶enie. A sk艂ada艂o si臋 ono z zamku w艂a艣ciwego, postawionego najwcze艣niej i przedzamcza z budynkami gospodarczymi otoczonych wsp贸lnym murem z 4 bastejami oraz fos膮 i mokrad艂ami. By艂a to wi臋c bardzo dobrze ufortyfikowana warownia, cho膰 zachowana basteja opr贸cz funkcji obronnych pe艂ni艂a te偶 rol臋 mieszkaln膮. Jako budulec pos艂u偶y艂y kamienie i ceg艂y.
Zamek w艂a艣ciwy mia艂 kszta艂t czworoboku z dwoma skrzyd艂ami mieszkalnymi ustawionymi prostopadle, b臋d膮cymi jednocze艣nie cz臋艣ci膮 mur贸w obwodowych, pomi臋dzy kt贸rymi znajdowa艂 si臋 dziedziniec. Do zamku w艂a艣ciwego przylega艂a w naro偶u pi臋cioboczna, trzykondygnacyjna basteja. Od przedzamcza oddziela艂a go sucha fosa. Wjazd do za艂o偶enia prowadzi艂 od strony p艂d.-wsch. przez most zwodzony i ogrody. Do dzisiaj przetrwa艂y wysokie mury z otworami okiennymi, ozdobione sgraffitem i zwie艅czone attyk膮, 艣wiadcz膮ce o dawnej 艣wietno艣ci obiektu, kt贸ry by艂 podobno urz膮dzony z wielkim przepychem. Potwierdzaj膮 to znaleziska archeologiczne m.in. pi臋kne kafle i fragmenty komink贸w. Niestety obecnie teraz zamku jest mocno za艣miecony a mury osprejowane, co jest efektem imprez organizowanych tam przez miejscowy "element". Ooza zamkiem w艂a艣ciwym przetrwa艂y odcinki mur贸w obwodowych, w tym samotny fragment od p艂n.-wsch z bastej膮. Obok zamku stoi jeszcze dw贸r Rey贸w z XVIII wieku. Jest co prawda ogrodzony, ale mo偶na si臋 do niego dosta膰 od strony jeziora
Aktualizacja: Zamek zosta艂 niedawno oczyszczony z ro艣linno艣ci i cz臋艣ciowo zagospodarowany. Odbywaj膮 si臋 w nim cykliczne imprezy.
Poczt贸wka z pocz膮tku XX w.
Bohater - awanturnik
Zamek w Krupem sta艂 si臋 miejscem akcji powie艣ci znanego pisarza i emigracyjnego dzia艂acza politycznego w XIX wieku Micha艂a Czajkowskiego. Bohaterem jej by艂 Samuel Zborowski skazany na banicj臋 magnat - awanturnik, najwi臋kszy wr贸g hetmana i kanclerza Jana Zamoyskiego. Dlatego w艂a艣nie mia艂 on tu, niedaleko zamk贸w Zamoyskiego postawi膰 pot臋偶ny kasztel z 7 wie偶ami aby go dra偶ni膰. Jest to tylko cz臋艣ciowo prawda, bo zamek zosta艂 zbudowany przez Krupskiego, a Zborowski tylko go rozbudowa艂, nie mia艂 r贸wnie偶 tak du偶ych rozmiar贸w ani wspomnianych 7 baszt. Szybko te偶 sta艂 si臋 siedzib膮 Paw艂a Orzechowskiego, najbli偶szego wsp贸艂pracownika Zamoyskiego. Sam Zborowski mimo, 偶e bandyta, okrutnik i zdrajca paktuj膮cy z obcymi monarchami posiada艂 specyficzna charyzm臋, kt贸ra spowodowa艂a, i偶 powsta艂o wiele utwor贸w literackich rehabilituj膮cych go przynajmniej cz臋艣ciowo. By艂 wielbiony szczeg贸lnie po艣r贸d Kozak贸w, kt贸rym przewodzi艂 podczas wyprawy na ziemie tureckie. Wspominano jego zas艂ugi wojenne i walk臋 z despotyzmem reprezentowanym rzekomo przez polskich kr贸l贸w Walezego i Batorego.
Plan
Plan ruin zamku wg Katalogu Zabytk贸w Sztuki w Polsce tom 8
Rekonstrukcje
Wszystkie rekonstrukcje zamieszczone dzi臋ki ich autorowi Krzysztofowi Czy偶owi
Widok od strony zachodniej
Arkady kru偶gank贸w dziedzi艅ca zamku g贸rnego
Rekonstrukcja ca艂o艣ci
Historia
ierwotny niewielki zamek wzni贸s艂 tu Jerzy Krupski (Krupa) herbu Korczak w ko艅cu XV w. Znacznej rozbudowy i przebudowy obiektu do obecnego wygl膮du dokona艂 wiek p贸藕niej
podkomorzy che艂mski i starosta sura偶ski Pawe艂 Orzechowski herbu Rogala.
"Ruiny zamku w Krupem". Drzeworyt M. R贸偶a艅skiego z 1882 r.
Jerzy Krupski (Krupa)
Budowniczy pierwotnego zamku w Krupem zas艂yn膮艂 ratuj膮c przysz艂ego kr贸la Polski Jana Olbrachta w bitwie pod Koszycami w 1491 r. podaj膮c mu konia w czasie odwrotu. Za to w艂a艣nie kr贸l podarowa艂 mu starostwo be艂skie i urz膮d wojewody be艂skiego. Krupski by艂 te偶 uznawany za najbardziej przedsi臋biorczego szlachcica na ziemi che艂mskiej, dlatego powierzano mu prowadzenie prac budowlanych na kr贸lewskich zamkach w tym rejonie. O innym Krupskim podania m贸wi膮 i偶 nale偶a艂 do przeciwnik贸w W艂adys艂awa Jagie艂艂y i do ko艅ca nie chcia艂 uzna膰 go kr贸lem. Jan Kochanowski napisa艂 nawet o tym w swojej fraszce:
"Kr贸l Jagie艂艂o bi艂 Krzy偶aki, I pan Krupa chcia艂 by膰 taki, Na co porwa艂 si臋 niebo偶e, Krupa Jag艂膮 by膰 nie mo偶e"
ok.1492 r. - Jerzy Krupski rozpocz膮艂 budow臋 niewielkiego zamku. Nie zachowa艂 si臋 opis tej warowni
1523 r. - pierwsza wzmianka o zamku w dokumentach
Nast臋pnym w艂a艣cicielem by艂 Samuel Zborowski herbu Jastrz臋biec oraz jego potomkowie - Gnoi艅scy. Zborowski otoczy艂 zamek murem kurtynowym z drewnianymi gankami strzelniczymi. Wiadomo 偶e zamek mia艂 wtedy 4 baszty ozdobione herbem Jastrz臋biec oraz wie偶臋 bramn膮. Dodatkowo zamku broni艂a fosa, rozlewiska i most zwodzony
koniec XVI w. - od Gnoi艅skich zamek kupi艂 Pawe艂 Orzechowski. Wzni贸s艂 on skrzyd艂o p艂n-zach. z kru偶gankami i wielkimi salami reprezentacyjnymi oraz p艂d.-zach. z baszt膮. Mie艣ci艂y si臋 tam kuchnie, spi偶arnie oraz izba sto艂owa. Ca艂o艣膰 wie艅czy艂a attyka i gzymsy
lata 1604 - 1608 - nast膮pi艂a znaczna rozbudowa i przebudowa zamku. Powsta艂o trzypi臋trowe skrzyd艂o p艂d-zach. z wielk膮 sal膮 reprezentacyjn膮, przedzamcze z zabudowaniami gospodarczymi, dodano attyk臋, zmodernizowano baszty naro偶ne na basteje. Zamek otacza艂y dwa ogrody
1644 r. - po Orzechowskich zamek cz臋sto zmienia艂 w艂a艣cicieli
ok. 1656 r. - w czasie "potopu szwedzkiego" zosta艂 zniszczony przez Szwed贸w
1665 r. - po wybuchu po偶aru mury zamkowe by艂y w bardzo z艂ym stanie, dachy pokryto s艂om膮. Sp艂on臋艂a ca艂a zabudowa gospodarcza zamku, w jej miejsce pobudowano prowizoryczne budy, kt贸re w razie zagro偶enia by艂y schronieniem dla mieszka艅c贸w okolicznych wsi
Widok zamku z 1855 r.
殴r贸d艂o: Domy Pa艅skie na Lubelszczy藕nie, Irena Rolska-Boruch, KUL 2003
1670 r. - z ruin zamek podnie艣li dopiero nast臋pni w艂a艣ciciele - Reyowie
Kolejnymi w艂a艣cicielami byli Niemirycze, Buczaccy a potem ponownie Reyowie, kt贸rzy wznie艣li obok zamku ok. 1780 r. zachowany do dzi艣 dw贸r
1794 r. - na podniszczonym zamku wybuch艂 po偶ar. Nikt nie mia艂 ju偶 ochoty go odbudowywa膰
Kolejne zniszczenia i rozbi贸rki przynios艂y wojny w XX w., m.in. Niemcy rozebrali cz臋艣膰 p贸艂nocn膮 mur贸w
1962 r. - podj臋to prace konserwacyjne i remontowe. Wzmocniono 艣ciany, odnowiono elewacje
2016 r. - za spraw膮 gminy Krasnystaw powsta艂 plan zagospodarowania zamku. Nieistniej膮ce mury wraz z bastejami maj膮 zosta膰 odtworzone jako zarys, basteja b臋dzie posiada膰 taras widokowy, powsta膰 ma sala muzealna, trasa po zamkowych piwnicach, iluminacja nocna. Koszt inwestycji 9,4 mln z艂. Trwaj膮 starania o pozyskania dofinansowania.
maj 2019 - plan rewitalizacji i odbudowy zamku upad艂y. 8,5 mln z艂 mia艂y zosta膰 dofinansowane w ramach projektu unijnego, ale w贸jt i radni nie zgodzili si臋 na wy艂o偶enie 1,5 mln z艂 jako wk艂adu w艂asnego
Wizualizacja rewitalizacji zamku w Krupem autorstwa Pracowni Architektonicznej 艁ukasza Szlepera z Wroc艂awia
Legendy
zamkiem zwi膮zana jest legenda o postaci w kontuszu wy艂aniaj膮cej si臋 w mgliste wieczory ko艂o jeziora. Kr膮偶y ona wok贸艂 mur贸w a偶 w ko艅cu rozp艂ywa si臋 w nich. Podobno jest to stra偶nik pilnuj膮cy wielkich skarb贸w ukrytych do dzi艣 w zamku.
Zamek na pocz. XVIII w. Drzeworyt Jana Styfi. Tygodnik Ilustrowany z 1863 r.
Wst臋p
Wolny
Litografia z "Przyjaciela Ludu" 1840 r.
Po艂o偶enie i dojazd
Centralna cze艣膰 woj. lubelskiego. 10 km na p贸艂noc od Krasnegostawu, 20 km na po艂udniowy zach贸d od Che艂ma. Zobacz na mapie.
Poci膮giem mo偶na dojecha膰 do pobliskiego Krasnegostawu ale je偶d偶膮 one rzadko i to tylko z Zamo艣cia i Rejowca. Lepiej dosta膰 si臋 do
Che艂ma ewentualnie Lublina i dalej PKS-em, kt贸re je偶d偶膮 bardzo cz臋sto. Zamek stoi po艣r贸d drzew przy g艂贸wnej drodze. Obok wej艣cia stoi tabliczka informacyjna. Tam te偶 mo偶na zatrzyma膰 si臋 samochodem.
Wsp贸艂rz臋dne geograficzne:
format D (stopnie): N51.02855278掳, E23.22089722掳
format DM (stopnie, minuty): 51掳 1.7131668'N, 23掳 13.2538332'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 51掳 01' 42.79''N, 23掳 13' 15.23''E
Czas
Dotarcie do zamku od przystanku PKS zajmuje ok. 5 min. Pobie偶ne ogl膮dni臋cie trwa ok. 30 min.
Bibliografia
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Jurasz Tomasz - Zamki i ich tajemnice
Kaczy艅scy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki
Kajzer Leszek, Ko艂odziejski Stanis艂aw, Salm Jan - Leksykon zamk贸w w Polsce
Rogi艅ski Ryszard - Zamki i twierdze w Polsce - historia i legendy
Rolska-Boruch Irena - Domy pa艅skie na Lubelszczy藕nie od p贸藕nego gotyku do wczesnego baroku
Zdj臋cia
Klikaj膮c w zdj臋cie otrzymasz jego powi臋kszenie w nowym oknie. Okno to mo偶na zamkn膮膰 klikni臋ciem w dowolny punkt POZA zdj臋ciem.
Zdj臋cia wykonane: latem 2002, a poni偶sze autorstwa Wojciecha Cicirko wiosn膮 2003
Noclegi
Krasnystaw - Hotel "BARBARA", Zakr臋cie 3, tel. (082) 576 76 62
Krasnystaw - Hotel Pracowniczy Cukrowni, Siennica Nadolna, tel. (082) 577 02 11(6) w. 200 i 225
Krasnystaw - Hotel "RAPA", ul. Mostowa 39, tel. (082) 576 30 68
Krasnystaw-Bia艂ka - Pokoje Go艣cinne - Stado Ogier贸w SP, tel. (082) 576 21 00, 576-38-93
Krasnystaw - Schronisko PTSM, ul. Pi艂sudskiego 21, tel. (082) 576-28-08
Krasnystaw - Szkolne Schronisko M艂odzie偶owe (sezonowe), ul. Sobieskiego 3,
tel. (082) 576 30 65
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowo艣ci lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online s膮 zwykle atrakcyjniejsze ni偶 rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesy艂ania swoich wypowiedzi i komentarzy odno艣nie opisywanego zamku. Ukazuj膮 si臋 one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Re: Na pewno nie Jerzy Krupski Autor: bd Data: 2021-03-28 20:30:09
Mia艂 wtedy 20 lat.
Na pewno nie Jerzy Krupski Autor: Genealogia Polak贸w Data: 2021-03-28 13:21:07
Jerzy Krupski nie m贸g艂 zapocz膮tkowa膰 budowy tego zamku bo w 1492 mia艂 15 lat.
Zamek w Krupem Autor: plwk Data: 2020-10-20 19:32:17
Przypory wewn臋trzne 艣cian to chyba ich powojenne zabezpieczenie.
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatno艣ci Wszelkie prawa do w艂asnych zdj臋膰 i tekst贸w zastrze偶one, nie mog膮 by膰 one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opis贸w.
Wykryto blokad臋 reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezale偶ny serwis. Pozwalaj膮c na wy艣wietlenie paru nienarzucaj膮cych si臋 reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wy艂膮czenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobi膰 w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
nacznych rozmiar贸w ruiny zamku w Krupem stoj膮 przy rozlewiskach dop艂ywu rzeki Wieprz. Ich cz臋艣ci膮 jest jeziorko znajduj膮ce si臋 tu偶 przy zamku od strony p贸艂nocnej. Niestety du偶e walory turystyczne tego miejsca nie s膮 wykorzystywane - ruiny poro艣ni臋te s膮 ro艣linno艣ci膮 i raczej trudno wyobrazi膰 sobie, jak kiedy艣 wygl膮da艂o ca艂e za艂o偶enie. A sk艂ada艂o si臋 ono z zamku w艂a艣ciwego, postawionego najwcze艣niej i przedzamcza z budynkami gospodarczymi otoczonych wsp贸lnym murem z 4 bastejami oraz fos膮 i mokrad艂ami. By艂a to wi臋c bardzo dobrze ufortyfikowana warownia, cho膰 zachowana basteja opr贸cz funkcji obronnych pe艂ni艂a te偶 rol臋 mieszkaln膮. Jako budulec pos艂u偶y艂y kamienie i ceg艂y. 
ierwotny niewielki zamek wzni贸s艂 tu Jerzy Krupski (Krupa) 
ok.1492 r. - Jerzy Krupski rozpocz膮艂 budow臋 niewielkiego zamku. Nie zachowa艂 si臋 opis tej warowni
