Możesz ocenić: Krupe / lubelskie - Bastejowy zamek szlachecki
Opis
nacznych rozmiarów ruiny zamku w Krupem stoją przy rozlewiskach dopływu rzeki Wieprz. Ich częścią jest jeziorko znajdujące się tuż przy zamku od strony północnej. Niestety duże walory turystyczne tego miejsca nie są wykorzystywane - ruiny porośnięte są roślinnością i raczej trudno wyobrazić sobie, jak kiedyś wyglądało całe założenie. A składało się ono z zamku właściwego, postawionego najwcześniej i przedzamcza z budynkami gospodarczymi otoczonych wspólnym murem z 4 bastejami (przeznaczonymi na artylerię) oraz fosą i mokradłami. Była to więc bardzo dobrze ufortyfikowana warownia, choć basteje służyły zwykle do mieszkania, bowiem na każdym ich piętrze znajdowała się izba mieszkalna. Jako budulec służyły kamienie i cegły. Zamek właściwy miał kształt czworoboku z dwoma skrzydłami mieszkalnymi ustawionymi prostopadle, będącymi jednocześnie częścią murów obwodowych, pomiędzy którymi znajdował się dziedziniec. Do zamku właściwego przylegała w narożu pięcioboczna, trzykondygnacyjna basteja (zachowana w części). Od przedzamcza oddzielała go sucha fosa. Wjazd prowadził od najbardziej reprezentacyjnej strony płn-wsch. przez most zwodzony. Do dzisiaj przetrwały wysokie mury z otworami okiennymi wsparte szkarpami (co ciekawe od wewnątrz!), ozdobione sgraffitem i zwieńczone attyką, świadczące o dawnej świetności obiektu, który był podobno urządzony z wielkim przepychem. Potwierdzają to znaleziska archeologiczne m.in. piękne kafle i fragmenty kominków. Niestety obecnie teraz zamku jest mocno zaśmiecony a mury osprejowane, co jest efektem imprez organizowanych tam przez miejscowy "element" . Obok zamku stoi jeszcze dwór Reyów z XVIII wieku. Jest co prawda ogrodzony, ale można się do niego dostać od strony jeziora
Aktualizacja: Zamek został niedawno oczyszczony z roślinności i częściowo zagospodarowany. Odbywają się w nim cykliczne imprezy.
Pocztówka z początku XX w.
Bohater - awanturnik
Zamek w Krupem stał się miejscem akcji powieści znanego pisarza i emigracyjnego działacza politycznego w XIX wieku Michała Czajkowskiego. Bohaterem jej był Samuel Zborowski skazany na banicję magnat - awanturnik, największy wróg hetmana i kanclerza Jana Zamoyskiego. Dlatego właśnie miał on tu, niedaleko zamków Zamoyskiego postawić potężny kasztel z 7 wieżami aby go drażnić. Jest to tylko częściowo prawda, bo zamek został zbudowany przez Krupskiego, a Zborowski tylko go rozbudował, nie miał również tak dużych rozmiarów ani wspomnianych 7 baszt. Szybko też stał się siedzibą Pawła Orzechowskiego, najbliższego współpracownika Zamoyskiego. Sam Zborowski mimo, że bandyta, okrutnik i zdrajca paktujący z obcymi monarchami posiadał specyficzna charyzmę, która spowodowała, iż powstało wiele utworów literackich rehabilitujących go przynajmniej częściowo. Był wielbiony szczególnie pośród Kozaków, którym przewodził podczas wyprawy na ziemie tureckie. Wspominano jego zasługi wojenne i walkę z despotyzmem reprezentowanym rzekomo przez polskich królów Walezego i Batorego.
Plan
Plan ruin zamku wg Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce tom 8
Rekonstrukcje
Wszystkie rekonstrukcje zamieszczone dzięki ich autorowi Krzysztofowi Czyżowi
Widok od strony zachodniej
Arkady krużganków dziedzińca zamku górnego
Rekonstrukcja całości
Historia
ierwotny niewielki zamek wzniósł tu Jerzy Krupski (Krupa) herbu Korczak w końcu XV w. Znacznej rozbudowy i przebudowy obiektu do obecnego wyglądu dokonał wiek później
podkomorzy chełmski i starosta surażski Paweł Orzechowski herbu Rogala.
"Ruiny zamku w Krupem". Drzeworyt M. Różańskiego z 1882 r.
Jerzy Krupski (Krupa)
Budowniczy pierwotnego zamku w Krupem zasłynął ratując przyszłego króla Polski Jana Olbrachta w bitwie pod Koszycami w 1491 r. podając mu konia w czasie odwrotu. Za to właśnie król podarował mu starostwo bełskie i urząd wojewody bełskiego. Krupski był też uznawany za najbardziej przedsiębiorczego szlachcica na ziemi chełmskiej, dlatego powierzano mu prowadzenie prac budowlanych na królewskich zamkach w tym rejonie. O innym Krupskim podania mówią iż należał do przeciwników Władysława Jagiełły i do końca nie chciał uznać go królem. Jan Kochanowski napisał nawet o tym w swojej fraszce:
"Król Jagiełło bił Krzyżaki, I pan Krupa chciał być taki, Na co porwał się nieboże, Krupa Jagłą być nie może"
ok.1492 r. - Jerzy Krupski rozpoczął budowę niewielkiego zamku. Nie zachował się opis tej warowni
1523 r. - pierwsza wzmianka o zamku w dokumentach
Następnym właścicielem był Samuel Zborowski herbu Jastrzębiec oraz jego potomkowie - Gnoińscy. Zborowski otoczył zamek murem kurtynowym z drewnianymi gankami strzelniczymi. Wiadomo że zamek miał wtedy 4 baszty ozdobione herbem Jastrzębiec oraz wieżę bramną. Dodatkowo zamku broniła fosa, rozlewiska i most zwodzony
koniec XVI w. - od Gnoińskich zamek kupił Paweł Orzechowski. Wzniósł on skrzydło płn-zach. z krużgankami i wielkimi salami reprezentacyjnymi oraz płd.-zach. z basztą. Mieściły się tam kuchnie, spiżarnie oraz izba stołowa. Całość wieńczyła attyka i gzymsy
lata 1604 - 1608 - nastąpiła znaczna rozbudowa i przebudowa zamku. Powstało trzypiętrowe skrzydło płd-zach. z wielką salą reprezentacyjną, przedzamcze z zabudowaniami gospodarczymi, dodano attykę, zmodernizowano baszty narożne na basteje. Zamek otaczały dwa ogrody
1644 r. - po Orzechowskich zamek często zmieniał właścicieli
ok. 1656 r. - w czasie "potopu szwedzkiego" został zniszczony przez Szwedów
1665 r. - po wybuchu pożaru mury zamkowe były w bardzo złym stanie, dachy pokryto słomą. Spłonęła cała zabudowa gospodarcza zamku, w jej miejsce pobudowano prowizoryczne budy, które w razie zagrożenia były schronieniem dla mieszkańców okolicznych wsi
Widok zamku z 1855 r.
Źródło: Domy Pańskie na Lubelszczyźnie, Irena Rolska-Boruch, KUL 2003
1670 r. - z ruin zamek podnieśli dopiero następni właściciele - Reyowie
Kolejnymi właścicielami byli Niemirycze, Buczaccy a potem ponownie Reyowie, którzy wznieśli obok zamku ok. 1780 r. zachowany do dziś dwór
1794 r. - na podniszczonym zamku wybuchł pożar. Nikt nie miał już ochoty go odbudowywać
Kolejne zniszczenia i rozbiórki przyniosły wojny w XX w., m.in. Niemcy rozebrali część północną murów
1962 r. - podjęto prace konserwacyjne i remontowe. Wzmocniono ściany, odnowiono elewacje
2016 r. - za sprawą gminy Krasnystaw powstał plan zagospodarowania zamku. Nieistniejące mury wraz z bastejami mają zostać odtworzone jako zarys, basteja będzie posiadać taras widokowy, powstać ma sala muzealna, trasa po zamkowych piwnicach, iluminacja nocna. Koszt inwestycji 9,4 mln zł. Trwają starania o pozyskania dofinansowania.
Zamek na pocz. XVIII w. Drzeworyt Jana Styfi. Tygodnik Ilustrowany z 1863 r.
Legendy
zamkiem związana jest legenda o postaci w kontuszu wyłaniającej się w mgliste wieczory koło jeziora. Krąży ona wokół murów aż w końcu rozpływa się w nich. Podobno jest to strażnik pilnujący wielkich skarbów ukrytych do dziś w zamku.
Litografia z "Przyjaciela Ludu" 1840 r.
Wstęp
Wolny
Położenie i dojazd
Centralna cześć woj. lubelskiego. 10 km na północ od Krasnegostawu, 20 km na południowy zachód od Chełma. Zobacz na mapie.
Pociągiem można dojechać do pobliskiego Krasnegostawu ale jeżdżą one rzadko i to tylko z Zamościa i Rejowca. Lepiej dostać się do
Chełma ewentualnie Lublina i dalej PKS-em, które jeżdżą bardzo często. Zamek stoi pośród drzew przy głównej drodze. Obok wejścia stoi tabliczka informacyjna. Tam też można zatrzymać się samochodem.
Współrzędne geograficzne:
format D (stopnie): N51.02855278°, E23.22089722°
format DM (stopnie, minuty): 51° 1.7131668'N, 23° 13.2538332'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 51° 01' 42.79''N, 23° 13' 15.23''E
Czas
Dotarcie do zamku od przystanku PKS zajmuje ok. 5 min. Pobieżne oglądnięcie trwa ok. 30 min.
Bibliografia
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Jurasz Tomasz - Zamki i ich tajemnice
Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Rogiński Ryszard - Zamki i twierdze w Polsce - historia i legendy
Rolska-Boruch Irena - Domy pańskie na Lubelszczyźnie od późnego gotyku do wczesnego baroku
Zdjęcia
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane: latem 2002, a poniższe autorstwa Wojciecha Cicirko wiosną 2003
Noclegi
Krasnystaw - Hotel "BARBARA", Zakręcie 3, tel. (082) 576 76 62
Krasnystaw - Hotel Pracowniczy Cukrowni, Siennica Nadolna, tel. (082) 577 02 11(6) w. 200 i 225
Krasnystaw - Hotel "RAPA", ul. Mostowa 39, tel. (082) 576 30 68
Krasnystaw-Białka - Pokoje Gościnne - Stado Ogierów SP, tel. (082) 576 21 00, 576-38-93
Krasnystaw - Schronisko PTSM, ul. Piłsudskiego 21, tel. (082) 576-28-08
Krasnystaw - Szkolne Schronisko Młodzieżowe (sezonowe), ul. Sobieskiego 3,
tel. (082) 576 30 65
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Zamek w Krupem Autor: plwk Data: 2020-10-20 19:32:17
Przypory wewnętrzne ścian to chyba ich powojenne zabezpieczenie.
Re: Re: Re: Mam zdjęcie z ok. 1930 r zrobione pod zamkiem Autor: Anonim Data: 2015-03-29 19:16:54
Witam.
Pisze Pan o rodzinie Okulicz- Kozaryn. Bardzo proszę o potwierdzenie.
Beata
Re: Re: Mam zdjęcie z ok. 1930 r zrobione pod zamkiem Autor: Piotr Data: 2015-02-14 20:19:43
Witaj Anonim - szkoda, że nie podajesz adresu do Siebie, jeśli kiedyś przeczytasz jeszcze mój wpis, proszę skontaktuj się ze mną e-mailowo, odnośnie rodziny Okulicz-Kozaryn, gdyż jestem z nią nie jako powiązany. Posiadam dużo różnych dokumentów. Dzięki za kontakt! pozdrawiam
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
nacznych rozmiarów ruiny zamku w Krupem stoją przy rozlewiskach dopływu rzeki Wieprz. Ich częścią jest jeziorko znajdujące się tuż przy zamku od strony północnej. Niestety duże walory turystyczne tego miejsca nie są wykorzystywane - ruiny porośnięte są roślinnością i raczej trudno wyobrazić sobie, jak kiedyś wyglądało całe założenie. A składało się ono z zamku właściwego, postawionego najwcześniej i przedzamcza z budynkami gospodarczymi otoczonych wspólnym murem z 4 bastejami (przeznaczonymi na artylerię) oraz fosą i mokradłami. Była to więc bardzo dobrze ufortyfikowana warownia, choć basteje służyły zwykle do mieszkania, bowiem na każdym ich piętrze znajdowała się izba mieszkalna. Jako budulec służyły kamienie i cegły. Zamek właściwy miał kształt czworoboku z dwoma skrzydłami mieszkalnymi ustawionymi prostopadle, będącymi jednocześnie częścią murów obwodowych, pomiędzy którymi znajdował się dziedziniec. Do zamku właściwego przylegała w narożu pięcioboczna, trzykondygnacyjna basteja (zachowana w części). Od przedzamcza oddzielała go sucha fosa. Wjazd prowadził od najbardziej reprezentacyjnej strony płn-wsch. przez most zwodzony. Do dzisiaj przetrwały wysokie mury z otworami okiennymi wsparte szkarpami (co ciekawe od wewnątrz!), ozdobione sgraffitem i zwieńczone attyką, świadczące o dawnej świetności obiektu, który był podobno urządzony z wielkim przepychem. Potwierdzają to znaleziska archeologiczne m.in. piękne kafle i fragmenty kominków. Niestety obecnie teraz zamku jest mocno zaśmiecony a mury osprejowane, co jest efektem imprez organizowanych tam przez miejscowy "element" . 
ierwotny niewielki zamek wzniósł tu Jerzy Krupski (Krupa) 
ok.1492 r. - Jerzy Krupski rozpoczął budowę niewielkiego zamku. Nie zachował się opis tej warowni
