Za sprawą legend o złym władcy Popielu, którego zjadły w wieży myszy i Piaście Kołodzieju jest to jeden z najsłynniejszych zamków w kraju, choć kojarzony głównie ze stołpem zwanym "mysią wieżą". Zamek w Kruszwicy jest jednak znacznie młodszy niż mówi legenda i nie może pamiętać czasów wczesnopiastowskich.
Czakram z Graalem
Kruszwicę próbuje się wypromować jako "miejsce mocy". Ma się tu jakoby znajdować czakram czyli hinduski "gruczoł ziemi" - kamień emitujący pozytywną energię i leczniczo działający na ludzi. Na świecie jest tylko 7 czakramów w tym jeden pod Wawelem, ale zakłada się prawdopodobieństwo istnienia czakramów pomocniczych i na takim właśnie stoi "mysia wieża". Skąd się tu dostał? Ponoć przeniesiono go z Krakowa, gdzie był jeszcze w XIV wieku, choć dyrekcja Wawelu zaprzecza, żeby kiedykolwiek znajdował się on pod tamtejszą kaplicą. Druga hipoteza mówi, że przywieźli go ze sobą Tatarzy z Indii. Możliwe nawet, że olbrzymia siła jego oddziaływania (odwiedzającym znacznie polepsza się samopoczucie, a nawet mijają drobne dolegliwości) bierze się z faktu, iż ma w sobie kielich świętego Graala.
Taki właśnie bełkot zarządca zamku, czyli PTTK, podawał turystom podczas mojego pobytu na biletach wstępu, zamiast rzetelnej informacji o historii zamku.
A prawda o "miejscach mocy" i "czakramach" jest taka iż wymyślono je w 1. połowie XX wieku na fali zainteresowania kulturą Azji. Jeszcze w XIX stuleciu nikt o czymś takim na Wawelu czy w Kruszwicy nie słyszał...
Był za to ważną warownią na pograniczu polsko-krzyżackim.
Zbudowany na planie prostokąta miała początkowo wymiary maks. 40x50 m. Mury obwodowe o wysokości 11 m i grubości blisko 2,5 m z gankami strażniczymi otaczały drewniane zabudowania.
Dominującym elementem była ponad 30-metrowa wieża od północnego zachodu, mieszcząca w dolnych kondygnacjach więzienie. Wejście do niej jako miejsca ostatniej obrony prowadziło nie z powierzchni ziemi, lecz z ganku (dziś są brzydkie zakręcane schody).
Całość broniła drewniana palisada, od południa fosa oraz jezioro Gopło (niegdyś obecny półwysep Rzępowski, na którym stoi zamek był wyspą). Wjazd prowadził od północnego wschodu przez most zwodzony.
Po rozbudowach w XVI wieku warownia zyskała murowane piętrowe budynki, wieża posiadała machikuły i wysoki spiczasty hełm, wzniesiono też zewnętrzny wieżowy budynek bramny. Jak widać na rycinie z XVII wieku prezentowała się okazale, jednak nie była to twierdza nowoczesna, która mogłaby obronić się przed nowożytną artylerią. Nie oparła się więc Szwedom. Istniały jednak plany przekształcenia zamku w twierdzę bastionową, nigdy niestety nie zrealizowane.
Popularny plener
W literaturze Kruszwicę rozsławili Juliusz Słowacki w Balladynie oraz Józef Ignacy Kraszewski w Starej Baśni. "Mysią wieżę" uwieczniali także liczni malarze i rysownicy tacy jak np. N. Orda, Podbielski, Dietrich, Minutoli, A. Oleszczyński, Jentsch, T. Mielcarzewicz, G, Simon, F.B.Chotomski.
Dziś, poza "mysią wieżą" zachował się przylegające do niej krótkie odcinki muru obwodowego oraz parę luźnych szczątków murów rozrzuconych po wzgórzu zamkowym. Na wieży jak i murze widać liczne otwory - są to pozostałości po rusztowaniach, wykorzystywanych przez budowniczych zamku. W ziemi tkwią jeszcze fundamenty i są one aktualnie badane przez archeologów. Z wieży rozciąga się piękny widok na malowniczą okolicę, jednak aby zwiedzanie Kruszwicy nie trwało tylko 20 minut, warto przepłynąć się regularnie kursującym po Gople stateczkiem, co pozwoli zobaczyć wieże z dalszej perspektywy, przespacerować się po półwyspie obsadzonym kwiatami z plażą na końcu oraz odwiedzić małe muzeum w neogotyckim budynku pod wzgórzem zamkowym. W samej wieży do oglądania jest niewiele - kilka plansz, zdjęć i rysunków.
Problemem, którym ktoś powinien się zająć stają się drzewa, coraz bardziej przysłaniające wieżę.
AKTUALIZACJA. Po pracach archeologicznych i rewitalizacyjnych atrakcyjność zamku znacznie wzrosła. To już nie tylko wieża, ale także piwnice na jednym krańcu dziedzińca oraz most zwodzony na drugim. W piwnicy pokazano kilka scenek historycznych z figurami (kupców rycerzy), a most jest fajnie wykonany, choć brakuje prezentacji jego działania. Przybyło też sporo murów, bo odsłonięte fundamenty zostały zabezpieczone na powierzchni ziemi, tak aby widać było obrys całej warowni, choć nie tworzą one zamkniętego kształtu i wyglądają zbyt nowocześnie.
Widok zamku Kruszwica z drzeworytu sztorcowego, wydrukowany w Tygodniku Kłos w końcu XIX wieku
Plany i rekonstrukcje
Rekonstrukcja zamku w Kruszwicy wisząca w wieży (w rzeczywistości przedstawia odbicie zwierciadlane budowli)
Historia, wydarzenia
Zamek wzniósł Kazimierz Wielki ok. poł. XIV wieku. Wcześniej istniał tu gród plemienia Goplan włączony w IX wieku do państwa Polan. Szybko stał się on ważnym ośrodkiem miejskim i rezydencją wczesnopiastowskich władców.
Od końca XII w. funkcjonował jako gród kasztelański, a zniszczony został przez Krzyżaków w roku 1331. Pierwszy zamek składał się z obwodu murów, przylegających do niego budynków drewnianych oraz zachowanej ośmiobocznej wieży wysuniętej z narożnika zachodniego.
Widok zamku Kruszwica z 1655 r. na rysunku E.J. Dahlberga zamieszczony w dziele S. Puffendorfa 'De rebus a Carolo Gustavo Sveciae Rege gestis'
1343 r. - pokój kaliski przywrócił Kujawy Polsce. Wkrótce potem Kazimierz Wielki zarządził budowę murowanego zamku w Kruszwicy. Sam często tu bywał
1370 r. - król zapisał Kruszwicę swemu wnukowi - księciu pomorskiemu Kazimierzowi IV Słupskiemu, ale zapis ten unieważniono i warownia pozostała przy królu Polski Ludwiku Węgierskim
1466 r. - od II pokoju toruńskiego zamek stał się siedzibą starostów królewskich
1519 r. - odbudowa zamku po wielkim pożarze
1591 r. - kolejna odbudowa i rozbudowa po pożarze
1620 r. - ówczesna lustracja opisuje zamek kruszwicki jako budowlę składającą się z 3 budynków, wieży i browaru leżącemu poza murami na wale
1655 r. - podczas potopu zamek zajęli Szwedzi i na odchodne w 1657 r. spalili go z rozkazu E.J. Dahlbergha, słynnego marszałka polnego i rysownika. Był to koniec funkcjonowania warowni
XVIII w. - zaborcy z Prus nakazali rozbiórkę zamku, zakopano fosę
1802 r. - na resztkach kruszwickiej warowni przeprowadzono prace restauratorskie, a następnie na wzgórzu z ruinami urządzono park
1896 r. - wieżę wzmocniono i udostępniono do zwiedzania
po 1945 r. - przeprowadzono badania zamku i konserwację wieży. Odkryto m.in. podziemia ze sklepieniami kolebkowymi i napisem na ścianie A.D. 1591. Następnie ponownie przeznaczono ją dla turystów
2011 r. - po zakończeniu kolejnych prac archeologicznych zamek w Kruszwicy wzbogacił się o kilka nowych elementów. Częściowo odtworzony został zarys murów i most zwodzony oraz udostępniono piwnice.
Mysia Wieża w Kruszwicy na litografii N. Ordy z 2. połowy XIX wieku
Legendy i podania
Podania ludowe mówią o skarbie zakopanym przez Szwedów w podziemiach zamku ciągnących się aż do kruszwickiej kolegiaty. Ponoć zostawili je tam w czasie wycofywania się w 1657 r., pewni że i tak jeszcze wrócą na te ziemie.
Legenda jakich wiele, jednak powojenne badania archeologiczne doprowadziły do odkrycia tajemniczych korytarzy (później zasypanych), a miejscowa ludność buszująca przy wykopaliskach odnajdywała elementy starej biżuterii.
Informacje praktyczne
KONTAKT Zamek w Kruszwicy - Mysia Wieża - ul. Podzamcze, Kruszwica
WSTĘP Płatny na wieżę - cena 12 zł (10 zł ulgowy). Mysia Wieża czynna jest w sezonie turystycznym codziennie w godzinach 9.00-18.00, po sezonie krócej. Miesiące grudzień - marzec zamknięte.
Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu: Zamek w Kruszwicy
Południowo - zachodnia część woj. kujawsko-pomorskiego. 14 km na południe od Inowrocławia, 58 km na północ od Konina. Zobacz na mapie.
Zamek stoi na południowy wschód od rynku, przy drodze na Radziejów i Włocławek. Parking jest płatny.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N52.67207222°, E18.32755278°
format DM (stopnie, minuty): 52° 40.3243332'N, 18° 19.6531668'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 52° 40' 19.46''N, 18° 19' 39.19''E
Ruiny zamku w XIX wieku
Bibliografia
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Jurasz Tomasz - Zamki i ich tajemnice
Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Pietrzak Janusz - Zamki i dwory obronne w dobrach prowincji wielkopolskiej
Fotogaleria
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia z 2015 r., po rewitalizacji
Zdjęcia wykonane: latem 2007
Materiały wideo
Mysia Wieża w Kruszwicy z drona
Kruszwica 600 - lecie. Legendy o początkach Lechii.
Noclegi
Kruszwica - PTTK - kwatery prywatne, ul. Podzamcze 1, tel. (052) 35 15 303
Kruszwica - Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego, ul. Żeglarska 1, tel. (052) 351 55 74, gsm 601 419014
Kruszwica - Hotel i restauracja Gopło, ul. Poznańska 17, tel. (052) 351 52 33
Złotowo - Ośrodek Szkoleniowo-Rekreacyjny Złotowo, tel. (052) 351 66 81, 353 52 08
Kobylniki - Pałac w Kobylnikach, Kobylniki 2, (066) 427 36 16
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Zamek najnowsze opracowania Autor: Bartłomiej Data: 2015-07-14 11:07:03
Zapraszam na stronę Nadgoplańskiego Towarzystwa Historycznego. http://kruszwicahistoria.blogspot.com/2015/05/zamek-w-kruszwicy.html post o Zamku Kruszwickim, opracowanie na podstawie nowej książki "Zamek Kruszwicki", a także starszych publikacji.
Re: w obronie zamku Autor: Anonim Data: 2014-12-14 02:40:06
Wspaniały Zamek, więcej niż legenda.
Kolegiata Autor: ania Data: 2008-12-03 19:29:05
Co mówi historia o podziemiach w Kolegiacie? Jakie kryje ona tajemnice przy jednymz wejść?
(c) 2001-2022 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).