Na pograniczu dzisiejszych województw śląskiego i małopolskiego, nieopodal miejscowości Sławków znajduje się wieś – Krzykawka.
Na początku lat 80 XX wieku, na wzgórzu o nazwie Zamczysko, odkryty został średniowieczny gródek rycerski, datowany po badaniach archeologicznych na wiek XIII.
Obiekt posiada bardzo ciekawe położenie, bowiem ulokowany jest na naturalnym, wyniosłym cyplu lessowym otoczonym z trzech stron podmokłymi wąwozami.
Już same położenie wiele mówi nam o tym obiekcie dając nam przykład obronnej siedziby rycerskiej, która w znakomity sposób wykorzystała warunki naturalne.
Gródek składa się z dwóch zasadniczych części: małego kopca i stosunkowo dużego majdanu mającego kształt trójkąta o długości boku ok. 40 m. Obie części gródka oddzielone zostały szeroką fosą przez, którą przerzucony był drewniany most. Relikty tego mostu udało się odkryć archeologom. Był to most o szerokości ok. 2 m wsparty na 4 narożnych słupach, które prawdopodobnie miały obudowę kamienną mającą na celu wzmocnienie filaru mostu (dwie takie obudowy kamienne stwierdzono). Od wschodu majdan gródka został zabezpieczony dwoma wałami odcinkowymi z fosą ulokowaną miedzy nimi. Wspomniane wały miały: 31 m długości i 14 m szerokości podstawy w przypadku wału wewnętrznego oraz 37 m długości i 6 m szerokości podstawy jeśli chodzi o wał zewnętrzny. Od strony północnej, południowej i zachodniej nie stwierdzono wałów co było podyktowane zapewne dużą stromizną stoków i w rezultacie po zastosowaniu np. palisady dawało to odpowiednie zabezpieczenie.
Co do zabudowy wewnętrznej grodziska stożkowatego w Krzykawce możemy przyjąć, że na kopcu stała drewniana wieża o długości podstawy 5 m i konstrukcji zrębowej. Zapewne była ona kilkukondygnacyjna, mająca funkcje mieszkalno-obronne a zarazem reprezentacyjna manifestująca pozycje społeczną rycerza-ziemianina. Stwierdzono w trakcie badań także, że ściany wieży oblicowane były gliną (znaleziono grudki polepy) co miało za zadanie zabezpieczyć budynek przed ewentualnym pożarem. Majdan gródka przypuszczalnie również był zabudowany a jego funkcja gospodarcza wyznaczała typ zabudowy. Stwierdzono na majdanie ślady po budynku gospodarczym o konstrukcji słupowej o nieznanym dokładnie przeznaczeniu.
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego okolicy Zamczyska w Krzykawce
Plany i rekonstrukcje
Rys. autorstwa J. Pierzaka i D. Rozmusa. Po lewej gródek Krzykawka broniony przez dwa wały
Historia, wydarzenia
Pierwsze wzmianki źródłowe odnoszące się do wsi
Krzykawka pochodzą dopiero z roku 1394 i z lat 1398-1400, a więc z lat kiedy to obiekt ten już nie funkcjonował.
Nie jest więc możliwe ustalenie fundatora i właścicieli omawianej budowli, ponieważ źródła milczą na jej temat.
Właścicielem był zapewne bliżej nie znany z imienia rycerz. Stwierdzić można również, że rycerz ten był dość zamożny, skoro stać było go na wybudowanie swojej siedziby
obronnej, mimo że była ona tylko drewniana. Kres działalności gródka w Krzykawce przypada na początek XIV w i być może związane to było z walkami o tron krakowski Władysława Łokietka z jego przeciwnikiem
biskupem krakowskim Janem Muskatą, który był zwolennikiem orientacji proczeskiej. Przypuszcza się właśnie, że to wtedy warownia ta została spalona i już nigdy więcej nie odbudowana.
Informacje praktyczne
Wolny
Położenie i dojazd
Północno-zachodnia część woj. małopolskiego. 12 km na północny-zachód od Olkusza. Zobacz na mapie.
Jadąc z Katowic w stronę Krakowa drogą nr 4 skręcamy w lewo zaraz za Sławkowem, po czym kierujemy się do części wsi zwanej Dziurką. W Dziurce najlepiej zaparkować samochód koło przydrożnego krzyża a następnie udać się na wprost za asfaltem, gdzie zaczynają się podmokłe wąwozy. Od krzyża jakieś 300 m na cyplu lessowym pokaże się gródek. Dla osób nie posiadających samochodu dogodne połączenie autobusowe jest z Dąbrowy Górniczej gdzie dojeżdżamy autobusem czerwonym do dzielnicy Okradzionów Nowa Kuźniczka. Wysiadamy na skrzyżowaniu i udajemy się w stronę Krzykawki gdzie po ok. 600 m dojdziemy do wyżej wspomnianego przydrożnego krzyża.
Dokładne położenie gródka
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.31668333°, E19.41603611°
format DM (stopnie, minuty): 50° 19.0009998'N, 19° 24.9621666'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 19' 00.06''N, 19° 24' 57.73''E
Bibliografia
Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa krakowskiego, Kołodziejski S., Kraków 1994
Średniowieczny Gródek rycerski w Krzykawce gm. Bukowno, woj. Katowice, Śląskie Prace Prehistoryczne, t. 3, s.122-136., Pierzak J., Rozmus D., 1994
Średniowieczny Gródek w Krzykawce, woj. Katowice, Śląskie Prace Prehistoryczne, t. 1, s.138-163, Szydłowska E., 1989
Fotogaleria
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
"zamek" Autor: rafal Data: 2011-02-07 21:44:23
Przede wszystkim jak ktoś chce tam trafić to musi pytać o ZAMCZYSKA, całe dzieciństwo to tamte tereny, wykopaliska także, to byla jedna z większych atrakcji na Krzykawce. Wszyscy wybierający się tam muszą wiedzieć, że nie ma tam śladu zamku tylko wzgórza po których można wnioskować co gdzie było. Natomiast polecam dworek, pomnik NULLO, cmentarz żydowski w Sławkowie no i pustynie Błędowską. Teraz nie mieszkam już na Krzykawce ale służe informacją.
Re: Zamek w Krzykawce Autor: Do qbaku Data: 2010-10-05 16:59:54
"Zaciekawiło mnie to miejsce. Jak wrócę do Polski to pierwsza moją wycieczką będzie ta miejscowość( i zamek oczywiście)."
Człowieku jaki zamek? Jak tam nawet murów przyziemia nie ma tylko pozostałości w postaci nasypów
Re: Zamek w Krzykawce Autor: Do qbaku Data: 2010-10-05 16:59:49
"Zaciekawiło mnie to miejsce. Jak wrócę do Polski to pierwsza moją wycieczką będzie ta miejscowość( i zamek oczywiście)."
Człowieku jaki zamek? Jak tam nawet murów przyziemia nie ma tylko pozostałości w postaci nasypów
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa krakowskiego, Kołodziejski S., Kraków 1994
