Możesz ocenić: Łąka / podkarpackie - Szlachecki dwór obronny (zniszczony)
Opis
ardzo interesujące założenie pałacowo-parkowe w Łące pod Rzeszowem nie jest raczej kojarzone z architekturą obronną, ale jego dzieje sięgają XVI wieku i obronny charakter jest niewątpliwy.
Dawna fortalicja była otoczona fosą i ziemnymi fortyfikacjami, ale jej dokładny wygląd nie jest już możliwy do odtworzenia.
Do dziś przetrwała fosa otaczająca obiekt od południa i zachodu zamieniona na stawy (w tym jeden z wysepką) oraz murowana piwnica o dwóch wejściach przypominająca bastion z kazamatami.
Wschodnia część fosy jest zasypana, nie ma jej też od północy, ale tam bezpieczeństwo dworowi zapewniały bagna.
Piwnica jest jedyną pozostałością po pierwotnym fortalicjum, bowiem sam pałac wbrew temu co jest gdzieniegdzie podawane, nie powstał na fundamentach starego dworu.
Czym była piwnica trudno dziś powiedzieć. Być może to pozostałość fortyfikacji bastionowych, a być może tu właśnie stał stary dwór obronny - badania przeprowadzone po wojnie skupiły się na samym pałacu, pomijając piwnicę.
Jej mury musiały zostać niedawno częściowo odremontowane, ponieważ na górze widać świeże cegły.
Pałac posiada kształt prostokąta o wymiarach 37x16 metrów z dwiema narożnymi wieżami. Nie jest podpiwniczony i pewnie dlatego zachowano i wykorzystywano XVI-wieczne piwnice ze starego założenia obronnego.
Nie zachowały się stojące przy nim dwie boczne oficyny dla służby. Główne wejście prowadzi obecnie przez kaplicę Jezusa Miłosiernego utworzoną w XIX wieku (pierwotne fortalicjum również posiadało kaplicę).
Zarówno wygląd zewnętrzny jak i wnętrza były kilkakrotnie przebudowywane, m.in. na fabrykę sukna i mają mało wspólnego z wyglądem w czasach świetności obiektu. Na parterze znajdowały się niegdyś kuchnie i pomieszczenia dla służby. Pierwsze piętro od strony południowej służyło celom mieszkalnym właścicieli - były tam duże 4 komnaty, natomiast reszta przeznaczono na dwie wielkie sale balowe. Po środku był pokój z wyjściem na balkon. Najwyższa kondygnacja wykorzystywana była przez odwiedzających pałac gości.
Pałac od ponad wieku zajmują Siostry Opatrzności Bożej i prowadzą w nim zakład dla dzieci upośledzonych umysłowo. Dlatego też obawiałem się, że całość będzie ogrodzona i odcięta od świata, ale mile się rozczarowałem. Obiekt jest całkowicie dostępny, przynajmniej z zewnątrz. Jedna miła zakonnica otworzyła mi nawet kaplicę, ale zaraz przyszła inna, której bardzo się nie podobało, iż chcę zrobić zdjęcie.
Za pałacem, w ładnym i zadbanym parku znajduje się czworoboczny, parterowy folwark, podniesiony z ruiny staraniem sióstr w końcu XX wieku. Jeszcze dalej, już poza terenem zakładu, stoi samotnie w polu spichlerz.
Historia
bronną siedzibę w Łące wzniósł Krzysztof Kostka herbu Dąbrowa z Stangenbergu w II poł. XVI wieku.
Z 1587 r. pochodzi jego akt erekcyjny dla wsi Łanki z dworem ("curia").
To iż osiedlił się tu przybysz z dalekiego Pomorza (Stangenberg to dzisiejsze Zajączkowo k. Tczewa i Malborka) łączyć należy z poślubieniem Anny Pileckiej z Łańcuta, dzięki której otrzymał okoliczne dobra w wianie i był ich właścicielem w latach 1582-1603.
1608 r. - gdy właścicielem wsi był starosta leżajski Łukasz Opaliński, dwór padł dwukrotnie łupem znanego awanturnika Stanisława "Diabła" Stadnickiego, który toczył wojnę sąsiedzką z kasztelanem
1638 r. - Łąka przeszła na własność córki Mikołaja Rafała Kostki - Katarzyny Cieklińskiej, a ok. 5 lat później Lubomirskich. Dokonali oni rozbudowy dworu, ale nieznane są szczegóły
1686 r. - z tego roku pochodzi informacja, iż w rezydencji księcia Józefa Lubomirskiego pobłogosławiono nowożeńców: Szymona Łozińskiego i Teresę Zamięcką, która była córką administratora dóbr łąckich. Ceremonia odbyła się w kaplicy dworskiej 1696 r. - sporządzono opis założenia wg którego stał tu stary, podpiwniczony i piętrowy budynek a obok fundamenty "dworu spalonego". Fakt spłonięcia starej rezydencji skłonił Józefa Karola
Lubomirskiego do budowy nowego pałacu wg planów samego Tylmana z Gameren (nie ustalono w jakiej części je wykorzystano)
1702 r. - prace zostały przerwane najazdem szwedzkim, ale już 2 lata później odnotowano, iż obiekt był gotowy w stanie surowym, otoczony drewnianymi budynkami pochodzącymi ze starej siedziby
1720 r. - pałac przejął, wraz z ręką Marianny Lubomirskiej, marszałek wielki litewski Paweł Karol Sanguszko. Sanguszkowie poczynili wiele dla upiększenia otoczenia pałacu, utworzyli ogrody włoskie i zbudowali nowe oficyny
1781 r. - od Janusza Sanguszki dobra łąckie nabył Aleksander Morski i rozpoczął się powolny okres upadku pałacu
13 grudnia 1831 r. - w północnej wieży pałacu, popełnił samobójstwo hrabia Jan Ignacy Czosnowski
1835 r. - następni właściciele - Potoccy, wykorzystywali jeszcze pałac jako letnią rezydencję 1848 r. - Potoccy postanowili utworzyć w nim fabrykę sukna, co doprowadziło do znacznej dewastacji i zeszpecenia obiektu, który został wkrótce opuszczony. Zburzono przy tym oficyny i zmieniono kształt ogrodów.
1854 r. - po remoncie i obniżeniu o jedną kondygnację, pałac przeznaczono na nowy - szczytny cel. Zofia Potocka przekazała bowiem rezydencję wraz z dużą sumą - 100 tys. złr. na zakład dla dziewcząt-sierot pochodzących z ordynacji łańcuckiej. Wygląd ówczesnego pałacu nie wiele już odbiegał od dzisiejszego
1860 r. - fundatorka widząc nieprawidłowości w funkcjonowaniu zakładu powierzyła go Siostrom Opatrzności Bożej ze Lwowa, które zarządzają nim do dzisiaj. Przebudowano wtedy wnętrza, m.in. aby założyć obecną kaplicę
1954 r. - placówkę przekształcono na zakład dla dzieci upośledzonych umysłowo
1975 r. - przeprowadzono remont generalny, po którym pałac nadal prezentuje się wspaniale
1995 r. - siostry odkupiły pozostałą część założenia z folwarkiem i dzięki sponsorom dokonały jego restauracji
Wstęp
Wolny do parku.
Położenie i dojazd
Centralna cześć woj. podkarpackiego. 5 km na północny wschód od Rzeszowa. Zobacz na mapie.
Dojazd PKS-em z Rzeszowa.
Pałac znajduje się koło szkoły, na północno-wschodnim krańcu wsi.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.0883281614°, E22.1179165888°
format DM (stopnie, minuty): 50° 5.299689684'N, 22° 7.074995328'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 05' 17.98''N, 22° 07' 04.50''E
Czas
Pobieżne oglądnięcie zajmuje ok. 20 min.
Bibliografia
Małopolska Północno-Wschodnia - T. Glinka, A i P. Walenciak
Zdjęcia
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane wiosną 2006
Noclegi
Rzeszów - PTSM PTTK, ul. Rynek 25, tel. (017) 8534430
Rzeszów - Hotel "Iskra" - 3 osoby 100 zł za dobę, tel. (017) 854 61 98
Rzeszów - Hotel "Piast 2" - 1 osoba 30 zł za dobę, tel. (017) 852 54 47
Rzeszów - Hotel "Sportowy" 1 osoba ok.50-60 zł za dobę, tel.( 0...17) 862 49 35
Rzeszów - Hotel "Polonia" - centrum miasta, 2 osoby 100 zł za dobę, tel. (017) 852 03 12 ceny z roku 2006
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
ardzo interesujące założenie pałacowo-parkowe w Łące pod Rzeszowem nie jest raczej kojarzone z architekturą obronną, ale jego dzieje sięgają XVI wieku i obronny charakter jest niewątpliwy.
Dawna fortalicja była otoczona fosą i ziemnymi fortyfikacjami, ale jej dokładny wygląd nie jest już możliwy do odtworzenia.
Do dziś przetrwała fosa otaczająca obiekt od południa i zachodu zamieniona na stawy (w tym jeden z wysepką) oraz murowana piwnica o dwóch wejściach przypominająca bastion z kazamatami.
Wschodnia część fosy jest zasypana, nie ma jej też od północy, ale tam bezpieczeństwo dworowi zapewniały bagna.
Piwnica jest jedyną pozostałością po pierwotnym fortalicjum, bowiem sam pałac wbrew temu co jest gdzieniegdzie podawane, nie powstał na fundamentach starego dworu.
Czym była piwnica trudno dziś powiedzieć. Być może to pozostałość fortyfikacji bastionowych, a być może tu właśnie stał stary dwór obronny - badania przeprowadzone po wojnie skupiły się na samym pałacu, pomijając piwnicę.
Jej mury musiały zostać niedawno częściowo odremontowane, ponieważ na górze widać świeże cegły.
bronną siedzibę w Łące wzniósł Krzysztof Kostka herbu Dąbrowa z Stangenbergu w II poł. XVI wieku.
Z 1587 r. pochodzi jego akt erekcyjny dla wsi Łanki z dworem ("curia").
To iż osiedlił się tu przybysz z dalekiego Pomorza (Stangenberg to dzisiejsze Zajączkowo k. Tczewa i Malborka) łączyć należy z poślubieniem Anny Pileckiej z Łańcuta, dzięki której otrzymał okoliczne dobra w wianie i był ich właścicielem w latach 1582-1603.
1608 r. - gdy właścicielem wsi był starosta leżajski Łukasz Opaliński, dwór padł dwukrotnie łupem znanego awanturnika Stanisława "Diabła" Stadnickiego, który toczył wojnę sąsiedzką z kasztelanem
