ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl)  
| |||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Latoszyn (woj. podkarpackie) - Przebudowany dwór obronny
Zapomniana renesansowa rezydencja, być może w postaci XVI-wiecznej wieży mieszkalnej, stoi na skarpie nad Wisłoką na terenie
zespołu dworskiego zajmowanego do niedawna przez Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolniczego (uległo ono
likwidacji) i inne firmy budowlane. Miejsce to nazywane jest Zamczyskiem, a sama budowla Lamusem.
Obiekt pozbawiony był przez dziesięciolecia jakiejkolwiek opieki i w tej w
chwili jest ruderą z zawalonym dachem. Runął on ok. 2006 roku, ale na nikim nie zrobiło to wrażenia.
Wydaje się, że Lamus skazany jest na całkowitą zagładę. Instytucje państwowe nie dadzą środków na jego ratowanie z
powodu znikomej wartości zabytkowej, a dla prywatnego inwestora jest on z pewnością zbyt skromny rozmiarowi i za
mało atrakcyjny, choć okolica z parkiem i Wisłoką, która utworzyła pod dworem sporą wyspę, ma duży potencjał. Do XXI wieku dwór obronny w Latoszynie przetrwał jako piętrowy budynek zbudowany z cegły na kamiennych fundamentach na planie prostokąta, przykryty dwuspadowym dachem. Na każdej kondygnacji znajdowało się tylko jedno pomieszczenie. Na piętro nadal wchodzi się z zewnątrz schodami przez drewniany ganek, ale jest tam teraz jedno wielkie gruzowisko. Najciekawiej wygląda parter ze sklepieniami kolebkowymi. Poza tym, nie zachował się żaden zabytkowy detal architektoniczny, ale nic w tym dziwnego, bo budynek od kilku wieków wykorzystywano jako zwykły lamus/magazyn. Nawet wspomniane Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolniczego miało tam swój skład materiałów. Jeszcze po wojnie było ponoć widać fortyfikacje ziemne, ale teraz są one nieczytelne. Od strony północnej nad rzeką znajduje się coś co mogło być bastionem ziemnym. Istnieją hipotezy, że Lamus był pierwotnie zbrojownią albo oficyną, a dwór obronny stał w miejscu obecnego całkowicie przebudowanego dworu z XIX wieku. Mimo braku informacji pewne wnioski można wyciągnąć patrząc na stare mapy.  Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego okolicy Zamczyska w Latoszynie. A - ruiny dworu obronnego na Zamczysku, B - dwór z końca XIX w., C - Wisłoka, D - wyspa, E - dopływ Wisłoki, F - hipotetyczny bastion
 Najstarsza mapa okolicy Latoszyna z ok. 1780 r. Dwór prawdopodobnie stoi w otoczeniu 2 oficyn. Lamusem wydaje się jeden z 3 budynków nad stawem, obok którego jest oznaczenie młyna wodnego (☼).  Teren dworski w Latoszynie na mapie z 1849 r. pokazuje, że Lamus (różowy kwadrat) jest oddalony od głównej siedziby. Z mapy wynika, że obecny całkowicie przebudowany budynek nowego dworu stoi na miejscu dawnej oficyny. Stary dwór to prawdopodobnie podłużny budynek przy parku . Pokaźnych rozmiarów czworoboczny obiekt za ogrodami to zapewne budynek folwarczny.  Mapa z ok. 1861 r. Rozplanowanie założenia jak wyżej. Lamus oznaczono czarnym punktem.  Mapa z 1878 r. pokazuje zmiany na terenie dworskim po zniszczeniach w czasie rabacji galicyjskiej w 1864 r. Nie ma już oficyny, Lamusa jakby nie pokazano, być może go zniszczono, a następnie odbudowano. Nowe założenie jest chyba w budowie po spaleniu.  Mapa z 1904 r. i zmieniony układ założenia. Nowa oficyna lub Lamus połączone z innym budynkiem od południa  Mapa z 1941 r., niedługo przed zniszczeniem przez Sowietów. Lamus wyraźnie widoczny, a dwór ma inny kształt. Wynika z tego, że albo odbudowa po zniszczeniach w 1864 r. zakończyła się dopiero po 1904 roku albo w okresie międzywojennym doszło do przebudowy
Obronna siedziba w Latoszynie musiała istnieć już XV wieku, ponieważ w dokumentach wymieniani są właściciele wsi
Latoszyńcy. Była zapewne drewniana, otoczona wałem ziemnym z palisadą. Zachowane ruiny Lamusa pochodzą z końca XVI stulecia.
Park oraz aleję akacjową wokół asfaltowej drogi dojazdowej datowano na XVIII wiek, a stojący obok reliktów
zameczku przekształcony dwór na koniec XIX wieku. Stoi on jednak ponoć na fundamentach starszej budowli, zniszczonej podczas rabacji galicyjskiej w 1846 r.
Nie prowadzono tu badań, a dostępne informacje w źródłach są bardzo skąpe. Nie wiadomo więc jakie było faktyczne przeznaczenie Lamusa i jego pierwotne rozmiary (trudno uwierzyć, aby rodzina szlachecka mieszkała w 2 niewielkich izbach), kiedy postawiono nową siedzibę i czy nie istniała ona równocześnie z Lamusem.
Na początku XX wieku nowy dwór były własnością rodziny Balków. Budowla mieściła bogatą bibliotekę i i kolekcję dzieł sztuki, w tym obrazy Van Dycka. Dwór ten spalili Sowieci w 1944 r. W PRL na terenie zniszczonego dworu utworzono budynek biurowy. W końcu XX wieku prywatny przedsiębiorca przekształcił istniejącą zabudowę w nowy budynek, co zatarło ślady po dawnym dworze. Obiekt ten nie był jednak użytkowany i po pewnym czasie stał się ruiną, z powodu postępującego szabrownictwa i dewastacji.
 brak
CZAS
Oglądnięcie całego terenu dworskiego zajmuje ok. 20 min.
WSTĘP
Wolny
Aby dojechać do dworu Latoszyn na Zamczysku od strony Rzeszowa należy skręcić na dużym skrzyżowaniu w prawo w stronę Dębicy i zaraz potem odbić w lewo. Droga z aleją grabową prawie styka się z główną dwupasmową jezdnią, ale nie ma z nią połączenia. Dalej trzeba objechać firmy budowlane z lewej strony, wzdłuż dopływu Wisłoki i podejść kawałek na piechotę prosto i na prawo. Po chwili będzie widać rzekę i dwór.  Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.03185833°, E21.36935278° format DM (stopnie, minuty): 50° 1.9114998'N, 21° 22.1611668'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 01' 54.69''N, 21° 22' 09.67''E
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
 Powrót do strony startowej
(c) 2001-2022 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę