LIDZBARK WARMIŃSKI
🏰 Gotycki zamek biskupi 🏰

lata 1350-1355 - początek budowy zamku przez bp Jana I z Miśni. Za jego życia powstały mury obwodowe i fundamenty 3 skrzydeł warowni
lata 1355-1373 - prace kontynuował jego następca Jan II z Stryprock

Zmagania z Krzyżakami Mimo, że na mocy drugiego pokoju toruńskiego Warmia na stałe przypadła Polsce, nie był to koniec zmagań z Zakonem Krzyżackim. 18 sierpnia 1520 roku pod Lidzbark podeszły wojska wielkiego mistrza Albrecht. Przez 5 godzin ostrzeliwały miasto i zamek lecz nie poczyniły większych strat. Celne odpowiedzi artylerii zamkowej, którą dowodził starosta Albrecht Luzjański zniechęciły Krzyżaków do dalszych ataków. Kolejną próbę podjęli jednak dość szybko, bo dwa miesiące później oblężeniem osobiście dowodził wielki mistrz. Tym razem zebrał znacznie większe siły i prowadził silny ostrzał artyleryjski przez kilka dni. Na zamek i miasto padało ok. 100 pocisków dużego kalibru dziennie. Znów jednak nie przynosiło to zamierzonego efektu więc zaczęto bombardować miasto pociskami zapalającymi. Obrońcy wsparci siłami królewskimi nie zasypywali gruszek w popiele i w końcu praktycznie bez strat odparli także i ten atak. Na przykład 19 października podczas jednego z wypadów za mury (tzw. wycieczki) w starciu na otwartym polu rozbili oddział krzyżacki zabijając 30 zbrojnych.

lata 1373-1401 - zakończył je kolejny biskup warmiński Henryk III Sorbom. Zamek miał cztery skrzydła mieszkalne z wewnętrznym dziedzińcem i dwa warowne przedzamcza
1442 r. - wielki pożar uszkodził zamek
1454 r. - po przystąpieniu Lidzbarka do propolskiego Związku Pruskiego miejscowa ludność opanowała zamek i usunęła z niego stronnika Krzyżaków biskupa Franciszka Kuhschmulza. Zamek zajęło zaciężne wojsko czeskie w służbie polskiej
1461 r. - biskup Paweł Legendorf przejął władzę nad zamkiem
1466 r. - po podpisaniu pokoju toruńskiego Lidzbark został przyłączony do Polski i kolejni biskupi byli już Polakami i to wybitnymi
1497 r. - następny pożar zniszczył zamek. Przy odbudowie bp Watzenrode zmienił nieco sylwetkę zamku. M.in. dodał i pięknie udekorował 3 narożne gotyckie wieżyczki
1520 r. - Krzyżacy kilkakrotnie nie udanie szturmowali zamek i miasto
1559 r. - i znów ogień strawił budynki zamkowe
lata1589-1599 - bp Andrzej Batory dobudował do skrzydła północnego budynek zwany "pokojami kardynalskimi". Rozebrano go w roku 1767
1627 r. - zamek otoczono nowymi umocnieniami ziemnymi, mającymi wzmocnić jego obronę przed Szwedami, którzy zdewastowali go rok wcześniej
lata 1666-1673 - kolejną rozbudowę przeprowadził bp Jan Stefan Wydżga. Zbudował on budynek przy południowym skrzydle zamku. Pałac ten przejął funkcje mieszkalne, a stary zamek przeznaczono na cele reprezentacyjne. W pałacu mieszkało ostatnich ośmiu biskupów (rozebrano go w roku 1840). Wnętrza zamkowe zapełniły się dziełami sztuki i wytwornymi meblami.
1703 r. - podczas wojny północnej warownię zajął król szwedzki Karol XII. Ograbił go ze zbiorów bibliotecznych i dzieł sztuki


XVIII w. - biskupi Krzysztof Andrzej Szembek i Adam Stanisław Grabowski sukcesywnie odbudowywali zamek przywracając mu przynajmniej częściowo dawną świetność. Bp Grabowski postawił stojący do dziś pałac na przedzamczu z przeznaczeniem na sąd i siedzibę wójta. Kaplica zamkowa zyskała nowe barokowe organy i dekorację rokokowy

Napoleon w zamku 10 czerwca 1807 r. w pobliskim Ignalinie rozegrała się bitwa pomiędzy wojskami francuskimi a koalicją rosyjsko-pruską. Brał w niej udział sam cesarz Napoleon Bonaparte. Sławny wódz kierował swoimi oddziałami z Góry Wiatracznej, leżącej około dwóch kilometrów na północny zachód od Ignalina. Po bitwie, którą uważa się za nierozstrzygniętą, Bonaparte przez 4 godziny odpoczywał na zamku w Lidzbarku a dokładnie w Pałacu bp Grabowskiego.

lata 1767-1795 - na zamku rezydował bp Ignacy Krasicki (patrz Smolajny). Pomimo rozbiorów zamek w dalszym ciągu błyszczał przepychem i był znany z pięknych ogrodów
po 1795 r. - następni biskupi Karol i Józef Hohenzollernowie zaniedbali zamek tak, że całkowicie wyprowadzili się z niego do Oliwy
XIX w. - w zamku urządzono szpital wojskowy, piekarnię oraz koszary. Całe założenie zostało totalnie zdewastowane. Władze pruskie nakazały nawet jego rozbiórkę lecz po proteście mieszkańców miasta ograniczono się tylko do usunięcia pałacu Wydżgi
1857 r. - za sprawą bp Ambrożego Geritza na zamku powstał szpital i sierociniec Fundacji św. Józefa. Prace remontowe i adaptacyjne w zamku przeprowadził architekt lidzbarski Jester
1927 r. - rozpoczęto prace konserwatorskie i utworzono muzeum regionalne.
po 1939 r. - Niemcy urządzili w piwnicach zamkowych więzienie dla rosyjskich jeńców. Sam zamek nie ucierpiał bezpośrednio od działań wojennych, lecz zbiory muzeum zostały rozgrabione i zniszczone
1963 r. - zamek został uznany za zabytek klasy 0
1985 r. - obiekt przekazano Muzeum Warmińskiemu
1994 r. - pożar zniszczył pałac na przedzamczu oraz część wielkiej baszty narożnej
2005 r. - odkryto nieznane dotychczas podziemia zamku. Wielka sala powstała z połączenia dwóch kondygnacji piwnic, pełniąca niegdyś funkcje gospodarcze przeznaczona zostanie na cele konferencyjne. Turyści także będą mogli ją zwiedzać
2011 r. - zakończyły się prace konserwatorskie na zamku. Remont objął dachy, dziedziniec, krużganki, portale, zegar słoneczny, a w kaplicy zajęto się ołtarzem, któremu po odnowieniu przywrócono historyczny wygląd. W murach wymieniona została też cała instalacja. Wielką niespodzianką było odkrycie na krużgankach, pod wieloma warstwami farby, malowideł z końca XIV wieku. Historycy sztuki określają je jako rewelację na skalę światową. Znakomite pod względem artystycznym polichromie przedstawiają m.in. patronkę zamku - św. Katarzynę, postacie świętych oraz sceny z życia Chrystusa. Ich stan jest różny, często zupełnie nieczytelny dla laika, więc zadaniem na przyszłość dla dyrekcji zamku jest ich lepsze wyeksponowanie i być może częściowa rekonstrukcja. Odkrycie konserwatorów zmienia wizerunek warowni lidzbarskiej. Przed wiekami posiadała ona wyjątkowy dziedziniec, mieniący się kolorami jak żaden inny zamek na ziemiach polskich! Poza tym prace pozwoliły ustalić, że kamienie użyte do budowy krużganków pochodzą z bałtyckich wysp Gotlandii i Olandii, skąd czerpano też budulec dla zamku w Malborku.