Możesz ocenić: Maleszowa (woj. świętokrzyskie) - Średniowieczny zamek rycerski, później rozbudowany
Opis i stan obecny
To jedno z dziwniejszych miejsc, które dotychczas odwiedziłem.
Piękna Franciszka
Z rezydencją w Maleszowej związana była Franciszka Krasińska, od 1760 roku żona Karola Wettina, jednego z ulubionych dzieci króla Augusta III Wettina (posiadał on bardzo liczne potomstwo). W pewnym okresie August starał się dla niego o koronę polską po swojej śmierci, mimo że Karol nie był najstarszym synem. Mało realistyczne plany zakładały nawet zdobycie przez niego, dzięki odpowiedniemu ożenkowi, tronu cesarskiego.
Karol jednak w tajemnicy poślubił słynąca ze swej urody Franciszkę, przekreślając dalekosiężne plany. Wszyscy bali się zakomunikować o tym fakcie królowi, który był wtedy bardzo chory. Monarcha zmarł ponad 2 lata później, podobno nie dowiedziawszy się prawdy, a małżeństwo Karola i Franciszki zostało zaakceptowane przez Wettinów dopiero w 1775 r.
Towarzyszem zabaw Franciszki był Kazimierz Pułaski. Jako dziecko często przebywał w Maleszowej i rezydencji jej ojca Stanisława Krasińskiego, późniejszego generała wojsk koronnych. Jak łatwo się domyślać bohater polskich i amerykańskich walk o niepodległość, w młodości był w niej mocno zakochany, ale jako drobny szlachcic nie mógł nawet myśleć o zaakceptowaniu przez rodziców Franciszki.
Maleszowa naniesiona jest na niektóre mapy zamków, ze względu na ruiny rezydencji Krasickich uznawanej czasem za zamek, a czasem za pałac.
Patrząc na ruiny w Maleszowej dzisiaj, raczej trudno zauważyć jakieś cechy obiektu obronnego. Położenie jest nizinne bez śladów fortyfikacji. Ze skąpych informacji w ogólnodostępnej literaturze wynika jednak, iż obiekt przypominał ufortyfikowane pałace w Kielcach i Podzamczu Piekoszowskim. Miał aż 4 kondygnacje i 4 narożne baszty, a otoczony był nawodnioną fosą ze zwodzonym mostem. Zachowane mury zbudowane są z cegły i kamienia, które notabene można też dostrzec na pobliskiej rozwalonej chałupie (mieszkańcy wsi chyba nie oszczędzali zamku). Do całkowicie zrujnowanego skrzydła przylega budynek w nieco lepszym stanie (ma dach), ale czy był wolno stojącym budynkiem czy częścią zamku tego nie wiem. Widać tu też zamknięte wejście do piwnic.
Zastanawiający jest brak informacji o zarośniętej wyspie znajdującej się tuż przy ruinach. Nasyp ten, do niedawna jeszcze oblany wodą, dziś otoczony już tylko straszliwym błotem, od razu wzbudza podejrzenia i faktycznie jeden z członków ekipy budowlanej, która pracuje na miejscu powiedział, iż stał tu o wiele wcześniejszy zamek!
Wydaje się więc, że pierwotny zamek w Maleszowej stał właśnie tam, a dopiero w XVII wieku nie mogąc pomieścić wytwornej rezydencji na małym kopcu, zbudowano nowy zamek.
Cały teren został niedawno kupiony przez prywatnego właściciela i rezydencja maleszowska pod okiem konserwatora zabytków jest rekonstruowana. Prace dotknęły także jej otoczenia, stąd spuszczenie wody z fosy przy starym zamku, które - jak mi się wydaje - miało na celu wzmocnienie jej koryta, a następnie przywrócenie dawnego wyglądu. Niespodzianką było to, iż na wyspie do dzisiaj zachował się niewielki fragment muru oraz pomieszczenia piwniczne, których jest aż cztery. Wejścia do nich zabezpieczone są drewnianymi belkami. Cały teren posiada charakterystyczne pofałdowanie. To wszystko potwierdza tezę o istnieniu tu starszego założenia obronnego. Z jakiegoś powodu jednak zamek w Maleszowej powszechnie datuje się na XVII wiek i zapomina o resztkach murów na wyspie...
Opis zamku w Dzienniku Franciszki Krasińskiej
"Niektórzy mówią, że nasz zamek o czterech piętrach, z czterema narożnikami, otoczony rowem pełnym wody, z mostem zwodzonym, w kraju skalistym i wśród lasów położony, jest nader smutny; ja tego bynajmniej nie doświadczam; mnie tak na świecie wesoło, że bym chętnie cały dzień skacząc śpiewała. Słyszę Państwa mówiących nieraz, że im nie dosyć wygodnie; w samej rzeczy, jest cztery piętra w naszym zamku, na każdym sala, sześć pokojów i cztery gabinety w narożnikach; jednak ponieważ nas jest bardzo wiele, nie możemy wszyscy i ze wszystkim na jednym piętrze się mieścić: na innym jadamy, na innym się bawiemy, a my, panny, aż na trzecim mieszkamy.
Państwo oboje już niemłodzi, przykro im tak co dzień wchodzić i schodzić, ale mnie te wschody niezmiernie bawią; kiedy jeszcze rogówki nie mam, to często, jak się uchwycę poręczy, w mgnieniu oka jestem na dole, nie dotknąwszy nogą ziemi. Pomimo tego, że goście często w ciasnocie mieścić się muszą, bywa ich bardzo wiele, i nie wiem, czy byśmy w wielkich gmachach lepiej bawić się mogli, czyby maleszowski zamek, choćby trzy razy był większy, mógł być świetniejszy. Tak w nim huczno, dworno i okazale, że go sąsiedzi małym Paryżem zowią. "
Plany i rekonstrukcje
Fragment austriackiej mapy z Maleszowem i zamkiem w XVIII wieku. Dobrze widać ogród, wyspę z budynkiem i stawy. Główny budynek zamkowy słabo czytelny
Historia, wydarzenia
Kiedy powstał pierwotny zamek w Maleszowej nie wiadomo.
Pierwszym znanym właścicielem wsi (zwanej wtedy
Maleszowem) z nadania króla Kazimierza Wielkiego w roku 1365 był rycerz Wierzbięta z Maleszowa. W 1455 roku od braci Zgorzeńskich Maleszów kupił Andrzej Łabędź z Goździkowa a w 1576 r. Krasińscy herbu Korwin (Ślepowron). Informacji o zamku maleszowskim z tego okresu nie ma, ale istnieją hipotezy, iż powstał w 1520 roku albo nieco wcześniej. Znana jest jego nazwa "Żurawie Gniazdo".
Wielkość nasypu sugeruje, iż była to niewielka warownia. Krasińskim na pewno ona nie wystarczała albo po prostu została zniszczona, stąd budowa na jego terenie nowej barokowej rezydencji. Z zachowanej kamiennej płyty wynika, iż budowę ukończył w 1629 roku wojewoda Krasiński. Budowlę zniszczono w połowie XIX w.
Bohaterska obrona zamku
Miejscowe podanie mówi, iż podczas najazdu tatarskiego w I poł. XVI wieku zamku bohatersko bronił Aleksander Krasiński. Urządzał przy tym tzw. wycieczki czyli nocne wypady na zaskoczonych atakujących, które dały się we znaki Tatarom. Podobno jego odwaga wzbudziła taki podziw chana tatarskiego, że przesłał mu podarek w postaci zegara.
Tak opisała to Franciszka Krasińska w swym Dzienniku: Aleksander, towarzysz usarski, za nieszczęsnego panowania Zygmunta III w tym samym maleszowskim zamku, w którym ja dziś tak spokojnie piszę, Tatarom, zagony swoje aż po te strony zapuszczającym, tak mężny i dzielny dawał opór, a w wycieczkach swoich tak srodze ich porażał, że wódz, przymuszony odstąpić od zamku, nie mógł przenieść na sobie, ażeby nie zostawił panu jego dowodu swego szacunku. Przez powiernika, także Tatarzyna, przysłał mu w darze, co miał najdroższego: zegar, prostej wprawdzie roboty, ale u nich natenczas za dziwowisko miany. Ten zabytek szczególny, ten dar od nieprzyjaciela, od Tatarzyna, który brać, nie dawać umie, chowany jest dotąd z wielką starannością w naszej rodzinie; dwa razy tylko widziałam go, tak go Jmć Dobrodziej pilnie chowa, i wiem, że by go nie oddał za dziesięć zegarów paryskich z kurantami.
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu zamkowego w Maleszowej. A - stary zamek na wyspie, B - resztki pałacu, C - droga
Informacje praktyczne
KONTAKT brak
CZAS Oglądnięcie całego założenia zajmuje ok. 20 min.
WSTĘP
Wolny.
Teren prywatny, ale podczas prac rekonstrukcyjnych można było wejść.
Położenie i dojazd
Centralna cześć woj. świętokrzyskiego. 25 km na południe od Kielc. 7 km na północ od Chmielnika. Zobacz na mapie.
Ruiny położone są przy samej drodze, po prawej stronie, jadąc od strony Kielc.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.68230556°, E20.71603056°
format DM (stopnie, minuty): 50° 40.9383336'N, 20° 42.9618336'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 40' 56.30''N, 20° 42' 57.71''E
Bibliografia
Mirowski Roman - Świętokrzyski Album
Hoffmanowa Klementyna - Dziennik Franciszki Krasińskiej
Fotogaleria
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane: jesienią 2003
Noclegi
Chmielnik - Agroturystyka-Iwona i Marek Kwietniowie, Śladków Mały 25,
tel./fax (041) 354 27 78
Chmielnik - Agroturystyka-Jolanta i Roman Lichosikowie, Śladków Mały 58
gsm 604 098 232
Chmielnik - Agroturystyka-Anna i Artur Sekułowie,
Śladków Mały 98, gsm 691 785 745, 607 134 306
Chmielnik - Agroturystyka-Katarzyna i Mariusz Sikorowie,
Śladków Mały 118, gsm 607 616 487
Chmielnik - Agroturystyka-I. i J. Stachowiczowie, Śladków Mały 39A, gsm 600 203 877, 692 222 498
Chmielnik - Agroturystyka-T. i W. Zgrzebniccy,Śladków Mały 59A, tel.(041) 3542409, gsm 604253203
Chmielnik - Agroturystyka-Krystyna i Stanisław Żelichowscy, Śladków Mały 98, gsm 603 693 288
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Z historią rezydencji w Maleszowej jest też związany nieodległy zespól pałacowy w Piotrkowicach. Warto uzupełnic na mapce. Dzisiaj Piotrkowice to wieś, ale historycznie było miastem z ciekawą historią.
Re: wstęp Autor: . Data: 2018-09-01 11:36:08
Żeby zwiedzać niestety trzeba się najpierw umówić z tym właścicielem, straszenie słabe bo promują w internecie ten obiekt jak turystyczny A dostęp do niego jest bardzo ograniczony, bardzo duży minus I marnowanie pięknego miejsca.
wstęp Autor: kolololo Data: 2018-08-23 20:07:58
Dzis zastaliśmy zamkniętą bramę i brak jakiejkolwiek informacji na temat możliwości zwiedzenia obiektu, widać że obiekt jest prywatnie użytkowany . Po terenie biegały wyżły.
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).