ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | |||||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Olsztyn (woj. śląskie) - Gotycki zamek królewski
Malownicze ruiny zamku efektownie górują nad miasteczkiem Olsztyn pod Częstochową.
Dalej na południe znajduje się podzamcze, gdzie można zobaczyć fundamenty zamkowej kuźni. Tutaj też w latach 60-tych odkryto ślady dymarek - pierwotnych pieców hutniczych. Na końcu stoi zaś niższa czworoboczna wieża zwaną Starościńską lub Sołtysią. Zaskakująca jest grubość jej murów wynosząca aż 4-4,6 m, co jest niespotykane na polskich ziemiach. Przypuszcza się, że była ona połączona z zamkiem górnym podziemnym tunelem o długości 150 m. Dziś nie można jednoznacznie określić czasu powstania tej tajemniczej budowli. Między nią, a zamkiem górnym utworzono w XVI wieku podzamcze. Całość otaczał gruby mur obwodowy i malownicze skałki o różnych rozmiarach. Na Wieży Starościńskiej funkcjonuje punkt widokowy, widok z niego jest więc wspaniały (ponoć w idealnych warunkach z lornetką można zobaczyć wieże zamku w Chęcinach). Wjazd do zamku w Olsztynie prowadził od strony płd-wsch. zamku górnego przez nieistniejącą bramę koło domu na skale, czyli po drugiej stronie dzisiejszego głównego wejścia od strony miasta. Zachowały się tam fundamenty trzech filarów mostowych. Od tej strony można dziś wejść do wnętrza zamku dolnego i górnego. Na dolnym, pod Basztą Studzienną, odsłonięto już wejście do drugiej dużej jaskini. Wiadomo, że były one wykorzystywane w zamku jako spiżarnia, ale niedawno wyszło na jaw, że również przez ludzi pierwotnych. Podobno pod całym wzgórzem zamkowym istnieje bardzo rozgałęziona sieć tuneli i będą podejmowane próby ich zbadania. Drugi wjazd do zamku (dla celów gospodarczych) prowadził przez podzamcze, obok Wieży Starościńskiej. Obiektem zarządza organizacja o nazwie Wspólnota Gruntowa wsi Olsztynie. Muszą to być nie lada głąby, skoro przy tworzeniu strony internetowej swojej instytucji posuwają się do kradzieży tekstów z innych serwisów. Nie są nawet w stanie wykonać fotografii ruin, którymi zarządzają i mają pod nosem! Zamieszczają bowiem zdjęcia m.in. z tej strony. Aktualizacja . Od 2019 roku trwają prace rekonstrukcyjne i konserwacyjne skupiające się na zamku górnym i Baszcie Studziennej. Odtworzona w całości baszta będzie głównym budynkiem powstającego muzeum. Z badań archeologicznych wynika, że została ona zbudowana bez fundamentów i od dawna powoli osuwa się po zboczu wzgórza. Natomiast odgruzowana już studnia może mieć aż 80 m głębokości! Od 2022 roku udostępniana do zwiedzania Jaskinia Dolna ma być lepiej zagospodarowana i bezpieczniejsza. ![]() Wewnątrz ruin zamku Olsztyn w poł. XIX wieku - Albumy Kazimierza Stronczyńskiego ![]() Widok na zamek Olsztyn z oddali - poł. XIX wieku - Albumy Kazimierza Stronczyńskiego
![]() Plan zamku Olsztyn A - gotycki dom mieszkalny, B - dziedziniec mały z kaplicą, C - dziedziniec duży, D - dziedziniec główny z majdanem gospodarczym, E - wieża cylindryczna (stołp) z XIII wieku, F - filary mostu, G - zamek dolny, H - podzamcze, I - Wieża Starościńska (Sołtysia), J - wał, pozostałość po dawnym grodzie, K - fundamenty kuźni, L - wieża na skale, przy bramie, 1 i 2 - budynki dobudowane do zamku średniowiecznego w XV-XVI wieku, 3 - Baszta Studzienna z poł. XVI wieku Źródło: Zamki i inne warownie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Jolanta Fidura ![]() Rekonstrukcja zamku w Olsztynie wg A. Wagnera ![]() Przedwojenna rekonstrukcja zamku Olsztyn z XVI wieku Jana Gumowskiego. Widok od wschodu. Widać kaplicę umiejscawianą gdzieś koło stołpu, ale zamek górny narysowany jest błędnie.
Historia Olsztyna (nazwa od niemieckiego słowa Holstein - skała z jaskiniami, - höhle – jaskinia i stein – skała) jest bardzo długa. Drewniany gród istniał tu długo wcześniej od murowanego zamku, już ok. XI wieku. Spłonął on w wieku XII, a na jego miejsce zbudowano nową drewniano-murowaną warownię, którą na początku XIV w. król Kazimierz Wielki całkowicie przebudował do największego w okolicy zamku obronnego. Charakterystyczna wieża jest prawdopodobnie pozostałością tej poprzedniej warowni.
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ruiny zamku olsztyńskiego. Rysunek na drzewie w XIX w. wykonał Kostrzewski Źródło: Tygodnik Ilustrowany z roku 1863 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Widok na ruiny zamku w Olsztynie pod Częstochową. Akwarela Z. Vogla z 1787 r.
Zamek posiada ponoć tajemne połączenie z klasztorem jasnogórskim, a w podziemnych rzekach można zobaczyć pływające złote kaczki.
Z zamkiem związana jest legenda o zjawie błąkającej się po zamku w ciemne noce. Jest to duch Maćka Borkowica - wojewody poznańskiego, przeciwnika polityki króla Kazimierza Wielkiego. Powołał on konfederacje wymierzoną we władcę. Wygnany z kraju po 4 latach powrócił i nadal przeciw niemu spiskował. W końcu został schwytany w Kaliszu i skazany na śmierć głodową w lochach pod główną wieżą zamku olsztyńskiego. Więzień otrzymywał dziennie tylko dzban wody i wiązkę siana. Podobno wytrzymał tak 40 dni, a jego jęki i przekleństwa słychać było w całym zamku. Niektórzy twierdzą też, że przywiedziony głodem do szaleństwa zaczął kąsać i pożerać własne ciało. Nie potwierdzona plotka mówiła, iż tak sroga kara podyktowana była osobistą zemstą króla za tajemne schadzki Borkowica z królową. ![]() Przedwojenne zdjęcia Olsztyna pod Częstochową Kolejna opowieść tyczy się czasów późniejszych, gdy zamek był już w ruinie. W jego pobliżu pasał krowy pewien ubogi chłopiec. Pewnego razu podbiegła do niego grupka złych kolegów i wrzuciła mu czapkę do lochu zamkowego. Zszedł on do podziemi i zobaczył czarnego psa, który według legend pilnował ukrytych skarbów. Ten przemówił do niego ludzkim głosem i napełnił czapkę kosztownościami. Gdy chłopak wyszedł na powierzchnie, jego koledzy zobaczyli skarby i również zapragnęli zostać obdarowani. Jeden z nich kazał zrzucić swoją czapkę do lochu i sam zszedł po nią. Nigdy jednak już nie powrócił, od tej pory jego duch jest czasem widziany w pobliżu lochu. Inna legenda nawiązuje do faktu historycznego i mówi o płaczu dziecka który można usłyszeć w wietrzne wieczory koło zamku. Podczas oblężenia budowli w 1587 r. przez Maksymiliana Habsburga pochwycony został syn burgrabi Olsztyńskiego - Kacpra Karlińskiego. Gdy Polacy zawzięcie bronili się, Maksymilian kazał postawić na pierwszej linii porwane dziecko. Burgrabia Karliński obiecał królowi polskiemu bronić zamku do upadłego, toteż gdy Austriacy byli już blisko, pierwszy podpalił lont armatni. Zamek olsztyński został obroniony, a wśród ciał wrogów znaleziono zwłoki jego dziecka. Po tej tragedii burgrabia zaszył się w pokutnej celi. Szukając ukojenia w modlitwie, zmarł na Jasnej Górze. Bohaterską obronę Olsztyna opiewali poeci Aleksander Fredro, Władysław Syrokomla i Adam Pajgert, a Juliusz Kossak i Kazimierz Alchimowicz przedstawili ją na obrazach. ![]() "Obrona Olsztyna" - obraz Juliusza Kossaka z 1870 r. ![]() "Kacper Karliński w obronie Olsztyna" - obraz Kazimierz Alchimowicza z 1881 r. Karliński
Pod Olsztynem obozem tam leżą
Księcia Maksa wojenne szeregi, Raz i drugi do szturmu uderzą, Lecz się łamią, jak fala o brzegi: Zdobyć twierdzy obronnej nie mogą, W niej Karliński dowodzi załogą. Więc na sioło pobliskie napadli, Na dom wodza załogi fortecznej. Ach, spalili ci dom i wykradli Twoje dziecię, o wodzu waleczny! Twego synka, niemowlę w pieluchach, O złocistych na główce swej puchach. Twoje dziecię z piastunką, co płacze, Zapędzili pod mury Olsztyna, I mówiły te dusze żołdacze: — Olsztyn w ręce da nam ta dziecina. Więcej zdziała od naszych oręży, Tylko ojciec w nim wodza zwycięży. — Przypadł goniec pod okop zamkowy I zatrąbił pokoju sygnałem; Z dzielnym wodzem zażądał rozmowy I odezwał się słowem zuchwałem: — Otwórz bramy przed armią niemiecką, Oddaj Olsztyn, lub zginie twe dziecko. — Skroń starcowi oblała się potem, Zbladnął, zgrzytnął, boleścią rozdarty, Serce biło o pancerz jak młotem, Długo milczał, na szabli oparty. Nagle cały się wstrząsnął gwałtownie I zawołał: — Nie oddam warowni! Ho, do szturmu tam biegną ich roty! A jak biała chorągiew na przedzie Świeci dziecię, aniołek ten złoty.
Czyż do boju szatanów tych wiedzie? A głos w dzikim rozlega się gwarze: — Przecież strzelać do syna nie każe? Długo rycerz stał niemy na wałach, Oko żarem straszliwym mu świeci, Bombardierzy na hasło przy działach Oczekują... Wódz nagle lont chwyci: Błysnął płomień, padł wystrzał armatni, Padł pod strzałem syn jego — ostatni! Wszystkie działa ryknęły wystrzałem, Huczą pieśnią pożogi straszliwą, Dymy gęstym rozsiadły się wałem, Napastnicy nie ujdą stąd żywo! Pod czarnemi fortecy murami Całe błonie zasłane trupami. I jak oko daleko zasięże, Pod Olsztynem nie widać już wroga... Wojownicy otarli oręże, Ale milczy zwycięska załoga: Dziś nie pora okrzyków wesela, Wojsko wodza żałobę podziela. On milczący wciąż stał przy armacie, Długo patrzał na krwawy plac bitwy. Czy skamieniał po ciężkiej swej stracie? Czyli w ciche utonął modlitwy? Spojrzał w niebo, potem głowę skłonił I twarz sobie rękami zasłonił... Stoi orszak rycerzy szlachetny, Lecz nikt nie śmie przerywać tej ciszy. Wtem się ozwie on ojciec bezdzietny I do swoich tak rzekł towarzyszy: — Wyście świadkiem, mężowie olsztyńscy, Że tak poległ, jak wszyscy Karlińscy! Adam Pajgert 1857 r. ![]() ![]() Ruiny zamku Olsztyn pod Częstochową - dwa rysunki Juliana Ceglińskiego z 1853 r.
ADRES I KONTAKT
![]() CZAS ![]() WSTĘP ![]() ![]() Ruiny w Olsztynie na litografii Napoleona Ordy z 1881 r.
Północna część woj. śląskiego i Jury Krakowsko-Częstochowskiej. 10 km od Częstochowy. Zobacz na mapie Jury lub woj. śląskiego.
![]() Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N50.74970556°, E19.27394722° format DM (stopnie, minuty): 50° 44.9823336'N, 19° 16.4368332'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 44' 58.94''N, 19° 16' 26.21''E
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Przedwojenne zdjęcia ruin zamkowych w Olsztynie
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zamek w Olsztynie zimą 2022 r. z drona Zamek Olsztyn - Czy 80 żołnierzy jest w stanie pokonać 5-tysięczną armię? Zamek w Olsztynie z drona sprzed prac rekonstrukcyjnych
![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
![]() Powrót do strony startowej
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę