Możesz ocenić: Otmuchów (woj. opolskie) - Gotycki zamek biskupi, później rozbudowany
Opis i stan obecny
Potężna warownia, będąca przez blisko 600 lat we władaniu biskupów wrocławskich stoi na górze o wysokości 225 m na lewym brzegu Nysy Kłodzkiej. Niegdyś sprzężona była z fortyfikacjami miejskimi - zajmowała południowo-zachodni kraniec dawnego Otmuchowa.
Zachowane do dziś dwa połączone budynki posiadające aż 4 kondygnacje (na najwyższej widać okrągłe strzelnice) i wieża to zaledwie połowa zamku z czasów świetności, ale i tak robią wrażenie.
Tajne przejście
W sali rycerskiej odkryto tajne przejście do niewielkiej komnaty. Mieści się ono w kominku za tylną ścianką. Przypuszcza się, że pokoik służył do podsłuchiwania gości przebywających w reprezentacyjnej sali. Czy można go dziś obejrzeć, nie wiem. W zamku nikt nie uznaje za stosowne poinformować o tej ciekawostce...
Najstarszy człon całego założenia otmuchowskiego to budynek od południowego wschodu, przy bramie, częściowo pozbawiony tynku. Z boku widać na nim wykusz, w którym mieściła się dawniej ubikacja. Grubość murów wynosi tu 2,10 metra. Od północy stoi wysoka wieża na planie kwadratu z zaokrąglonymi narożami, zwieńczona quasi-machikułami. Początkowo był to wolno stojący stołp, później połączono go z sąsiadującymi członami zamku. Od strony wschodniej w połowie wysokości wieży widać sgraffitowe zdobienie z końca XVI wieku -
postacie św. Jana i św. Jana Ewangelisty otaczają kartusz herbowy jednego z biskupów wrocławskich - Andreasa von Jerin.
Północno-zachodnie, parterowe skrzydło warowni wykorzystywane obecnie przez restaurację zostało całkowicie zmienione, podobnie zresztą jak wnętrza zamkowe. Od zachodu stała najpierw kaplica, a następnie barokowe skrzydło mieszkalne zamykające dziedziniec. Rozebrano je w XIX wieku. Dziś na jego miejscu znajduje się ładny ogród. Niewiele też zostało z murów obwodowych z bastejami. W jednej z nich, częściowo zrekonstruowanej, postawiono ławę ze stolikiem. Ciekawie wygląda mur z bramą biegnący przez fosę od strony północnej. Tam też stoi figura św. Nepomucena.
Na dziedzińcu stoi studnia obudowana altanką oraz pawilonik wejściowy prowadzący szerokimi schodami (zwanymi Końskimi) do wnętrza zamku. Z zachowanych wnętrz ostała się sala rycerska oraz cele więzienne w wieży, dosyć dziwnie usytuowane na piętrze. W sali głodowej widać znaki wydłubane paznokciami w murze przez skazańców. Pod nią znajduje się ponoć cela ze śmiertelną zapadnią - gdy więzień na nią stanął spadał z 20 metrów na kamienne fundamenty wieży i ostre żerdzie.
Końskie schody
Słynne szerokie schody zbudowane zostały w zamku otmuchowskim przez biskupa (a później kardynała) Ludwika Filipa Sinzendorfa w I połowie XVIII wieku. Nie miały one nic wspólnego z końmi, po prostu biskup był chory i musiał być wnoszony do zamku w lektyce.
Obecnie warownia biskupia jest placówką hotelowo - konferencyjną, zarządzaną przez prywatną spółkę.
Przed zakupem noclegu w lecie radzę upewnić się, że pokój ma otwierane okna, bo sam trafiłem na taki z zamkniętym na amen otworem strzelniczym i w czasie upałów musi tam być nie do wytrzymania. Po raz pierwszy przyjechałem tu pociągiem w roku 2002, aby zwiedzić wspaniale prezentujący się na zdjęciach zabytek. Odjechałem rozczarowany, ponieważ poza obejściem warowni dookoła, turysta nie miał wiele do oglądania. Punkt widokowy na wieży nie działał z powodu remontu, a w środku jak mnie poinformowano można było zobaczyć tylko Końskie schody. Z ochotą przyjechałem tu więc po 3 latach, ale niestety znowu usłyszałem to samo - wieża jest nadal zamknięta! Tym razem jednak, dzięki wykupieniu noclegu zobaczyłem jeszcze salę głodową i rycerską.
Jak się okazuje miałem pecha, bo niedługo potem wieża została w końcu udostępniona do zwiedzania.
Mam nadzieję, że w ślad za tym pójdą dalsze kroki zarządców zamku w kierunku podniesienia walorów turystycznych tego wspaniałego zabytku, chociażby poprzez wyeksponowanie informacji o możliwości zobaczenia obu sal i udostępnienia dalszych...
Aktualizacja. Zamek przez lata niewiele się zmienił. Jak dla mnie jednak funkcje hotelowo - gastronomiczne stały się zbyt przytłaczające. Dziedziniec jest wypełniony autami, restauracja otworzyła coś w rodzaju werandy pod namiotowym dachem. Wszystko to szpeci zabytek i przysłania go. A brzydkie, odrapane ściany wciąż wymagają remontu. Puszczenie po nich pnączy niezbyt tu pomoże.
Lepiej wyglądają za to wnętrza. Korytarz z Końskimi schodami ma nowe malowanie. Pojawiły się tablice informacyjne i stare widoki zamku. Na wieże wreszcie dało się wejść.
Widok jest warty przyjazdu do Otmuchowa. Okolica z pełnym kwiatów miasteczkiem, jeziorem i górami w tle to bardzo przyjemna dla oka i obiektywu sceneria.
Panorama Otmuchowa z 2. połowy XIX wieku Theodora Blätterbauera
Widok na zamek Otmuchów z lotu ptaka na pocztówce z 1939 roku
Plany i rekonstrukcje
Plan zamku Otmuchów wg. G. Grundmanna. 1 - wieża, 2 - wozownia, 3 - ganek, 4 - pawilon wejściowy, 5 - Końskie schody, 6 - wjazd do zamku, 7 - dziedziniec, 8 - skrzydło wschodnie z XV w., 9 - najstarsza część skrzydła wschodniego, 10 - XVII-wieczne skrzydło zachodnie i południowo -zachodnie rozebrane w XIX w., 11 - skrzydło północno-zachodnie z końca XVI wieku, 12 - studnia
Plan Otmuchowa z XIV wieku (zamek jako Burg) oraz XIX wieku (zamek jako OberSchloß, zamek dolny jako Nieder Schloß)
Plan Otmuchowa z XVIII wieku
Historia, wydarzenia
Murowany zamek powstał prawdopodobnie w I poł. XIII wieku po zniszczeniu drewnianego grodu biskupów wrocławskich. Warownia składała się wtedy prawdopodobnie z budynku mieszkalnego o wymiarach 20 x 16 m w części południowo-wschodniej, kaplicy w części zachodniej i muru obwodowego. Pierwotny gród plemienia Ślęzan mógł stać tu już w X wieku.
Rysunki Otmuchowa i zamku F. B. Wernera, Topografia Śląska 1744-1768. Ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu
Walki z husytami
W zamku otmuchowskim umieszczono skarbiec biskupów wrocławskich. Dlatego też był celem zaciekłych ataków radykalnego czeskiego odłamu reformacji - husytów.
Pierwszy najazd miał miejsce w 1428 roku. Miasto miało przestarzałe fortyfikacje i zostało szybko opanowane. Zamek jednak się obronił. Ponad dwa lata później sytuacja powtórzyła się, ale
warownia została zdradziecko poddana przez dowódcę zamku Mikołaja von Alzenau, choć mogła się jeszcze długo bronić. Zdrajca został wkrótce pojmany i stracony na rynku wrocławskim. Husyci okupowali Otmuchów przez 5 lat dbając tylko o miejskie fortyfikacje. Dopiero okup w wysokości 1100 kup groszy skłonił ich do wycofania się.
Jednak już w 1443 roku ponownie opanowali miasto i zamek. Kolejny okup wyniósł 2000 guldenów. Miasto podupadło na długo i straciło swe znacznie na rzecz Nysy.
1155 r. - zachowany dokument wymienia Otmuchów jako kasztelanię biskupią
1245 r. - kolejny dokument wspomina już o "castrum" (zamku) otmuchowskim. Można więc założyć, że warownię wzniósł biskup Tomasz I
1284 r. - zamek Otmuchów był obiektem zmagań między śląskim księciem piastowskim Henrykiem Probusem a biskupem wrocławskim Tomaszem II. Probus zajął zamek i zniszczył go
1295 r. - warownię odbudowano
XIV w. - za czasów biskupa Przecława z Pogorzeli ziemia nysko - grodkowska stała się samodzielnym księstwem ze stolicą w Otmuchowie. Biskupi zyskali tytuł książęcy stąd też powiększenie ich rezydencji. Zamek rozbudowano w kierunku północnym, wzniesiono wieżę i wzmocniono i rozszerzono mury obwodowe
1430 r. - najazd Husytów na Otmuchów. Zamek został zdobyty i zniszczony
II poł. XV w. - zamek przebudował biskup Jana IV Roth. Połączono wtedy wieżę ze skrzydłem mieszkalnym (wschodnim)
lata 1585-1596 - biskup Andrzej Jerin powiększył i rozbudował warownię w stylu renesansowym. Powstało wtedy skrzydło północno-zachodnie, dziś zachowane w zupełnie innej postaci (restauracji) oraz zdobienia m.in. sgraffita i nowe obramienia okienne. Budowlę przystosowano również do broni palnej, utworzono w tym celu strzelnice nad najwyższą kondygnacją oraz zbudowano basteje
1646 r. - wojna trzydziestoletnia zakończyła okres świetności zamku. Szwedzi pod dowództwem gen. Wittenberga zburzyli go
Widok zamku Otmuchów na litografii z 1857 r. Reprodukcja ze zbiorów Woj. Bibl. Publ. w Opolu
II poł. XVII w. - Karol Ferdynand Waza odbudował zamek
koniec XVII - biskup Franciszek Ludwik Neuburg przebudował zamek w stylu barokowym. Powstało wtedy skrzydło mieszkalne od południowego zachodu (rozebrane w XIX wieku) kasetonowe stropy,
1707 r. - zakończono budowę nowego budynku poniżej zamku- pałacu zwanego Zamkiem Dolnym
1741 r. - podczas wojny prusko - austriackiej zamek został zbombardowany, Otmuchów stał się następnie częścią państwa pruskiego
1807 r. - w okresie wojen napoleońskich Otmuchów zajęły wojska generała Vandamme'a. Zamek był jego siedzibą, założono tu również szpital wojskowy dla Francuzów
1810 r. - księstwo biskupie zostało zsekularyzowane, Otmuchów przeszedł w ręce władców pruskich - Hohenzollernów, którzy przekazali go 10 lat później Wilhelmowi von Humboldt, pruskiemu ministrowi. Nakazał on rozebranie skrzydła zachodniego oraz południowo-zachodniego zamku, części fortyfikacji i z pozyskanego w ten sposób budulca odbudować zachowaną do dziś, pozostałą część warowni.
Na miejscu rozebranych budynków za sprawą znanego przyrodnika i geografa Aleksandra von Humboldt (brata Wilhelma) utworzono ogród, a nad studnią zamkową zbudowano altankę
Sam Humbold mieszkał z rodziną w nieco rozbudowanym jeszcze pałacu, bo zamek był w złym stanie
1929 r. - Bernhard Humboldt - Dachröden sprzedał zamek i pałac gminie Otmuchów
1929 r. - Bernhard Humboldt - Dachröden sprzedał zamek i pałac gminie Otmuchów
po 1950 r. - w zabytku odnowiono wnętrza
1961 r. - przeprowadzono pierwsze badania archeologiczne
lata 1969-1973 - prace przystosowujące budowlę do celów hotelowych
Zamek w Otmuchowie na rysunku F. B. Wernera z poł. XVIII w.
Zamek Otmuchów na grafice Martina Engelbrechta 1735 r.
Karol Ferdynand Waza
Rezydujący w Otmuchowie biskup Karol Ferdynand był młodszym bratem dwóch polskich królów ze szwedzkiej dynastii Wazów: Władysława IV i Jana Kazimierza.
W 1625 roku, w wieku 12 lat, został wyświęcony (mimo wielu protestów) na biskupa wrocławskiego, a od 1640 również płockiego. Po śmierci Władysława IV stanął w szranki o władzę ze swym bratem. Był opryskliwy oraz zawzięty, ale na jego korzyść przemawiał fakt iż od młodości otaczał się Polakami, poza tym znana była jego oszczędność i poczucie sprawiedliwości, dlatego bardzo go w kraju lubiano.
Dzięki swoim stanowiskom posiadał też wsparcie duchowieństwa i to właśnie księża agitowali na jego korzyść podczas sejmików szlacheckich. Początkowo jego przewaga nad innymi kandydatami do korony była więc przytłaczająca, jedynie szlachta innowiercza stała za jego oponentem - Janem Kazimierzem.
Później jednak brat okazał się obrotniejszy, a sytuacja polityczna powoli aczkolwiek stale zmieniała się na jego niekorzyść. W końcu biskup postanowił wycofać swą kandydaturę, za co otrzymał rekompensatę w postaci księstwa opolsko-raciborskiego.
Zamek w Otmuchowie na panoramie miasta z lat 1536/37, najstarszego dostępnego widoku wykonanego podczas podróży palatyna Ottheinricha po Europie.
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT Zamek / Hotel - ul. Zamkowa 4, Otmuchów
CZAS Oglądnięcie zamku z zewnątrz i wejście na wieżę trwa ok. 40 minut.
WSTĘP Płatny na wieżę i do celi - 5 zł. Otwarte codziennie.
Zamek Otmuchów na pocztówce z początku XX wieku. Widok z dziedzińca oraz pałacyk zwany Zamkiem Dolnym stojący przy wjeździe
Położenie i dojazd
Zachodnia część woj. opolskiego. 12 km na zachód od Nysy, 40 km na wschód od Kłodzka. Zobacz na mapie.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.46368611°, E17.17166389°
format DM (stopnie, minuty): 50° 27.8211666'N, 17° 10.2998334'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 27' 49.27''N, 17° 10' 17.99''E
Przedwojenna pocztówka
Bibliografia
Dreń Andrzej - Zamki i pałace Euroregionu Pradziad
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Guerquin Bohdan - Zamki śląskie
Jurasz Tomasz - Zamki i ich tajemnice
Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Mazurska Teresa, Rachwalski Eugeniusz, Załęski Jerzy - Zamki Dolnego Śląska
Zamek w Otmuchowie na pocztówce z 1913 r.
Fotogaleria
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane: latem 2022
Zdjęcia wykonane: wiosną 2002 i wiosną 2005
Materiały wideo
Zamek Otmuchów z drona
Gmina z historią - Zamek w Otmuchowie
Noclegi
Otmuchów - Gościniec w Zamku, ul. Zamkowa 4, tel. (077) 431 51 48
Otmuchów - Ośrodek Campingowy PTTK, ul. Plażowa 6, tel. (077) 431 52 25
Otmuchów - Ośrodek Wypoczynkowy Sandacz, ul. Plażowa 1, tel. (077) 431 55 81
Otmuchów - Hotel przy Cukrowni "Otmuchów", ul.Fabryczna 4, tel. (077) 431 50 01 w. 231
Otmuchów - Ośrodek Wypoczynkowy "HALA", ul. Plażowa 10, tel. (077) 435 41 24
Otmuchów - Ośrodek Campingowy "ELITA", ul. Plażowa 11, tel. (077) 435 41 11
Sarnowice - Ośrodek Szkoleniowo–Wypoczynkowy "Skalnik", tel. (077) 431 55 80
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Re: 3 zł. wstęp Autor: kiki Data: 2017-02-19 16:40:00
3 zl. to strasznie drogo
nie rozumiem Autor: zuzu Data: 2015-03-12 03:34:10
"Obecnie warownia biskupia jest placówką hotelowo - konferencyjną, zarządzaną przez prywatną spółkę." - Do jasnej cholery, nie rozumiem co to za mania prześladowcza żeby z prawie każdego zamku robić hotel?
Stan zamku (HOTELU) w 2012 roku Autor: borsuk Data: 2012-05-22 22:04:51
Witam Wszystkich,
Jestem obecnie w tym zamku - zdecydowałem się na nocleg tutaj ponieważ zaintrygowało mnie to, że mogę spać w zamku (zwykle to po protu hotele)
Koszt noclegu 1 osobowego z łazienką (sa takie bez za 60zł) to 110 zł +15 za śniadanie.
Pokój noża ocenić na 4- - to max. Pokoik wygląda na bardzo ładny i schludny ale 10 lat temu. N obecne czasy to zdecydowanie odbiega od standardów.
Łazienka nosi ślad wieku co powoduję wrażenie ze nie wiadomo czy jest w 100% czysta
Podobnie z pościelą, wykładzinami itp.
Czuć ślad wilgoci
Restauracja jest ok ale nie zachwyca.
MImo tego wszystkiego POLECAM nocleg w tym miejscu z zasadniczego powodu - należy takie miejsca wspierać i jednocześnie krytykować i wymuszać podniesienie standardów !!!!
Ja z mojej strony mam zamiar wysłać mail do właścicieli po powrocie z żalem ze tak piękny obiekt jest tak słabo prowadzony.
Zdecydowanie należy włożyć tu trochę pieniędzy w celu wykopania z tego opiektu czasu PRLU i przywrócenia starych czasów połaczonyh z nowoczesną elegancją.
Na wierzy byłem - przy okazji noclegu jest bezpłatna (normalnie 4 zł) W momencie jak zapytałam co tu jeszcze maja to dowiedziałem się że zapadnia ale w gabinecie prezesa i NIC nie nie powiedzialno o sali rycerskiej oraz magicznym kominku, więc go nie widziałem.
Pozdrawiam,
Daniel
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).