Owiesno

Średniowieczny zamek rycerski

Zamek w Owieśnie wzniesiono na przełomie XIV i XV w. z inicjatywy Siegemunda von Pogrella, starosty księstwa jaworsko-świdnickiego. Okolica należała do tego rodu już w XIII wieku, z tym że wtedy von Pogrellowie zwali się jeszcze Pogorzelami. Komes Jarosław Pogorzel w 1290 roku pisał się "z Owiesna", tak więc wtedy już istniała w miejscu dzisiejszego zamku jakaś siedziba rycerska, zapewne drewniana. Obiekt składał się z trójskrzydłowego budynku mieszkalnego o dwóch kondygnacjach, tworzącego wewnętrzny dziedziniec w kształcie trapezu, wieży, fosy i muru obwodowego. Druga linia murów ze strzelnicami i wieżą bramą została postawiono nieco później, ale prawdopodobnie jeszcze w średniowieczu.

Podziemia i skarby Warownia miała ponoć podziemne połączenie z pobliskim kościołem, a nawet co mało prawdopodobne z fortami w Srebrnej Górze. Bardziej współczesne opowieści o skarbach zamkowych nie dotyczą jednak piwnic, a pobliskiego parku i lasu. W 1945 r. von Seidlitzowie zlecili miejscowemu kowalowi zrobienie 6 dużych obitych blachą skrzyń. Po załadowaniu w zamku, ukryto je gdzieś w okolicy. Podobno jeszcze długo po wojnie pojawiali się we wsi Niemcy, po których zostawały dziury w lesie. W samych murach zamkowych również utworzono skrytki. Na jedną z nich natrafili żołnierze armii sowieckiej. Znaleźli jednak tylko butelki wspaniałego starego wina. Wino na zamku odnaleźli także synowie obecnego właściciela.

lata 1385-1417 - budowa zamku, nowej siedziby możnego rodu Pogorzelów. Wiele opracowań podaje informacje, iż tu urodził się i zmarł biskup wrocławski Przecław z Pogorzeli, co jednak nie jest prawdą
I poł. XVI w. - Owiesno częściowo, a potem w całości, przeszło w ręce rodu von Bock. Wieża zamkowa zyskała ośmioboczną nadbudówkę ze strzelnicami
I ćwierć XVII w. - Zygmunt von Bock rozbudował zamek. Zapełniono obszar między obwodami murów nowa przestrzenią mieszkalną. Elewacje pokryto dekoracją sgraffitową. W bramie znalazły się herby rodów von Bock i von Waldim (małżonką Zygmunta była Jadwiga von Waldim). Nie zapomniano o funkcjach obronnych - trzy ryzality w zewnętrznym obwodzie pierwotnie pełniły zapewne rolę baszt strzelniczych. Sam mur został obniżony i dostosowany do stanowisk dla broni palnej. Strzelnice znajdowały się również w przebudowanej wieży, która w górnej części była odtąd ośmioboczna i w kazamatach.
po 1654 r. - zamek był w rękach księcia legnickiego Augusta
ok. 1679 r. - kolejni właściciele Owiesna pochodzili z rodu von Nimptsch, a po małżeństwie Heleny Karoliny von Nimptsch z Johannem Wolframem von der Heyde na dłuższy okres przeszła we władanie rodziny von der Heyde.
XVIII w. - kolejne przebudowy, prawdopodobnie w 2 etapach (1713 i 1742), zamieniały zamek na barokowy pałac z obszernym parkiem. Dobudowano kondygnację nakrytą dachem mansardowym Dawny most zwodzony nad fosą został zastąpiony nowym mostem kamiennym i ozdobiony rzeźbami postaci z mitologii. Powstał drugi wjazd z bramą i mostem od północy. Główny portal bramny ozdobiły płaskorzeźby przedstawiające przedstawicieli rodu von Heyde oraz inskrypcja na nadprożu z inicjałami Konrada von der Heyde i datą "C.V.D.H. 1742"
koniec XVIII w. - w wyniku mariażu Zofii von der Heyde z Fryderykiem von Seidlitzem zamek Owiesno stał się własnością rodu von Seidlitzów (pisani również jako von Seydlitz) aż do roku 1945. Seidlitzowie stworzyli z okolicznych włości niepodzielny majątek - majorat.
lata 1878-85 - remont zamku połączony z powiększeniem 1. piętra. Fosę osuszono. Wieżę przebudowano i nakryto nowym hełmem neobarokowym. W portalu bramnym dodano herby von Seidlitzów. Wnętrza mające zapewnić właścicielom wygodę, straciły zabytkowe elementy, nadano im też nowy układ
po 1944 r. - ostatni właściciel Friedrich von Seitlitz został wywłaszczony. W zamku stacjonowała armia sowiecka, a później miała tu filię legnicka NKWD i kółko rolnicze.
lata 60-te XX w. - pozostawiony na żer szabrowników zbytek popadł w ruinę, zawaliła się m.in. wieża. Od tej pory każdy, nawet nie kryjąc się, mógł zabierać z zamku co chciał
lata 90-te XX w. - całkowicie zrujnowany zamek kupił prawnik z Legnicy, który przeniósł się do Owiesna i chciał go odbudować. Z bliżej nieznanych powodów porzucił te plany i obiekt stał się własnością gminy Dzierżoniów
2000 r. - zamek przejęła fundacja "Zamek Chudów" co dobrze rokuje jego przyszłości. Na razie przeprowadzono odgruzowywanie, zabezpieczenie murów i odnowiono bramę wjazdową

Von Seidlitzowie Przedostatnimi, ale najbardziej wpływowymi właścicielem zamku w Owieśnie byli Adolf i Agnes von Seidlitzowie. Adolf Erdmann Friedrich Julius von Seidlitz und Ludwigsdorf był dobrze znaną postacią w Prusach. Biegły w prawie arystokrata, starosta i urzędnik państwowy, kapitan armii pruskiej. Nawet będąc na emeryturze, po wybuchu I wojny św. został powołany do służby w pruskim Ministerstwie Wojny jako major rezerwy. Z kolei jego żona - Agnes hrabina zu Dona to również znana arystokratka, zaprzyjaźniona z księżną pruską Cecylią z Meklemburgii-Schwerin (ostania niemiecka księżna koronna i żona niemieckiego następcy tronu Wilhelma, syna cesarza niemieckiego Wilhelma II). Cecylia wielokrotnie odwiedzała przyjaciółkę na zamku Owiesno. Po Adolfie zamkiem do 1945 r. zarządzał syn Friedrich, zmarły w 1977 roku.

Legendy i podania

Bibliografia