okolicy Pieszyc napotykamy na wiele miejsc o nazwach powiązanych z budownictwem obronnym. W rzeczywistości można jednak mówić o dwóch zamkach w Pieszycach.
Pierwszy, po którym nie pozostały ślady murów na powierzchni, stał kiedyś na górze zwanej dziś Grodzisko lub Góra Forteczna. Drugi znajduje się w centrum miasta i mimo że miejscowi nazywają go zamkiem, zwykle uznawany jest za pałac. Podczas mojej wizyty w 2003 roku był on remontowany i w całości pokryty rusztowaniami.
Zapomniany zamek
Resztki zamku na Grodzisku były badane w XIX w., jednak później całkowicie o nich zapomniano. W latach 30-tych XX w. archeolodzy planowali przeprowadzić tu badania, ale nie udało im się odnaleźć miejsca po zamku! Podobna sytuacja powtórzyła się w latach 60-tych. Zapewne sporo zamieszania wprowadziła wspomniana już duża liczba miejsc w okolicy Pieszyc z "zamkowymi" nazwami. Dopiero w 1982 r. dzięki informacjom udzielonym przez władze Pieszyc Służbie Ochrony Zabytków w Wałbrzychu ponownie odkryto zapomnianą warownię.
Przy zamku natrafiono na ślady pracowni kuźniczej i kowalskiej co świadczy, że budowniczowie zamku sami produkowali potrzebne im wyroby żelazne. Jest to zaskakujące, bo zwykle były one kupowane. Widać, że w okolicy brak było większego ośrodka, w którym można by się było zaopatrzyć. Tak więc w czasie budowy zamku Dzierżoniów i Pieszyce nie mogły być jeszcze rozwiniętymi osadami.
Grodzisko jest częścią Gór Sowich i leży w masywie w pobliżu wsi Rościszów na wysokości 535 m npm. Tak na marginesie, najwyższy punkt tego masywu zwie się Górą Zameczną, jednak nie było tam żadnego zamku, podobnie jak na Górze Zamkowej położonej przy parku pałacowym (natomiast jeszcze inne grodzisko położone jest po prawej stronie drogi z Pieszyc do Bielawy).
Dzięki pracom archeologicznym wiadomo, że powierzchnia pierwszego zamku wynosiła 1,5 ha. Kształtem przypominał trzy okręgi, z których środkowy był zamkiem górnym a dwa skrajne przedzamczami, które w przybliżeniu można nazwać: południowym i północnym. Na zamku górnym znajdował się budynek mieszkalny o wymiarach 7 x 14 m podzielony na dwie części, budynek bramny, dziedziniec i otaczający je mur obwodowy. Nie wyklucza się, że stała tam jeszcze kaplica lub wieża. Mur w wielu miejscach wzmocniony był słupami. Obronę zapewniała też podwójna linia wałów i wykuta w skale fosa otaczająca zarówno zamek górny jak i przedzamcza. Wały mające 10 m szerokości zbudowane były z wypełnionych gliną i kamieniami drewnianych skrzyń. Dlatego też na rozkopanych wałach w szczególności widać było ślady wielkiego pożaru jaki strawił zamek. Prawdopodobnie nie był to skutek ataku wroga, ponieważ nie odkryto szczątków uzbrojenia, które zwykle gęsto występuje w ruinach zniszczonych w czasie walki.
Zamek miejski nie jest warownią w pełnym tego słowa znaczeniu, ale kiedyś posiadał fortyfikacje i nawet dziś są one jeszcze widoczne: fosa i mury obwodowe z basztą. Wjazd do całego założenia prowadzi przez bramę z postumentami, na których umieszczono alegorie Wenus, Apollo, Merkurego i Diany. Obiekt jest budowlą ceglano - kamienną, trzykondygnacyjną, trójskrzydłową o kształcie litery E. W skrzydle wschodnim mieściła się kiedyś kaplica.
Elewacje są w przyziemiu boniowane, zaś na wyższych kondygnacjach ozdobione pilastrami jońskimi (płaskie pionowe filary w ścianie). Powyżej przebiega ozdobny fryz meandrowy. Nad wejściem góruje wieża z zegarem. Sklepienia wnętrz były pierwotnie zdobione stiukami, dziś są jednak mocno zniszczone.
Za zamkiem rozciąga się ładny, choć zdziczały park krajobrazowy.
Aktualizacja: Pałac został już w dużej części odrestaurowany i mogą go zwiedzać grupy zorganizowane, głównie w weekendy. Trzeba się kontaktować telefonicznie.
Plan
Plan zamku na Grodzisku A - zamek górny, B - podzamcze północne, C - podzamcze południowe
Źródło: Pieszyce od czasów najdawniejszych do końca XX wieku
Historia
istoria pierwszego zamku w obecnych Pieszycach ginie w mrokach dziejów. Nic o nim nie wiadomo, nawet jaka była jego nazwa. Na podstawie znalezionych przedmiotów i zastosowanej zaprawy murarskiej (glinianej) powstanie zamku datuje się na początek drugiej poł. XIII w. Tradycja wiąże go z Piotrem Włastem, bardzo wpływowym możnowładcą od czasów Bolesława Krzywoustego, ale nie ma na to jednak dowodów. Drugi zamek w centrum Peterswaltu, bo tak nazywały się Pieszyce do 1945 r., powstał w I poł. XVII w. w wyniku rozbudowy istniejącego wcześniej dworu.
Widok pałacu z 1765 r.
Źródło: Pieszyce od czasów najdawniejszych do końca XX wieku
1258 r. - pierwsza wzmianka o Pieszycach dotycząca kaplicy. Jej patronem był Otton z Willina, który mógł być też właścicielem wsi lub przynajmniej jej części, bowiem w późniejszym okresie była ona już podzielona na 3 części. Następnie Pieszyce były własnością niemieckich rycerzy, m.in. Zeidlitza, Heynemanna i piszących się von Peterswald. Są oni często wymieniani w dokumentach, jednak nigdzie nie jest wspomniany zamek na górze Grodzisko. Albo więc został on szybko zniszczony (spalony) albo należał do kogoś innego
ok 1580 r. - w miejscu gdzie stoi obecny pałac postawiono dwór. Być może już wcześniej istniał w Pieszycach jakiś dwór właścicieli wsi, ale nie jest on znany
lata 1615-17- z inicjatywy Friedricha von Gellhorna rozbudowano dwór do dużego renesansowego zamku-pałacu
1634 r. - podczas wojny trzydziestoletniej zamek został zdobyty i splądrowany
1643 r. - pospieszne prace przy fortyfikacjach zamkowych. Otoczono go podwójną fosą (we fragmentach zachowaną do dzisiaj) oraz mostem zwodzonym, utworzono też straż pałacową
30.09.1645 - Szwedzi najechali miasto i zamek. Właściciel zamku Ernest von Gellhorn schronił się w górach
29.05.1648 - ponowny najazd Szwedów i splądrowanie zamku
przełom XVI i XVII w. - rozpoczęto rozbudowę zamku Gellhornów na jedną z największych i najwspanialszych śląskich rezydencji pałacowych. Powstały liczne dodatkowe budynki i piękny ogród. Wszystko w duchu baroku
1705 r. - właścicielem pałacu został Bernhard von Mohrental
1721 r. - Pieszyce kupił hrabia Erdman v. Promnitz
1742 r. - lewe skrzydło pałacu zaadaptowano na zbór ewangelicki.
1765 r. - właścicielem dóbr pieszyckich został hr. Christian Friedrich Stolberg-Werenigerode
1813 r. w zamku pieszyckim kwaterował car Aleksander I oraz 16-letni następca tronu pruskiego, późniejszy cesarz Wilhelm I
Widok pałacu wraz z panoramą centrum wsi. Miedzioryt Endlera z 1804 r.
Źródło: Pieszyce od czasów najdawniejszych do końca XX wieku
XIX w. - do pałacu dobudowano portyk balkonowy na I piętrze. W tym wieku także zainteresowano się pierwszym zamkiem na górze Grodzisko. Obiekt odkryto i opisano
początek XX w. - pałac wzbogacono o nieistniejącą dziś przybudówkę od zachodu
lata 70-te XX w. - budowla służyła m.in. jako dom kolonijny, działało też w nim kino. Z braku remontów stopniowo popadała w ruinę i została następnie opuszczona
1982 r. - ponownie odkryto resztki warowni na Grodzisku
1993 r. - przeprowadzono pełne prace archeologiczne na Grodzisku. Pod warstwą gleby i gruzu odkryto mury zamkowe. W sumie wykopano ponad 10 000 zabytkowych szczątków, głównie ceramiki (szczególnie dużo naczyń służących do picia), gwoździe, okucia, zawiasy, klucze, groty oraz takie ciekawostki jak figura szachowa czy miniaturowa żelazna siekierka będąca zabawką dziecięcą. Znaleziska świadczą o bogactwie właścicieli i szerokich kontaktach, niektóre wyroby pochodzą np. z Nadrenii.
koniec 2000 r. - zrujnowany pałac kupili polonusi z USA Alicja i Marian Hajdukowie. Rozpoczęli jego remont, którego zakończenie planowane jest na 2020 rok.
2013 r. - pałac został otwarty dla zwiedzających w soboty i niedziele. Obecnie obsługiwane są tylko grupy turystyczne
Wykopaliska na Grodzisku w latach 90-tych
Źródło: Pieszyce od czasów najdawniejszych do końca XX wieku
Wstęp
Zwiedzanie częściowo odrestaurowanego pałacu dla turystów indywidualnych jest na razie mocno utrudnione. Trzeba organizować
się w grupy lub dołączyć do jakiejś wycieczki. Na Grodzisko wstęp wolny.
Położenie i dojazd
Centralno - południowa część woj. dolnośląskiego. 30 km na wschód od Wałbrzycha, 5 km na zachód od Dzierżoniowa. Zobacz na mapie.
Dojazd PKS-em z Wałbrzycha lub Dzierżoniowa. Zamek-pałac stoi przy placu Zamkowym, nieopodal ul. Mickiewicza, która przebiega rzez centrum Pieszyc. Z głównej drogi przelotowej należy skręcić w dół czyli w lewo od strony Wałbrzycha, w prawo od Dzierżoniowa. Góra Grodzisko, na której stał starszy zamek leży na zachód od Pieszyc przy wsi Rościszów, po lewej stronie drogi na Wałbrzych.
Współrzędne geograficzne:
Zamek - pałac:
format D (stopnie): N50.715573°, E16.581631°
format DM (stopnie, minuty): 50° 42.93438'N, 16° 34.89786'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 42' 56.06''N, 16° 34' 53.87''E
Zamek na Grodzisku:
format D (stopnie): N50.70274364852°, E16.54962468327°
format DM (stopnie, minuty): 50° 42.1646189112'N, 16° 32.9774809962'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 42' 09.88''N, 16° 32' 58.65''E
Czas
Z centrum miasteczka do pałacu idzie się niecałe 5 min. Pobieżne oglądnięcie z zewnątrz zajęło mi 5 min, bo trwał remont. Obejście dookoła znacznie więcej, ponieważ pałac jest otoczony różnymi zabudowaniami. Na Grodzisko jest już znacznie dalej, odległość wynosi ok. 2 kilometry.
Zdjęcia
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane: zimą 2003/2004
Wideo
Film przedstawiający dzieje zamku, jego wnętrza oraz ładne widoki z lotu ptaka
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ciesze sie ,ze badę mogła zwiedzić zamek w Pieszycach , własnie w maju przyjezdzamy z Niemiec na urlop do Bielawy.
Pozdrawiam serdecznie własciciela .Stworzył piękne dzieło.
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
okolicy Pieszyc napotykamy na wiele miejsc o nazwach powiązanych z budownictwem obronnym. W rzeczywistości można jednak mówić o dwóch zamkach w Pieszycach.
Pierwszy, po którym nie pozostały ślady murów na powierzchni, stał kiedyś na górze zwanej dziś Grodzisko lub Góra Forteczna. Drugi znajduje się w centrum miasta i mimo że miejscowi nazywają go zamkiem, zwykle uznawany jest za pałac. Podczas mojej wizyty w 2003 roku był on remontowany i w całości pokryty rusztowaniami.
istoria pierwszego zamku w obecnych Pieszycach ginie w mrokach dziejów. Nic o nim nie wiadomo, nawet jaka była jego nazwa. Na podstawie znalezionych przedmiotów i zastosowanej zaprawy murarskiej (glinianej) powstanie zamku datuje się na początek drugiej poł. XIII w. Tradycja wiąże go z Piotrem Włastem, bardzo wpływowym możnowładcą od czasów Bolesława Krzywoustego, ale nie ma na to jednak dowodów. 
1258 r. - pierwsza wzmianka o Pieszycach dotycząca kaplicy. Jej patronem był Otton z Willina, który mógł być też właścicielem wsi lub przynajmniej jej części, bowiem w późniejszym okresie była ona już podzielona na 3 części. Następnie Pieszyce były własnością niemieckich rycerzy, m.in. Zeidlitza, Heynemanna i piszących się von Peterswald. Są oni często wymieniani w dokumentach, jednak nigdzie nie jest wspomniany zamek na górze Grodzisko. Albo więc został on szybko zniszczony (spalony) albo należał do kogoś innego
