ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ||||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Pilica (woj. śląskie) - Szlachecki zamek-pałac bastionowy
Zamek w Pilicy ma dziś kształt klasycystycznego pałacu otoczonego potężnymi fortyfikacjami bastionowymi.
Gdy odwiedzałem pałac był on własnością prywatną i przed wejściem do parku ustawione były znaki ostrzegawcze, wyglądało że turyści nie są tu mile widziani, ale po wejściu nikt nie robił żadnego problemu.
Bramy do parku strzegą dwie kordegardy. Jedna jest całkiem zdewastowana, a druga zamieszkiwana.
Podobnie jest z oficynami bocznymi. Stojąca po lewej stronie pałacu oficyna - wozownia wygląda jakby miała się lada dzień zawalić.
Przeciwległy budynek, czyli druga oficyna, jest w lepszym stanie, zamieniona na kamienicę mieszkalną.
W urokliwym, 10-hektarowym parku z XVIII wieku rośnie wiele starych drzew, posiada on od 1949 r. status zabytku sztuki ogrodniczej. Można w nim zobaczyć m.in. lipę królowej Elżbiety z Pileckich Granowskiej (żony króla Władysława Jagiełły) o 6-metrowym obwodzie, fontannę z rzeźbami sów, (oryginalne był w ich miejscu słoń) oraz po bokach wejścia do pałacu dwa sfinksy.
Sam pałac jest w fatalnym stanie, więc do środka wstępu nie ma.
W czterech skrzydłach otaczających dziedziniec znajdowało się niegdyś 40 pomieszczeń.
Niektóre komnaty miały bogate dekoracje i wyposażenie. Sala rycerska/balowa na I piętrze z dębową podłogą,
6 wielkim czteroczęściowym lustrami i portretami właścicieli zamku, sala kredensowa z drewnianym sufitem, jadalnia z sufitem kasetonowym.
Rezydencję należy obejść dookoła, aby przyjrzeć się umocnieniom, będącym jednym z cenniejszych zabytków polskich fortyfikacji. Szczególnie od strony północnej widać bardzo efektowne mury kurtynowe i bastiony. Tam też jest druga brama, a właściwie dwie bramy, bo w XIX wieku przesunięto nieco pierwotny wjazd od północy. Usypano tu również kopiec ku czci powstańców styczniowych. Jeśli brama północna byłaby zamknięta, można tu dostać się drogą obok kościoła farnego, potem przy cmentarzu skręcić w polną drogę w lewo i dojeżdżamy pod same fortyfikacje. Mury są też widoczne od strony wewnętrznej pałacu, ale ponieważ teren rezydencji jest nieco podwyższony to wydają się one znacznie niższe niż są w rzeczywistości. W sumie pałac otaczają fortyfikacje na planie prostokąta 300 x 170 metrów z sześcioma bastionami, z których dwa zostały niestety częściowo zniwelowane. Fortyfikacje powstały w wyniku usypania wałów i nasypów ziemnych, które potem zostały oblicowane kamiennym murem. Obecnie mury są obłożone cegłą, ale to efekt przekształceń XIX-wiecznych. Wszystkie były połączone podziemnymi korytarzami. Otaczająca całe założenie fosa była zasilana wodą doprowadzaną rurami z odległości 10 km! Ślady tych wodociągów są widoczne od północy, przy pierwotnej bramie. Początkowo fortyfikacje wyglądały zupełnie inaczej. Pałac złożony z tylko 2 skrzydeł mieszkalnych otaczał obwód murów z małymi basztami lub bastejami w narożach (mały relikt tych obwarowań jest ponoć widoczny od północnego zachodu). Grubość murów wynosiła zaledwie 1,2 metra, co wskazuje, że wygoda i funkcje widokowe odgrywały dla rodu Padniewskich z pobliskiego Smolenia, większą rolę przy wyborze miejsca na rezydencję, niż obronność. Od strony północno-wschodniej tego założenia funkcjonował dziedziniec gospodarczy, a od północno-zachodniej ogród warzywny. Dekadę później sytuacja zmieniła się po klęsce pod Cecorą w bitwie z Turkami. W Rzeczypospolitej, a zwłaszcza na południu kraju, zaczęto modernizować stare lub nieefektywne fortyfikacje dworów, zamków i miast. Dotknęło to i Pilicę, w której nowy właściciel Zbaraski do starych fortyfikacji dodał nowe, na planie gwiazdy. Szybko jednak uznał to za niewystarczające i powstał zupełnie nowy projekt siedziby obronnej w typie "palazzo in fortezza". Sam pałac został powiększony i stanowił oryginalny przykład rezydencji w stylu willi włoskiej z jedną z największych w kraju sal pałacowych o powierzchni 18x17 metra wspartą rzędami potężnych kolumn. W połowie XIX wieku pałac otrzymał czteroskrzydłowy kształt z wewnętrznym dziedzińcem. Wydaje się, że ówczesny właściciel Moes miał pragmatyczne, pozbawione sentymentów podejście do starej polskiej rezydencji, nie dbał o jej historyczny i stylowy charakter. Ocena jego prac była skrajnie różna. Jedni opisywali jak zeszpecił on piękną niegdyś budowlę, inni chwalili, iż od ruiny ją "podźwignął i wspaniale przyozdobił". Faktem jest, że zewnętrzna architektura pałacu stałą się surowa i ciężka. Zapewne nie przypadło to do gustu kolejnemu właścicielowi Epsteinowi, który przystąpił do stylizowania budowli stosując elementy z różnych epok. Fortyfikacje zyskały ceglaną okładzinę, bastiony narożne neogotyckie wieżyczki, pałac neorenesansowe dekoracje. W podobnej, choć zrujnowanej postaci całe założenie dotrwało do dziś i czeka na poważnego inwestora, choć niejasna sytuacja własnościowa i roszczenia przedwojennych posesjonatów bardzo to utrudnia. Mimo wyremontowania piwnic w końcu XX wieku, turyści nie mogą do nich wejść. ![]() Pocztówka z 1915 roku przedstawiająca fortyfikacje północne-zachodnie ![]() Zdjęcie pałacu z lat 20-tych XX wieku Henryka Poddębskiego
![]() Plan zamku Pilica wg Z. Lisa. A - zamek, B - oficyna-oranżeria, C - oficyna-wozownia, D - kopiec powstańczy, E - bastiony, F - relikty pierwszych fortyfikacji ![]() ![]() ![]() Etapy budowy zamku w Pilicy. A - zamek Padniewskich z ok. 1612 r. z fortyfikacjami na tle fortyfikacji dzisiejszych, B - zamek Zbaraskich z ok. 1630 r., C - zamek Wesslów ok. 1740 r. ![]() Zamek - Pałac Pilica na austriackiej mapie z ok. 1770 roku. Fortyfikacje narysowane niedokładnie (za krótkie). Widać zabudowę gospodarczą po stronie północnej oraz ogrody z alejami grabowymi i w stylu włoskim ![]() Plan pałacu z karty zabytku
Pilica już w XIV w. była własnością rodu Toporczyków, którzy posiadali warowną siedzibę w pobliskim Smoleniu. Przyjęli oni później nazwisko na Pileccy.
Nową siedzibę w Pilicy wznieśli oni dopiero na początku XVII stulecia.
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Epstein cieszył się z rezydencji krótko, bo już 5 lat później z powodu ciężkiej choroby musiał wyjechać do Krakowa. ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu zamkowego w Pilicy. A - pałac, B - ślady po pierwszych fortyfikacjach Zbaraskiego, C - dwie kordegardy i brama, D - bastiony, E - staw
Przekazy mówią, iż Stanisław Warszycki wyprawiał w zamku pilickim wielkie uczty. Pewnego razu zaprosił na jedną z takich uczt żebraków z szerokiej okolicy. Przed wejściem kazał im umyć się i rozdał czyste ubranie. Mimo oporów nędzarze przebrali, a gospodarz potajemnie kazał przeszukać ich ubrania i w sumie znalazł tam sporą ilość pieniędzy uciułanych przez biednych i trzymanych zawsze przy sobie. Ku rozpaczy żebraków, skonfiskował je, ale targany poczuciem winy wybudował w Pilicy przytułek dla biednych i bezdomnych, co ma potwierdzenie w faktach.
Inna legenda głosi, że w jednym bastionie znajdowała się kaplica, w której zamurowano żywcem piękną dziewczynę. Nie chciała bowiem wziąć ślubu z przymusu z mężczyzną którego nie kochała. Jej zjawa pojawia się raz w roku i krąży nad fortyfikacjami. ![]() Zdjęcie K. Kłosa z 1914 roku. Nowa brama północna
ADRES I KONTAKT
![]() CZAS ![]() WSTĘP ![]() ![]() Zdjęcie K. Kłosa z 1914 roku od północy
Wschodnia część woj. śląskiego. Środkowa Jura Krakowsko-Częstochowska. 20 km na wschód od Zawiercia. Zobacz na mapie Jury lub woj. śląskiego.
Pałac znajduje się niedaleko dużego stawu rybnego i boiska, droga dojazdowa jest oznaczona zakazem wjazdu. Dojechać można bocznymi drogami. ![]() Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N50.46792699°, E19.648350198° format DM (stopnie, minuty): 50° 28.0756194'N, 19° 38.90101188'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 28' 04.54''N, 19° 38' 54.06''E ![]()
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Zdjęcie K. Kłosa z 1914 roku od północnego zachodu
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Pałac w Pilicy z drona
![]() ![]() ![]()
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
![]() Powrót do strony startowej
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę