Możesz ocenić: Podzamcze Chęcińskie / świętokrzyskie - Starościński dwór obronny
Opis
bronny dwór w pobliżu słynnego zamku stoi na niewielkim skalnym wzgórzu przy obwodnicy chęcińskiej.
Podzamcze w filmie
Fortalicję w Podzamczu można zobaczyć na szklanym ekranie w filmie "Tysiąc Talarów". Akcja tej popularnej kiedyś komedii nakręconej w 1959 roku w rzeczywistości toczy się w okolicach Chęcin, gdzie główni bohaterowie zostali napadnięci. Warto dodać, że jej scenariusz napisał Edmund Niziurski, autor wielu znakomitych książek dla młodzieży.
Zbudowanie jej naruszyło niestety wygląd tego niewielkiego, ale ciekawego założenia rezydencjonalno - obronnego. Składa się on obecnie z głównego budynku od strony południowej, piętrowej oficyny od wschodu oraz elementów niezabytkowych powstałych w I poł. XX wieku - w postaci dwóch łączników i budynku od wschodu. Od strony szosy zachowała się jeszcze nawodniona fosa, a właściwie staw, który z niej powstał. Niegdyś od północy stał jeszcze budynek kuchenny i całość miała kształt litery U otwartej na zachód. W dawnym parku, na południe od dworu zobaczyć można piękną barokową bramę w formie łuku triumfalnego, wybudowaną na przywitanie zwycięskiego króla Jana III Sobieskiego powracającego spod Wiednia a za nią wspaniałą aleję lipową (Sobieski jednak z jakichś powodów do Podzamcza nie zawitał). Brama atrakcyjnie wygląda tylko z jednej strony, z drugiej jest cała otynkowana na szaro i brakuje ozdób. W jej pobliżu miała znajdować się jeszcze altana, ale nie przypominam sobie abym ją widział. Wczesnobarokowy budynek dworu o wymiarach 24x8 m jest piętrowy, posiada dwa narożne kwadratowe alkierze o bokach ok. 5,5 m. W zachodnim alkierzu mieściła się kaplica. Mimo przekształceń okna na piętrze wciąż posiadają obramienia z herbem Gryf Branickich. Wejście prowadzi przez skromny marmurowy portal. Wewnątrz zachowały się podobno komnaty ze sklepieniami kolebkowymi i kolebkowo-krzyżowymi, ale wejść tam chyba się nie da. Na dziedzińcu widać nieczynną fontannę oraz wejście do piwnic. Oficyna przypomina kształtem dwór - także posiada dwa narożne alkierze, ale jest znacznie szersza.
Ciekawe łukowate przejścia pod budynkami łączącymi poszczególne człony to jak już wspomniałem efekt XX-wiecznej rozbudowy. Tylko wykute w skale wejście jest oryginalne - kiedyś była tam furta.
Aktualizacja Obecnie dwór jest po remoncie i wraz z całym otoczeniem przeszedł sporą metamorfozę. Całość wygląda więc inaczej.
Historia
ortalicjum wzniósł na początku XVII wieku Jan Branicki, starosta chęciński, który z powodu małej wygody i trudnego dojazdu nie lubił przebywać na zamku w Chęcinach. Wcześniej na tym miejscu znajdował się folwark z drewnianym dworem wzmiankowanym w 1602 roku. Dokument z 1617 roku mówi już o nowym murowanym dworze. Na północ od niego postawiono budynek kuchenny. Kolejnymi mieszkańcami fortalicji byli dwaj starostowie z rodu Branickich. W II poł. XVII wieku po zniszczeniu zamku chęcińskiego podczas "potopu" starosta Stefan Bidziński oficjalnie przeniósł starostwo chęcińskie do Podzamcza i rozbudował tutejszą siedzibę o budynek zwany oficyną, leżący prostopadle do dworu oraz bramę-łuk triumfalny na południu. Od 1685 roku właścicielem był następny starosta chęciński Stefan Marchocki (mianowany przez Jana III Sobieskiego za zasługi wojenne), a następnie Stefan Bidziński (syn wcześniejszego starosty o tym samym nazwisku). Nie są znane zniszczenia spowodowane licznymi wojnami w XVII i pocz. XVIII wieku, ale po 1700 roku obiekt przestał pełnić funkcje rezydencjonalne i stał się tylko folwarkiem. Fosy zamieniono na stawy. a sam budynek dworu obronnego stał się w XIX wieku spichlerzem, przy okazji zniszczono dawne detale architektoniczne i zmieniono układ okien.
Sytuacja zmieniła się dopiero w odrodzonej Polsce w latach 20-tych XX wieku. Ministerstwo Rolnictwa przekazało całe założenie szkole rolniczej.
Przebudowano i podwyższono wtedy oficynę oraz zbudowano arkadowe połączenie między nią a dworem. Drugi podobny łącznik zastąpił dawną furtę wykutą w skale i połączył dwór z nowym budynkiem mieszczącym sanitariaty dla uczniów. Przywrócono też dawne otwory okienne i przeprowadzono remont sklepień. Kolejne prace przy dworze prowadzono w latach 1939-1944 pod nadzorem architekta Leona Kuszewskiego. Po wojnie obiekt nadal pełnił funkcję szkoły, ale w XIX wieku stał już opuszczony.
W 2010 roku dwór przejęło Regionalne Centrum Naukowo-Technologiczne w Kielcach
i w grudniu rozpoczęło prace archeologiczne, konserwatorskie i restauratorskie.
Od 2013 roku zabytek wygląda jak nowy. Dzięki pracom remontowym został odrestaurowany dwór wraz z budynkiem oficyny, z przeznaczeniem na Centrum Szkoleniowo - Konferencyjne (z zapleczem gastronomicznym), a także XVII wieczny Łuk Triumfalny i dawne ogrody barokowe. Obiekt posiada też iluminację nocną. W założeniach zespół dworsko-parkowy ma być miejscem otwartym dla wszystkich odwiedzających, co może niedługo zweryfikuję...
Legenda
tarosta chęciński Stefan Bidziński był aktywnym uczestnikiem wojen XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Pewnego razu został wzięty do niewoli i wywieziony do Turcji, ale udało mu się uciec wraz z innym jeńcem - Arabem.
Trudną i bardzo niebezpieczną drogę powrotną do Polski przeżył tylko Bidziński. Starosta nie pozostawił jednak swojego towarzysza i przywiózł jego ciało ze sobą do Podzamcza. Wkrótce potem zdechł także ich koń. Nakazał więc usypanie dużego kurhanu, w którym pochował swego przyjaciela wraz koniem. Podobno zakopał tam też kilka cennych rzeczy, w tym bardzo kosztowne siodło. Po latach ludzie często rozkopywali kurhan, ale za jakiś czas w tajemniczy sposób zawsze powracał on do swej pierwotnej postaci. Dziś już jednak nikt nie wie gdzie go szukać...
Wstęp
Wolny
Położenie i dojazd
Centralna cześć woj. świętokrzyskiego. 3 km na południe od Chęcin. 15 km na południowy zachód od Kielc. Zobacz na mapie.
PKS-em z Krakowa, Kielc, Jędrzejowa.
Fortalicjum stoi niedaleko głównej drogi Kraków - Kielce. Jadąc od strony Krakowa należy skręcić w prawo, kierując się na szkołę rolniczą.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.78325278°, E20.46441389°
format DM (stopnie, minuty): 50° 46.9951668'N, 20° 27.8648334'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 46' 59.71''N, 20° 27' 51.89''E
Czas
Pprzystanek PKS jest ok. 10 min drogi od dworu
Pobieżne oglądnięcie zajmuje ok. 15 min.
Bibliografia
Mirowski Roman - Świętokrzyski album cz. IV, Kielce 2003
Zdjęcia
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Letnie kolonie w Podzamczu Autor: HENRYK Data: 2018-08-08 12:34:40
Jako 12-13 letni chłopak byłem na koloniach w szkole rolniczej (na zamku)w 1962-63 roku. Szaro, jak w całym ówczesnym socjaliźmie. Jako młodego nastolatka niewiele mnie to interesowało. Zresztą nie znałem wówczas nic innego. Z tamtych lat pamiętam najbardziej zarośnięty zielskiem mur biegnący wzdłuż szosy, pełen ślimaków winniczków, jaszczurek, żab i zaskrońców, co wtedy było dla mnie największą atrakcją. W sierpniu 2018 roku pojawiłem się tam ponownie. Jestem mile zaskoczony zaistniałą przemianą. Wspaniały dwór. Nie wiem dlaczego, bo przecież nie miałem w tym żadnego udziału, ale poczułem pewną dumę, że coś tak marnego przywrócono do świetności. Chwała tym wszystkim, którzy się do tego przyczynili.
Wrażenie Autor: Tadeusz Data: 2015-02-27 00:05:13
Wczoraj odwiedziłem dwór starościński,którego eksponaty nie są może bardzo drogocenne,ale ładnie rozmieszczone i z pewnością warte obejrzenia.Dla mnie jeszcze większą atrakcję stanowił przewodnik.Przystojny pan, w czerwonym kontuszu,staropolskim językiem i ze szlachecką gestykulacją, przedstawiał zasoby dworu, jego historię i rys historyczny XVII-wiecznej Polski.Wytworzył aurę, w której zwiedzający czuli się w tym dworze osobami najważniejszymi.To niebywałe.
wspomnienia Autor: Edward Data: 2015-02-15 12:03:48
chetnie wspominam nauke w TR w podzamczu matura 1967 systematycznie odwiedzam byla szkole ciesze sie z odbudowy
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
bronny dwór w pobliżu słynnego zamku stoi na niewielkim skalnym wzgórzu przy obwodnicy chęcińskiej.
ortalicjum wzniósł na początku XVII wieku Jan Branicki, starosta chęciński, który z powodu małej wygody i trudnego dojazdu nie lubił przebywać na zamku w Chęcinach. Wcześniej na tym miejscu znajdował się folwark z drewnianym dworem wzmiankowanym w 1602 roku. Dokument z 1617 roku mówi już o nowym murowanym dworze. Na północ od niego postawiono budynek kuchenny. Kolejnymi mieszkańcami fortalicji byli dwaj starostowie z rodu Branickich. W II poł. XVII wieku po zniszczeniu zamku chęcińskiego podczas "potopu" starosta Stefan Bidziński oficjalnie przeniósł starostwo chęcińskie do Podzamcza i rozbudował tutejszą siedzibę o budynek zwany oficyną, leżący prostopadle do dworu oraz bramę-łuk triumfalny na południu. Od 1685 roku właścicielem był następny starosta chęciński Stefan Marchocki (mianowany przez Jana III Sobieskiego za zasługi wojenne), a następnie Stefan Bidziński (syn wcześniejszego starosty o tym samym nazwisku). Nie są znane zniszczenia spowodowane licznymi wojnami w XVII i pocz. XVIII wieku, ale po 1700 roku obiekt przestał pełnić funkcje rezydencjonalne i stał się tylko folwarkiem. Fosy zamieniono na stawy. a sam budynek dworu obronnego stał się w XIX wieku spichlerzem, przy okazji zniszczono dawne detale architektoniczne i zmieniono układ okien.
Sytuacja zmieniła się dopiero w odrodzonej Polsce w latach 20-tych XX wieku. Ministerstwo Rolnictwa przekazało całe założenie szkole rolniczej.
Przebudowano i podwyższono wtedy oficynę oraz zbudowano arkadowe połączenie między nią a dworem. Drugi podobny łącznik zastąpił dawną furtę wykutą w skale i połączył dwór z nowym budynkiem mieszczącym sanitariaty dla uczniów. Przywrócono też dawne otwory okienne i przeprowadzono remont sklepień. Kolejne prace przy dworze prowadzono w latach 1939-1944 pod nadzorem architekta Leona Kuszewskiego. Po wojnie obiekt nadal pełnił funkcję szkoły, ale w XIX wieku stał już opuszczony.
W 2010 roku dwór przejęło Regionalne Centrum Naukowo-Technologiczne w Kielcach
i w grudniu rozpoczęło prace archeologiczne, konserwatorskie i restauratorskie.
Od 2013 roku zabytek wygląda jak nowy. Dzięki pracom remontowym został odrestaurowany dwór wraz z budynkiem oficyny, z przeznaczeniem na Centrum Szkoleniowo - Konferencyjne (z zapleczem gastronomicznym), a także XVII wieczny Łuk Triumfalny i dawne ogrody barokowe. Obiekt posiada też iluminację nocną. W założeniach zespół dworsko-parkowy ma być miejscem otwartym dla wszystkich odwiedzających, co może niedługo zweryfikuję...
tarosta chęciński Stefan Bidziński był aktywnym uczestnikiem wojen XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Pewnego razu został wzięty do niewoli i wywieziony do Turcji, ale udało mu się uciec wraz z innym jeńcem - Arabem.
Trudną i bardzo niebezpieczną drogę powrotną do Polski przeżył tylko Bidziński. Starosta nie pozostawił jednak swojego towarzysza i przywiózł jego ciało ze sobą do Podzamcza. Wkrótce potem zdechł także ich koń. Nakazał więc usypanie dużego kurhanu, w którym pochował swego przyjaciela wraz koniem. Podobno zakopał tam też kilka cennych rzeczy, w tym bardzo kosztowne siodło. Po latach ludzie często rozkopywali kurhan, ale za jakiś czas w tajemniczy sposób zawsze powracał on do swej pierwotnej postaci. Dziś już jednak nikt nie wie gdzie go szukać...
Mirowski Roman - Świętokrzyski album cz. IV, Kielce 2003
