Zamek Połczyn-Zdrój

Połczyn-Zdrój
Przebudowany średniowieczny zamek książęcy





Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Połczyn-Zdrój (woj. zachodniopomorskie) - Średniowieczny zamek książęcy, później rozbudowany

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
3.5 stars
Średnia ocena: 3.7 na 5. Głosów: 22

       
    
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
4 stars
Średnia ocena: 3.8 na 5. Głosów: 19

       
    
 


Opis i stan obecny


Połczyński zamek stoi na niewielkim wzgórzu, nad doliną rzeki Wogry, niecałe 100 m od rynku. Nieznany jest jego pierwotny wygląd, z czasów gdy był jedną z siedzib książąt pomorskich. Po przejściu na własność prywatną posiadał formę wieży mieszkalno-obronnej na planie bliskim kwadratu, otoczonej murem obwodowym z pięciobocznym dziedzińcem i podzamczem od strony północno-wschodniej. Dziś nie robi już wielkiego wrażenia. Tworzą go dwa piętrowe budynki złączone na kształt przypominający literę L. Jedno naroże wzmocnione jest szkarpą. Na dziedziniec wchodzi się przez przejazd bramny utworzony w budynku północnym. Oba skrzydła, choć są połączone, posiadają osobne wejścia po schodach. Zachodnie ozdobione jest skromnym barokowym portalem. Poza tym elewacje nie posiadają żadnych dekoracji, okna niczym się nie wyróżniają.
Wnętrza są już odrobinę ciekawsze, widać stare łuki, ślady po kominkach, sporą grubość murów. Funkcjonuje tu biblioteka (na parterze i na piętrze), galeria oraz wystawa starych pocztówek z Połczyna-Zdroju (szkoda, że widoków zamku na niej nie było). Dopiero zejście po schodkach w kierunku ubikacji zaprowadzi nas do najstarszej części zabytku - ceglanych piwnic, pozostałych prawdopodobnie po wieży mieszkalno-obronnej o wymiarach 12,1x12,6. Niestety, nikt o tym nie informuje, co gorsza piwnice są zamknięte! Klucze do nich są jednak w posiadaniu miłej pani w bibliotece na piętrze, która nie robił problemów z pokazaniem ich turystom. Kiedyś pomieszczenia te dzierżawiła prywatna osoba, która urządziła w nich knajpkę. Teraz sporadycznie odbywają się jakieś spotkania i zebrania. Stoją więc fotele i stoliki, a jedna sala zamieniona jest na kuchnię.
W większości publikacji, jak i w samym zamku połczyńskim, można przeczytać, iż podziemia mają rodowód XV-wieczny czyli średniowieczny. Jest to sprzeczne z ustaleniami archeologów podczas prac pod kierunkiem T. Nawrolskiego w końcu lat 60-tych, którzy datowali je na początek XVI wieku, a więc z czasów nowożytnej przebudowy po pożarze. Nie znajdując na wzgórzu zamkowym starszych murów uznali, iż albo teren zamkowy został w tym okresie całkowicie zniwelowany i wzgórze na nowo uformowane albo zamek średniowieczny stał w innym miejscu. Odkryli jednak szczątki ceramiki z 2. połowy XV wieku, co może przemawiać za istnieniem starszej warowni w tym samym miejscu.
Nie jest więc pewne czy pomylono się w datowaniu, czy od dawna postarza podziemia zamkowe o jedno stulecie. Ważne, że podziemia są najważniejszym elementem całkowicie przebudowanej warowni i chcąc je zwiedzić należy pamiętać, aby przyjechać do Połczyna w dniu powszednim, gdy czynna jest biblioteka.

Aktualizacja. Zamek poddano gruntownemu remontowi i obecnie wygląda korzystniej niż na zdjęciach. Elewacje są pomalowane, a schody wejściowe w nieco innej formie architektonicznej.

Panorama Połczyna z 1750
Panorama Połczyna na miedziorycie z 1750 roku. Zamek na obronnym wzgórzu po prawej



Pocztówka z Połczyna
Widok zamku i wieży kościelnej w Połczynie-Zdroju od południowego-zachodu na pocztówce z początku XX wieku.



Plany i rekonstrukcje

Powrót na górę strony

Plan piwnic zamku
Plan piwnic zamku Połczyn-Zdrój. Część zaciemniona z ok. 1515 roku, reszta z połowy XVIII wieku. 1 - skrzydło zachodnie, 2 - skrzydło północne, 3 - pierwotna wieża mieszkalno-obronna, 4 - przejazd bramny
Źródło: Średniowieczne zamki Pomorza Zachodniego. Zbigniew Radacki, PWN 1976

Plan parteru zamku
Plan parteru zamku Połczyn wg D. Horoszko. Oznaczenia jak wyżej.

Mapa Połczyna-Zdroju z XIX w.
Mapa z początku XIX wieku. Widać wzgórze z zamkiem oznaczonym na czerwono oraz podzamcze z licznymi budynkami.


Historia, wydarzenia

Powrót na górę strony

Pierwotna i bliżej nieznana drewniana warownia powstała ok. 1290 roku z inicjatywy księcia pomorskiego Bogusława IV w celu zabezpieczenia granicy przed Brandenburgią. W 1. połowie XIV wieku następny władca Pomorza Warcisław IV przekazał ten zamek w lenno Hassemu von Wedelowi. Rycerz złożył jednak hołd margrabiemu brandenburskiemu Ludwikowi, za co Połczyn już jako miasto z zamkiem został mu odebrany i w 1389 r. przekazany Manteufflom. Po przebudowie dokonanej w tym okresie wiadomo, że warownia była na pewno murowana. W 1500 r. w mieście wybuchł wielki pożar, który zniszczył też zamek. Kilkanaście lat później Kurt von Manteuffel zbudował więc nową siedzibę z dwoma budynkami mieszkalnymi. Jednym z nich była wieża mieszkalno-obronna od zachodu z zachowanymi do dziś piwnicami. Wiele źródeł podaje jednak, iż wieża powstała na piwnicach i fundamentach poprzedniej budowli, ale wg archeologów brak na to jednoznacznych dowodów, a piwnice są XVI-wieczne.
W 1654 Połczyn od Asmusa Manteuffela przejął Jakub von Krockow.
W latach 1770-72 miała miejsce gruntowna przebudowa warowni z inicjatywy generała Antoniego von Krockow zacierająca dawny wygląd całego założenia. Przy pomocy architekta ze Śląska całkowicie zrezygnował on z elementów obronnych i zbudował prostą z wyglądu, ale za to wygodną barokową siedzibę pałacową. Połączono oba skrzydła zamkowe, częściowo rozdzielając je nowym przejazdem bramnym od północy. Do wnętrz prowadziło wejście w skrzydle zachodnim ozdobione portalem. Starannie zadbano o odpowiednie oświetlenie wnętrz pałacu, którym nadano styl rokokowy.
W 2. połowie XIX wieku miasto wykupiło całą budowlę i przeznaczyło ją na pocztę, a potem zwykłe mieszkania funkcjonujące do końca lat 60-tych XX wieku. Obiekt zatracił więc szybko cechy stylowe, nowe proste wejście przebito przy łączeniu obu budynków, dostawiono też brzydkie parterowe dobudówki (widoczne na starych pocztówkach). W 1965 r. rozpoczęto prace konserwacyjne, które tylko częściowo przywróciły pałacowi wygląd z przed ostatniej przebudowy. Nie odtworzono kominków, sztukaterii, rokokowej stolarki ani lukarn. Po pełnym zakończeniu prac w 1983 r. budowlę oddano bibliotece i innym instytucjom kulturalnym.
W 2012 r. zamek Połczyn-Zdrój został gruntownie wyremontowany. Przebudowano też schody wejściowe, tak by nawiązywały do wyglądu budynku z przełomu XIX i XX wieku.

Zdjęcie lidar Połczyna-Zdroju
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego Połczyna-Zdroju. 1 - wzgórze zamkowe, 2 - podzamcze, 3 - rzeka Wogra, 4 - rynek miejski



Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorZamek - ul. Zamkowa 7, Połczyn-Zdrój

CZAS
punktor Dojście z rynku zajmuje ok. 3 minuty. Oglądnięcie zabytku wraz z piwnicami to ok. 20 minut.

WSTĘP
punktor Wolny w dni powszednie w godzinach od 10 do 17. Piwnice zamkowe do oglądnięcia za pozwoleniem pracowników biblioteki na piętrze.


Przedwojenna widokówka z zamkiem
Dziedziniec zamku na przedwojennej widokówce. Wejście do skrzydła zachodniego prowadzi nie przez portal, lecz drzwi wykonane w miejscu gdzie obecnie jest okno - efekt przebudowy w XIX wieku.



Zdjęcie lotnicze Połczyna
Zdjęcie lotnicze Połczyna-Zdroju na pocztówce z ok. 1939 roku. Zamek na dole.


Położenie i dojazd


Centralna cześć woj. zachodniopomorskiego. 60 km na południe od Koszalina, 67 km na północ od Wałcza. Zobacz na mapie. Zamek w Połczynie-Zdroju leży ok. 100 m od rynku (na płd.-zach.) przy ul. Zamkowej.
Darmowy parking znajduje się przy samym zamku.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N53.76506667° E16.09128889°  
format DM (stopnie, minuty):   53°45.9040002'N 16°5.4773334'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   53°45'54.24''N 16°05'28.64''E



Bibliografia


punktor Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
punktor Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Zamki w Polsce północnej i środkowej
punktor Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
punktor Radacki Zbigniew - Średniowieczne zamki Pomorza Zachodniego

Fotografia z pocz. XX w.
Widok na miasto i zamek od zachodu na fotografii z początku XX wieku. Dobrze widać szpetną parterową dobudówkę.



Galeria zdjęć


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Połczyn-Zdrój - Widok z dziedzińca na oba skrzydła zamkowe Połczyn-Zdrój - Budynek północny Połczyn-Zdrój - Wejście do zamku z portalem Połczyn-Zdrój - Północne skrzydło z  bramą - widok z zewnątrz Połczyn-Zdrój - Przejazd bramny Połczyn-Zdrój - Narożna szkarpa Połczyn-Zdrój - Otynkowana część piwnic ze swobodnym dostępem Połczyn-Zdrój - Piwnica z kuchnią Połczyn-Zdrój - Piwnice Połczyn-Zdrój - Piwnice Połczyn-Zdrój - Piwnice Połczyn-Zdrój - Parter zamku, po prawej zejście do piwnic Połczyn-Zdrój - Sala na piętrze Połczyn-Zdrój - Widok od płn.-zach. na narożnik ze szkarpą Połczyn-Zdrój - Widok od zachodu Połczyn-Zdrój - Widok spod parku zdrojowego od wschodu
Zdjęcia wykonane: latem 2008




Noclegi


punktor Połczyn-Zdrój - Dom Sportowy, ul.15 Grudnia 25, tel. (094) 366 26 76
punktor Połczyn-Zdrój - Pole namiotowe, ul.15 Grudnia 25, tel. (094) 366 26 76
punktor Połczyn-Zdrój - Kwatery prywatne - Kożurno Maria, ul. BOWiD 20, tel. (094) 366 30 05
punktor Połczyn-Zdrój - Kwatery prywatne - Tokarska Maria, ul. Browarna 32, tel. (094) 366 31 89
punktor Połczyn-Zdrój - Kwatery prywatne - Nowak Janina, ul. BOWiD 22, tel. (094) 366 30 40
punktor Połczyn-Zdrój - Hotel "Polanin", ul.Wojska Polskiego 50, tel. (094) 366 21 58
punktor Połczyn-Zdrój - Pensjonat "Hopferówka", ul. Solankowa 8/b, tel. (094) 366 61 88

Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych. Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!


oferta noclegowa 1       

Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Połczyn- Zdrój zamek       Autor:  Bo      Data:  2008-08-25 00:46:57
    Fajna miejscowość , ładny choć nieduzy, niebajkowy zamek. Byłem tam w tym roku. urocze miejsce na trasie np do kołobrzegu





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.