Połczyn-Zdrój

Średniowieczny zamek książęcy, później rozbudowany

Połczyński zamek stoi na niewielkim wzgórzu, nad doliną rzeki Wogry, niecałe 100 m od rynku. Nieznany jest jego pierwotny wygląd, z czasów gdy był jedną z siedzib książąt pomorskich. Po przejściu na własność prywatną posiadał formę wieży mieszkalno-obronnej na planie bliskim kwadratu, otoczonej murem obwodowym z pięciobocznym dziedzińcem i podzamczem od strony północno-wschodniej. Dziś nie robi już wielkiego wrażenia. Tworzą go dwa piętrowe budynki złączone na kształt przypominający literę L. Jedno naroże wzmocnione jest szkarpą. Na dziedziniec wchodzi się przez przejazd bramny utworzony w budynku północnym. Oba skrzydła, choć są połączone, posiadają osobne wejścia po schodach. Zachodnie ozdobione jest skromnym barokowym portalem. Poza tym elewacje nie posiadają żadnych dekoracji, okna niczym się nie wyróżniają.
Wnętrza są już odrobinę ciekawsze, widać stare łuki, ślady po kominkach, sporą grubość murów. Funkcjonuje tu biblioteka (na parterze i na piętrze), galeria oraz wystawa starych pocztówek z Połczyna-Zdroju (szkoda, że widoków zamku na niej nie było). Dopiero zejście po schodkach w kierunku ubikacji zaprowadzi nas do najstarszej części zabytku - ceglanych piwnic, pozostałych prawdopodobnie po wieży mieszkalno-obronnej o wymiarach 12,1x12,6. Niestety, nikt o tym nie informuje, co gorsza piwnice są zamknięte! Klucze do nich są jednak w posiadaniu miłej pani w bibliotece na piętrze, która nie robił problemów z pokazaniem ich turystom. Kiedyś pomieszczenia te dzierżawiła prywatna osoba, która urządziła w nich knajpkę. Teraz sporadycznie odbywają się jakieś spotkania i zebrania. Stoją więc fotele i stoliki, a jedna sala zamieniona jest na kuchnię.
W większości publikacji, jak i w samym zamku połczyńskim, można przeczytać, iż podziemia mają rodowód XV-wieczny czyli średniowieczny. Jest to sprzeczne z ustaleniami archeologów podczas prac pod kierunkiem T. Nawrolskiego w końcu lat 60-tych, którzy datowali je na początek XVI wieku, a więc z czasów nowożytnej przebudowy po pożarze. Nie znajdując na wzgórzu zamkowym starszych murów uznali, iż albo teren zamkowy został w tym okresie całkowicie zniwelowany i wzgórze na nowo uformowane albo zamek średniowieczny stał w innym miejscu. Odkryli jednak szczątki ceramiki z 2. połowy XV wieku, co może przemawiać za istnieniem starszej warowni w tym samym miejscu.
Nie jest więc pewne czy pomylono się w datowaniu, czy od dawna postarza podziemia zamkowe o jedno stulecie. Ważne, że podziemia są najważniejszym elementem całkowicie przebudowanej warowni i chcąc je zwiedzić należy pamiętać, aby przyjechać do Połczyna w dniu powszednim, gdy czynna jest biblioteka.

Aktualizacja. Zamek poddano gruntownemu remontowi i obecnie wygląda korzystniej niż na zdjęciach. Elewacje są pomalowane, a schody wejściowe w nieco innej formie architektonicznej.

Plany i rekonstrukcje

Historia, wydarzenia

Bibliografia