ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl)  | |||
kontynuacja części 1 Teren Jury Krakowsko-Częstochowskiej to oczywiście nie tylko obiekty warowne. Wiadomo, że musiały towarzyszyć im świątynie. Do najstarszych należą romańskie kościoły w Siewierzu, Wysocicach, Gieble i na Wawelu, gotyckie w Bolechowicach, Rudawie, Pilicy, Olkuszu, Koziegłowach. Napotykamy tu także zespoły klasztorne, często obronne, np. w Częstochowie, Tyńcu, Mstowie, Alwerni, Czernej, Krakowie oraz cenne zabytki architektury drewnianej jak XVI-wieczne kościoły w Racławicach, Paczółtowicach i Gidlach. Do ewenementów przyrodniczych Jury poza skalistym krajobrazem, w środkowej Europie należą pustynie: Błędowska i Siedlecka. Choć obie powstały w dużej mierze na skutek działalności człowieka i częściowo już zarosły, wciąż można tu zobaczyć wydmy i zjawisko fatamorgany. Turystów przyciągają tu liczne jaskinie, których wraz ze schroniskami (mini-jaskinia oświetlona w całości światłem dziennym) jest ponad 1700. Ok. 10% z nich ma długość 40 metrów i więcej, a najdłuższa Jaskinia Wierna (niedaleko zamku w Ostrężniku) ponad 1000 metrów. Wapienne skały są rajem dla miłośników wspinaczki. Tutaj rozwijali swoją pasję najwięksi polscy taternicy i himalaiści z Jerzym Kukuczką na czele. Na Jurze zliczono ok. 5000 skał, na których wytyczono 15 tys. dróg wspinaczkowych! Ponieważ eksploracje i wspinaczki to niebezpieczne zajęcia, nad bezpieczeństwem turystów czuwa najmłodszy w kraju oddział GOPR - Grupa Jurajska GOPR. Do ewenementów przyrodniczych Jury należą również pustynie: Błędowska i Siedlecka. Choć obie powstały w dużej mierze na skutek działalności człowieka i częściowo już zarosły, wciąż można tu zobaczyć wydmy i zjawisko fatamorgany. Infrastruktura turystyczna stale się rozwija, jest coraz więcej kwater i pensjonatów, ale brakuje jednego globalnego szlaku obejmującego większość atrakcji. Najpopularniejszy to Szlak Orlich Gniazd oznaczony czerwonymi znakami. Jego początki sięgają okresu przedwojennego,a kształt był często modyfikowany. Obecnie liczy ponad 160 km, ale na trasie jest zaledwie kilkanaście zamków. Towarzyszy mu Rowerowy Szlak Orlich Gniazd o długości ok. 190 km. Uzupełnieniem powyższych jest Szlak Warowni Jurajskich. Powstał on w latach 70-tych XX w., oznaczono go na niebiesko i liczy 154 km. Nazwa nieco na wyrost, bo obejmuje tylko 9 zamków, kilka kościołów i dworów bez funkcji obronnych oraz rezerwaty przyrody. Inne wytyczone trasy są stricte lokalne albo jedynie przecinają Jurę. Łącznie znakowanych tras na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej jest ponad 700 km.
Mapka przedstawionych miejsc (kliknij aby powiększyć)
Lista zamków, strażnic, dworów obronnych
Poniżej przedstawiono 60 warownych siedzib rycerskich i szlacheckich (na 2 stronach) wraz z informacjami praktycznymi, przydatnymi dla turystów. Nie wszystkie są położone na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej, ale również w jej sąsiedztwie. Planując wycieczkę po Jurze warto wziąć je pod uwagę. zobacz część 1 przewodnika OGRODZIENIEC - Średniowieczny zamek rycerski  Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.453167315° E19.551991765° Stan: Wielkie malownicze ruiny.Lokalizacja: Na wzgórzu, w centrum wsi.Wstęp: Płatny.Parking: Płatny. Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Symbol Jury Krakowsko-Częstochowskiej, który znalazł się już w 1906 roku na emblemacie prekursorskiej organizacji krajoznawczej w Polsce - PTK. W rzeczywistości leży we wsi Podzamcze.
Zamek zbudować kazał Kazimierz Wielki w połowie XIV wieku. Rozbudowa warowni systematycznie postępowała za sprawą rycerskiego rodu Włodków, którzy przyjęli nazwisko Ogrodzienieccy. Za największy rozkwit budowli odpowiada Seweryn Boner, bankier królewski w 1. połowie XVI w. Wzniósł on na nowo okazały zamek renesansowy z bardzo bogatym wyposażeniem. Niektóre rozwiązania kopiowano z Wawelu, ale nawet bogatego bankiera nie było stać na jakość materiałów i rozmach rezydencji królewskiej.
Zamek nie oparł się on wojskom arcyksięcia Maksymiliana w 1587 r. i Szwedom w 1655 r. Po "potopie" remont przeprowadzili jeszcze Warszyccy, ale był to już cień dawnego Ogrodzieńca.
Cześć budowli była zamieszkiwana do pocz. XIX wieku. Potem malowniczymi ruinami zachwycali się artyści i pisarze, a współcześnie i filmowcy. Kręcono tu m.in. Janosika, Zemstę, Wiedźmina, kilka teledysków.
Zamek posiada obszerne przedzamcze i zamek górny z aż 3 dziedzińcami. Po ruinach prowadzi ścieżka turystyczna obejmująca kilka kondygnacji. Skałki porozrzucane dookoła budowli można oglądać z wewnątrz murów jak i ze ścieżki z zewnątrz. W jednej z nich znajduje się grota z mini-muzeum (salą tortur). Zabytek jest otoczony przez liczne atrakcje dla dzieci, jest tu więc ogólnie tłoczno. 1,5 km na północ od zamku leży Góra Birów ze zrekonstruowanym grodem XIII/XIV-wiecznym.
Więcej: zamkomania.pl/ogrodzieniec.php
OJCÓW - Średniowieczny zamek królewski Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.211720931° E19.83032621° Stan: Ruiny z dwiema wieżami.Lokalizacja: Na wzgórzu, w centrum wsi.Wstęp: Płatny.Parking: Płatny. Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Ruiny w sercu malowniczego Ojcowskiego Parku Narodowego. XIV-wieczny zamek Kazimierza Wielkiego i siedzibą starostwa. Monarchowie przekazywali go możnym rodom, które o samą budowlę nie dbały. Na początku XVII wieku zamek był już w bardzo złym stanie. Potem trafił się dobry gospodarz - Mikołaj Koryciński uczynił z Ojcowa okazałą rezydencję. Przetrwała ona potop szwedzki (została tylko ograbiona) i w niezłym stanie dotrwała do połowy XVIII stulecia, po czym zaczęła popadać w ruinę. Zamek rozebrano w XIX wieku. Do dziś pozostały 2 wieże - bramna i główna obronna (stołp) oraz resztki murów obwodowych i filarów mostu bramnego. Działa tu małe muzeum i punkt widokowy na Ojców. Dzięki pracom konserwatorskim i rewitalizacyjnym być może zostanie odbudowany główny dom mieszkalny tzw. "budynek na skale". Jako że miejsce jest bardzo oblegane prze turystów, w sezonie trzeba się liczyć z poszukiwaniem miejsca do parkowania lub koniecznością parkowania na odległym parkingu (tzw. "górnym").
Więcej: zamkomania.pl/ojcow.php
OKIENNIK WIELKI - Średniowieczny gród / zamek / strażnica Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.524010748° E19.52253407° Stan: Całkowicie zniszczony.Lokalizacja: Skała z dala od zabudowań.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy. Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Charakterystyczna skała z "oknem" zwana Okiennikiem Wielkim owiana jest legendami m.in. o grodzie-zamku, który stał tu w średniowieczu. Tak była traktowana w starszej literaturze, obecnie legenda nabrała poważniejszych kształtów - pojawiły się informacje o murach, które były widoczne jeszcze w XIX wieku. Trudno zweryfikować czy jest to fakt czy wymysł.
Otwór w skale to część dawnej jaskini, która powstała za sprawa podziemnych wód, gdy skała była jeszcze pod powierzchnią ziemi. Długotrwałe procesy geologiczne sprawiły, że wyłoniła się ona na powierzchnię i przekształciła w ostaniec skalny.
Pod Okiennikiem Wielkim są w sumie 3 jaskinie, które na pewno były zamieszkane przez ludzi pierwotnych - w jednej odkryto narzędzia krzemienne i kości zwierzęce.
Gród, strażnica czy inny obiekt obronny powstał w XIII wieku. Cześć skały z oknem była jego basztą. Na tablicy informacyjnej można przeczytać, że są na niej otwory wykonanie przez człowieka, który mogły służyć jako mocowania drewnianej konstrukcji przymocowanej do skały. Parking znajduje się tuż pod skałą. W sezonie Okiennik Wielki może być oblegany przez wspinaczy, dla których wytyczono tu wiele tras.
Tylko oni mogą dostać się na skałę.
OLSZTYN - Średniowieczny zamek królewski Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.749629868° E19.273610404° Stan: Duże malownicze ruiny.Lokalizacja: Na wzgórzu, w centrum miasteczka.Wstęp: Płatny.Parking: Dedykowany przy zbiegu ul. Zamkowej i Kościelnej. Płatny w sezonie w weekendy, poza tym darmowy. Zwiedzanie: Samodzielne i z przewodnikiem.Opis:
Pod nazwą "Olsten" zamek istniał w połowie XIV w., ale zakłada się iż w postaci drewnianej warowni stał już w XIII stuleciu nazywany zamkiem Przemiłowicze. Jako twierdza graniczna był często najeżdżany przez książąt śląskich, ale skutecznie się bronił. Zniszczony dopiero przez Szwedów podczas potopu. Na wzgórzu, pośród wapiennych skałek, przetrwały fragmenty kamiennej zabudowy i murów z 2 charakterystycznymi wieżami: wysokim cylindrycznym stołpem i czworoboczną wieżą Starościńską. W XXI w. odtworzono budynek wieżowy, w którym odkryto studnię i wejście do jaskini (Baszta Studzienna). Przypuszcza się, że pod wzgórzem zamkowym istniej cała sieć jaskiń połączonych średniowiecznymi piwnicami. Ruiny zajmują malownicze wzgórze usiane wapiennymi skałami i stanowią znakomity punkt widokowy. Po niedawnych pracach archeologicznych i rekonstrukcyjnych znacznie poszerzono przestrzeń dostępną dla turystów. Część zwiedza się opcjonalnie za dodatkową opłatą z przewodnikiem.
Więcej: zamkomania.pl/olsztyn.php
OSTRĘŻNIK - Zamek średniowieczny Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.674902355° E19.400637347° Stan: Resztki murów.Lokalizacja: Na skale w lesie, niedaleko drogi.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy. Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
XIV-wieczna warownia być może zniszczona w tym samym stuleciu lub w ogóle niedokończona. Brak o niej informacji w przekazach historycznych, nie prowadzono tu też prac archeologicznych.
Mogła być gniazdem rycerzy - rozbójników, które zlikwidowały oddziały królewskie końcem XIV stulecia.
Budowla składała się z zamku górnego z przynajmniej jedną wieżą i podzamcza. Niskie mury zamku górnego położone są na skale, w sąsiedztwie jaskini. Pod reliktami wieży istnieją zasypane piwnice.
Miejsce gdzie należy zaparkować wyznacza bar, mały mostek i słup z oznaczeniami szlaków. Za tymi obiektami znajduje się jaskinia Wierna - najdłuższa jaskinia na Jurze oraz Wiercica. W czasie wojny z jaskiń ostrężnickich korzystali partyzanci, obecnie turyści nie mają do nich dostępu.
Więcej: zamkomania.pl/ostreznik.php
PIEKARY - Średniowieczny zamek książęcyWspółrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.015271531° E19.794283152° Stan: Widoczny fragment fundamentów.Lokalizacja: Skała Gołębiec na obrzeżach wsi.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy. Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Stare grodzisko na nadwiślańskich skałach zasiedlone już 500 lat p.n.e. wykorzystał w XIII w. książę Konrad Mazowiecki. Przed połową XIII wieku wzniósł on zamek, którego głównym elementem była kamienna w przyziemiu wieża (wyżej drewniana) na planie 12x12 m. Mury zostały odsłonięte podczas przedwojennych badań archeologicznych, a obecnie widoczny jest odcinek muru wieży, choć zarasta go roślinność. Rozpoznawalne są też wały i fosa. W pobliżu jaskinia zwana Kozierówką. Na zamkową skałę Gołębiec używa się czasem nazwy Kozierówka (a także Fudalowa Skała). Jest ona częścią tzw. Skałek Piekarskich. Da się na nią wejść, skała jest też dobrze
widoczna z klasztoru w Tyńcu.
PILICA - Zamek-pałac bastionowy Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.467960972° E19.64843867° Stan: Przebudowany i w złym stanie.Lokalizacja: W parku, na obrzeżach miasteczka.Wstęp: Wolny, choć ograniczony do parku.Parking: Darmowy. Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
XVII-wieczna rezydencja rodu Padniewskich, Zbaraskich i Warszyckich otoczona fortyfikacjami, typowe palazzo in fortezza. Nie zniszczona w czasie potopu szwedzkiego siedziba została XVIII wieku przebudowana przez Sobieskich. Potem była własnością bogatych mieszczan i przemysłowców.
Dewastacji uległa podczas obu wojen światowych oraz w okresie PRL, gdy funkcjonowały tu domy dziecka i poprawczy.
Obecnie pałac otoczony sporym parkiem jest zrujnowany, bez możliwości wstępu do środka, ale park i potężne fortyfikacje bastionowe są zdecydowanie warte oglądnięcia.
Dojazd możliwy zarówno od frontu (parku) jak i od strony fortyfikacji.
Więcej: zamkomania.pl/pilica.php
PISARY - Szlachecki dwór obronnyWspółrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.129034425° E19.68965419° Stan: Przebudowany, popada w ruinę.Lokalizacja: Zespół dworski na obrzeżach wsi.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy. Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Wieś będąca od średniowiecza do XVIII wieku siedzibą jednego rodu - Pisarskich. Ich siedziba znana jest od XVII wieku. Jest to renesansowy dwór wieżowy, traktowany później jako skarbczyk i lamus.
Stało się to po wybudowaniu obok nowego dworu (nie zachował się). Z założenia przetrwała jeszcze XIX-wieczna zabudowa gospodarcza ze spichlerzem, stodołą i browarem.
Wszystko jest w stanie ruiny. Lamus po wojnie funkcjonował jako zwykły budynek mieszkalny. W latach 60-tych został wyremontowany i mieściła się tu galeria sztuki pn. "Lamus".
Jest to budynek piętrowy ze starymi piwnicami o sklepieniu kolebkowym z lunetami, wsparty masywnymi przyporami.
Na piętrze znajduje się drewniany ganek. Pod dachem zachowało się renesansowe zdobienie - sgraffitowy fryz. Obecnie znowu jest opuszczony i popada w ruinę. Do środka nie da się wejść.
PODLESIE - Średniowieczny gródek rycerski Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.76206579° E19.60921437° Stan: Zniszczony.Lokalizacja: Grodzisko na peryferiach wsi.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Ślady siedziby rycerskiej przetrwały w Podlesiu w formie kopca otoczonego nawodniona fosą. Z tego powodu dostęp na kopiec jest raczej niemożliwy, poza tym jest on mocno zarośnięty.
Wzmianka z 1376 r. wskazuje na siedzibę, zapewne drewnianą, Janka z Podlesia. Potem właścicielem wsi był możny ród Koniecpolskich.
Brak jakichkolwiek badań i informacji o obiekcie. Dojście od ulicy Kościelnej przy budynku 75.
Więcej: zamkomania.pl/podlesie.php
RABSZTYN - Średniowieczny zamek królewski Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.29964322° E19.5927095° Stan: Duże malownicze ruiny.Lokalizacja: Na wzgórzu, w centrum wsi.Wstęp: Płatny.Parking: Płatny.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Typowa warownia jurajska, której najstarszy człon - zamek górny - osadzono na ostańcu skalnym. Później dobudowanego do niego zamek średni i dolny o charakterze pałacowym. Datowany na koniec XIII wieku. Własność królewska szybko przeszła w ręce możnych rodów rycerskich jak Melsztyńscy i Tęczyńscy. Potem Wolscy i Myszkowscy skromy zamek rycerski, który obronił się przez wojskami arcyksięcia Maksymiliana w 1587 r., rozbudowali do okazałej rezydencji renesansowej. Budowlę spalili Szwedzi podczas potopu. Zachowaną przez wieki ruinę zrewitalizowano w XXI stuleciu podwyższając mury i rekonstruując niektóre elementy. Do zwiedzania oddano piwnice, pawilon muzealny na zamku średnim, zrekonstruowaną basztę na skale ze wspaniałym punktem widokowym. Działa tu też bar, a niedaleko od bramy park linowy. Bliżej parkingu postawiono plac zabaw i chatę z muzeum A. Kocjana - żołnierza AK. Więcej: zamkomania.pl/rabsztyn.php
RUDNO - Średniowieczny zamek rycerski Tenczyn/Tęczyn Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.1019832° E19.58154799° Stan: Duże malownicze ruiny.Lokalizacja: Na wzgórzu, na peryferiach wsi.Wstęp: Płatny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Z przewodnikiem i samodzielne.Opis:
XIV-wieczne gniazdo rodu Tęczyńskich. Odwiedzane przez monarchów i najwybitniejsze postaci epoki renesansu. Tutaj trzymano jeńców krzyżackich po bitwach pod Grunwaldem i Koronowem. W 2. połowie XV wieku bogata rezydencja renesansowa z arkadowymi krużgankami i nowoczesnymi fortyfikacjami bastejowymi.
Zdobyta i spalona podczas potopu szwedzkiego, została odbudowana w skromniejszej formie przez Opalińskich. W XVIII w. zamek zniszczony przez pożar wywołany uderzeniem pioruna. Próby odbudowy torpedowali zaborcy.
Potoccy uczynili z ruin atrakcję turystyczna już na początku XX wieku.
Przetrwały wielkich rozmiarów ruiny z charakterystyczną szyją bramną i rzadkim w Polsce barbakanem. Zachowały się jeszcze baszty, wieża bramna do zamku górnego, basteje, pozostałości skrzydeł mieszkalnych. W ruinach zakręcono kilka seriali i filmów.
Niszczejący i zarastający roślinnością przez dziesiątki lat zabytek jest od 2010 roku systematycznie rewitalizowany. Niedawno od gminy przejęli go spadkobiercy ostatnich właścicieli i to oni udostępniają go turystom.
Więcej: zamkomania.pl/rudno.php
RYCZÓW - Średniowieczna strażnica królewska Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.42758043° E19.60178203° Stan: Resztki murów.Lokalizacja: Skała "Strażnica" w lesie.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Nie wymieniane w żadnych dokumentach "orle gniazdo" w pobliżu Ogrodzieńca. Kilkukrotne badania potwierdziły XIV-wieczne pochodzenie zameczku. Znany jest jeden XV-wieczny właściciel Ryczowa - Jan Kwaśniowski posiadający wieżę mieszkalną w pobliskim Kwaśniowie Dolnym. Materiał zabytkowy znaleziony na terenie strażnicy świadczy, że w tym stuleciu została zniszczona przez zbrojny najazd.
Posiadała część górną - wieżę mieszkalno-obronną, kamienną, położoną na niedostępnej skale oraz dolną z drewnianą. Ścięcie na płasko jednej z dolnych skał wskazuje na istnienie wieży bramnej i mostu na kamiennych filarach od strony północnej.
W strażnicy ryczowskiej względnie dobrze zachowały się umocnienia ziemne - fosy, wały. Wały zbudowano z ziemi uzyskanej z wykopania fosy i wzmocniono je kamienną osłoną. Na nich stanęła palisada. Mury widoczne są wysoko na skale. Można się tam dostać, ale jest to trudne i niebezpieczne.
Więcej: zamkomania.pl/ryczow.php
SIEWIERZ - Średniowieczny zamek biskupi / książęcy Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.46722534° E19.24174783° Stan: Duże malownicze ruiny.Lokalizacja: Na obrzeżach centrum miasta.Wstęp: Płatny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Zamek powstał na XIII-wiecznym grodzie książęcym otoczonym przez staw i mokradła, który od ok. 1270 r. posiadał murowaną wieże - stołp. W następnym stuleciu został rozbudowany przez książąt bytomskich i cieszyńskich.
W XV wieku stał się stolicą niezależnego państwa biskupów krakowskich, którzy zwali się odtąd "książętami siewierskimi". Zamek obronił się kilkukrotnie przed najazdami książąt piastowskich ze Śląska.
Został potem rozbudowywany przez kolejnych biskupów do okazałej rezydencji renesansowej z mocnymi fortyfikacjami. Budowlę otaczał taras artyleryjski z działami i 2 basteje (które dopiero niedawno odkopano). Kres świetności przyniósł potop szwedzki. Przetrwały wysokie mury z wieżą bramną, a z ruiny podnosi się stopniowo, dzięki trwającej cały czas rewitalizacji. Posiada unikalny barbakan i odtworzony most zwodzony. Działa tu punkt widokowy na wieży i sala muzealna w podziemiach. Pok zamkiem biegnie 1,5-kilometrowa ścieżka przyrodnicza związana z rzeką Czarna Przemsza. Więcej: zamkomania.pl/siewierz.php
SŁAWKÓW - Średniowieczny zamek biskupi Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.29658425° E19.39150827° Stan: Pozostałości murów.Lokalizacja: Niedaleko rynku miejskiego.Wstęp: Wolny, w wyznaczonych godzinach.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Warownię rozpoczęto budować ok. 1281 roku. Przyjmuje się, że skopiowano nowatorski projekt zamku wrocławskiego, ale na planach się skończyło.
Zamek biskupa krakowskiego zajął jedynie małą część projektowanej warowni od strony płd.-wsch. Jedna z wież obronnych została rozbudowana do wieży mieszkalnej, a naprzeciw niej postawiono budynek bramny.
W XIV i XV wieku zamek nie odgrywał wielkiej roli, bo Sławków zajmowały różne wojska i husyci. Mimo to wieża zamkowa dotrwała do XVI wieku.
Już pod koniec XIV w. powstał nowy dwór biskupi poza obrębem zamku, który mógł posiadać własne fortyfikacje. Obecnie można zobaczyć oba obiekty. Zamek w postaci rezerwatu archeologicznego z murami wieży i bramy oraz przebudowany dwór w formie zwykłego domu mieszkalnego (ul. Zamkowa 9). W wakacje rezerwat jest dostępny przez cały dzień, poza sezonem wymagany kontakt z Miejskim Ośrodkiem Kultury (tel. 728 735 076). Na podniesienie niewielkiej atrakcyjności obiektu wpłynęłoby udostępnienie tunelu odkrytego pod wieżą w 2016 roku, ale na razie nic na ten temat się nie mówi.
SMARDZOWICE - Średniowieczny zamek WyszogródWspółrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.19200327° E19.83579218° Stan: Całkowicie zniszczony.Lokalizacja: Góra Okopy w głębi parku narodowego.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Bardzo stary zamek księcia Konrada Mazowieckiego zwany Wyszogród ("castrum Wisegrod") z 1231 roku. Książę wzniósł go jako przeciwwagę dla zamku Skała w Sułoszowej księcia Henryka Brodatego, z którym był skonfliktowany.
Znalezione przez archeologów ślady użytkowania w XIV stuleciu wiąże się z ucieczką w te rejony Władysława Łokietka. Mocno skaliste wzgórze o nazwie Góra Okopy znajduje się w Ojcowskim Parku Narodowym. Prowadzi na niego szlak turystyczny zielony. Można się dostać z 2 stron - od Ojcowa lub Prądnika Korzkiewskiego.
SMOLEŃ - Średniowieczny zamek rycerski Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.43840787° E19.67538996° Stan: Duże malownicze ruiny.Lokalizacja: Na zalesionym wzgórzu w centrum wsi.Wstęp: Płatny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Gniazdo rodu Pileckich z XIV wieku złożone z zamku górnego na skale i dwóch zamków dolnych. Kolejni właściciele Granowscy również przyjęli nazwisko Pileckich i w XV wieku rozbudowali swą siedzibę.
Na początku XVII stulecia następni panowie na Pilczy - Padniewscy wznieśli zamek-pałac w Pilicy, a Smoleń został opuszczony. Mimo to Szwedzi i tak go zniszczyli. Malownicze plenery Smolenia, choć zarosły lasem, przyciągały turystów, pisarzy i malarzy. Po 2010 roku, gdy zaczęły się walić ściany, przystąpiono do rewitalizacji. Ruiny zamku zostały zabezpieczone, wykonano tarasy spacerowe i schody na zamek górny, skąd rozpościera się niesamowity widok na okolicę. Pod zamkiem powstały 2 dodatkowo płatne atrakcje o charakterze muzealno-historycznym oraz bar. Całe wzgórze jest rezerwatem przyrody, którego ścieżki i tablice informacyjne turyści napotykają po krótkim spacerze do ruin.Więcej: zamkomania.pl/smolen.php
SULISZOWICE - Średniowieczna strażnicaWspółrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.67331303° E19.36478183° Stan: Resztki muru.Lokalizacja: Na skale w lesie, niedaleko centrum wsi.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Podobnie jak przy innych podobnych obiektach na Jurze nie wiadomo czy warownię na skale ufundował Kazimierz Wielki, czy książę Władysław Opolczyk, czy może ktoś zupełnie inny.
Powstała zapewne w XIV wieku, ale pierwsza wzmianka w dokumentach pojawia się dopiero w 1581 roku. W okresie PRL zbudowano pod nią dom letniskowy i od tego czasu część terenu zamkowego jest ogrodzona i niedostępna.
Zamek składał się z części górnej z wieżą na skale i dolnej z zabudową gospodarczą, a może i mieszkalną. Zachował się fragment murów wieży oraz fosa i wał.
Wejścia na skałę nie ma.
SUŁOSZOWA - Średniowieczny zamek SkałaWspółrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.24781963° E19.77342539° Stan: Całkowicie zniszczony.Lokalizacja: Wzgórze Kocica na obrzeżach wsi.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Na skalistym wzgórzu zwanym Kocica, między centrum wsi a Pieskową Skałą umiejscowiono relikty zamku Skała. Lokalizacja nie jest pewna, ale bardzo prawdopodobna.
Jakiś obiekt obronny na pewno tu istniał. Wzgórze ma cechy obronne i płaski szczyt, na którym można do dziś dostrzec wały.
Zamek Skała ("castrum Scala") jest wzmiankowany pod datą 1228 jako warownia księcia Henryka Brodatego. W bezpiecznych murach tego zamku schroniła się księżna Grzymisława, małżonka księcia Leszka Białego.
Przebywała tu aż 5 lat. Obecnie na teren zamku nie prowadzi szlak, ale na górę można dojść od ulicy Wspólnej. Jest to pole uprawne. Archeolodzy znaleźli w tym miejscu sporo XIII-wiecznej ceramiki.
SUŁOSZOWA-PIESKOWA SKAŁA - Średniowieczny zamek królewski Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.24419907° E19.78050693° Stan: Zachowany/odbudowany.Lokalizacja: Na wzgórzu przy drodze, na obrzeżach wsi.Wstęp: Płatny.Parking: Płatny.Zwiedzanie: Z przewodnikiem lub samodzielnie.Opis:
Najlepiej zachowany zamek na Jurze, spektakularnie górujący nad doliną Prądnika. Pierwsza strażnica na skale zwanej "Dorotka" powstała w połowie XIV w. z inicjatywy Kazimierza Wielkiego. Szybko stała się gniazdem słynnego rycerskiego rodu Szafrańców. W XVI wieku uczyniono z niej wspaniałą rezydencję renesansową z dziedzińcem otoczonym krużgankami na wzór wawelskich. Warownia umocniona nowoczesnymi fortyfikacjami bastionowymi broniła się przed Szwedami podczas potopu, ale ostatecznie w została poddana i zniszczona. Jako jeden z nielicznych średniowiecznych zamów na Jurze został w pełni odbudowany w XVIII w. przez Wielopolskich. Jednak najstarszą część zamku na skale "Dorotce" rozebrano po uderzeniu pioruna w XIX wieku. Potem działał tu hotel. Po II wonie św. zabytek odrestaurowano w kontrowersyjnej formie ahistorycznej. Do zwiedzania jest muzeum w zamku renesansowym z 4 wystawami stałymi, krypta, kaplica, ogrody włoskie oraz dwa dziedzińce. Zbiory pochodzą z zasobów muzeum na Wawelu, którego Pieskowa Skała jest oddziałem. Zamek posiada zaplecze gastronomiczne. Nieopodal stoi najsłynniejszy polski ostaniec - Maczuga Herkulesa. Więcej: zamkomania.pl/pieskowa.php
TRZEBINIA - Średniowieczny dwór obronnyWspółrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.16484754° E19.47061284° Stan: Całkowicie przebudowany, zachowane piwnice.Lokalizacja: Dwór Zieleniewskich w centrum miasta.Wstęp: Płatny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielnie lub z przewodnikiem.Opis:
XVIII-wieczny dwór rodziny Zieleniewskich posiada XIV-wieczną historię. Był to dwór obronny rycerskiego rodu Karwacjanów, przypuszczalnie w formie wieży mieszkalno-obronnej. Pierwsza wzmianka o fortalicji pochodzi z 1421 r. jako siedzibie Mikołaja Kesingera. W połowie XVI stulecia Trzebinię z intratnymi kopalniami kupili Schilkrowie, którzy po otrzymaniu nobilitacji przyjęli nazwisko Trzebińscy. Ród Trzebińskich wymarł na początku XIX w., budowla przechodziła z rąk do rąk. Zajęli się nią dopiero w okresie międzywojennym Zieleniewscy, którzy dodali pewne elementy zewnętrzne jak czterokolumnowy portyk przed wejściem, taras czy dwukolumnowy piętrowy ganek z balkonem. Dwór posiada interesujący wygląd z powodu bardzo wysokiego łamanego dachu polskiego. Poddasze zostało zaadaptowane na pokoje hotelowe podczas remontu w końcu XX wieku, dlatego jest wyższe i posiada znacznie większe okna niż w oryginalnym projekcie z XVII wieku. Obecnie jest to własność gminy jako instytucja kulturalna i hotelowa. Miasto organizuje dokładne zwiedzanie dworu z przewodnikiem po uprzednim umówieniu się (tel. 32 6110 621). Samodzielnie i bezpłatnie można jednak zobaczyć datowane na XV wiek kamienne piwnice sklepione kolebkowo z lunetami, w których działa restauracja oraz ekspozycję regionalnego muzeum, które ma tu swój oddział.
UDÓRZ - Średniowieczny zamek rycerskiWspółrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.44344826° E19.77094534° Stan: Resztki murów.Lokalizacja: Zalesione wzgórze Zamczysko poza wsią.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Tajemnicze ruiny z XIV/XV wieku na górze Zamczysko oblanym rzeczką Udorką. Właścicielem okolicy był wtedy rycerz Iwo (Iwan) z Obiechowa herbu Wieniawa, który osiągnął prestiżowe stanowisko starosty ruskiego i wiele pomniejszych starostw, był też dowódcą chorągwi w bitwie pod Grunwaldem.
Archeolodzy nie odnaleźli śladu budynków, jedynie obwód murów w kształcie pięcioboku i wały. Nie wiadomo więc czy zamek został ukończony, bo nic nie wskazuje na istnienie nawet zabudowy drewnianej. Jedyna wzmianka w źródłach o murach jakiejś budowli występuje dopiero w XVIII wieku, gdy stan zamku niewiele odbiegał od dzisiejszego. Natomiast wały po wschodniej stronie zamku uznano za relikt starożytnej osady obronnej kultury łużyckiej.
Za zamku przetrwały fragmenty kilku kamiennych ścian, w tym jeden wysoki na ponad 3 metry oraz wały ziemne. Przez Zamczysko przechodzi szlak turystyczny w kolorze czarnym. Długość dojścia przekracza 1 km i miejscami jest stromo. Nie wskazane wchodzenie po deszczu.
WIESIÓŁKA / ŁAZY - Średniowieczny dwór królewskiWspółrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.41616508° E19.37178075° Stan: Całkowicie zniszczony.Lokalizacja: Niepewna. Przypuszczalnie na peryferiach miasta Łazy.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Dwór - strażnica jest znana tylko z jednej wzmianki z roku 1386 ("fortalicium Wesolka"). Lokalizacja nie jest w pełni ustalona. Przesłanki wskazują na miejsce poza wsią, przy nasypie kolejowym.
Jest to skraj lasu nad polem uprawnym i strumykiem zasilającym Mitręgę. Jest to obecnie obszar przynależny do osiedla Gzichów - części miasta Łazy.
Znaleziono tam kilka fragmentów ceramiki z XIV wieku. Zachował się zarys platformy ziemnej widoczny na geomapach, w terenie może być trudno rozpoznawalny.
Dojście łatwe - tuż obok biegnie droga gruntowa.
ZAWIERCIE-KROMOŁÓW - Szlachecki dwór obronnyWspółrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.49324869° E19.4921973° Stan: Całkowicie zniszczony. Lokalizacja: Kompleks sportowy w centrum miasta.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Miejscowość jest częścią Zawiercia od lat 70-tych XX wieku. Drewniany dwór obronny może pochodzić nawet z XVI stulecia. Swą siedzibę miał tu jakoby mieć marszałek wielki koronny Jan Firlej.
Budowlę murowaną przypisuje się Stanisławowi Warszyckiemu (zm. 1681), który ukończył ją w XVII wieku, niedługo przed potopem szwedzkim. Stąd wysyłał oddziały przeciw najeźdźcom i tu gościł króla Jana Kazimierza.
Parterowy dwór z 4 basztami zredukowanymi do alkierzy istniał do czasów II wojny św. Zburzyli go Niemcy, aby pozyskać budulec. W Kromołowie pielęgnuje się pamięć o dworze. Niedawno na budynku szkolnym powstał mural z widokiem dworu, a potem makieta dworu w miejscu gdzie stał (teren kompleksu sportowo-rekreacyjnego).
ZAWIERCIE-MORSKO - Średniowieczny zamek Bąkowiec Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.55052521° E19.52067932° Stan: Ruiny, częściowo przebudowane. Lokalizacja: Ośrodek "Morsko Plus" w lesie.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Typowe "orle gniazdo" na skalnym ostańcu, z którego pozostało trochę murów, ale są one wymieszane z konstrukcjami współczesnymi. Zadaszony budynek na skale to przedwojenny dom właściciela terenu - architekta Witolda Czeczotta. Pod skałą stały zaś budynki z okresu PRL, ale zostały częściowo rozebrane. Wszystkie te obiekty postawiono z kamieni zamkowych i jakoś tam wpasowały się w otoczenie, ale jednak szpecą i zasłaniają zabytek. Pierwsza wzmianka o warowni pochodzi z 1389 roku, budowla posiadała wtedy kapelana, a więc i kaplicę. Nie można więc traktować jej jak skromną strażnicę, lecz już zamek. Mieszkał tu śląski rycerz Mikołaj Strzała, stronnik Władysława Opolczyka, dlatego w 1391 r. jego siedzibę zdobył Władysław Jagiełło. Zamek został odbudowany, służył jeszcze wielu rodom, w tym bohaterskiemu żołnierzowi Janowi Giebułtowskiemu (zm. 1601), który pisał się "z Bąkowca". Posiadał 2 wysokie budynki z basztami i dziedziniec na skale oraz zamek dolny pod skałą. Nie wiadomo dokładnie kiedy został opuszczony, ale zapewne w XVII wieku. Po 1967 r. powstał tu ośrodek wypoczynkowy, który jako prywatny istnieje do dziś pod nazwą "Morsko Plus". Mimo że do Domu Czeczotta na skale prowadzi wejście po schodkach, jest ono zamknięte i turysta musi się zadowolić oglądnięciem skały zamkowej z dołu.
Więcej: zamkomania.pl/morsko.php
ZŁOTY POTOK - Średniowieczny dwór obronny Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.71381711° E19.43970499° Stan: Całkowicie zniszczony. Lokalizacja: Pałac Raczyńskich, na peryferiach wsi.Wstęp: Wolny do parku pałacowego. Sam pałac niedostępny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Zameczek/dwór obronny z wieżą rodu Szreniawitów istniał tu prawdopodobnie już w XIV wieku. W XVI stuleciu został przekształcony przez Silnickich lub Korycińskich. Ta budowla w ruinie dotrwała do XIX wieku kiedy to
miejscowość kupił gen. Wincenty Krasiński i w miejscu dawnej siedziby obronnej postawił nowy pałac. Po małżeństwie Marii Beatrix Krasińskiej z hr. Aleksandrem Raczyńskim pałac stał się rezydencją Raczyńskich.
Obecnie w malowniczym parku stoją dwa XIX-wieczne zabytki - pałac oraz dworek. Tylko ten ostatni jest udostępniony - działa w nim muzeum Zygmunta Krasińskiego. Słynny poeta i pisarz mieszkał tu bowiem wraz z rodziną.
Brak śladów dworu obronnego, nawet reliktów ziemnych.
ŻARKI-PRZEWODZISZOWICE - Średniowieczna strażnica Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.64471938° E19.39465249° Stan: Resztki muru. Lokalizacja: W lesie na skale, z dala od zabudowań.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Strażnica przypisywana jest królowi Kazimierzowi Wielkiemu, ale nie ma pewności czy nie jest dziełem księcia Władysława Opolczyka. Nie wiadomo więc czy miała chronić zachodnią granicę państwa Piastowskiego czy tez była wymierzona przeciwko Polsce. Zniszczono ją już w XV wieku, być może dlatego, że właściciel Mikołaj Kornicz napadał na kupców. Założenie złożone z zamku górnego murowanego i dolnego drewnianego przetrwało tylko we fragmencie, ale jest zdecydowanie warte zobaczenia. Na polanie w środku lasu stoi ogromna skała, a na niej resztki zamku. Nie ma wejścia na górę. Do skały prowadzi ścieżka leśna, którą od parkingu trzeba pokonać pieszo (ok. 10 minut).
Więcej: zamkomania.pl/przewodziszowice.php
ŻARNOWIEC - Średniowieczny zamek królewskiWspółrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.48866303° E19.86271227° Stan: Całkowicie zniszczony. Lokalizacja: Podmokłe łąki na peryferiach wsi.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Nieistniejący zamek nizinny z XIV wieku, stojący na północny-zachód od dawnego miasta. Kazimierz Wielki "zesłał" tu swoją nielubiana żonę Adelajdę. Zapisał to Jan Długosz, dzięki czemu wiemy, że monarcha miał wkład w budowę zamku, choć przypuszcza się, że rozbudował tylko istniejącą tu wcześniej strażnice książęcą. Powstał dzięki niemu okazały dom mieszkalny z cegły, fortyfikacje natomiast zbudowane była z kamienia. Podczas prac archeologicznych w końcu XX wieku natrafiono na kamienne mury narożnej baszty. Zamek przypuszczalnie posiadał 2 takie baszty i wieżę bramną. Budowlę zniszczyli Szwedzi podczas potopu, ale ostateczną zagładę przyniósł wielki pożar w 1775 r. W XIX stuleciu zniknęły ostatnie mury. Dziś to podmokłe pola na rzeką Pilica, która dostarczała wody do zamkowej fosy. Teren zamku jest odróżnialny ze względu na zarys fosy i drobne wyniosłości (przebieg murów), a także roślinność, która porasta w specyficzny sposób ten obszar.
ŻURAW - Średniowieczny dwór rycerski Współrzędne geograficzne:format D (stopnie): N50.78450949° E19.40494634° Stan: Grodzisko otoczone fosą. Lokalizacja: W centrum wsi.Wstęp: Wolny.Parking: Darmowy.Zwiedzanie: Samodzielne.Opis:
Grodzisko w formie wyspy otoczonej nawodnioną fosą, przy miejscowym OSP (ul. Kościelna 19). Prawdopodobnie stała tu pierwotna siedziba właścicieli wsi wzmiankowanej już w XIII wieku. Nic o niej nie wiadomo, a badania z 2008 r. nie dały wielkich odkryć. Brak fundamentów budynków, odsłonięto jedynie ślady pieca z kaflami. Nie mógł to być piec chłopski, więc przypuszczalnie w okresie XV-XVI wiek stał tu drewniany dwór obronny. Fosa pełni rolę basenu przeciwpożarowego i prowadzi po niej prowizoryczne przejście, grodzisko może być więc niedostępne.
Więcej: zamkomania.pl/zuraw.php
zobacz część 1 przewodnika
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. | |||
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę