ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Radzyń Chełmiński (woj. kujawsko-pomorskie) - Średniowieczny zamek krzyżacki
Jedno z najciekawszych założeń obronnych Zakonu Krzyżackiego stoi poza miastem, nad częściowo wyschniętym już jeziorem zamkowym.
Zamek w Radzyniu Chełmińskim składał się z 3 części: zamku właściwego - domu konwentu, przedzamcza południowego i wschodniego. Do dziś zachowała się w majestatycznej ruinie pierwsza część oraz mur otaczający drugą. O ile jednak przedzamcze południowe, na którym dziś funkcjonuje boisko sportowe, zostało poznane i jego zabudowa zrekonstruowana, to przedzamcze wschodnie pozostaje zagadką. Wiadomo, że prowadził przez nie wjazd do zamku i że sąsiadowało z jeziorem. W sumie, aby dostać się do domu konwentu trzeba było pokonać 3 obronne bramy i mosty. Zamek właściwy posiada plan zbliżony do kwadratu o boku 50 m.
Rozplanowanie wnętrz zamku radzyńskiego było typowe dla warowni krzyżackich. Sale reprezentacyjne i mieszkalne zajmowały I piętra, parter i piwnice przeznaczono na cele gospodarcze, najwyższe pełniły funkcje obronne. W najbardziej okazałym skrzydle południowym, poza bramą i pomieszczeniem dla straży znajdowała się kaplica i refektarz, we wschodnim kapitularz i dormitorium, w północnym infirmeria, w zachodnim mieszkania komtura. Do dziś zachowała się tylko kaplica i to od niej rozpoczyna się zwiedzanie. Można tam zobaczyć makietę zamku i galerię zdjęć, niestety nie ma oryginalnych sklepień, bo po wojnie kaplicę zabezpieczono... płytą żelbetową! Przetrwał jednak ciekawy portal z dominującym kolorem żółtym. W przylegającej do kaplicy wieży narożnej, znajdowała się zakrystia, a powyżej niej skarbiec zakonny. Wszystkie skrzydła zamku były dwupiętrowe i podpiwniczone (odgruzowano tylko piwnice pod skrzydłem płd. i wsch.).
Na przedzamczu południowym zlokalizowane były: piekarnia, browar, spichrz, wozownia, stajnie itp. obiekty gospodarcze. Obronę zapewniałmur obwodowy i dwie wieże od strony zamku właściwego, z których wschodnia była równocześnie drugą wieżą bramną.
Zamek w Radzyniu na akwareli E. Römera z przełomu XIX/XX wieku Pocztówka z panoramą Radzynia Chełmińskiego sprzed 1910 roku
Plan zamku Radzyń Chełmiński wg C. Steinbrechta (XIX w.). 1 - zamek właściwy, 2 - przedzamcze południowe, 3 - przedzamcze wschodnie, 4 - fosa, 5 - most z wieżą bramną na przedzamcze, 6 - wieża bramna na przedzamczu, 7 - most z wjazdem do zamku właściwego, 8 - jezioro zamkowe, 9 - parcham (międzymurze), 11 - spichlerz, 12 - stajnie. Na niebiesko droga wjazdu na zamek właściwy Plan zamku w Radzynie Chełmińskim z chronologią budowy wg Bogusza Wasika Plan zamku właściwego w Radzyniu Chełmińskim. 1 - kapitularz (sala zebrań), 2 - kaplica, 3 - refektarz (jadalnia), 4 - dormitorium (sypialnie), 5 - infirmeria (szpital), 6 - ośmioboczny stołp, 7 - mieszkanie komtura, 8 - ganek prowadzący do gdaniska, 9 - gdanisko (wieża latrynowa), 10 - brama z izbą strażniczą, 11 - narożne wieże, 12 - wieża płd.-wsch. z zakrystią, a powyżej skarbcem zakonnym, 13 - krużganki, 14 - dziedziniec Rekonstrukcja zamku właściwego i częściowo przedzamcza południowego wg C. Steinbrechta. Rekonstrukcja zamku Radzyń Chęłmiński z podzamczami wg Bogusza Wasika Makieta z rekonstrukcją zamku Radzyń znajdująca się w kaplicy. Dobrze widać niezachowane przedzamcze południowe.
Pierwsza warownia
drewniana krzyżacka w Radzyniu powstała już w 1234 roku. Nie znaleziono jej śladów na terenie obecnego zamku, więc zakłada się, że stała na miejscu pobliskiego grodu księstwa mazowieckiego, który został sprzedany w 1224 r. biskupowi pruskiemu Christianowi i przekazany Krzyżakom w 1231 r. Gród ten był wielokrotnie najeżdżany przez Prusów i książąt pomorskich, stanowił bowiem bazę wypadową na pruskie plemiona zamieszkujące Pomezanię i Pogezanię. Warownia, jako jedna z nielicznych oparła się powstańców pruskim w 1243 roku. 8 lat później zakon utworzył tu komturstwo, a potem lokował miasto Murowany zamek rozpoczęto wznosić dopiero na początku XIV wieku, ok. 1315 roku. Wcześniejsze datowanie zamku na koniec XIII wieku, zostało wykluczone najnowszymi badaniami archeologicznymi. Widok zamku Radzyń Chełmiński na litografii N. Ordy z 2. poł. XIX wieku 1329 r. - na nieukończonym zamku radzyńskim odbył się zjazd starszyzny zakonnej i duchowieństwa w sprawie spłaty świętopietrza lata 40 XIV w. - zakończenie 1. fazy budowy - zamku właściwego z siedzibą komtura i konwentu, jeszcze bez ośmiobocznej wieży po poł. XIV w. - 2. faza budowy zakończona. Powstała trójczłonowa warownia składająca się z zamku właściwego - siedziby komtura i konwentu, przedzamcza południowego oraz przedzamcza wschodniego 1410 r. - armia polska oblegała zamek 2 miesiące, ale dopiero przybycie króla Władysława Jagiełły z posiłkami doprowadziło do jego zdobycia. Król przekazał warownię czeskiemu rycerzowi Jaśkowi Sokołowi z Lamberku, a po jego otruciu w Toruniu, Dobiesławowi Puchale z Węgrowa i Wojciechowi Malskiemu. Ci obronili warownię przed odwetem wojsk zakonnych 1411 r. - na mocy I pokoju toruńskiego Radzyń został zwrócony Krzyżakom. Z braku ludzi, na zamku przebywało tylko 7 braci zakonnych z komturem Henrykiem Holdem na czele 1454 r. - anty-krzyżacki Związek Pruski założony przez władze miast będących we władaniu zakonu, odbił zamek i dał radę go utrzymać 1466 r. - II pokój toruński pozostawił Radzyń przy Polsce. Zamek stał się siedzibą starostwa na ponad 3 wieki. Było ono w posiadaniu m. in. Dąbrowskich - przodków gen. Henryka Dąbrowskiego (twórcy Legionów Polskich we Włoszech w końcu XVIII w.) 1628 r. - Szwedzi spustoszyli warownię, zniszczeni uległo skrzydło zachodnie i północne. Do dziś przy szczycie wieży widać dziurę po szwedzkiej kuli 1655 r. - kolejne zniszczenia dokonane przez Szwedów. Najlepiej zachowane było skrzydło południowe i tylko lekko uszkodzone wschodnie, reszta w całkowitej ruinie Rycina "Ruina komturii" z 1943 roku wykonana na podstawie grafiki R. Reimescha 1730 r. - w zrujnowanym zamku radzyńskim odremontowano jeszcze kaplicę 1772 r. - zaborca pruski wykorzystał zamek na pomieszczenia biurowe 1776 r. - zamek w Radzyniu został całkowicie opuszczony od 1780 r. - stara warownia była systematycznie rozbierana. Z pozyskanego budulca powstawały domy w mieście oraz ratusz 1837 r. - wstrzymano rozbiórkę i zaczęto zabezpieczać ocalałe jeszcze mury lata 1886-1890 - przeprowadzono prace badawcze i konserwatorskie pod kierunkiem Conrada Steinbrechta - autora pierwszych planów i rekonstrukcji zamku lata 1910-1911 - kolejne prace i przykrycie kaplicy dachem lata 1961-1968 - ponowne prace badawcze i zabezpieczające. Kaplicę przykryto żelbetową płytą i nadmurowano skrzydło południowe. Zamek wciąż był jednak zamknięty dla turystów koniec XX wieku - zamek w Radzyniu Chełmińskim wydzierżawił właściciel miejscowego hotelu i wreszcie turyści mogli dostać się do środka 2006 r. - pod kierunkiem Daniela Gazdy rozpoczęto prace konserwacyjne murów zamkowych. Podzielono je na etapy, które mają być zakończone otwarciem kawiarni i muzeum Grafika z zamkiem Radzyń z 1894 r. - "Die Bau- und Kunstdenkmaler der Provinz Westpreussen"
Ruiny zamku właściwego od północy na pocztówce z początku XX wieku
Wg legend, za czasów krzyżackich zamek stanowił centrum ucisku okolicznej ludności. Stąd wychodziły niesprawiedliwe zarządzenia i rozkazy pognębiające nieszczęśliwych mieszkańców tej ziemi, a lochy zamkowe pełne były cierpiących więźniów. Ich jęki słyszano nocami jeszcze długo po wygnaniu okrutnych rycerzy zakonnych. W innych podaniach występują trzy zjawy kobiece, pojawiające się na zamku. Za życia wszystkie mieszkały na zamku w Radzyniu. Jedna z nich - jasnowłosa dziewica w koronie i złotych bucikach to podobno córka któregoś króla. Pozostałe to brunetka na niedźwiedziu i kobieta w habicie. Zamek Radzyń Chełmiński na pocztówce z 1914 roku. Ruiny zamku właściwego z dziedzińca Zamek Radzyń Chełmiński na pocztówce z 1915 roku. Widać nowiutki dach na kaplicy (skrzydło południowe)
ADRES I KONTAKT
Zamek Krzyżacki - ul. Ludwika Waryńskiego 4 (sic!), Radzyń Chełmiński
tel. +48 694 959 628
CZAS Oglądnięcie z zewnątrz i wewnątrz trwa ok. 70 minut. WSTĘP Płatny do środka - cena 10 zł (8 zł ulgowy). Zamek w sezonie otwarty jest codziennie w godz: 10.00 - 18.00 (poniedziałek - niedziela). Sezon turystyczny trwa od maja do września. Istnieje możliwość zwiedzania w innym terminie po wcześniejszym, telefonicznym umówieniu się. Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zabytku: Zamek w Radzyniu Chełmińskim Zamek Radzyń Chełmiński na pocztówce z okresu międzywojennego
Północno - wschodnia część woj. kujawsko-pomorskiego. 17 km na południowy wschód od Grudziądza, Zobacz na mapie.
Zamek stoi poza miastem, przy głównej drodze. Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N53.388674513928° E18.935405843699° format DM (stopnie, minuty): 53°23.32047083568'N 18°56.12435062194'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 53°23'19.23''N 18°56'07.46''E "Ruiny zamku krzyżackiego" - zdjęcie K.H. Clasena z ok. 1915
Antkowiak Włodzimierz, Lamparski Piotr - Zamki i strażnice krzyżackie ziemi chełmińskiej Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce Haftka Mieczysław - Zamki krzyżackie w Polsce. Szkice z dziejów Jurasz Tomasz - Zamki i ich tajemnice Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce Pietrzak Janusz - Zamki i dwory obronne w dobrach prowincji wielkopolskiej Sypek Robert - Zamki i obiekty warowne Państwa Krzyżackiego cz. 1 Wasik Bogusz - Zamek w Radzyniu Chełmińskim. Technika i etapy budowy siedziby krzyżackich komturów i konwentu Zamek w Radzyniu na pocztówce z 1904 roku, przed zadaszeniem kaplicy.
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Radzyń Chełmiński z drona Radzyń Chełmiński Zamek - Model 3D
Radzyń Chełmiński - Motel Pod Jaszczurem, ul. Waryńskiego 11, tel.: (056) 688 60 41
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
Powrót do strony startowej
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę