Nad Jeziorem Rajgrodzkim znajduje się wysoki półwysep (dawna wyspa) o nazwie Góra Zamkowa, będący idealnym miejscem obronnym.
Grodzisko zajmuje zachodnią część półwyspu, która posiada bardzo strome zbocza oraz wysokość dochodzącą do 14 metrów nad lustrem wody.
Ma kształt wieloboku wydłużonego na osi północ-południe o wymiarach ok. 200 x 140 m.
Wg badań i przekazów historycznych ulokowano tu najpierw gród Jaćwingów, potem Litwinów, a następnie zalążek polskiego zamku zniszczony przez Krzyżaków. Ostatecznie stanął w tym miejscu dwór starościński. Nie był to skromny obiekt, bo nazywano go "dworem wielkim". Wokół niego rozłożona była drewniana zabudowa folwarczna.
Dziś na grodzisku nie ma śladów po dawnych budowlach, nawet po wałach, bowiem teren został wyrównany i przez lata uprawiano tu zboże. Jest to teraz teren rekreacyjny i przypomina park.
Stoi na nim rozpadający się drewniany ołtarz polowy z ładnym widokiem na jezioro. W dole jest plaża i estrada. Niestety półwysep jest dostępny tylko z jednej strony, ponieważ po drugiej rozłożone są prywatne domy.
Wykopaliska w latach 60-tych dowiodły istnienia fosy, wału z drewnianą konstrukcją, zabudowy drewnianej oraz budynku murowanego na fundamencie kamienno ceglanym w części zachodniej grodziska. Można go identyfikować z nowożytnym dworem starościńskim.
Relikty drewnianych budynków również pochodzą z okresu funkcjonowania dworu.
Nie odkryto natomiast jednoznacznych dowodów, na istnienie zamku Kazimierza Wielkiego.
Znaleziska ceramiki mieszczą się w bardzo szerokim zakresie chronologicznym. Od okresu wczesnej epoki żelaza przez okresu wpływów rzymskich, wędrówek ludów, wczesne średniowiecze po czasy nowożytne - 1. połowa XVII wieku.
Wielka szkoda, że lokalne władze nie postarały się o wyeksponowanie na Górze Zamkowej fundamentów historycznych budowli. Z pewnością stałoby się to magnesem przyciągającym turystów do tego sennego miasteczka.
Półwysep z Górą Zamkową na rycinie Górnickiego, "Tygodnik Ilustrowany", 1867 r
Historia, wydarzenia
Przynajmniej od XII wieku w Rajgrodzie plemiona Jaćwingów miały swój gród,
który strzegł szlaku handlowego z Mazowsza, ale i był przyczółkiem, z którego nękali pograniczne tereny polskie i litewskie.
W 1280 roku jedną z takich wypraw rozbił książę Leszek Czarny, a osłabienie Jaćwingów wykorzystał litewski książę Trojden, który najechał i zdobył gród Rajgród, mordując przy okazji całą jego załogę.
Gród stał się twierdzą litewską i był często najeżdżany przez Mazowszan i Krzyżaków. Zakon w końcu go zdobył i doszczętnie zniszczył.
Kazimierz Wielki doceniając strategiczne położenie grodu w 1360
roku nakazał kasztelanowi wiskiemu Sławcowi i swojemu lennikowi księciu mazowieckiemu Siemowitowi III wybudowanie na jego miejscu murowanego zamku Rongart.
Inwestycja miała poparcie księcia litewskiego Kiejstuta i była wymierzona w Krzyżaków, którzy oprotestowali królewskie plany. Gdy protesty nie przyniosły skutków najechali Rajgród i zniszczyli niedokończony jeszcze zamek. Niektórzy historycy uważają, że w XV wieku nadal istniała tu drewniana warownia książąt litewskich.
W XVI wieku Rajgód z nadania Jagiellonów dzierżyli przedstawiciele rodów Glińskich i Radziwiłłów.
Z badań archeologicznych wynika, że po 1571 roku, gdy miasto stało się siedzibą starostwa grodowego, w zachodniej części grodziska postawiono obronny dwór starosty, tzw. "wielki dwór".
Funkcjonował on z pewnością do czasu potopu szwedzkiego, choć historyczna wzmianka mówi o przeniesieniu starosty Wojciecha Rydzewskiego z Rajgrodu do Podliszewa dopiero w roku 1775.
Jeszcze w XIX wieku Góra Zamkowa było pełne luźnego gruzu, a z ziemi wystawały fundamenty budynków, dlatego miejsce to przyciągało poszukiwaczy skarbów. Na początku XX wieku Moskale planowali ją przebadać, ale nie udało im się to z braku funduszy.
W 1966 roku grodzisko wpisano do rejestru zabytków, a podczas przeprowadzonych 3 lata później prac archeologicznych natrafiono m.in. na kafle z herbami (Przegonia i Wczele) XVI i XVII-wiecznych starostów rajgrodzkich , żelazne groty bełtów kuszy, monety Jana Kazimierza z datą 1664, Zygmunta III Wazy (1620 i 1622) i Zygmunta II Augusta (1569) oraz ślady bruku kamiennego.
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego półwyspu z Górą Zamkową w Rajgrodzie. A - grodzisko, B - miejsce po nowożytnym dworze starościńskim
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT brak
CZAS Oglądnięcie i obejście Góry Zamkowej zajmuje ok. 15 minut
WSTĘP Wolny
Położenie i dojazd
Północna część woj. podlaskiego. 24 km na płd.-zach. od Augustowa, 80 km na płn.-zach. od Białegostoku. Zobacz na mapie.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N53.733014° E22.686003°
format DM (stopnie, minuty): 53° 43.98084'N 22° 41.16018'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 53° 43' 58.85''N 22° 41' 09.61''E
Bibliografia
Kowalczyk-Heyman Elżbieta - Rajgród 1360 r. Przyczynek do dziejów granicy mazowiecko-krzyżackiej
Szkice z dziejów kolonizacji Podlasia i Grodzieńszczyzny od XIV do XVI wieku
Skurzyński Piotr - Warmia, Mazury, Suwalszczyzna
Galeria zdjęć
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Re: zamek na górze Autor: Niewierny Data: 2022-07-09 00:44:48
Skąd wiesz, że ołtarz nikomu nie przeszkadza? Jakąś ankietę robiłeś?
zamek na górze Autor: marcopolo Data: 2017-09-03 14:03:28
Zamek lub ruiny murów warownych jak najbardziej można by zrekonstruowac ale jakaś makieta to bez sensu. A ołtarz nikomu nie przeszkadza.
Biała postać Autor: Turystyka Data: 2016-02-07 23:11:20
Byłam na górze i zrobiłam zdjęcie na którym po zejściu do samochodu i zobaczenia zdjęcia zauważyłam jakoś biała postać..
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).