Zamek Rajgród
Woj. podlaskie / Pow. grajewski / Gm. Rajgród

Rajgród
Zamek królewski i starościński
dwór obronny





Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Rajgród (woj. podlaskie) - Góra Zamkowa (obronne siedziby zniszczone)

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
4 stars
Średnia ocena: 4.0 na 5. Głosów: 13
       
    
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
4 stars
Średnia ocena: 4.0 na 5. Głosów: 8
       
    
 


Opis i stan obecny


Nad Jeziorem Rajgrodzkim znajduje się wysoki półwysep (dawna wyspa) o nazwie Góra Zamkowa, będący idealnym miejscem obronnym. Grodzisko zajmuje zachodnią część półwyspu, która posiada bardzo strome zbocza oraz wysokość dochodzącą do 14 metrów nad lustrem wody. Ma kształt wieloboku wydłużonego na osi północ-południe o wymiarach ok. 200 x 140 m. Wg badań i przekazów historycznych ulokowano tu najpierw gród Jaćwingów, potem Litwinów, a następnie zalążek polskiego zamku zniszczony przez Krzyżaków. Ostatecznie stanął w tym miejscu dwór starościński. Nie był to skromny obiekt, bo nazywano go "dworem wielkim". Wokół niego rozłożona była drewniana zabudowa folwarczna.
Dziś na grodzisku nie ma śladów po dawnych budowlach, nawet po wałach, bowiem teren został wyrównany i przez lata uprawiano tu zboże. Jest to teraz teren rekreacyjny i przypomina park. Stoi na nim rozpadający się drewniany ołtarz polowy z ładnym widokiem na jezioro. W dole jest plaża i estrada. Niestety półwysep jest dostępny tylko z jednej strony, ponieważ po drugiej rozłożone są prywatne domy.
Wykopaliska w latach 60-tych dowiodły istnienia fosy, wału z drewnianą konstrukcją, zabudowy drewnianej oraz budynku murowanego na fundamencie kamienno ceglanym w części zachodniej grodziska. Można go identyfikować z nowożytnym dworem starościńskim. Relikty drewnianych budynków również pochodzą z okresu funkcjonowania dworu. Nie odkryto natomiast jednoznacznych dowodów, na istnienie zamku Kazimierza Wielkiego. Znaleziska ceramiki mieszczą się w bardzo szerokim zakresie chronologicznym. Od okresu wczesnej epoki żelaza przez okresu wpływów rzymskich, wędrówek ludów, wczesne średniowiecze po czasy nowożytne - 1. połowa XVII wieku.

Wielka szkoda, że lokalne władze nie postarały się o wyeksponowanie na Górze Zamkowej fundamentów historycznych budowli. Z pewnością stałoby się to magnesem przyciągającym turystów do tego sennego miasteczka.

Stara rycina z Rajgrodu
Półwysep z Górą Zamkową na rycinie Górnickiego, "Tygodnik Ilustrowany", 1867 r


Historia, wydarzenia


Przynajmniej od XII wieku w Rajgrodzie plemiona Jaćwingów miały swój gród, który strzegł szlaku handlowego z Mazowsza, ale i był przyczółkiem, z którego nękali pograniczne tereny polskie i litewskie.
W 1280 roku jedną z takich wypraw rozbił książę Leszek Czarny, a osłabienie Jaćwingów wykorzystał litewski książę Trojden, który najechał i zdobył gród Rajgród, mordując przy okazji całą jego załogę.
Gród stał się twierdzą litewską i był często najeżdżany przez Mazowszan i Krzyżaków. Zakon w końcu go zdobył i doszczętnie zniszczył.
Kazimierz Wielki doceniając strategiczne położenie grodu w 1360 roku nakazał kasztelanowi wiskiemu Sławcowi i swojemu lennikowi księciu mazowieckiemu Siemowitowi III wybudowanie na jego miejscu murowanego zamku Rongart. Inwestycja miała poparcie księcia litewskiego Kiejstuta i była wymierzona w Krzyżaków, którzy oprotestowali królewskie plany. Gdy protesty nie przyniosły skutków najechali Rajgród i zniszczyli niedokończony jeszcze zamek. Niektórzy historycy uważają, że w XV wieku nadal istniała tu drewniana warownia książąt litewskich. W XVI wieku Rajgód z nadania Jagiellonów dzierżyli przedstawiciele rodów Glińskich i Radziwiłłów.
Z badań archeologicznych wynika, że po 1571 roku, gdy miasto stało się siedzibą starostwa grodowego, w zachodniej części grodziska postawiono obronny dwór starosty, tzw. "wielki dwór".
Funkcjonował on z pewnością do czasu potopu szwedzkiego, choć historyczna wzmianka mówi o przeniesieniu starosty Wojciecha Rydzewskiego z Rajgrodu do Podliszewa dopiero w roku 1775.
Jeszcze w XIX wieku Góra Zamkowa było pełne luźnego gruzu, a z ziemi wystawały fundamenty budynków, dlatego miejsce to przyciągało poszukiwaczy skarbów. Na początku XX wieku Moskale planowali ją przebadać, ale nie udało im się to z braku funduszy.
W 1966 roku grodzisko wpisano do rejestru zabytków, a podczas przeprowadzonych 3 lata później prac archeologicznych natrafiono m.in. na kafle z herbami (Przegonia i Wczele) XVI i XVII-wiecznych starostów rajgrodzkich , żelazne groty bełtów kuszy, monety Jana Kazimierza z datą 1664, Zygmunta III Wazy (1620 i 1622) i Zygmunta II Augusta (1569) oraz ślady bruku kamiennego.

Zdjęcie lidar Rajgrodu
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego półwyspu z Górą Zamkową w Rajgrodzie. A - grodzisko, B - miejsce po nowożytnym dworze starościńskim




Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorbrak

CZAS
punktor Oglądnięcie i obejście Góry Zamkowej zajmuje ok. 15 minut

WSTĘP
punktor Wolny



Położenie i dojazd


Północna część woj. podlaskiego. 24 km na płd.-zach. od Augustowa, 80 km na płn.-zach. od Białegostoku. Zobacz na mapie.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N53.733014° E22.686003°  
format DM (stopnie, minuty):   53° 43.98084'N 22° 41.16018'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   53° 43' 58.85''N 22° 41' 09.61''E 


Bibliografia



punktor Kowalczyk-Heyman Elżbieta - Rajgród 1360 r. Przyczynek do dziejów granicy mazowiecko-krzyżackiej
punktor Szkice z dziejów kolonizacji Podlasia i Grodzieńszczyzny od XIV do XVI wieku
punktor Skurzyński Piotr - Warmia, Mazury, Suwalszczyzna

Galeria zdjęć


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Rajgród - Widok na grodzisko z pomostu przy plaży Rajgród - Grodzisko Rajgród - Ścieżka na grodzisko Rajgród - Wzniesienie przed szczytem grodziska Rajgród - Na grodzisku Rajgród - Szczyt grodziska z ołtarzem polowym Rajgród - Drewniany ołtarz polowy Rajgród - Widok na Jezioro Rajgrodzkie z ołtarza

Zdjęcia wykonane: latem 2009



Noclegi



punktorRajgród - baza Meteor
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych. Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!


oferta noclegowa 1       

Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Re: zamek na górze       Autor:  Niewierny       Data:  2022-07-09 00:44:48
    Skąd wiesz, że ołtarz nikomu nie przeszkadza? Jakąś ankietę robiłeś?
  • zamek na górze       Autor:  marcopolo      Data:  2017-09-03 14:03:28
    Zamek lub ruiny murów warownych jak najbardziej można by zrekonstruowac ale jakaś makieta to bez sensu. A ołtarz nikomu nie przeszkadza.
  • Biała postać       Autor:  Turystyka       Data:  2016-02-07 23:11:20
    Byłam na górze i zrobiłam zdjęcie na którym po zejściu do samochodu i zobaczenia zdjęcia zauważyłam jakoś biała postać..





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.