Zamek Ruda Śląska-Kochłowice

Ruda Śląska-Kochłowice
Rycerski dwór obronny





Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Ruda Śląska-Kochłowice (woj. śląskie) - Średniowieczna wieża rycerska (zniszczona)

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
3 stars
Średnia ocena: 2.9 na 5. Głosów: 36

       
    
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
3 stars
Średnia ocena: 3.2 na 5. Głosów: 29

       
    
 


Opis i stan obecny


Miasto Ruda Śląska leżące w środkowej części województwa śląskiego powszechnie kojarzone jest przez wielu ludzi wyłącznie z ośrodkiem górniczym i z historią ostatnich 200 lat, natomiast jego historia jest znacznie bogatsza i wcześniejsza, bo średniowieczna. W granicach administracyjnych miasta znajdują się dwa tajemnicze obiekty architektury militarnej. Pierwszy to ruiny XIV wiecznego zamku Rudzkich w dzielnicy Ruda, drugi obiekt to grodzisko stożkowate w Kochłowicach z 2. połowy XIII wieku.
ozdoba
Odtworzenie gródka
W 2004 roku Bractwo Rycerskie Ziemi Rudzkiej rozpoczęło starania o rekonstrukcję gródka kochłowickiego. Mimo współpracy z władzami miasta, wniosek o dofinansowanie prac z funduszy Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego został niestety odrzucony.
Gródek stożkowaty zlokalizowany jest na prawym brzegu rzeczki Kochłówki i wpadającego do niej strumyka zwanego Przykopą. Leży on w północno-zachodniej części Kochłowic zwanej lokalnie Budnowcem. Jego usytuowanie w terenie jest bardzo ciekawe, ponieważ do budowy wykorzystano naturalny cypel terasy zalewowej rzeczki Kochłówki, który został odcięty przekopem od reszty. Z przekopu tego utworzono później głęboką fosę. Kształt gródka zbliżony jest do elipsy o wymiarach 75 x 60 m. Widoczne są dwa zachowane poziomy obiektu; poziom górny czyli stożek właściwy (wymiary na szczycie 25 x 18 m) utworzony przez człowieka w wyniku sypania ziemi z budowanej fosy przy odcinaniu terasy oraz poziom drugi przylegający do niego od południowo-wschodniej strony, niższy, naturalny cypel (27 x 17 m). Cześć wyższa o kształcie elipsy wznosi się na wysokość 8 m, a niższa o przybliżonym kształcie trójkąta z zaokrąglonymi narożnikami 5 m.
Z relacji mieszkańców Rudy Śląskiej jeszcze w latach 60-tych XX w. stożek grodziska był o wiele wyższy, a obniżenie jego jest wynikiem działalności kopalni i powodowanych przez nią szkód górniczych. Platforma gródka podziurawiona jest "dzikimi" wykopami sporządzonymi w latach 20 XX w przez "miejscowych poszukiwaczy skarbów".
Grodzisko kochłowickie znane było badaczom już w 1928 roku, ale dopiero w 1980 zostało przebadane archeologicznie przez Jacka Pierzaka. Badania te rzuciły nowe światło na omawiany obiekt. W czasie badań odkryto na wyższym stożku ślady po wieży mieszkalno-obronnej, która zbudowana była z bierwion drewnianych łączonych na zrąb. Odnalezione bryły polepy z zachowanymi od strony wewnętrznej negatywami bierwion drewnianych świadczyć mogą, iż z zewnętrzne ściany wieży były oblicowane, warstwą gliny. Oblicowanie miało za zadanie zapewne chronić obiekt przed pożarem. W trakcie badań na wyższym stożku odkryto też 2 ślady po słupach, co interpretować można jako pozostałość palisady otaczającej gródek od strony fosy. Na niższym stożku nie stwierdzono żadnych śladów po budynkach, co może świadczyć, że teren ten wykorzystywany był jako mały dziedziniec o funkcjach gospodarczych. Z odnalezionego w czasie badań materiału archeologicznego można wywnioskować, iże gródek powstał około II połowę XIII w. Analiza stratygraficzna wykazała również, że obiekt nie uległ żadnym poważnym zmianą przestrzennym. Kres jego funkcjonowania można określić na koniec XIV lub początek XV w., wtedy to prawdopodobnie spłonął z niewyjaśnionej bliżej przyczyny. Być może było to efektem nieumyślnego zaprószenia ognia albo porażenia piorunem. Wyklucza się raczej możliwość zbrojnego najazdu ze względu na brak militariów w warstwie kulturowej.
Należy pamiętać, iż gródki rycerskie, mimo że lokowane w strategicznych miejscach obwarowane były wałami i posiadały głębokie fosy, nie pełniły wyłącznie funkcji obronnych. Owszem, funkcja obronna była ważna, ale oprócz niej taki obiekt pełnił jeszcze funkcje mieszkalną i gospodarczą. Gródki rycerskie były siedzibami średniozamożnych rycerzy, którzy prowadzili gospodarkę rolno-hodowlaną, a sama siedziba mogła zaledwie ochronić właściciela i jego rodziną przed zazdrosnym okiem sąsiada lub przed bandą złodziejaszków.

Zdjęcie lidar Rudy Śląskiej - Kochłowice
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego okolicy gródka w Kochłowicach



Plany i rekonstrukcje



Plan zamku Kochłowice
Plan gródka w Rudzie Śląskiej - Kochłowicach z naniesionymi wykopami z 1980 roku wg J. Pierzaka.
Źródło: Średniowieczny gródek stożkowaty w Rudzie Śląskiej- Kochłowicach, Jacek Pierzak,[w:] Studia i materiały z dziejów Śląska , t. 17, 1987.


Rekonstrukcja gródka
Rekonstrukcja gródka w Rudzie Śląskiej - Kochłowicach wg Stowarzyszenia "Genius Loci – Duch Miejsca"

Rekonstrukcja gródka 2
Rekonstrukcja gródka w Rudzie Śląskiej - Kochłowicach wg Michała Strużyny


Historia, wydarzenia

Powrót na górę strony

Pierwsza wzmianka źródłowa o wsi Kochłowice pochodzi z roku 1369 i znajduje się w dokumencie podziału ziemi bytomskiej, w którym położenie sąsiedniego Czarnego Lasu wyznaczono w kierunku "Kochelwicz". Nie ma tu jednak żadnej informacji o siedzibie rycerskiej. Podobnie ma się rzecz w dokumencie z 1451 roku, kiedy to książę cieszyński Wacław zamienia dobra "Cochlowicze". Wzmianka z 1467 roku mówi tylko o samym kopcu, tak więc obiekt już zapewne nie istniał. W 2007 roku odkryto wczesnośredniowieczną osadę hutniczą, położona ok. 1 km na południe do gródka. Mogła ona być z nim związana.
Od 2009 roku gródkiem kochłowickim opiekuje się Stowarzyszenie Genius Loci. W 2013 roku rozpoczęły się prace archeologiczne współfinansowane przez Urząd Miasta Ruda Śląska pod kierunkiem mgr Dariusza Goińskiego z Pracowni Archeologicznej "GRYF".
Odkryto wschodni i zachodni obrys wieży mieszkalno-obronnej, na miejscu której leżała spora warstwa przepalonej polepy glinianej co oznacza, że budynek spłonął. Dwa metry pod obecnym poziomem fosy natrafiono na kamienno-drewniane umocnienia kopca, prawdopodobnie zabezpieczające go przed podmywaniem przez wodę. Z zabytków ruchomych odkopano fragmenty średniowiecznej ceramiki, kafli piecowych, gwoździe, odważniki ołowiane. Prace były kontynuowane w kolejnym roku i skupiły się na fosie. Odsłonięto konstrukcje zapobiegające osuwaniu się zbocza, złożone z dwóch rzędów pali i kamieni oraz most prowadzący do gródka. Fosa została uznana za suchą, choć zalewaną sezonowo roztopami i deszczami. Ogrom prac budowniczych wskazywałby jednak, iż miała być nawodniona. Odkryte zabytki (ceramika, kafle, szkło) oraz narzędzia i odpady rzemieślnicze (gładziki garncarskie, topór ciesielski, resztki skór) świadczą o dużym prestiżu i znaczeniu tutejszej siedziby rycerskiej.




Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorŚredniowieczny Gródek - ul. Józefa Pukowca 20, Ruda Ślaska Kochłowice
tel. +48 515 102 269  (Stowarzyszenie Genius Loci - Duch Miejsca) kliknij, aby zadzwonić

CZAS
punktor Oglądnięcie gródka trwa ok. 10 minut.

WSTĘP
punktor Wolny.



Położenie i dojazd


Środkowa część woj. śląskiego. 10 km na północny-zachód od Katowic. Zobacz na mapie.
Z Katowic kierujemy się na autostradą A4 na Wrocław, po czym zjeżdżamy na zjeździe z autostrady na Kochłowice. Dojeżdżamy następnie do centrum Kochłowic i kierujemy się ul. Ludwika Tunkla na Świętochłowice, po czym po ok. 1 km skręcamy w lewo w ul. Barbary, którą dojechać musimy do końca aż zobaczymy oczyszczalnie ścieków. Tu zostawiamy samochód i obchodzimy wspomnianą wyżej oczyszczalnie. Obiekt znajduje się ok. 200 m od oczyszczalni.

Dokładny plan:
Usytuowanie gródka

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N50.260507° E18.891273°  
format DM (stopnie, minuty):   50° 15.63042'N 18° 53.47638'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   50° 15' 37.83''N 18° 53' 28.58''E 


Bibliografia


punktor Kostrzewski J., 1928: Nowe materiały do pradziejów Śląska, [w:] Przegląd Archeologiczny, t. 4.
punktor Jakimowicz R., 1939: Atlas grodzisk i zamczysk śląskich, z. 1, Kraków
punktor Pierzak J., 1987: Średniowieczny gródek stożkowaty w Rudzie Śląskiej- Kochłowicach, [w:] Studia i materiały z dziejów Śląska , t. 17.


Galeria zdjęć


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Ruda Śl.-Kochłowice - Widok ogólny Ruda Śl.-Kochłowice - Widok na fosę i wał od strony zachodniej Ruda Śl.-Kochłowice - Gródek stożkowaty od północnego zachodu Ruda Śl.-Kochłowice - Fosa Ruda Śl.-Kochłowice - Widok z majdanu grodziska na najlepiej zachowaną część wału
Zdjęcia wykonane: latem 2006



Noclegi



Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Re: 9 XI 2007 Konferencja historyczna o KOCHŁOWICACH       Autor:  katarzyna      Data:  2009-12-02 21:07:58
    witam,Czy na tej konferencji ktos moze wspomnial o rozpoczeciu roku szkolnego dnia 5 lutego 1045 roku? Wojna jeszcze trwala a mlode Kochlowiczanki ze srednim niepelnym wyksztalceniem zaczely uczyc po polsku dzieci, ktore przez 5 lat chodzily do niemieckiej szkoly.Chyba istnieje kronika szkoly? Prawdziwa historia zamienia sie w mit, czas szybko ucieka.Pozdrawiam KS
  • Re: 9 XI 2007 Konferencja historyczna o KOCHŁOWICACH       Autor:  katarzyna      Data:  2009-12-02 20:42:14
    witam,Czy na tej konferencji ktos moze wspomnial o pierwszych dniach 5.lutego 1945 roku w szkole podstawowej i. M.Konopnickiej? Bylo nas kilka kochlowiczanek,ktore uczyly dzieci w tej szkole.Wojna jeszcse trwala. Byly to miedzy innymi Wanda Mjeszczanin, Lukaszek,Ela Wilk, Janka,Kasia Piwon . W kronice szkoly jest ta wiadomosc. Wspominam i pozdrawiam KS
  • grodek w kochlowicach       Autor:  katarzyna      Data:  2009-10-18 20:10:06
    wspomnienia z dziecinstwa odzyly. zjezdzalo sie tam w zimie na saneczkach.to urokliwe miejsce warto aby wrocilo do historii kochlowic mojego miejsca urodzenia.zagladam czasem na wasza strone .pozdrawiam kochlowiczanka





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.