Opis i stan obecny


Obronny dwór w formie wieży mieszkalno - obronnej w Ruścu stał nad rzeką Nieciecz, na wysepce otoczonej bagnami jeszcze na początku XX wieku. Choć w zmienionej postaci i znacznie skromniejszy niż w czasach świetności to jednak wyglądał całkiem interesująco. Niestety, z jakichś powodów rozebrano go i obecnie nie ma po nim śladu. Działka z terenem dworskim należy do osoby prywatnej. Mury użyto podobno na budowę ogrodzenia kościoła. Przed rozbiórką dokonano jednak pomiarów. Zachowany budynek miał kształt prostokąta o wymiarach 10,3 x 13,9 m. Posiadał dwie kondygnacje, ale wiadomo że wcześniej było ich więcej trzy lub cztery. Od frontu posiadał dobudowany drewniany ganek. Fachowcy oceniają fortalicję w Ruścu jako jedno z najciekawszych założeń rezydencjonalno-obronnych na terenie Ziemi Sieradzkiej - zameczek przypominał siedzibę królewską w Piotrkowie Trybunalskim. Jednakże nie przeprowadzono tu jeszcze dokładnych badań archeologicznych, choć fundamenty i piwnice tkwią zapewne pod ziemią, bo opisy z początku XX wieku mówią o "ogromnych sklepionych piwnicach". Miały one służyć jako składowisko broni i amunicji. Na parterze dworu była sień z tarczami herbowymi oraz drugie pomieszczenie mieszkalne. Podobnie piętro mieściło 2 komnaty ze starymi sklepieniami, kominkami i posadzką. Przed dworem widać było jakieś fundamenty, które identyfikowano jako ślady dawnych fortyfikacji.
Niedawno dokonano ciekawego odkrycia - jak wyglądał zamek w Ruścu w XVII wieku można zobaczyć w kościele bernardynek w Wieluniu. Badacze dziejów miejscowej warowni - W. Dudak i, R. Herman, dostrzegli go w tle portretu fundatorki wieluńskiego klasztoru Anny Koniecpolskiej, która zmarła w Ruścu. Obraz przedstawia dwór wieżowy otoczony murem ze strzelnicami, ozdobny budynek bramny z mostem i fosą, flankowany wczesną formą bastionu.
Obecnie nie są widoczne żadne relikty tej budowli.

ozdoba
Rusiec dla Koniecpolskich
Niewielki Rusiec odgrywał dużą rolę dla potężnego rodu jakim byli Koniecpolscy. W 1603 roku Aleksander Koniecpolski, ojciec Stanisława - hetmana wielkiego koronnego, pisał do żony Anny przebywającej w Dobryszycach, aby w razie zagrożenia przeniosła się do Koniecpola (czyli gniazda rodowego) lub do równie obronnego Ruśca. Świadczy to, iż mimo niemożności odczytania w terenie urządzeń obronnych, zameczek w Ruścu musiał być dobrze ufortyfikowany.
Z kolei w swym testamencie Aleksander napisał: "Koniecpola nie życzę sobie arendować, ale dobrego gospodarza mieć, także i w Ruścu, aby te dwa kawałki ojczyzny naprawić się dziatkom mogły."

Portret Koniecpolskiej
Portret Anny ze Sroczyńskich Koniecpolskiej i zameczek w Ruścu po prawej. Dotychczas sądzono, że to jakaś budowla w Wieluniu, mury obronne, fragment zamku albo klasztoru. Zdjęcie za http://www.bernardynki.czestochowa.opoka.org.pl

Powiększony zamek na portrecie
Widok zamku w Ruścu na powiększonym fragmencie portretu Anny Koniecpolskiej, źródło: Wojciech Dudak, Radosław Herman - Zamek królewski w Wieluniu


Plany i rekonstrukcje


Zdjęcie lidar
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu dworskiego w Ruścu. Brak śladów, chyba że te oczka wodne..



Historia, wydarzenia


Wieś wzmiankowana jest w II połowie XIV wieku przy okazji przekazania jej przez króla wojewodzie kaliskiemu i staroście łęczyckiemu - Korycińskiemu herbu Topór. Ten ród wzniósł dwór obronny rozbudowany zapewne przez następnych właścicieli - Koniecpolskich herbu Pobóg, którzy prawdopodobnie nabyli Rusiec od Zebrzydowskich herbu Radwan w II poł. XVI wieku. Dalsze dzieje obiektu są słabo poznane. W 1609 roku hetman wielki koronny Stanisław Koniecpolski nadał Ruścowi prawa miejskie.
W XVII wieku istniał już w Ruścu wygodniejszy dwór modrzewiowy, który był siedzibą właścicieli i w którym zmarła Anna z Koźmic Sroczycka Koniecpolska, żona Aleksandra wojewody podolskiego i sieradzkiego. Stary dwór wciąż stał na tarenie parku dworskiego pośród szpalerów lipowych.
W 1719 roku w modrzewiowym dworze zmarł Jan Aleksander Koniecpolski. Jego majątek przejęła córka Marianna, która z Zygmuntem Walewskim posiadała 2 synów: Franciszka i Aleksandra. Walewscy odziedziczyli więc ogromne dobra Koniecpolskich, w tym Rusiec. Jednak w tym okresie miasto już podupadło, a posiadłość Koniecpolskich była zadłużona.
W II połowie XIX Rusiec został upaństwowiony, a grunty rozparcelowane. Potem terenem dworskim zarządzały prawdopodobnie lokalne władze z jakimiś oszalałymi maniakami destrukcji na czele. Na przełomie wieków XIX i XX drewniany dwór został bowiem zburzony. To samo spotkało później starszą siedzibę. W 1911 roku przebudowaną i obniżoną o dwie kondygnacje pozostałość zameczku rozebrano w celu pozyskania budulca. Następnie bezlitośnie wycięto park dworski. Zrobiono to wszystko mimo interwencji Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, które początkowo zablokowało dewastację, ale niestety na krótko...

Rekonstrukcja lub stary widok zamku rusiec
Dwór Rusiec z tyłu w roku 1910, autor M. Rawita - Witanowski


Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorbrak

CZAS
punktor -

WSTĘP
punktor Miejsce po dworze to teren prywatny. Wstęp zabroniony.


Rekonstrukcja lub stary widok zamku rusiec
Widok dworu Rusiec w roku 1910
Źródło: M. Rawita - Witanowski - "Ziemia" 1910



Położenie i dojazd


Zachodnia część woj. łódzkiego. 27 km na zachód od Bełchatowa. Zobacz na mapie.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N51.32649624°, E18.98755091°
format DM (stopnie, minuty):   51° 19.5897744'N, 18° 59.2530546'E 
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   51° 19' 35.39''N, 18° 59' 15.18''E 



Bibliografia



punktor Kajzer Leszek - Zamki i dwory obronne w Polsce Centralnej

Noclegi



Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Re: W którym to miejscu stał ten budynek.       Autor:  Kałuziak s Antoniego      Data:  2010-02-13 01:19:50
    Ten budynak stał na posiadłości Kałuziaków obecnie Włodzimierza
    Mariana i Józefa na przeciwko OSP Rusiec
    Sam mając 10 lat z ojcem wykopywałem kamienie z fundamentów tego budynku jako materiał na nową budowę budynku przy ul Dąbrowskiego 18 w latach 1957
  • W którym to miejscu stał ten budynek.       Autor:  Grzegorz      Data:  2009-11-15 22:09:49
    Ktoś wie gdzie dokładnie stał ten budynek? Bliżej ulicy Koniecpolskiego czy w stronę Mickiewicza?
  • historia RUśCA       Autor:  zbyszek      Data:  2007-10-22 22:10:40
    Od niedawna mieszkam na ulicy koniecpolskiego i bardzo żałuje że po zamku nie ma ani śladu.Czekam na wiadomości na temat histori Ruśca.





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.