Rusiec

Szlachecki dwór obronny

Obronny dwór w formie wieży mieszkalno - obronnej w Ruścu stał nad rzeką Nieciecz, na wysepce otoczonej bagnami jeszcze na początku XX wieku. Choć w zmienionej postaci i znacznie skromniejszy niż w czasach świetności to jednak wyglądał całkiem interesująco. Niestety, z jakichś powodów rozebrano go i obecnie nie ma po nim śladu. Działka z terenem dworskim należy do osoby prywatnej. Mury użyto podobno na budowę ogrodzenia kościoła. Przed rozbiórką dokonano jednak pomiarów. Zachowany budynek miał kształt prostokąta o wymiarach 10,3 x 13,9 m. Posiadał dwie kondygnacje, ale wiadomo że wcześniej było ich więcej trzy lub cztery. Od frontu posiadał dobudowany drewniany ganek. Fachowcy oceniają fortalicję w Ruścu jako jedno z najciekawszych założeń rezydencjonalno-obronnych na terenie Ziemi Sieradzkiej - zameczek przypominał siedzibę królewską w Piotrkowie Trybunalskim. Jednakże nie przeprowadzono tu jeszcze dokładnych badań archeologicznych, choć fundamenty i piwnice tkwią zapewne pod ziemią, bo opisy z początku XX wieku mówią o "ogromnych sklepionych piwnicach". Miały one służyć jako składowisko broni i amunicji. Na parterze dworu była sień z tarczami herbowymi oraz drugie pomieszczenie mieszkalne. Podobnie piętro mieściło 2 komnaty ze starymi sklepieniami, kominkami i posadzką. Przed dworem widać było jakieś fundamenty, które identyfikowano jako ślady dawnych fortyfikacji.
Niedawno dokonano ciekawego odkrycia - jak wyglądał zamek w Ruścu w XVII wieku można zobaczyć w kościele bernardynek w Wieluniu. Badacze dziejów miejscowej warowni - W. Dudak i, R. Herman, dostrzegli go w tle portretu fundatorki wieluńskiego klasztoru Anny Koniecpolskiej, która zmarła w Ruścu. Obraz przedstawia dwór wieżowy otoczony murem ze strzelnicami, ozdobny budynek bramny z mostem i fosą, flankowany wczesną formą bastionu.
Obecnie nie są widoczne żadne relikty tej budowli.

Rusiec dla Koniecpolskich Niewielki Rusiec odgrywał dużą rolę dla potężnego rodu jakim byli Koniecpolscy. W 1603 roku Aleksander Koniecpolski, ojciec Stanisława - hetmana wielkiego koronnego, pisał do żony Anny przebywającej w Dobryszycach, aby w razie zagrożenia przeniosła się do Koniecpola (czyli gniazda rodowego) lub do równie obronnego Ruśca. Świadczy to, iż mimo niemożności odczytania w terenie urządzeń obronnych, zameczek w Ruścu musiał być dobrze ufortyfikowany. Z kolei w swym testamencie Aleksander napisał: "Koniecpola nie życzę sobie arendować, ale dobrego gospodarza mieć, także i w Ruścu, aby te dwa kawałki ojczyzny naprawić się dziatkom mogły."