Zamek Ryczów

Ryczów
Średniowieczna strażnica królewska





Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Ryczów (woj. śląskie) - Średniowieczna strażnica królewska

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
3.5 stars
Średnia ocena: 3.7 na 5. Głosów: 39

       
    
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
3 stars
Średnia ocena: 3.0 na 5. Głosów: 33

       
    
 


Opis i stan obecny


Niewielkie, ale pobudzające wyobraźnię pozostałości warowni Ryczów na samotnej skale (o nazwie "Strażnica") przypominają bliźniacze obiekty w Przewodziszowicach, Łutowcu czy Suliszowicach. W tym przypadku jednak murów jest nieco więcej i znacznie lepiej zachowały się fortyfikacje ziemne - wał i fosa. Jeśli dodamy do tego ślady wskazujące na wieżę bramną oraz kamienne murki będące niegdyś filarami mostu, to daje już realne wyobrażenie o wyglądzie całej warowni.
Położenie zameczku to skraj lasu, w pobliżu asfaltowej drogi. Główną częścią była murowana wieża mieszkalno-obronna dostosowana kształtem do szczyty skały, a więc postawiona na planie trapezu o wymiarach 16x11x12x10. Posiadała dwie lub trzy kondygnacje i być może wieżyczkę obserwacyjną. Ściany w narożach i po środku były wzmocnione szkarpami. Wejście do wieży prowadziło od wschodu po drewnianym pomoście na obniżającej się w tym kierunku skale. Dowodzą tego odkryte wycięcia w skale.
Teren od strony północnej zajmował zamek dolny - podzamcze (15x25 m). Znajdowały się tam zabudowania gospodarcze i mieszkalne dla straży. Wjazd prowadził od północy po drewnianym moście na kamiennych filarach. Filary odsłonięto podczas wykopalisk i nie są aktualnie widoczne. Znajduje się tu przegrodzenie fosy oraz sztucznie wypłaszczona skała, na której mogła stać drewniana wieża bramna. Założenie posiadało hipotetycznie majdan gospodarczy po stronie zachodniej i przez niego mógł być zlokalizowany drugi wjazd na podzamcze.
Całość otoczona była dwiema fosami (zewnętrzna głęboką miejscami na 5 m i szeroka na 10 m), wałem oraz podwójną linią drewnianej palisady, tworzyła owal o wymiarach 85x60 m. Wał utworzono z ziemi z wykopanej fosy. Jego stoki oblicowano kamieniami wapiennymi chroniącymi przed rozmywaniem przez wody deszczowe.
Na upartego można dostać się do murów po skałach od wschodu (czyli po dawnej drodze wejściowej), jednak ryzyko wypadku jest duże.



Plany i rekonstrukcje


Plan zamku
Plan zamku Ryczów na podstawie planu Z. Lisa i W. Mszycy. A - wieża mieszkalno-obronna na skale, B - podzamcze, C - fosa, D - obrobiona skała, miejsce po baszcie bramnej?, E - majdan gospodarczy, F - zagadkowy stożkowy nasyp, G - skały po których prowadziło wejście do wieży, H - skała na której mogła stać wieżyczka obserwacyjna, I - miejsce osunięcia skały w okresie międzywojennym, K1 - wjazd do założenia od północy z mostem na kamiennych filarach, K2 - wjazd do założenia przez majdan gospodarczy (obecne wejście), X - X1 - oś przekroju terenu, patrz poniżej. Na zielono dojście do budowli na skale

Przekrój terenowy
Przekrój terenowy zamku Ryczów wg Z. Lisa i W. Mszycy na osi X - X1 z planu powyżej. A - wieża, B - podzamcze, C - fosa
Źródło: Zamki i inne warownie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Jolanta Fidura

Plan warstwicowy
Najnowszy plan zamku z zaznaczonymi wykopami archeologicznymi i zachowanymi reliktami założenia murowanego: a – wykopy z lat 1990-1991, b – wykopy z 2019 r., c – zachowane relikty zamku. Opracowanie M. Furmanek, R. Zdaniewicz. Jak widać, samej skały z murami jeszcze nie badano.

Rekonstrukcja Ryczowa
Rekonstrukcja zamku Ryczów wg B. Drejewicza. Oznaczenia jak na planie.
Źródło: Zamki i obiekty warowne Jury Krak.-Częst., Robert Sypek, Agencja Wydawnicza CB

Rekonstrukcja Ryczowa 2
Rekonstrukcja zamku Ryczów wg Zygmunta Lisa.
Źródło: Zamki i inne warownie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Jolanta Fidura


Historia, wydarzenia


Badania strażnicy w Ryczowie potwierdziły XIV-wieczną metrykę obiektu, więc pochodzi ona być może z czasów króla Kazimierza Wielkiego jako jedno z ogniw łańcucha umocnień południowo-zachodniej granicy Polski (jest to tylko hipoteza). Być może podobne strażnice miały wspomagać większe warownie (w tym przypadku byłby to Ogrodzieniec).
Nie istnieje o niej żaden zapis w dokumentach, choć pierwsza wzmianka o wsi pochodzi już z 1388 roku. Zniszczeniu uległa w wyniku najazdu prawdopodobnie w XV wieku. Z początku tego stulecia pochodzi informacja o ówczesnym właścicielu wsi - Janie z Kwaśniowa. O wiele wyższe niż obecnie mury wieży stały jeszcze na początku XX wieku od strony wschodniej, niestety w latach międzywojennych runęły wraz z oderwaną częścią skały. W latach 60-tych XX wieku to co przetrwało zostało zabezpieczone. Niedługo później jacyś wandale podłożyli ładunek wybuchowy pod skałę w celu pozyskaniu materiału budowlanego. Pierwsza badania archeologiczne ruin w Ryczowie przeprowadzono w latach 1990-1991 z inicjatywy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Archeologicznych w Katowicach. Skupiły się na podzamczu, fosie i wale. Przyniosły odkrycie sporej ilości ruchomego materiału zabytkowego (w tym militarnego) w postaci grotów strzał, ostróg, sprzączek i naczyń garncarskich, a także kostkę do gry. Datowano go na XIV-XV wiek.
W 2019 r. przeprowadzono prace uzupełniające, głownie w fosie od strony południowej. Ponownie natrafiono na militaria, ułamki naczyń ceramicznych, kości zwierzęce. Uwagę badaczy zwróciły ostrogi, które przez analogię z podobnymi znaleziskami można datować na koniec XIII - 1. połowie XIV wieku, a więc wcześniejszy okres niż zabytki z badań w latach 90-tych. Interesujący jest również fragment rękojeści noża bojowego, tzw. puginału.

Zdjęcie lidar Ryczowa
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu strażnicy w Ryczowie.


Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorbrak

CZAS
punktor Oglądnięcie skały zajmuje ok. 10 minut.

WSTĘP
punktor Wolny.


Zdjęcie militariów
Odkopane militaria z badań w 2019 r.: trzpień rękojeści noża bojowego / puginału i fragmenty naczyń ceramicznych. Fot. R. Zdaniewicz.



Położenie i dojazd


Centralna część Jury Krakowsko-Częstochowska, wschodnia część woj. śląskiego, 6 km na południe od Ogrodzieńca. Zobacz na mapie Jury lub woj. śląskiego.
Aby dojechać do ruin zamku w Ryczowie należy dostać się na skrzyżowanie przy kościele i pojechać drogą wzdłuż niego do ulicy Basztowej. Skręcić w lewo i po chwili powinno być widać skałę po prawej stronie na skraju lasu.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N50.42758056° E19.60183889°  
format DM (stopnie, minuty):   50° 25.6548336'N 19° 36.1103334'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   50° 25' 39.29''N 19° 36' 06.62''E 


Bibliografia



punktorZdaniewicz Radosław - Militaria z badań fosy zamku w Ryczowie na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.
punktor Fidura Jolanta - Zamki i inne warownie wyżyny krakowsko-częstochowskiej
punktor Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
punktor Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
punktor Sypek Robert - Zamki i obiekty warowne Jury Krak.-Częst.

Zdjęcie militariów i ceramiki
Odkopane militaria z badań w 2019 r.: fragmenty ostróg żelaznych ze zbliżeniem elementu zdobniczego u podstawy bodźca ostrogi Fot. R. Zdaniewicz.



Galeria zdjęć


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Ryczów - Skała od zachodu, reszki muru po lewej Ryczów - Zbliżenie pozostałości muru wieży od zachodu Ryczów - Widok na skałe od płd.-zach. Mur widoczny z obu stron Ryczów - Zbliżenie na mury zamkowe od płd.-zach. Ryczów - Widok od północy na obwód murów wieży Ryczów - Widok od wschodu ze skał, skąd na siłę można dostać sie do murów Ryczów - Widok od płd.-wsch. Ryczów - Zbliżenie na mury ze szkarpami od południa


Filmy wideo


Strażnica w Ryczowie z drona



Noclegi


punktor Ogrodzieniec - Centrum Rozrywki „JURA”, ul. Kościuszki 107, tel. (032) 67 35 124
punktor Podzamcze - Hotel "Boner", ul. Wojska Polskiego 21, tel. (032) 673 21 45, 673 22 20
punktor Podzamcze - Pok. Gośc. "Karczma Jurajska", Plac Jurajski 1, tel. (032) 67 32 079, gsm 501 172 273
punktor Podzamcze - Pok. Gościnne "BAJM", ul. Wojska Polskiego 41a, tel. (032) 67 32 866, gsm 505 101 989
punktor Podzamcze - Pok. Gościnne "SKALNY" oraz pole namiotowe, ul. Partyzantów 8, tel. (032) 67 33 317
punktor Podzamcze - Agroturystyka - Kaźmierczak Krystyna, ul. Partyzantów 1, tel. (032) 67 32 398
punktor Podzamcze - Agroturystyka - Podsiadło Jerzy, ul. Wojska Polskiego 2b, tel. (032) 67 33 197
punktor Podzamcze - Agoturystyka - Firek Maria, ul. Wojska Polskiego 31, tel. (032) 67 32 318
punktor Podzamcze - Agroturystyka-Halina Pilarczyk, ul. Skałkowa 4, tel. (032) 67 33 166
punktor Podzamcze - Gospodarstwo agroturystyczne, ul. Wojska Polskiego 2, tel. (032) 67 32 102
punktor Podzamcze - Agroturystyka-Elżbieta Stefańska, ul. Zamkowa 15, tel. (032) 67 33 196

Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych. Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!


oferta noclegowa 1       

Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Współrzędne GPS       Autor:  zamek      Data:  2010-02-08 01:06:46
    Współrzędne GPS:
    N 50°25'39,02''
    E 19°36'06,74''
  • Re: Trochę tej strażnicy już nie ma       Autor:  zamek      Data:  2009-11-04 19:51:52
    Współrzędne GPS:

    N 50°25'39,02''
    E 19°36'06,74''
    <­br> wspaniała okolica, można zrobić wiele ciekawych zdjęć. Później miło się wspomina takie wycieczki.
  • Re: Trochę tej strażnicy już nie ma       Autor:  Krzysztof143      Data:  2009-05-31 14:18:45
    Ale za to "trochę", a raczej całkiem sporo, jest do obejrzenia. Położenie na skale przewieszonej z dwóch stron i pionowej z trzeciej strony jest bardzo malownicze i pobudza wyobraźnię. Godny obiekt wycieczki rowerowej, najlepiej w połączeniu z ruinami zamków w Ogrodzieńcu i w Smoleniu. Byłem, widziałem i polecam :-)





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.