ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) | ||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Rymanów (woj. podkarpackie) - Średniowieczny zamek książęcy (Góra Zamczyska)
Istnienie dwóch zamków w Rymanowie może wydawać się problematyczne,
ponieważ we wszelkich publikacjach rzadko wspomina się chociażby o jednym z nich. Zdarza się też, że obydwa obiekty są mylnie ze sobą utożsamiane.
Istnieje jednak sporo przesłanek za umiejscowieniem tu dwóch odrębnych założeń obronnych.
Niestety, brak badań archeologicznych uniemożliwia
potwierdzenie przekazów ludowych i uzupełnienie suchych wzmianek w źródłach historycznych.
Pierwszy zamek rymanowski stał na wzgórzu o wysokości 567 m npm na południe od miasta, właściwie to bliżej Rymanowa Zdroju (na wschód od niego). Wzgórze to ma wiele nazw odwołujących się do zamku: Zamczysko, Góra Zamczyska, Góra Zamkowa. Podobno został on zniszczony w średniowieczu, ale jego resztki były jeszcze widoczne długo później. Miejscowa ludność wciąż przekazuje z pokolenia na pokolenie informacje o tej warowni. Jej mury miały posłużyć jako budulec kościoła w Rymanowie. Na zdjęciach ze skanowania lotniczego LIDAR wciąż widać tam wał i jakieś rowy. W 1994 r. wykonano badania sondażowe, podczas których odkryto dobrze zachowany wał kamienno - ziemny o szerokości 3,5 do 5 metrów i wysokości dochodzącej do 1,5 metra. Wał zachował się również od strony południowo-wschodniej. Drugi zamek stał w samym Rymanowie, na cyplu wzgórza opadającego stromo do rzeki i od XV w. był rezydencją właścicieli miasta. Z dwóch stron otaczały tę budowlę wąwozy (obecnie są to ulice Grunwaldzka i Podgórze, całość została znacznie zniwelowana i całkowicie zabudowana), a od miasta oddzielony był sztuczną fosą. Na pewno posiadał przynajmniej jedną wieżę. Mimo że historia Rymanowa jest w miarę dobrze poznana, to jednak nie ma wiele informacji o tym obiekcie. Nie wiadomo w ogóle jak wyglądał i wielu rzeczy można się tylko domyślać. Chociaż obecnie mało kto o nim pamięta, to jednak w starych dokumentach kilkakrotnie nazywany jest zamkiem. Od zapomnienia ocalił go miejscowy historyk i dziennikarz Andrzej Potocki. Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego Góry Zamkowej pod Rymanowem
Mapa Rymanowa z XVIII wieku. Na niebiesko budynki na terenie zamkowym, tuż przy kościele. Główny to zapewne ten z bocznymi skrzydłami. Plan Rymanowa z 1854 r. Na czerwono miejsce po zamku czyli pusty plac, a dookoła jakieś niewielkie budynki. Po prawej nowy dwór z ogrodami z 1826 r., opisany myląco jako "Schloss"
Wg tradycji pierwszy zamek wybudował w II połowie XIV w. książę Władysław Opolczyk, który lokował też miasto w 1376 r. Jak wiadomo, książę ten stał się wrogiem Władysława Jagiełło i zwolennikiem Krzyżaków co mogło przyczynić się do zniszczenia tej warowni przez polskie rycerstwo. Dlatego też powstało drugie założenie obronne przeznaczone na siedzibę właścicieli miasta. Postawiono je w I połowie XV wieku z inicjatywy Dobiesława z Oleśnicy i Sienna, uczestnika bitwy pod Grunwaldem i dowódcy oblężenia Malborka.
1413 r. - ślub Katarzyny i Dobiesława. Z późniejszego okresu zachowane są informacje o bardzo częstym pobycie Katarzyny w Rymanowie wraz ze swoimi 11 dziećmi. Tak więc rezydencja musiała być okazała 1419 r. - Dobiesław gościł w Rymanowie króla Władysława Jagiełłę 1440 r. - kolejnym ważnym gościem na rymanowskim dworze był kardynał Zbigniew Oleśnicki, bratanek Dobiasława i najważniejsza osoba w państwie po królu. Zatrzymał się tu po drodze do Sanoka 1441r. - po śmierci Dobiesława właścicielką została jego żona, która pisała się już "z Rymanowa", a następnie syn Andrzej Sienieński i wnuk Wiktoryn 1537 r. - kolejnym właścicielem został Zbigniew Sienieński, kasztelan sanocki 1567 r. - jego córka wyszła za Andrzeja Stadnickiego, który stał się kolejnym panem tych ziem 1595 r. - Marcin Stadnicki, brat Andrzeja kupił od niego Rymanów. Wiadomo, że gruntownie wyremontował on kościół. Można przypuszczać, że rozbudował także zameczek, bowiem od tego czasu wielokrotnie występuje w dokumentach nazwa "zamek rymanowski". Stadnicki miał kilka rezydencji m.in. zamek w Rybotyczach, jednak po jego śmierci, żona na swą siedzibę wybrała Rymanów. Jej córka Helena wyszła za Michała Zebrzydowskiego 1624 r. - przez tereny dziesiejszego podkarpacia przeszły oddziały tatarskie, ktore spustoszyły także Rymanów 1632 r. - historyk i pisarz staropolski Szymon Starowolski wzmiankował iż "Rymanów, Dynów i Lesko swoje zamki mają"
1655 r. - podczas "potopu" szwedzkiego Rymanów został doszczętnie zniszczony, zamek również musiał więc ucierpieć 1674 r. - Jan Opaliński, który przejął dobra rymanowskie po Zebrzydowskich wystawił dokument (dotyczący popostwa w Wołtuszowej) podpisany "dano na zamku moim rymanowskim". Po śmierci Opalińskiego zamek przeszedł na krótko na własność Jana Samuela Czartoryskiego, który wydał rozporządzenie o odwoływaniu się od wyroków sądu miejskiego do zamku rymanowskiego XVIII w. - zamek powrócił do Stadnickich, a konkretnie Franciszka Stadnickiego, pana na Lesku 1745 r. - Teresa Stadnicka wyszła za wojewodę wołyńskiego Józefa Ossolińskiego, więc zamek przeszedł w ręce Ossolińskich. Józef, mimo posiadania zamków w Dukli i Lesku, mieszkał właśnie w Rymanowie co świadczy, że musiała to być duża i wygodna rezydencja 1786 r. - Rymanów po raz kolejny stał się posagiem i po ślubie Teresy Ossolińskiej z Józefem Potockim przeszedł w ręce Potockich. Małżeństwo mieszkało na stałe we Wiedniu, a zamek w tym czasie mocno już podupadł 1798 r. - miasto kupił Franciszek Skórski. Postanowił jednak nie inwestować w zamek, który wymagał ogromnych nakładów finansowych. Duże znaczenie miało też niezbyt atrakcyjne położenie w środku miasta i brak miejsca na stworzenie przestronnego parku. Niedługo potem zamek został rozebrany i po drugiej stronie rzeki postawiono nowy dwór, który po Skórskich przejęli Potoccy, dlatego zawany jest dziś "Dworem Potockich". Obecnie to siedziba nadleśnictwa XIX w. - na zachowanych planach Rymanowa miejsce po zamku jest już puste 1994 r. - w ramach akcji "Archeologiczne Zdjęcie Polski" wykonano badania sondażowe Góry Zamkowej. Potwierdzono istnienie wałów kamienno - ziemnych. Wspominał o nich pod koniec XIX wieku Stanisław Eliasz Radzikowski, znany malarz i historyk. Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego miejsca po zamku miejskim w Rymanowie (A)
Legendę związaną ze starym zamkiem rymanowskim nadesłała Eurena. Dotyczy ona zakochanej pary mieszkającej w warowni. Gdy pewnego dnia kobieta zmarła od szerzącej się zarazy, zrozpaczony rycerz poprzysiągł Bogu zemstę. Z wzoru rycerza zmienił się w pospolitego zbója napadającego na kupców. Trwało to dłuższy czas, dopóki nie schwytano go i nie powieszono na dębie, który stał przed zamkiem (po dzisiejszy dzień stoi na Górze Zamkowej dąb). Miejscowi twierdzą, że ukochani do tej pory w dni parzyste spotykają się pod postacią ptaków na tym dębie.
Najstarszy widok Rymanowa z ok. 1835 r. na rysunku Karola Auera. Widać już tylko nowy dworek.
ADRES I KONTAKT
brak CZAS Oglądnięcie miejsca po zamku miejskim zajmuje ok. 5 minut. Na Górę Zamkową trzeba przeznaczyć ok. 2 godziny. Prowadzi tamścieżka przyrodnicza z Rymanowa Zdroju oznaczona biało-czerwonym znakiem. Odległość: ok. 2,5 km w jedną stronę. WSTĘP Wolny.
Południowa część woj. podkarpackiego. 16 km na południowy wschód od Krosna, 29 km na zachód od Sanoka. Zobacz na mapie.
Współrzędne geograficzne:
Góra Zamczyska: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N49.5447119473° E21.864648894° format DM (stopnie, minuty): 49° 32.682716838'N 21° 51.87893364'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 49° 32' 40.96''N 21° 51' 52.74''E Miejsce po zamku miejskim: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N49.57428187862° E21.86788749725° format DM (stopnie, minuty): 49° 34.4569127172'N 21° 52.073249835'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 49° 34' 27.41''N 21° 52' 04.39''E
Potocki Andrzej - Księga legend i opowieści beskidzkich
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
Powrót do strony startowej
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę