Ryn

Średniowieczny zamek krzyżacki

Plan przyziemia zamku Ryn z 1885 r.

Warownię Ryn zbudowali Krzyżacy w 1376 roku. W miejscu tym stała drewniana strażnica, zniszczona przez Litwinów, a wcześniej może także gród.

Powstanie w Rynie Mimo warownego położenia i grubych murów zamek w Rynie w końcu 1455 roku został zdobyty przez oddziały zbuntowanego przeciw Krzyżakom chłopstwa pruskiego. Załoga zamku nie była liczna i słabo wyposażona. Nie puszczono jednak tej zniewagi płazem i w następnym roku Krzyżacy zebrali wojsko z Olsztyna, Barczewa oraz Reszla i pod dowództwem Jerzego von Schliebena odzyskali Ryn, tłumiąc przy okazji całkowicie powstanie chłopów, którym udało się zdobyć wcześniej również Ełk, Pisz i Giżycko. Wybito 500 niewyszkolonych wojskowo powstańców przy stracie zaledwie kilku rycerzy zakonnych.

Celem budowy murowanego zamku było wzmocnienie linii obronnej do walki z Litwinami, ale co ciekawe to właśnie tutaj schroniła się małżonka litewskiego księcia Witolda - księżna Anna podczas walk dynastycznych w tym kraju. Od 1394 do 1525 roku istniała komturia ryńska (z przerwą w latach 1422-67) ), a jednym z komturów był Fryderyk von Wallenrode, brat Wielkiego Mistrza Konrada, którego nazwisko wykorzystał Adam Mickiewicz w swej powieści. Od I poł. XVII wieku zamek ryński pełnił funkcję myśliwskiej rezydencji książąt pruskich, a rezydował w nim łowczy książęcy (administrator lasów). W 1667 roku, podczas potopu szwedzkiego Ryn wraz z zamkiem spalili sprzymierzeni z Polakami Tatarzy. W końcu XVIII wieku Prusacy sprzedali zamek i do 1853 roku był on własnością szeregu prywatnych osób. Potem rząd pruski odkupił go i utworzył więzienie. W 1881 roku miał miejsce wielki pożar budowli, która została odbudowana dopiero 30 lat później. Po II wojnie św. mieścił się tu Urząd Miasta, Dom Kultury, biblioteka i muzeum. Budynki nie były odpowiednio remontowane i popadały w ruinę aż na początku XXI wieku przejął je prywatny inwestor i utworzył centrum hotelowo - konferencyjne.
Pierwotny wygląd zamku Ryn był inny niż obecnie. Składał się z dwóch skrzydeł połączonych w kształt litery L. Z pozostałych stron czworobok domknięty był murem kurtynowym z wieżą od zachodu. Początkowo miał tylko dwie kondygnacje, potem był stopniowo rozbudowywany. W XV wieku stał się typową warownią krzyżacką, będącą siedzibą komtura i podległego mu konwentu złożonego z braci zakonnych. Posiadał kaplicę i własne zaplecze gospodarcze. Poważna rozbudowa o dwa kolejne skrzydła nastąpiła w XVII wieku. Miała ona na celu zapewnić wygodę podczas książęcych polowań. Obecnie zamek ma również cztery skrzydła, odpowiednio nazwane: Komturskie, Rycerskie, Myśliwskie, Więzienne. Każdemu nadano inny wygląd i charakter.

Informacje praktyczne

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N53.93875278°, E21.54609722°
format DM (stopnie, minuty):   53° 56.3251668'N, 21° 32.7658332'E 
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   53° 56' 19.51''N, 21° 32' 45.95''E