ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ||||||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Ścinawka Średnia (woj. dolnośląskie) - Średniowieczny zamek rycerski, później rozbudowany
Na terenie Polski istnieje do dziś kilka lepiej lub gorzej zachowanych zamków typu donżonowego, tzn. takich, których jądrem jest wielka wieża typu mieszkalno obronnego – donżon. Tutejszy dwupiętrowy, o wymiarach zewnętrznych 12,5x16m, ukończony został w 1360r., jest największą wieżą rycerską na Ziemi Kłodzkiej i drugą co do wielkości w kraju. Jego potężne kamienne mury zachowane w pierwotnej wysokości kryją wiele wspaniałości: ostrołukową wnękę latrynową w sieni drugiego piętra, ostrołukowy portal wejściowy z czerwonego piaskowca posiadający rzadkie, tworzone w celu przetaczania beczek z piwem i winem wycięcia w węgarach (pionowych belkach kamiennych w portalu bądź obramieniu okiennym), XIV-to wieczne piwnice z kamiennymi sklepieniami o negatywowych śladach po deskowaniu szerokimi deskami oraz oryginalnymi, gotyckimi wnękami oświetleniowymi. Dwa gotyckie kominki, przepiękne renesansowe portale, bogato kute i polichromowane. W sieni na pierwszym piętrze znajduje się "zielona komnata" tzn. sala o powierzchni blisko 53 m kwadratowych, której powierzchnia ogromnego sklepienia i ścian pokryta była onegdaj bogatą polichromią o tematyce floralnej wzbogaconej horyzontalnymi elementami pasowymi w kolorze czarnym oraz postaciami figuralnymi i herbami. W wyniku badań odnaleziono ponadto XIV-to i XV-to wieczne malowidła ścienne, które w sposób monotematyczny pokrywały ściany całego I pietra donżonu, a nawet pomieszczenia wieży alkierzowej południowej – otwartej do wnętrza donżonu całą swoją szerokością. Obiekt znacznie powiększono w II poł. XV w. dobudowując do narożnika północno - zachodniego donżonu wieżę nr 2 – tzn. kolejną dwupiętrową wieżę mieszkalno – obronną (11x12). Jej kamienne mury o nieco mniejszej grubości mieściły blisko stu metrową aulę z pięknym zdwojonym oknem (obecnie nie zachowanym). Zobaczyć można w niej autentyczne, gotyckie obramienia okien, niedawno odkrytą strzelnicę ze śladami polichromii. Niezwykle oryginalny system wewnętrznych połączeń pomiędzy kondygnacjami obydwu wież za pomocą tajnych schodów również jest już odkryty, odkopany i udostępniony turystom. Powstały wówczas także: flankujący mur kurtynowy zamykający dziedziniec wewnętrzny oraz wieża bramna. Wspomniany wcześniej dziedziniec to chyba jedyny taki przykład dotyczący zamków donżonowych w kraju, ponieważ z założenia takowe dziedzińców nie posiadały. Nie był on wielki, dodatkowo pomniejszono go poprzez założenie pseudo-renesansowych XIX-to wiecznych schodów.
W okresie średniowiecza zamek Ścinawka Średnia został ponadto otoczony w pełni nawodnioną fosą zasypaną dopiero podczas XIX-to wiecznej rozbudowy folwarku. XVI stulecie to okres kiedy powstawały kolejne części budowli: do wielkiej wieży nr 2 dobudowano alkierz północny, kryjący na piętrze wspaniały gabinet. Znajdziemy w nim jednoosobową sedillię (ogromna rzadkość w kraju) i „coś” co możemy zobaczyć jedynie w świątyniach faraonów w Egipcie. Wyobraźmy sobie, iż w jednym niewielkim (ok. 40 cm szerokości) miejscu tejże komnaty, zarówno o świcie jak i o zmierzchu, można oddać się lekturze bez sztucznego oświetlenia. To działa do dzisiaj co można osobiście sprawdzić. Od północy dostawiono do donżonu alkierz wielki, mieszczący na piętrze salę ostatecznej obrony. W jego części piwnicznej zachował się częściowo do dziś loch głodowy, nie używany już „niestety”. Na parterze zaś salka z dwiema pięknymi strzelnicami i wykutym w jednej bryle kamienia otworem wrzutowym do lochu. Następnie powiększono zamek o dwupiętrowy budynek sytuowany pomiędzy wieżą numer dwa a alkierzem wielkim. W końcu XVI w. dobudowano od wschodu do donżonu duży budynek dwupiętrowy o dwóch pomieszczeniach na każdej z kondygnacji, kończąc tym samym akt rozbudowy „domu wielkiego” (głównego budynku zamkowego). W tym przypadku przylegał on do donżonu od strony północnej. W jego skład wchodziły: 2 wieża mieszkalna, budynek łączący ją z, alkierzem wielkim, alkierz wielki oraz północna komnata nowo powstałego skrzydła. Jedna z jego piwnic (będąca w rzeczywistości tajną salą rady o 34 m kwadratowych powierzchni), posiada pięknie sklepioną salę, którą ze względu na jej urodę można by przenieść zdecydowanie dwie kondygnacje wyżej. To właśnie w niej zapadały wielokrotnie ważkie decyzje dotyczące funkcjonowania całości Hrabstwa Kłodzkiego. W trzeciej dekadzie XVIII w. ta część zamku uległa barokizacji, wymieniono całość kamieniarki renesansowej na barokową typu uszakowatego z guttami. Wielką osobliwością zamku Ścinawka Średnia jest gotycka, pochodząca z początku XVI w. kuchnia wolnostojąca (zachowana do dziś).
Pierwsza dekada XVII w. to ostatni duży etap tworzenia zamku – budowa jednopiętrowego dworu obronnego – kancelarii, usytuowanej przy południowej ścianie dziedzińca. Jest to wspaniały budynek stworzony przez matkę Elizabeth von Ratschin dla swojego kilkuletniego syna Heinricha. Salon tutejszy zdobią trzy piękne portale renesansowe a zwierciadlane sklepienie dopełnia efektu. Całość bryły gmachu zwieńczona jest renesansowymi szczytami. Budynek gotyckiej kuchni i pomieszczenie ciepłej komnaty zostały wchłonięte przez jej masyw – prawdopodobnie dlatego właśnie ocalały. Jedyne wejście na piętro kancelarii prowadziło napowietrznym pomostem prowadzącym z alkierza południowego. W XIX w. od strony zachodniej dostawiono do niej niewielką część kryjącą łazienkę, zaś od wschodu zmurowano duży taras (ok. 34 m kwadratowe) kryty częściowo dachem. Powstały wówczas także schody na dziedzińcu oraz pseudo barokowe szczyty wieńczące główne budynki zamkowe. Do wschodniego budynku renesansowego dostawiono kolejny obecnie nie istniejący. Wiodły do niego kryte zadaszeniem schody (także nie istniejące) Jak widać lwia część obiektu powstała w epokach średniowiecza i renesansu. To klasyczny przykład spontanicznej rozbudowy zamku. Kończąc należy dodać, iż obiekt otoczony jest zabytkowymi zabudowaniami folwarcznymi, w których skład wchodzi min. stajnia pańska z II poł. XVII w. posiadająca we wnętrzu kilka pięknych sal ze sklepieniami spływającymi na kamienne kolumny.
![]() Plan zamku Ścinawka Średnia z rozwarstwieniem pierwszego pietra A – XIV wieczny donżon, B – Wieża alkierzowa południowa, C – Wieża mieszkalno – obronna nr 2, D – Budynek mieszczący dawne krużganki, E – Wieża bramna, F – Ciepła komnata, pod nią kuchnia gotycka, G – Dziedziniec zamkowy, H – Alkierz wielki, I – Budynek XVI wieczny, łączący wieżę nr.2 z alkierzem wielkim, J – Alkierz północny, K – XVI wieczne skrzydło wschodnie, L – Pomieszczenia kancelarii, które wchłonęły gotycką kuchnię i ciepłą komnatę, M – Taras, N – Aneks z łazienkami
Zamek w Ścinawce Średniej jest obiektem historycznie związanym z ziemiami Hrabstwa Kłodzkiego. Od roku 1457, kiedy to król czeski Jerzy z Podiebradu nadał im szeroką autonomię zachowaną częściowo aż do 1945 roku. Zwierzchnictwo nad nimi pełniły państwa czeskie, austriackie, od 1741 r. pruskie. Właścicielami warowni niejednokrotnie byli starostowie krajowi Hrabstwa główni jego zwierzchnicy i faktyczni zarządcy. W celu wyjaśnienia należy dodać, iż opisywana miejscowość podobnie jak wiele innych śląskich, cechuje się dużymi rozmiarami, w przeszłości podzielona była na wiele odrębnych i nie zależnych rodowych majątków. Dobra Oberhof (niem. dobra górne) zawierające opisywany zamek były majątkiem lennym (łac. feudum) co oznacza, iż podlegał on dziedziczeniu (początkowo majątek nadawany był jedynie dożywotnio).
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
![]() CZAS ![]() WSTĘP ![]() Południowa części województwa dolnośląskiego. 10 km od Nowej Rudy i 16 na północny zachód od Kłodzka. Zobacz na mapie. Obiekt jest dobrze widoczny z głównej drogi Kłodzko – Tłumaczów – Nowa Ruda. Położony jest ok. 100 m na południowy wschód od kościoła farnego. Aby do niego dojechać należy skręcić przy figurze św. Jana Nepomucena w stronę zamku (przy drodze znajduje się czytelny drogowskaz) przejechać szutrowa drogą przez folwark objechać zamek i zaparkować przed bramą gdzie z pewnością znajdzie się miejsce. ![]() Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N50.52530556°, E16.48381111° format DM (stopnie, minuty): 50° 31.5183336'N, 16° 29.0286666'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 31' 31.10''N, 16° 29' 01.72''E
Monografia zamku jest jeszcze w trakcie powstawania. Dotąd w prasie o zasięgu ogólnopolskim i lokalnym ukazało się szereg artykułów. Wcześniejsze dane zawarte w różnych publikacjach nie posiadają większej wartości merytorycznej, ze względu na wcześniejszy brak przeprowadzonych badań na terenie zamku.
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
TVP - Zamek popada w ruinę? Pan Henryk idzie z odsieczą!
Zamek w swojej ofercie posiada także możliwość noclegu dla osób o niezbyt wygórowanych wymaganiach, poszukujących niezapomnianych wrażeń. Poza standardowym noclegiem możliwe jest także zwiedzanie zamku nocą z lichtarzami w ręku.
![]() ![]() ![]()
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
![]() Powrót do strony startowej
(c) 2001-2022 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę