Secemin
Rycerski dwór obronny





Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Secemin (woj. świętokrzyskie) - Rycerski dwór obronny (zniszczony)

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
3 stars
Średnia ocena: 3.1 na 5. Głosów: 22

       
    
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
3 stars
Średnia ocena: 3.0 na 5. Głosów: 15

       
    
 


Opis i stan obecny


Secemin to wieś gminna, będąca niegdyś miastem. O przeszłości świadczy zachowany układ przestrzenny z ośrodkiem w postaci dużego, czworobocznego rynku. Na zachód od niego, w pobliżu kościoła zachowały się pozostałości średniowiecznego zameczku Szafrańców, mające postać dużego kopca, powstałego przez otoczenie fosą
ozdoba
Średniowieczny piec
Badania archeologiczne w 2004 roku przyniosły ciekawe odkrycie w postaci grubej warstwy miału ceglanego. Przypuszcza się że był tu piec (lub kilka pieców) do wypalania cegieł, które posłużyły do budowy kościoła w 1402 roku. Potem gruz ten postanowiono wykorzystać do utwardzenia bagnistego podłoża, na którym stanąć miała rezydencja obronna.
suchej kępy na skraju mokradeł. Napełniona wodą fosa o szerokości dochodzącej do 20 m jest elementem rozległego systemu stawów, położonego na dawnym terenie dworskim w zachodniej części miejscowości. Porośnięty drzewostanem parkowym kopiec o wymiarach majdanu 50x50m połączony jest z otoczeniem dwiema krótkimi groblami i kładką. Badania kopca secemińskiego przeprowadzone niedawno przez Cz. Hadamika i J. Koja pozwoliły ustalić jego metrykę na późne średniowiecze, ale na przebadanie wciąż czekają ukryte pod powierzchnią piwnice i fundamenty. Sprawę skomplikowało bowiem wzniesienie na kopcu w XVIII wieku nowego drewnianego dworu. Na razie potwierdzono całkowicie sztuczne pochodzenie kopca i średniowieczną metrykę potężnego muru fundamentowego jednej ze ścian i narożnika. Odkrycia dowodzą też, iż zamek czy też dwór obronny w Seceminie zbudowany był z kamienia i miał spore rozmiary. Na razie nie można jednak powiedzieć nic o wyglądzie obiektu i jego rozplanowaniu na terenie kopca.
Niedawno kopiec i fosa przeszły prace rewitalizacyjne. Kosztem 1 mln zł oznaczono na powierzchni wszystkie odnalezione fragmenty fundamentów budynków i muru obwodowego. Wytyczono alejki, zamontowano oświetlenie, tablice informacyjne oraz oczyszczono fosę.

ozdoba
Zbóje z Secemina
Mieszkańcy dworu obronnego w Seceminie nie mieli dobrej opinii. Podkomorzy krakowski i starosta sieradzki Piotr Szafraniec, był, według opinii Jana Długosza, rozbójnikiem i miłośnikiem czarnej magii. Miał on pod Seceminem obrabować na sumę siedmiu tysięcy florenów krakowskiego rajcę ze znanego rodu Wierzynków. Również jego syn Krzysztof Szafraniec, trudnił się rozbojem. Był on chyba najsłynniejszym rycerzem-rozbójnikiem w XV-wiecznej Polsce. Zamieniwszy swój zamek w Pieskowej Skale w gniazdo rozbójników, łupił kupców, szczególnie wrocławskich, porywał i więził ludzi, a uprawiany przez niego proceder powodował nawet komplikacje natury międzynarodowej. W końcu został ujęty przez ludzi starosty krakowskiego i z rozkazu króla stracony w Krakowie w 1484 r. Podczas dochodzenia w sprawie rozbójniczej działalności Szafrańca wyszło na jaw, że jego matka, Konstancja, czynnie wspomagała syna w uprawianym przezeń procederze, nie tylko udzielając mu schronienia, ale również przechowując w Seceminie jego łupy. Można domniemywać, że miejscem przechowywania łupów była znana z późniejszych źródeł siedziba obronna w Seceminie.


Plany i rekonstrukcje


Plan zamku
Plan kopca dworskiego w Seceminie autorstwa ZBN KPG w Krakowie
Źródło: Średniowieczne dwory obronne w powiecie włoszczowskim, Hadamik Czesław, Włoszczowa 2005

Mapa Secemina z XVIII w.
Mapa Secemina z około 1770 roku. Kopiec otoczony fosą, a na nim nowy dwór oznaczony na czerwono. Siedziba obronna już nie nie istnieje

Mapa Secemina z XVIII w.
Hipotetyczny wygląd wieży mieszkalnej w Seceminie na rekonstrukcji z tablicy informacyjnej. Źródło Wikipedia. Autorstwa MOs810 - Praca własna, CC BY 4.0,


Historia, wydarzenia

Powrót na górę strony

Istniejący już w XIII w. Secemin powstał w miejscu łączącym naturalne walory obronne położenia wśród lasów i bagien z korzystnym usytuowaniem w stosunku do szlaków handlowych i komunikacyjnych. Rejon Secemina stanowił przed wiekami rodzaj wielkiej polany, otoczonej ze wszystkich stron lasami, które w znacznym stopniu zachowały się do dzisiaj. Powstała pośrodku tej polany, na suchej kępie wśród mokradeł, osada wywiodła swoją nazwę od otaczających ją niegdyś bagien, zwanych "sece", z których wypływała struga Secówka. W miejscu tym wytworzył się w średniowieczu lokalny węzeł komunikacyjny, powiązany z najważniejszymi ośrodkami i szlakami handlowymi w ówczesnej Polsce.
W 1291 r. przyszły król polski, a wówczas książę sandomierski, kujawski i sieradzki, Władysław Łokietek, wystawił w Sandomierzu dokument poświadczający posiadanie klucza dóbr "zwanego pospolicie Secemin" przez komesa Boksę. Z treści tego dokumentu wynika, że nadanie dóbr secemińskich uzyskał już ojciec wspomnianego komesa, łowczy krakowski Imbram z Witowa herbu Oksza (przypuszczalnie pomiędzy latami 1270--1289). Najpewniej za czasów Kazimierza Wielkiego, czyli przed rokiem 1370, Secemin został lokowany jako miasto królewskie.
W 1395 r. Władysław Jagiełło nadał Secemin - określony w odnośnym dokumencie jako miasteczko (oppidum) - wraz z przedmieściem (Nawieś) oraz pobliską wsią Bichniów, podstolemu krakowskiemu Piotrowi Szafrańcowi z Łuczyc herby Starykoń. Dostojnik ten odegrał wcześniej wybitną rolę w doprowadzeniu do zaślubin Jagiełły z królową Jadwigą i związania w ten sposób Polski z Litwą. Nadanie Szafrańcowi dóbr secemińskich potwierdziła w niedługi czas potem królowa Jadwiga. Od tego czasu aż do początków XVII w. Secemin pozostawał własnością Szafrańców, którzy, co warto podkreślić, byli od dawna skoligaceni z poprzednimi właścicielami - Okszycami. Niestety obecny stan wiedzy nie pozwala przypisać budowy obronnej rezydencji konkretnemu przedstawicielowi rodu Szafrańców. Przypuszczać można iż miało to miejsce w XV wieku, choć pierwsza wzmianka o budowli pochodzi dopiero z 1540 roku, od lustratorów podatkowych ("fortalicium, curia et praedium").
W 1608 r. zmarł ostatni przedstawiciel rodu Szafrańców, Andrzej, syn wojewody sandomierskiego Stanisława i Anny z Dembińskich herbu Rawicz. Ponieważ ta ostatnia przeżyła syna, dobra secemińskie przeszły w ręce jej rodziny. Istnieją wzmianki o pobycie w dworze secemińskim Dembińskich historyka i poety Wespazjana Kochowskiego. Po zmarłym w 1631 r. Sewerynie Aleksandrze Dembińskim odziedziczyła Secemin jego córka, Zofia, której mężem był Jan Samuel Czarnocki herbu Lis. Dobra secemińskie pozostawały w rękach Czarnockich do końca przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Prawdopodobnie w II połowie XVII wieku całkowitemu zniszczeniu uległ dwór obronny. W połowie XVIII wieku na jego miejscu wzniesiono nowy drewniany dwór. Na początku XIX w. dobra secemińskie przejęli skoligaceni z Czarnockimi Marchoccy herbu Ostoja. Kolejnymi właścicielami miejscowych dóbr byli Michałowscy herbu Dąbrowa oraz Lohmanowie, którzy przebudowali dwór Czarnockich. Siedzibę tę rozebrano dopiero w latach 70-tych XX wieku.
W 2004 roku przeprowadzono prace archeologiczne pod kierunkiem Cz. Hadamika i J. Koja. Potwierdziły one późnośredniowieczną genezę dworu. Odkryto kamienny mur o wymiarach 10 x 13,5 metra, będący fundamentem wieży mieszkalno-obronnej.
W 2016 roku cały teren dworu obronnego został uporządkowany i zaadaptowany do zwiedzania.

Zdjęcie lidar Secemina
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu dworu / zamku w Seceminie. A - kopiec otoczony fosą. Na północnym zachodzie utworzono szereg stawów.




Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorbrak

CZAS
punktor Oglądnięcie terenu zamkowego zajmuje ok. 15 minut.

WSTĘP
punktor Wolny.



Położenie i dojazd


Zachodnia część woj. świętokrzyskiego. 14 km na południowy zachód od Włoszczowy, i 13 km na wschód od Koniecpola. Zobacz na mapie.
Pozostałości obronnego dworu rycerskiego znajdują się przy kościele, w zachodniej części wsi.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N50.76914167° E19.83355278°  
format DM (stopnie, minuty):   50° 46.1485002'N 19° 50.0131668'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   50° 46' 08.91''N 19° 50' 00.79''E 



Bibliografia



punktor Antoniewicz M. - Secemin i okolice
punktor Hadamik Cz. - Średniowieczne dwory obronne w powiecie włoszczowskim
punktor Jankowski A., Sadowski W. - Województwo kieleckie. Przewodnik
punktor Katalog zabytków sztuki w Polsce

Galeria zdjęć


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Secemin - Pozostałości fortalicji. Widok od wschodu. Secemin - Pozostałości fortalicji. Widok od strony południowo-wschodniej. Secemin - Widok od strony płd-zach. Na pierwszym planie  grobla wjazdowa na teren kopca. Po prawej kościół  parafialny.



Noclegi



Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Re: akaka       Autor:  Anonim      Data:  2009-04-06 20:20:43
    te akaka
    mądrych nie mondrych
  • Re: akaka       Autor:  anonim      Data:  2009-03-03 19:27:57
    teraz nie ma mondrych jak w rządzie sie biją no to kto ma to zroic
  • akaka       Autor:  Anonim      Data:  2008-09-09 23:34:55
    ktoś mądry





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.