ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl)  
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Siewierz (woj. śląskie) - Gotycki zamek książęcy
Siewierz może pochwalić się nieźle zachowanymi ruinami zamku w dość unikalnej formie warowni nizinnej.
Bezpieczeństwo zapewniało położenie na sztucznie usypanej wyspie - dookoła rozpościerały się bagna i rozlewiska Czarnej Przemszy przypominające spore jezioro, a zamek posiadał jeszcze fosę oddzieloną wałem od rozlewisk. Dziś tego nie widać, rozlewisk nie ma już od ponad wieku, rzeczka jest niewielka, fosa sucha i tylko w czasie powodzi teren wypełnia się wodą i okolica wygląda jak przed wiekami.
Początkowo była to siedziba książąt piastowskich z Cieszyna, potem stolica autonomicznego państewka biskupów krakowskich.
Wieża bramna, zwana Szlachecką, posiada 4 kondygnacje nad przejazdem bramnym z licznymi otworami strzelniczymi. Utworzono w niej platformę widokową, ale widok nie jest zbyt efektowny. Niegdyś zwieńczona była barokowym hełmem, co widać na starych grafikach. Niedawno przywrócono na jej froncie tarczę herbową Łodzia biskupa Tomickiego. Zamek otoczony jest tarasem, który służył jako stanowiska dla artylerii. Zrekonstruowano na nim stanowisko z koszokopami, czyli koszami wypełnionymi ziemią, które amortyzowały uderzenie kuli armatniej wroga. Z tarasu można zejść do piwnic barbakanu jak i dostać się na dziedziniec boczną furtą od wschodu. Na dziedzińcu widzimy wysokie zrujnowane mury, czasem z detalami architektonicznymi nad oknami czy kolumienką nieistniejącej loggii. Część z nich leży na ziemi. Nie przetrwał żaden budynek zamkowy, żadna komnata nie ma dachu (poza piwnicą). Na bruku widać oznaczony okrągły kształt - jest to ślad pierwotnej, wolno stojącej baszty, wyeksponowano też fragment jej fundamentów pod szkłem. Miała on 9 metrów średnicy. Zawieszone na murach wydruki z wizualizacji komputerowej zamku pokazują jak kiedyś wyglądała zabudowa i wnętrza. XX-wieczna literatura historyczna i turystyczna traktowała zamek Siewierz po macoszemu, publikowane informacje były bardzo lakoniczne albo błędne, co wynikało ze słabego poznania zabytku. Niedawne prace konserwatorskie i rewitalizacyjne oraz towarzyszące im prace archeologiczne zmieniły ten stan rzeczy i o zamku wiemy już bardzo wiele, ale regularne odkrycia i badania powodują, że z ostrożnością trzeba podchodzić nawet do publikacji po 2010 roku, ponieważ są już zdezaktualizowane.
Dotyczy to zwłaszcza początków warowni. Dziś jest już jasne, iż zamek ma metrykę sięgającą XIII stulecia. Gród kasztelański o konstrukcji drewniano-ziemnej powstał przed rokiem 1230. Znajdował się w tym samym miejscu co późniejszy zamek. Wątpliwości w tej kwestii zostały rozwiane przez nowoczesne badania termoluminescencyjne (zarówno zbadana ceramika jak i wały pochodziły z XIII w). Kamienna wolno stojąca wieża typu bergfried (stołp) stanęła już ok. 1270 roku. Wzmocnienie grodu było konieczne po najeździe tatarskim. Powstanie murowanego zamku w latach 30-tych XIV wieku było więc dopiero III fazą budowlaną warowni. W obwodzie murów znajdował się wtedy bergfried z murowaną kamienicą od zachodu i prawdopodobnie podobnym budynkiem od wschodu oraz zabudowa drewniana. Wjazd prowadził z południa. Dalsze rozbudowy pochłonęły mury obwodowe oraz pierwotną bramę, powstała nowa brama od północy, którą następnie nadbudowano wspomnianą Wieżą Szlachecką przystosowaną do użycia broni palnej. Zmiana wjazdu była zapewne podyktowana możliwością rozłożenia gospodarczego przedzamcza od północy. Stara baszta stała się zbędna, zajmowała cenną na zamku przestrzeń, więc rozebrano ją. Z jej budulca wzniesiono dolne partie renesansowego gmachu zajmującego część skrzydeł zachodniego i południowego. W 2. połowie XVI wieku zamek zyskał nowoczesne fortyfikacje dzięki otoczeniu go tarasem dla artylerii, bastei bramnej oraz dwóm bastejom narożnym od południa (odkrycie tych ostatnich w 2018 roku było dużą niespodzianką, gdyż nie są obecne na starych grafikach ani w opisach, rozebrano je zanim powstały ryciny i widoki miasta). W tym okresie Siewierz był bardzo mocną warownią - wg zachowanego dokumentu chroniło go 10 dział (w tym 4 wielkie spiżowe i 2 żelazne), w barbakanie były umieszczone 2 moździerze, a w wieży 15 hakownic i 4 muszkiety plus broń załogi liczącej około 60 osób. Mury mają 2 metry grubości i podparte są 10 masywnymi szkarpami. Dalsze rozbudowy to już upiększanie i powiększanie rezydencji biskupiej, od wschodu powstał budynek z kaplicą, od zachodu gospodarczo-kuchenny, a przed bramą na dziedzińcu dekoracyjna arkadowa loggia. Współcześnie zamek również przechodził różne fazy. Przez długi czas był dostępny tylko na zewnątrz. Potem można było wejść na dziedziniec i wieżę bramną, a obecnie są również dostępne kazamaty w barbakanie, piwnica pod skrzydłem zachodnim z ekspozycją archeologiczną i odtworzony taras artyleryjski. Niestety, czasem tylko w teorii - sam trafiłem na dzień (sierpniowy piątek 2023 roku), że wieża i piwnica były zamknięte. Przez telefon dowiedziałem się, że dziś nie będą otwarte. Informacji o braku pełnej dostępności zabytku nie było na stronie internetowej, ani profilu FB. Takie lekceważące nastawienie do turystów jest już rzadko spotykane. A to nie wszystko, bo jest jeszcze kwestia zwodzonego mostu, którą gmina określa jako "niebywałą" atrakcję Siewierza. Zwykli turyści nie zobaczą go jednak w akcji. Pokazy uruchamiania mostu są okazyjne i przeznaczone tylko dla grup zorganizowanych...   Widok Siewierza z zamkiem od strony stawu z 1786 roku oraz powiększenie samej warowni  Zamek siewierski na grafice Adolfa Kozarskiego z ok. 1870 r.
 Aktualny plan zamku Siewierz zweryfikowany współczesnymi badaniami. Na ciemno oznaczono najstarsze mury gotyckie. Na dziedzińcu zaznaczony odkopany bruk XVI-wieczny. Numeracja w kolejności powstawania obiektów. Grafika na podstawie materiałów A. Roka i A. Gintera. 0 - Fundamenty pierwotnej baszty - stołpu (2. połowa XIII w.), 1 - Mury obwodowe pierwotnego zamku (1. połowa XIV w.) 2 - Odkryte fundamenty średniowiecznej kamienicy zachodniej (1. połowa XIV w.), 3 - Pierwotny przejazd bramny od południa (1. połowa XIV w.), 4 - Kamienica wschodnia (1. połowa XIV w.), 5 - Brama północna (pierwotna - 2. połowa XV w.), następnie wieża bramna zwana Szlachecką (początek XVI w.), 6 - Kamienica południowa, która wchłonęła pierwotną bramę (2. połowa XV w.) 7 - Piętrowy budynek przybramny (początek XVI w.), 8 - Renesansowa kamienica zachodnio-południowa o 3 kondygnacjach bp Tomickiego (1. połowa XVI w.), 9 - Dobudówka do kamienicy zachodniej (2. połowa XVI w.), 10 - Taras artyleryjski (2. połowa XVI w.), 11 - Dwukondygnacyjnej basteja bramna - barbakan (2. połowa XVI w.), 12 - Dwie basteje (2. połowa XVI w.), 13 - Skrzydło wschodnie z kaplicą (koniec XVII w.), 14 - Budynek kuchni zamkowej (początek XVIII w.), 15 - Arkadowa loggia (początek XVIII w.).  Rozwarstwienie obiektu - fazy rozbudowy na podstawie planu A. Gintera  Plan miasta Siewierza z 1786 roku od płn.-wsch. Zamek otoczony wodą. Na prawo od niego przedzamcze  Rekonstrukcja pierwszych budowli zamkowych od strony płn.-wsch. (opracowanie Artura Roka). A - zamek-gród kasztelański w 2. połowie XIII w., B - zamek murowany w 1. połowie XIV w.  Rekonstrukcja zamku XVIII-wiecznego B. Guerquina z 1938 r.  Rekonstrukcja zamku XVII-wiecznego wg R. Kubiszyna  Rekonstrukcja zamku w Siewierzu z czasów świetności wg Jana Gumowskiego  Rekonstrukcja zamku na współczesnej wizualizacji 3D w ramach programu "Multimedialna podróż w czasie na Zamku Siewierskim"  Rekonstrukcja arkadowej loggii na dziedzińcu. Widok ze współczesnej wizualizacji 3D w ramach programu "Multimedialna podróż w czasie na Zamku Siewierskim"
Kasztelania siewierska, należąca do książąt opolsko-raciborskich, wspominana jest w 1232 roku. W XIII stuleciu znanych jest 6 tamtejszych kasztelanów. Ich siedzibą był gród kasztelański, który później rozbudowano w zamek. Dzieje warowni siewierskiej pośród rozlewisk Czarnej Przemszy sięgają więc ok. 1228 roku. Pierwszy element murowany - wolno stojąca baszta typu stołp powstała w 3. ćwierci XIII stulecia, co zbiegło się z nadaniem Siewierzowi praw miejskich oraz wcześniejszym zniszczeniem grodu podczas najazdu tatarskiego. Pierwsza wzmianka o zamku murowanym pochodzi jednak dopiero z 1. połowy XIV wieku.
 Ruiny zamku Siewierz w połowie XIX w. Akwarela N. Ordy  1260 r. - spalenie grodu przez Tatarów
ok. 1270 r. - budowa murowanej wieży - stołpu o średnicy 9 metrów przez księcia opolsko-raciborskiego Władysława
1. poł. XIV w. - książę bytomski Władysław i jego brat Jerzy wznieśli na koronie wałów grodu przynajmniej 1 murowany budynek od zachodu.
1337 r. - od księcia bytomskiego Władysława Siewierz z warownią kupił książę cieszyński Kazimierz I. Dokończył on budowę zamku murowanego. Składał się on z wieży i prostokątnego budynku mieszkalnego od strony zachodniej otoczonych murem obwodowym z blankami i przejazdem bramnym od południa.
1314 r. - po raz pierwszy wzmiankowana jest nazwa "księstwo siewierskie".
1359 r. - książę cieszyński Przemysław Noszak sprzedał księstwo siewierskie księciu świdnicko jaworskiemu Bolkowi II.
1367 r. - książę Bolko II Świdnicki osobiście przebywał w Siewierzu wraz ze swoim dworem.
1368 r. - Siewierz powrócił odo książąt cieszyńskich.
1444 r. - zakończono transakcję kupna zamku w Siewierzu przez biskupa Zbigniewa Oleśnickiego od księcia cieszyńskiego Wacława I. Nie zdążył go jednak przejąć, ponieważ został podstępnie zdobyty przez księcia raciborskiego Mikołaja, który liczył na spadek po bezdzietnym Wacławie. Biskup wysłał więc do Siewierza wojsko pod wodzą podkomorzego krakowskiego Piotra Szafrańca, ale ten nie zdołał odbić zamku. Dopiero rok później w wyniku podpisanego w Głogowie porozumienia biskup otrzymał warownię.
1450 r. - zamek siewierski odparł szturm wojsk księcia na Toszku – Przemysława
1452 r. - kolejne próby zdobycia budowli podjął książę opolski Bolko, a rok później ponownie Przemysław, jednak bez rezultatu
lata 1471-1488 - okres rządów bp Jana Rzeszowskiego. Powstała wtedy nowa brama od północy, a stara została włączona do kamienicy południowej
lata 1503-1524 - biskup Jan Konarski wzniósł Wieżę Szlachecką na bramie północnej i budynek sąsiadujący z nią od wschodu.
lata 1524-1537 - biskup Piotr Tomicki wyburzył basztę-stołp i wybudował od zachodu oraz południa nieistniejący już dziś renesansowy gmach w kształcie litery L. Wsparł go zachowanymi wysokimi przyporami. Do budowy użyto murów XIII-wiecznego stołpu
 Ruiny zamku Siewierz od strony północno-zachodniej w połowie XIX w. Akwarela T. Chrząńskiego ok. 1560 r. - rozbudowa renesansowej budowli od północy oraz części zachodniej o dodatkowe piętro.
Przeprowadził ją bp. Andrzej Zebrzydowski lub Filip Padniewski.
1574 r. - biskup Franciszek Krasiński postawił basteję bramną (barbakan) oraz otoczył zamek dodatkowym pierścieniem tzw. muru parkanowego, tworząc taras dla artylerii wraz z 2 bastejami (odkryte dopiero w 2018 r.). Krasiński ustanowił podatek dla mieszkańcy księstwa siewierskiego na utrzymanie zamku w dobrym stanie
1625 r. - na zamku rozpoczął działalność słynący z surowości Trybunał Siewierski
1655 r. - księstwo siewierskie było oficjalnie neutralne w wojnie polsko-szwedzkiej, ale biskupi oczywiście sprzyjali Polsce. Po kapitulacji Krakowa na zamku schronił się niewielki oddział Stefana Czarnieckiego, więc skandynawscy najeźdźcy zdobyli go i ograbili. Sam Czarnecki zdołał opuścić zamek i udał się do Częstochowy. Był to koniec okresu świetności książęcej rezydencji
lata 1681-1689 - właścicielem warowni był biskup Jan Małachowski, który ją przebudował. Powstało skrzydło wschodnie wraz z kaplicą. Zamek zatracał już wtedy walory obronne, rozwijano skrzydła mieszkalne i funkcje rezydencjonalne.
1708 r. - podczas wielkiej wojny północnej w zamku schronili się zwolennicy króla Stanisława Leszczyńskiego, ale zostali wyparci przez zwolenników Sasów
lata 1720-1732 - przebudowę dokończył biskup Felicjan Szaniawski, m.in. podwyższył wieżę i postawił na niej niezachowany barokowy hełm, widoczny na starych grafikach. Od płn.-zach. wzniesiono budynek kuchni oraz arkadową loggię przed bramą.
Basteje przy tarasie artyleryjskim mogły zostać rozebranie, ponieważ nie widać ich na grafikach z 1786 roku.
1771 r. - podczas Konfederacji Barskiej na zamku Siewierz stacjonował oddział Kazimierza Pułaskiego.
koniec XVIII w. - na mocy uchwały Sejmu Wielkiego księstwo siewierskie zostało włączone do Korony.
Ostatnim księciem siewierskim był biskup Feliks Paweł Turski. Zamek stracił znaczenie i nie miał już gospodarza.
po 1795 r. - zaborcy Pruscy utworzyli w murach zamku hale fabryczną, potem były tu koszary wojsk polskich walczących przy Napoleonie
1815 r. - zrujnowany zamek został opuszczony.
2. połowa XIX w. - piorun zniszczył hełm na wieży bramnej. Rozlewiska otaczające zamek zostały osuszone
pocz. XX wieku - ruiny kupił z zamiarem ich zabezpieczenia wydawca pisma "Ziarno" Jan Kazimierz Korwin-Piotrowski, ale raczej nie wykonał żadnych prac
po 1920 r. - zawaliła się ściana południowa.
1945 r. - zniszczenie skrzydła wschodniego.
1967 r - pierwsze badania archeologiczne pod kierunkiem Włodzimierza Błaszczyka.
lata 1970-75 - w ruinach przeprowadzono kolejne prace archeologiczne i restauracyjne. Planowana była nawet odbudowa zabytku.
M.in. odbudowano sklepienia w sieni bramnej wieży, naprawiono gzyms na koronie wieży, odgruzowano i zrekonstruowano sklepienia piwnic pod skrzydłami zachodnim i wschodnim. Prace zostały przerwane nagle i zamek niszczał.
lata 1997-2002 - prace zabezpieczające i oczyszczające z roślinności przeprowadzone niefachowo i bezmyślnie. Wnętrze zamku zostało zamknięte dla turystów
2007 r. - rozpoczęto następne badania archeologiczne, a także adaptacyjne.
po 2008 r. - na wieży bramnej utworzona została platforma widokowa, zniszczone skrzydło południowe odbudowano, ale bez najwyższej kondygnacji. Zrekonstruowano też most zwodzony. Kilka lat później udostępniono piwnicę pod skrzydłem zachodnim.
Obiekt jest od tego czasu regularnie otwarty dla turystów.
2018 r. - przy murach południowych odkryto fundamenty 2 narożnych bastei. Zaplanowano restaurację całych fortyfikacji otaczających zamek. Projekt zakłada m.in. odtworzenie muru obronnego, rekonstrukcję tarasu artyleryjskiego, wyeksponowanie reliktów bastei południowych, utworzenie XVI-wiecznego stanowiska artyleryjskiego z działami.
 "Zamek w Siewierzu" - pokolorowany drzeworyt sztorcowy. Widać tu południowe skrzydło budowli, które przetrwało szczątkowo. Tygodnik ilustrowany z 1859 r.
Zamek posiada swoja Czarą Damę. Jest to piękna miejscowa dziewczyna o śniadej cerze, która przed wiekami zakochała się w staroście siewierskim. Miłosne schadzki na zamku skończyły się donosem do zwierzchnika starosty - biskupa rezydującego w Krakowie.
Zgodnie z prawem księstwa siewierskiego na zamku nie mogły bowiem przebywać osoby postronne, a już na pewno nie kochanki urzędników biskupich.
Pewnego dnia biskup przybył do swojego zamku i nakrył zakochanych podczas spotkania. Wyrokiem sądu starosta został pozbawiony urzędu i wygnany z zamku, a dziewczyna skazana na śmierć w lochu.
Zginęła tam w cierpieniach, a jej dusza szuka wciąż sprawiedliwości. Ciemną zjawę widywano błąkającą się po ruinach zamku.
 Zamek w Siewierzu od południa w 1820 roku. Grafika z "Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolic"  Wykopki pod zamkiem Siewierz. Zdjęcie z lat międzywojennych
ADRES I KONTAKT
Zamek Biskupi - ul. Kościuszki, Siewierz
CZAS Z rynku do ruin idzie się ok. 5 minut. Oglądnięcie trwa ok. 40 minut.
WSTĘP Już od wielu lat zamek jest udostępniany turystom bezpłatnie. Zwiedzanie odbywa się za pośrednictwem Punktu Informacji Turystycznej w Siewierzu / Izby Tradycji i Kultury Dawnej w Siewierzu ul. Kościuszki 5. Chętni powinni udać się do jej siedziby, w zabytkowym budynku przypominającym dworek, zlokalizowanym tuż obok kościoła parafialnego, przy drodze na zamek (ul Kościuszki 5). W dni powszednie zwiedzanie możliwe w godz. 10 - 15. Natomiast w weekendy na zamku od godziny 10 do 18 pełnione są stałe dyżury.
Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu: Zamek w Siewierzu  Zamek na zdjęciu z lat międzywojennych
Centralna część woj. śląskiego. Zachód Jury Krakowsko-Częstochowska, 40 km na południe od Częstochowy. Zobacz na mapie Jury lub woj. śląskiego. Zamek znajduje się niedaleko od rynku, trzeba iść w stronę białego kościoła parafialnego. Mijamy go drogą na wprost i po prawej widać już warownię. Zabytek posiada 2 parkingi: za wspomnianym kościołem przy miejskiej strefie rekreacyjnej oraz duży parking po przeciwnej stronie (od południa).  Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N50.46730833°, E19.24165833° format DM (stopnie, minuty): 50° 28.0384998'N, 19° 14.4994998'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 28' 02.31''N, 19° 14' 29.97''E  Ruiny zamku od płd.-zach. na zdjęciu z lat międzywojennych
Borkowski Jacek - Orle Gniazda Jury Krakowsko Częstochowskiej
Fidura Jolanta - Zamki i inne warownie wyżyny krakowsko-częstochowskiej
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Rogiński Ryszard - Zamki i twierdze w Polsce - historia i legendy
Ginter Artur - Badania archeologiczne-architektoniczne z użyciem metody datowania luminescencyjnego....
Rok Artur - Dzieje zamku w Siewierzu
Kantor-Mirski - Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolicy
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Panorama wnętrza zamku w 2008 roku autorstwa Kamila K. z Olkusza
Zamek w Siewierzu z drona
Siewierz - Gościniec Siewierski, ul. Sportowa 11 tel.
(032) 67 42 728, gsm 602 246 028
Siewierz - Hotel - Restauracja "Prestige", ul. 11-go Listopada 17, tel. (032) 67 42 723, 67 42 724
Siewierz - Hotel - Restauracja "Podkowa", ul. Sucha 4, tel. (032) 67 41 395
Brudzowice - Hotel - Restauracja "Albatros", ul. Katowicka 10 tel. (032) 67 42 382
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
 Powrót do strony startowej
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę