ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Siewierz (woj. śląskie) - Gotycki zamek książęcy
Siewierz może pochwalić się nieźle zachowanymi ruinami zamku w dość unikalnej formie warowni nizinnej.
Bezpieczeństwo zapewniało położenie na sztucznie usypanej wyspie - dookoła rozpościerały się bagna i rozlewiska Czarnej Przemszy przypominające spore jezioro, a zamek posiadał jeszcze fosę oddzieloną wałem od rozlewisk. Dziś tego nie widać, rozlewisk nie ma już od ponad wieku, rzeczka jest niewielka, fosa sucha i tylko w czasie powodzi teren wypełnia się wodą i okolica wygląda jak przed wiekami.
Początkowo była to siedziba książąt piastowskich z Cieszyna, potem stolica autonomicznego państewka biskupów krakowskich.
Wieża bramna, zwana Szlachecką, posiada 4 kondygnacje nad przejazdem bramnym z licznymi otworami strzelniczymi. Utworzono w niej platformę widokową, ale widok nie jest zbyt efektowny. Niegdyś zwieńczona była barokowym hełmem, co widać na starych grafikach. Niedawno przywrócono na jej froncie tarczę herbową Łodzia biskupa Tomickiego. Zamek otoczony jest tarasem, który służył jako stanowiska dla artylerii. Zrekonstruowano na nim stanowisko z koszokopami, czyli koszami wypełnionymi ziemią, które amortyzowały uderzenie kuli armatniej wroga. Z tarasu można zejść do piwnic barbakanu jak i dostać się na dziedziniec boczną furtą od wschodu. Na dziedzińcu widzimy wysokie zrujnowane mury, czasem z detalami architektonicznymi nad oknami czy kolumienką nieistniejącej loggii. Część z nich leży na ziemi. Nie przetrwał żaden budynek zamkowy, żadna komnata nie ma dachu (poza piwnicą). Na bruku widać oznaczony okrągły kształt - jest to ślad pierwotnej, wolno stojącej baszty, wyeksponowano też fragment jej fundamentów pod szkłem. Miała on 9 metrów średnicy. Zawieszone na murach wydruki z wizualizacji komputerowej zamku pokazują jak kiedyś wyglądała zabudowa i wnętrza. XX-wieczna literatura historyczna i turystyczna traktowała zamek Siewierz po macoszemu, publikowane informacje były bardzo lakoniczne albo błędne, co wynikało ze słabego poznania zabytku. Niedawne prace konserwatorskie i rewitalizacyjne oraz towarzyszące im prace archeologiczne zmieniły ten stan rzeczy i o zamku wiemy już bardzo wiele, ale regularne odkrycia i badania powodują, że z ostrożnością trzeba podchodzić nawet do publikacji po 2010 roku, ponieważ są już zdezaktualizowane.
Dotyczy to zwłaszcza początków warowni. Dziś jest już jasne, iż zamek ma metrykę sięgającą XIII stulecia. Gród kasztelański o konstrukcji drewniano-ziemnej powstał przed rokiem 1230. Znajdował się w tym samym miejscu co późniejszy zamek. Wątpliwości w tej kwestii zostały rozwiane przez nowoczesne badania termoluminescencyjne (zarówno zbadana ceramika jak i wały pochodziły z XIII w). Kamienna wolno stojąca wieża typu bergfried (stołp) stanęła już ok. 1270 roku. Wzmocnienie grodu było konieczne po najeździe tatarskim. Powstanie murowanego zamku w latach 30-tych XIV wieku było więc dopiero III fazą budowlaną warowni. W obwodzie murów znajdował się wtedy bergfried z murowaną kamienicą od zachodu i prawdopodobnie podobnym budynkiem od wschodu oraz zabudowa drewniana. Wjazd prowadził z południa. Dalsze rozbudowy pochłonęły mury obwodowe oraz pierwotną bramę, powstała nowa brama od północy, którą następnie nadbudowano wspomnianą Wieżą Szlachecką przystosowaną do użycia broni palnej. Zmiana wjazdu była zapewne podyktowana możliwością rozłożenia gospodarczego przedzamcza od północy. Stara baszta stała się zbędna, zajmowała cenną na zamku przestrzeń, więc rozebrano ją. Z jej budulca wzniesiono dolne partie renesansowego gmachu zajmującego część skrzydeł zachodniego i południowego. W 2. połowie XVI wieku zamek zyskał nowoczesne fortyfikacje dzięki otoczeniu go tarasem dla artylerii, bastei bramnej oraz dwóm bastejom narożnym od południa (odkrycie tych ostatnich w 2018 roku było dużą niespodzianką, gdyż nie są obecne na starych grafikach ani w opisach, rozebrano je zanim powstały ryciny i widoki miasta). W tym okresie Siewierz był bardzo mocną warownią - wg zachowanego dokumentu chroniło go 10 dział (w tym 4 wielkie spiżowe i 2 żelazne), w barbakanie były umieszczone 2 moździerze, a w wieży 15 hakownic i 4 muszkiety plus broń załogi liczącej około 60 osób. Mury mają 2 metry grubości i podparte są 10 masywnymi szkarpami. Dalsze rozbudowy to już upiększanie i powiększanie rezydencji biskupiej, od wschodu powstał budynek z kaplicą, od zachodu gospodarczo-kuchenny, a przed bramą na dziedzińcu dekoracyjna arkadowa loggia. Współcześnie zamek również przechodził różne fazy. Przez długi czas był dostępny tylko na zewnątrz. Potem można było wejść na dziedziniec i wieżę bramną, a obecnie są również dostępne kazamaty w barbakanie, piwnica pod skrzydłem zachodnim z ekspozycją archeologiczną i odtworzony taras artyleryjski. Niestety, czasem tylko w teorii - sam trafiłem na dzień (sierpniowy piątek 2023 roku), że wieża i piwnica były zamknięte. Przez telefon dowiedziałem się, że dziś nie będą otwarte. Informacji o braku pełnej dostępności zabytku nie było na stronie internetowej, ani profilu FB. Takie lekceważące nastawienie do turystów jest już rzadko spotykane. A to nie wszystko, bo jest jeszcze kwestia zwodzonego mostu, którą gmina określa jako "niebywałą" atrakcję Siewierza. Zwykli turyści nie zobaczą go jednak w akcji. Pokazy uruchamiania mostu są okazyjne i przeznaczone tylko dla grup zorganizowanych... ![]() ![]() Widok Siewierza z zamkiem od strony stawu z 1786 roku oraz powiększenie samej warowni ![]() Zamek siewierski na grafice Adolfa Kozarskiego z ok. 1870 r.
![]() Aktualny plan zamku Siewierz zweryfikowany współczesnymi badaniami. Na ciemno oznaczono najstarsze mury gotyckie. Na dziedzińcu zaznaczony odkopany bruk XVI-wieczny. Numeracja w kolejności powstawania obiektów. Grafika na podstawie materiałów A. Roka i A. Gintera. 0 - Fundamenty pierwotnej baszty - stołpu (2. połowa XIII w.), 1 - Mury obwodowe pierwotnego zamku (1. połowa XIV w.) 2 - Odkryte fundamenty średniowiecznej kamienicy zachodniej (1. połowa XIV w.), 3 - Pierwotny przejazd bramny od południa (1. połowa XIV w.), 4 - Kamienica wschodnia (1. połowa XIV w.), 5 - Brama północna (pierwotna - 2. połowa XV w.), następnie wieża bramna zwana Szlachecką (początek XVI w.), 6 - Kamienica południowa, która wchłonęła pierwotną bramę (2. połowa XV w.) 7 - Piętrowy budynek przybramny (początek XVI w.), 8 - Renesansowa kamienica zachodnio-południowa o 3 kondygnacjach bp Tomickiego (1. połowa XVI w.), 9 - Dobudówka do kamienicy zachodniej (2. połowa XVI w.), 10 - Taras artyleryjski (2. połowa XVI w.), 11 - Dwukondygnacyjnej basteja bramna - barbakan (2. połowa XVI w.), 12 - Dwie basteje (2. połowa XVI w.), 13 - Skrzydło wschodnie z kaplicą (koniec XVII w.), 14 - Budynek kuchni zamkowej (początek XVIII w.), 15 - Arkadowa loggia (początek XVIII w.). ![]() Rozwarstwienie obiektu - fazy rozbudowy na podstawie planu A. Gintera ![]() Plan miasta Siewierza z 1786 roku od płn.-wsch. Zamek otoczony wodą. Na prawo od niego przedzamcze ![]() Rekonstrukcja pierwszych budowli zamkowych od strony płn.-wsch. (opracowanie Artura Roka). A - zamek-gród kasztelański w 2. połowie XIII w., B - zamek murowany w 1. połowie XIV w. ![]() Rekonstrukcja zamku XVIII-wiecznego B. Guerquina z 1938 r. ![]() Rekonstrukcja zamku XVII-wiecznego wg R. Kubiszyna ![]() Rekonstrukcja zamku w Siewierzu z czasów świetności wg Jana Gumowskiego ![]() Rekonstrukcja zamku na współczesnej wizualizacji 3D w ramach programu "Multimedialna podróż w czasie na Zamku Siewierskim" ![]() Rekonstrukcja arkadowej loggii na dziedzińcu. Widok ze współczesnej wizualizacji 3D w ramach programu "Multimedialna podróż w czasie na Zamku Siewierskim"
Kasztelania siewierska, należąca do książąt opolsko-raciborskich, wspominana jest w 1232 roku. W XIII stuleciu znanych jest 6 tamtejszych kasztelanów. Ich siedzibą był gród kasztelański, który później rozbudowano w zamek. Dzieje warowni siewierskiej pośród rozlewisk Czarnej Przemszy sięgają więc ok. 1228 roku. Pierwszy element murowany - wolno stojąca baszta typu stołp powstała w 3. ćwierci XIII stulecia, co zbiegło się z nadaniem Siewierzowi praw miejskich oraz wcześniejszym zniszczeniem grodu podczas najazdu tatarskiego. Pierwsza wzmianka o zamku murowanym pochodzi jednak dopiero z 1. połowy XIV wieku.
![]() Ruiny zamku Siewierz w połowie XIX w. Akwarela N. Ordy ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ruiny zamku Siewierz od strony północno-zachodniej w połowie XIX w. Akwarela T. Chrząńskiego ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() "Zamek w Siewierzu" - pokolorowany drzeworyt sztorcowy. Widać tu południowe skrzydło budowli, które przetrwało szczątkowo. Tygodnik ilustrowany z 1859 r.
Zamek posiada swoja Czarą Damę. Jest to piękna miejscowa dziewczyna o śniadej cerze, która przed wiekami zakochała się w staroście siewierskim. Miłosne schadzki na zamku skończyły się donosem do zwierzchnika starosty - biskupa rezydującego w Krakowie.
Zgodnie z prawem księstwa siewierskiego na zamku nie mogły bowiem przebywać osoby postronne, a już na pewno nie kochanki urzędników biskupich.
Pewnego dnia biskup przybył do swojego zamku i nakrył zakochanych podczas spotkania. Wyrokiem sądu starosta został pozbawiony urzędu i wygnany z zamku, a dziewczyna skazana na śmierć w lochu.
Zginęła tam w cierpieniach, a jej dusza szuka wciąż sprawiedliwości. Ciemną zjawę widywano błąkającą się po ruinach zamku.
![]() Zamek w Siewierzu od południa w 1820 roku. Grafika z "Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolic" ![]() Wykopki pod zamkiem Siewierz. Zdjęcie z lat międzywojennych
ADRES I KONTAKT
![]() CZAS ![]() WSTĘP ![]() Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu: Zamek w Siewierzu ![]() Zamek na zdjęciu z lat międzywojennych
Centralna część woj. śląskiego. Zachód Jury Krakowsko-Częstochowska, 40 km na południe od Częstochowy. Zobacz na mapie Jury lub woj. śląskiego. Zamek znajduje się niedaleko od rynku, trzeba iść w stronę białego kościoła parafialnego. Mijamy go drogą na wprost i po prawej widać już warownię. Zabytek posiada 2 parkingi: za wspomnianym kościołem przy miejskiej strefie rekreacyjnej oraz duży parking po przeciwnej stronie (od południa). ![]() Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N50.46730833°, E19.24165833° format DM (stopnie, minuty): 50° 28.0384998'N, 19° 14.4994998'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 28' 02.31''N, 19° 14' 29.97''E ![]() Ruiny zamku od płd.-zach. na zdjęciu z lat międzywojennych
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
![]() Panorama wnętrza zamku w 2008 roku autorstwa Kamila K. z Olkusza
Zamek w Siewierzu z drona
![]() ![]() ![]() ![]()
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
![]() Powrót do strony startowej
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę