Siewierz

Gotycki zamek książęcy

Drewniany gród w Siewierzu znany jest ze wzmianki z roku 1125 r., natomiast drewniany zamek pośród rozlewisk Czarnej Przemszy (osuszonych w XIX w.) istniał na pewno początku XIV w., gdy panował tu książę bytomski Kazimierz II. Po przebudowie budowli przez jego synów Mieszka lub Jerzego w 1. poł. XIV w. powstał pierwszy murowany zamek złożony ze stołpu (zachowane fundamenty pod ziemią i aktulanie zarysowane na powierzchni dziedzińca) i budynku mieszkalnego otoczonych murem obwodowym.



1337 r. - od księcia bytomskiego Władysława warownię kupił książę cieszyński Kazimierz I
lata 1359-1368 - zamek był w posiadaniu księcia Bolka II Świdnickiego, który nawet w roku 1367 osobiście przebywał tu wraz ze swoim dworem. Zakłada się, że w tym właśnie okresie powstała murowana warownia. Następnie powróciła ona do książąt cieszyńskich. Wiadomo, że budowla składał się wtedy z wieży o średnicy 9 m której fundamenty odkryto pod dziedzińcem i prostokątnego budynku mieszkalnego od strony zachodniej otoczonych murem obwodowym z blankami

Księstwo siewierskie Biskupi krakowscy tytułowali się książętami siewierskimi. Księstwo to wyodrębniło się z księstwa cieszyńskiego w 1443 r. Na swoim terenie biskupi posiadali sporą autonomię, m.in. własne wojsko, finanse i surowe prawo, które było często egzekwowane przez kata. Słynne jest powiedzenie "Kradnij, zabijaj, ale Siewierz omijaj". Księstwo siewierskie zostało wcielone do Korony dopiero w 1790 r.

1444 r. - zakończono transakcję kupna zamku w Siewierzu przez biskupa Zbigniewa Oleśnickiego od księcia cieszyńskiego Wacława I. Nie zdążył go jednak przejąć, ponieważ został podstępnie zdobyty przez księcia raciborskiego Mikołaja, który liczył na spadek po bezdzietnym Wacławie. Biskup wysłał więc do Siewierza wojsko pod wodzą podkomorzego krakowskiego Piotra Szafrańca, ale ten nie zdołał odbić zamku. Dopiero rok później w wyniku podpisanego w Głogowie porozumienia biskup otrzymał warownię. Od tej pory datuje się powstanie niezależnego księstwa siewierskiego
1450 r. - zamek siewierski odparł szturm wojsk księcia na Toszku – Przemysława
1452 r. - kolejne próby zdobycia budowli podjął książę opolski Bolko, a rok później ponownie Przemysław, jednak bez rezultatu
lata 1503-1524 - biskup Jan Konarski wzniósł basztę ogniową i pierwsze fortyfikacje ziemne przystosowane do użycia broni palnej
lata 1524-1537 - biskup Piotr Tomicki wyburzył stołp i wybudował od południa nieistniejący już dziś renesansowy gmach w kształcie litery L i podparł go przyporami


1574 r. - biskup Franciszek Krasiński postawił barbakan oraz otoczył zamek dodatkowym pierścieniem tzw. muru parkanowego, tworząc taras dla artylerii
1625 r. - na zamku rozpoczął działalność słynący z surowości Trybunał Siewierski
1655 r. - zamek został zdobyty i ograbiony przez Szwedów. Stacjonował tu także oddział Stefana Czarnieckiego
lata 1681-1689 - właścicielem warowni był biskup Jan Małachowski, który ją przebudował. Powstało skrzydło wschodnie wraz z kaplicą i narożnikiem południowo–wschodnim. Zamek zatracał już wtedy walory obronne, rozwijano skrzydła mieszkalne i funkcje rezydencjonalne. Mimo, że opisy mówią o pięknych kaflach i ozdobnych stropach to jak na rezydencję zamek nie był wyposażony zbyt okazale
lata 1720-1732 - kolejną przebudowę przeprowadził biskup Felicjan Szaniawski, m.in. podwyższył wieżę i postawił na niej nie zachowaną barokową kopułę.
1771 r. - podczas Konfederacji Barskiej na zamek Siewierz przybył Kazimierz Pułaski i zamierzał stawić tu opór rosyjskiemu generałowi Drewiczowi
Koniec XVIII w. - na mocy uchwały Sejmu Wielkiego księstwo siewierskie zostało włączone do Korony, a zrujnowany zamek opuszczono
lata 1970-75 - w ruinach przeprowadzono prace archeologiczne. Następnie obiekt był zamknięty na stałe
lata 1998-2002 - kolejne prace archeologiczne
2007 r. - rozpoczęto następne badania archeologiczne, a także adaptacyjne.
2008 r. - na wieży zamkowej utworzona została platforma widokowa i obiekt został regularnie otwarty dla turystów. Następnie zrekonstruowano most zwodzony
2018 r. - zaplanowano restaurację fortyfikacji bastejowych otaczających zamek. Prace potrwają do 2021 roku. Projekt zakłada m.in. odtworzenie muru obronnego, rekonstrukcję tarasu artyleryjskiego, wyeksponowanie reliktów bastei południowych, utworzenie XVI-wiecznego stanowiska artyleryjskiego z działami.

Legendy i podania

Bibliografia