Zamek Skotniki

Skotniki
Przebudowany szlachecki dwór obronny





Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Skotniki (woj. świętokrzyskie) - Przebudowany szlachecki dwór obronny

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
4 stars
Średnia ocena: 3.9 na 5. Głosów: 26

       
    
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
4 stars
Średnia ocena: 3.9 na 5. Głosów: 16

       
    
 


Opis i stan obecny


Interesujący z punktu widzenia architektury i nie tylko, dwór Skotnickich w Skotnikach stoi w centrum wsi, niedaleko kościoła. Zbudowano go na niewielkim wzniesieniu w dolinie Wisły. Obecnie jest to jeden z niewielu przykładów staropolskiej rezydencji szlacheckiej z XVII/XVIII wieku, w której nie dokonano większych przeróbek w wyglądzie.
Dwór jest parterowy z piętrowym ryzalitem po środku, zwieńczonym trójkątnym szczytem, z cztery narożnymi kwadratowymi alkierzami, które pierwotnie pełniły funkcje wież obronnych. Na piętrze znajduje się balkon. Korpus budowli był pierwotnie drewniany, dlatego ten element ulegał destrukcji, głównie pożarom. Mimo XX-wiecznej odbudowy przy zastosowaniu cegieł, zachowano jego pierwotny charakter. W środku przetrwały kominki, sgraffitowy fryz z przedstawieniem tańczących nimf w alkierzu oraz piwnice pod korpusem sklepione kolebkowo.
Murowane alkierze są najstarszymi (XVII w.) elementami założenia. Od strony zachodniej (ogrodowej) wsparto je masywnymi szkarpami. Podobno spod jednego z nich prowadzi średniowieczny korytarz do kościoła.
O obronnym charakterze świadczy zachowana na całym obwodzie zarośnięta fosa i relikty fortyfikacji bastionowych. Budowla posiadała bowiem cztery narożne bastiony ziemne, które dobrze widać na starej mapie (patrz poniżej). Po dwóch zachodnich pozostały ślady, ale słabo czytelne. Wyraźnie jednak odznaczają się na mapie skanowania laserowego.
Rezydencja Skotnickich była otoczona ogrodami i parkiem krajobrazowym. Zachował się starodrzew parku.


Plany i rekonstrukcje


Plan dworu
Plan dworu (za Kartą Zabytku)

Mapa Skotnik z XVIII w.
Dwór Skotniki na XVIII-wiecznej mapie. Dobrze widać fortyfikacje i nieistniejące oficyny. Za fosą od północy zabudowa gospodarcza z folwarkiem.

Mapa Skotnik z XIX w.
Dwór Skotniki na XIX-wiecznej ruskiej mapie. Widać wyspę dworską otoczoną fosą z trzema budynkami. Wszystkie o orientacji wschód-zachód, czyli niezgodnej z położeniem dworu.


Historia, wydarzenia

Powrót na górę strony

ozdoba
Sławni Skotniccy
W Skotnikach urodził się wojewoda krakowski – Piotr ze Skotnik herbu Bogoria, jeden z dowódców w zwycięskiej bitwie z wojskami rusko-tatarskimi pod Goźlicami (1285 r.). Innym znanym Skotnickim był Jarosław - arcybiskup gnieźnieński, któremu Władysław Łokietek przekazał na łożu śmierci opiekę nad przyszłym królem Kazimierzem Wielkim. W końcu XIX w. we dworze Skotniki urodził się generał Stanisław Skotnicki "Grzmot", dowódca Pomorskiej Brygady Kawalerii. W kampanii wrześniowej dowodził grupą operacyjną swojego imienia, która osłaniała odwrót Armii Pomorze.
To niepozorny, ale wyjątkowy zabytek z powodu przynależności przez całą swą historię do jednego rodu - Skotnickich. Zresztą cała miejscowość ma poświadczoną własność do tej rodziny od 1185 roku! Jedyna przerwa przypada na lata 1945-1997. Tak więc dwór obronny, czy też rycerski zamek zbudowany z drewna stał tu od niepamiętnych czasów.
Murowana siedziba w Skotnikach powstała prawdopodobnie w XVI w., ponieważ w jednym alkierzu odkryto malowidła ścienne z tego stulecia, jednak obecny kształt pochodzi z wieku XVII i XVIII, kiedy to miała miejsce największa przebudowa, a właściwie odbudowa po pożarze. Jego drewniany korpus został wtedy postawiony od nowa.
Dwór strawił jeszcze pożar w czasie II wojny światowej i wtedy , ale odbudowano go
Po wojnie zagrabiony przez komunistów majątek służył jako dom starców i szpital. Po pożarze w latach 60-tych przejęła go Huta Szkła w Sandomierzu, a potem szkoła gminna z Samborca.
W 1997 roku Rada Gminy Samborzec uchwaliła zwrot dworu synowi ostatniego właściciela – Maksymilianowi Skotnickiemu, który mieszkał tu jeszcze jako dziecko w czasie niemieckiej okupacji! Prof. Maksymilian Skotnicki, geograf i wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim (a także Montpellier i Paris Nanterre) zbierał fundusze na remont rodowej siedziby. Zmarł w 2007 roku i od tej pory majątkiem zarządzają jego synowie Michał i Maksymilian.
Do niedawna wstęp na teren zabytku nie był zabroniony, ale zapewne zmieniło się to, bo dwór nie jest już opuszczony. W sezonie letnim organizowane są tu otwarte dla wszystkich pikniki historyczne i artystyczne, a turyści mogą go zwiedzać w wakacyjne soboty i niedziele.

Zdjęcie lidar Skotnik
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu dworu w Skotnikach. A - dwór, B - fosa, C - relikty bastionów



Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorDwór Skotnickich - Skotniki 123

CZAS
punktor Oglądnięcie z zewnątrz dworu i okolicy zajmowało kiedyś ok. 20 minut. Zwiedzanie wnętrz to szacunkowo ok. 15 minut.

WSTĘP
punktor Własność prywatna - wstęp zabroniony. Turyści mogą go zwiedzać podczas wakacji w sobotę i niedzielę w godzinach 10-15.



Położenie i dojazd


Wschodnia część woj.świętokrzyskiego.16 km na płd.-zach. od Sandomierza, w linii prostej bardzo blisko od Tarnobrzega - Dzikowa, ale ze względu na brak mostu na Wiśle, trzeba nadrabiać kilkadziesiąt km. Zobacz na mapie.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N50.612213268502° E21.638038986037°  
format DM (stopnie, minuty):   50° 36.73279611012'N 21° 38.28233916222'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   50° 36' 43.97''N 21° 38' 16.94''E 



Bibliografia



punktor Wdowiszewski Zygmunt - Ród Bogoriów
punktor Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. III, Woj. kieleckie


Galeria zdjęć


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Skotniki - Widok na dwór od frontu Skotniki - Widok na dwór z tyłu Skotniki - Widok z boku Skotniki -  Elewacja frontowa Skotniki - Elewacja tylna Skotniki - Widok z boku na alkierze Skotniki - Wnętrze dworu sfotografowane przez okno Skotniki - Wnętrze dworu sfotografowane przez okno Skotniki - Wnętrze dworu sfotografowane przez okno Skotniki - Wjazd do dworu, po obu stronach zarośnięta fosa Skotniki - Zarośnięta fosa Skotniki - Zarośnięta fosa
Zdjęcia wykonane: latem 2006


Filmy wideo


Dwór w Skotnikach z drona



Noclegi



Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych. Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!


oferta noclegowa 1       

Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Dostępność dworu dla zwiedzających       Autor:  Renata Stawowy       Data:  2024-07-14 13:25:17
    W okresie wakacyjnym, w soboty i niedziele, dwór jest otwarty dla zwiedzających w godz.10.00-15.00.
  • dzieje dworku w Skotnikach.       Autor:  Zbigniew Sabat      Data:  2019-02-28 18:28:55
    W tym dostojnym dworku na świecie pojawiem się /kto pamięta ,iż porodówka tam była?/, doktor w części po lewej w nim mieszkał, jego córka Ela nauki na uczelni w Skotnikach w jednej klasie ze mną pobierała /później wyjechali/, w części po prawej biblioteka wioskowa/szkolna mieściła się, kaflowe piece były i to mogło być pożaru przyczynkiem/?/, w dworskim parku z przyrody zajęcia, festyny i wyższej rangi przedsięwzięcia. Wspominał ktoś z mojej rodziny - pochodzę z Bogorii Skotnickiej - że w dworku w latach   50-tych było biuro Gromadzkiej Rady Narodowej.
  • Re: poznaję swoje korzenie       Autor:  Jacek Piotrowski      Data:  2016-11-06 20:51:22
    Moja rodzina pochodzi ze Skotnik i do dziś część jej tam mieszka.Mój dziadek miał na imię Jan a babcia Weronika. W rodzinie też był przekaz o dziadku lekarzu, na cmentarzu jest jego grób ale nie pamiętam imienia żona jego na imię miała Katarzyna.   Dziadek Jan miał trzech synów Czesława, Feliksa, Józefa i córkę.   Może jesteśmy rodziną ?   Jacek Piotrowski e-mail j.piotrowski509@upcp­oczta.pl   Mieszkam w Warszawie





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.