Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Smolajny (woj. warmińsko-mazurskie) - Średniowieczny biskupi dwór obronny całkowicie przebudowany w pałac

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
Średnia ocena: 4.4 na 5. Głosów: 30 4.5 stars
           
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
Średnia ocena: 3.7 na 5. Głosów: 23 3.5 stars
           
 


Opis i stan obecny


Biskupi pałac w Smolajnach leży na wysokim brzegu Łyny, w północnej części wsi. Na jego miejscu znajdował się kiedyś dwór obronny. Pozostał po nim tylko nasyp i prawdopodobnie fundamenty z piwnicami, do których prowadzi wejście z zewnątrz.
ozdoba
Zachwyt poety
Piękne otoczenie pałacu w Smolajnach zainspirowały emigracyjnego poetę Zygmunta Ławrynowicza do napisania krótkiego wiersza pt. "Smolajny":
Wartkie meandry
potoczystej wody
ciche krowy
żują lato
na łąkach
Warto jednak odwiedzić to urokliwe miejsce i przekonać się, dlaczego upodobał je sobie bp Ignacy Krasicki.
Wejście prowadzi od wschodu przez trzykondygnacyjną wieżę bramną, do której dostawiona jest parterowa oficyna. Sam pałac zbudowany w stylu późnobarokowym, na planie prostokąta, posiada dwie kondygnacje. Elewacje frontowa i ogrodowa są jednakowe. Po środku posiadają ozdobny ryzalit z insygniami i herbami biskupimi, zakończony trójkątnym zwieńczeniem. We wnętrzu na parterze zobaczyć można sklepienia kolebkowe z lunetami, a w kilku pokojach na piętrze zachowały się sufity ozdobione ornamentami sztukateryjnymi w formie rozet i wici roślinnej. Za pałacem stoi druga oficyna, neobarokowa, niegdyś dworek myśliwski. Całość otacza piękny ośmiohektarowy park z alejkami, stawami, drewnianymi rzeźbami i zabytkowymi drzewami. Teren między pałacem a oficyną od strony wschodniej jest lekko wyniesiony, a następnie opada do stawu, być może jest to pozostałość bastionu ziemnego.
Obecnie pałac Smolajny wraz z otoczeniem jest użytkowany przez technikum rolnicze i muszę przyznać, że jest to najładniejsza szkoła jaką dotychczas widziałem.
Aktualizacja. Pałac został opuszczony w 2014 roku. Czeka na remont, który wreszcie rozpoczął się końcem 2019 roku. Właściciel obiektu - Archidiecezja Warmińska jak i władze wojewódzkie oraz lokalne zgodziły się aby przeznaczyć go na cele turystyczne i kulturalne. W planach jest powstanie muzeum Ignacego Krasickiego i placówki artystyczno-edukacyjnej.

Rekonstrukcja lub stary widok zamku smolajny
Przedwojenna pocztówka z wieżą bramną i parterową oficyną





ozdoba
Ignacy Krasicki
Krasicki "Książę poetów" pochodził z dubieckiej linii Krasickich. Ukończył seminarium w Warszawie i dzięki poparciu możnych rodów: Lubomirskich oraz Potockich szybko awansował w hierarchii kościelnej. Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, z którym znał się jeszcze z Przemyśla (był tam proboszczem katedry, a Poniatowski starostą) zyskał jego ogromną przychylność mową wygłoszoną podczas koronacji. Został za to nadwornym kapelanem, stałym uczestnikiem "obiadów czwartkowych" i jednym z najbliższych ludzi króla. Zlecił mu m.in. opracowanie koncepcji czasopisma "Monitor" finansowanego przez dwór królewski. Krasicki był najczęściej publikującym tam autorem. W 1766 r. uzyskał sakrę biskupią i objął diecezję warmińską, a tym samym tytuł książęcy i fotel senatorski. Ta błyskotliwa kariera została zahamowana poparciem antykrólewskiej konfederacji radomskiej. Dlatego też prymasem został dopiero z nadania zaborcy pruskiego. W ostatnich latach życia aktywnie włączył się do pracy nad podtrzymaniem ducha narodowego, wydając z tą myślą pismo "Co tydzień" i pomagając założyć Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie.
Ignacy Krasicki posiadał wszechstronną wiedzę i zainteresowania, ale sławę przyniosły mu utwory literackie. Uprawiał poezję, prozę, komedię, bajkopisarstwo, publicystykę, a wszystko na najwyższym poziomie. Swoje teksty podpisywał XBW, co oznaczało Xiążę Biskup Warmiński. Poza tym zajmował się jeszcze tłumaczeniami, heraldyką, opracował też encyklopedię historyczną i 8 tomów genealogii szlachty polskiej. Pasją biskupa były egzotyczne rośliny (stąd wspaniałe ogrody w jego rezydencjach) i ... słodycze! Zawsze lubił wygodne życie i mimo że posiadał duże dochody, był stale zadłużony. Po śmierci większą cześć jego majątku przejęli wierzyciele. Prochy biskupa złożone są w katedrze gnieźnieńskiej.

Historia, wydarzenia

Powrót na górę strony

Wieś Smolajny założył biskup warmiński Henryka Flaming w 1290 r. z przeznaczeniem na folwark. W połowie XIV wieku powstał tu dwór obronny, który stał się letnią rezydencją biskupów warmińskich. W 1414 r. podczas wojny z Krzyżakami dwór został zniszczony. Szybko go odbudowano, ale już w 1454 roku najechali go mieszkańcy pobliskiego Dobrego Miasta. Kolejne zniszczenia przyniosły lata 1519-21 i 1709. Za każdym razem obiekt był konsekwentnie odbudowywany. Dzisiejszy pałac biskupów w Smolajnach został wybudowany w latach 1741 - 1746 z inicjatywy bp Adama Stanisława Grabowskiego. Później stał się on ulubionym miejscem pobytu słynnego satyryka i bajkopisarza bp Ignacego Krasickiego herbu Rogala, który urządził tu piękny park i wzniósł wieżę bramną w roku 1765 (być może na miejscu wcześniejszej wieży). Następnie przy pałacu wybudowano jeszcze dworek myśliwski. W II poł. XX wieku obiekt przeznaczono na Technikum Rolnicze. W 2014 roku, z powodu złego stanu budynku, szkoła została przeniesiona do Dobrego Miasta. W 2019 roku udało się pozyskać środki na remont zabytku: naprawienie niszczejącego dachu i zabezpieczenie fundamentów oraz piwnic.

Rekonstrukcja lub stary widok zamku smolajny
Pałac za drzewami na przedwojennej pocztówce



Informacje praktyczne



ADRES I KONTAKT
punktorDwór - pałac biskupi - Smolajny 43

CZAS
punktor Oglądnięcie pałacu i okolicy zajmuje ok. 25 minut.

WSTĘP
punktor Podczas odwiedzin w wakacje na teren szkoły można było wejść bez problemu. Sam budynek był zamknięty. Obecnie może trwać remont.


Rekonstrukcja lub stary widok zamku smolajny
Oficyna pałacowa na pocztówce z 1936 roku. Ówcześnie szkoła liderów NSDAP - takie placówki były kuźnią przyszłych bojowników o praworządność w krajach ościennych...



Położenie i dojazd


Na północ od centrum woj. warmińsko-mazurskiego. 5 km na północ od Dobrego Miasta. 20 km na południowy-zachód od Lidzbarka Warmińskiego. Zobacz na mapie.
Pałac leży w części wsi oddalonej od głównych dróg. Jadąc od strony Lidzbarka Warmińskiego drogą nr 51 należy skręcić w prawo i jechać ok. 1,5 km, przekraczając most na Łynie. Jadąc drogą 507 od strony Ornety ok. 3 km od Dobrego Miasta należy skręcić w lewo i jechać ok. 2 km. Pałac będzie widoczny z daleka.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N54.025744°, E20.391566°
format DM (stopnie, minuty):   54° 1.54464'N, 20° 23.49396'E 
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   54° 01' 32.68''N, 20° 23' 29.64''E 



Bibliografia


punktor Darmochwał T., Rumiński M. J. - Warmia Mazury - Przewodnik

Rekonstrukcja lub stary widok zamku smolajny
Przedwojenne zdjęcie bramy



Fotogaleria


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Smolajny - Widok z oddali Smolajny - Pałac na kopcu Smolajny - Wejście do piwnicy przy pałacu Smolajny - Wieża bramna z oficyną Smolajny - Pałac z boku Smolajny - Oficyna - dwór myśliwski z końca XVIII w. Smolajny - Piękne otoczenie pałacu Smolajny - Pokryty rzęsą wodną staw przy pałacu i drewniana altana
Zdjęcia wykonane: latem 2004


Materiały wideo


Pałac czyli ZSR w Smolajnach zimą z drona



Noclegi


punktor Smolajny - Zespół Szkół Rolniczych / Pałac biskupów - tel. (089) 616 13 19
punktor Dobre Miasto - Pensjonat "Ranczo w Dolinie", ul. Łużycka 44, tel. (089) 616 17 58
punktor Nowa Wieś Mała - "Dom Letniskowy" Irena Tomaszewska, tel.(089) 616 23 82

Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych. Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!


oferta noclegowa 1       

Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • warte zwiedzenia       Autor:  jerzy      Data:  2010-09-26 13:12:56
    to miejsce gdzie spedilem piekne chwile w swojej mlodosci,ktore z pewnoscia jeszcze odwiedze
  • Warte pochwały       Autor:  Hubert      Data:  2005-01-24 20:41:55
    Faktycznie - jak na szkołę świetnie utrzymany obiekt! W dzisiejszych ciężkich finansowo dla szkolnictwa czasach to niełatwe. Warto pogratulować dyrekcji, nauczycielom i uczniom (jak znam sytuację w szkołach rolniczych - uczniowie prawdopodobnie mają duży wkłąd w utrzymanie ogrodu - praktykują w ten sposób).
    Przy okazji - inny przykład pięknie utrzymanego pałacu i ogrodu przez szkołę rolniczą - Kluczkowice, k. Opola Lubelskiego.





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.