ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ||||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Smoleń (woj. śląskie) - Gotycki zamek rycerski Pilcza
Mocno zrujnowany, ale posiadający niezaprzeczalny urok, zamek Pilcza w Smoleniu stoi na porośniętym lasem, wysokim stożkowatym wzniesieniu
o wysokości ponad 450 m npm.
Pierwotnie warownia, podobnie jak inne Orle Gniazda na Jurze Krakowsko - Częstochowskiej, składała się z położonych na wapiennej skale okrągłej wieży i budynku mieszkalnego, otoczonych murem obwodowym. Następnie, pod koniec XIV wieku, rozbudowano ją o zamek dolny od wschodu, a niedługo potem o drugi zamek dolny od zachodu. Nie stykały się one bezpośrednio, więc połączono je przejściem komunikacyjnym. Obecnie zachowały się ruiny wszystkich części warowni z osobnymi wejściami do obu zamków dolnych. Część murów została podwyższona, a większość wzmocniona i zabezpieczona w trakcie XXI-wiecznych prac rewitalizacyjnych Zarośnięte niegdyś roślinnością i drzewami wnętrze warowni zostało oczyszczone i udostępnione w pełnej krasie dla turystów. Na zamek górny wchodzi się wygodnie po drewnianych schodach postawionych na ganku murów obwodowych zamku dolnego zachodniego (pierwotnie było podobnie). Podczas moich wcześniejszych wizyt ta część zamku była trudno dostępna, wchodziło się po metalowych podporach rzadko rozstawionych i był to wyczyn niemalże taterniczy (potem w ogóle je zlikwidowano i zamek górny był przez wiele lat niedostępny).
Obecnie w wieży funkcjonuje taras widokowy. Oferuje piękną panoramę na jurajską okolicę, m.in. z Zegarowymi Skałami. Wieża posiada ok. 16 metrów wysokości i 7 metrów średnicy. Grubość murów wynosi ponad 2 metry. Poniżej można zobaczyć relikty domu mieszkalnego na skale o wymiarach 18,6m x 9,7m, z którego piętra wchodziło się do wieży. Pod obecnym wejściem do zamku górnego znajdowała się cysterna na wodę deszczową. Zamek dolny od wschodu ma kształt pięciokąta i pełnił funkcje gospodarcze, mieszkalne dla załogi zamku i składu broni. Mury go otaczające posiadały blanki i były wzmocnione przyporami. Od południowego zachodu znajduje się XV-wieczna ostrołukowa brama wjazdowa z zachowanymi otworami służącymi do spuszczania brony i mostem zwodzonym ponad suchą fosą. Podczas prac archeologicznych natrafiono na jego szczątki w fosie. Został on spalony w XVI wieku i nigdy już nie odbudowany. Dziś znajduje się tu wejście po współczesnym drewnianym moście. W narożniku od płd.-wsch. zamku dolnego stała kwadratowa wieża, obecnie taras widokowy. W XXI wieku zrekonstruowano ganki obronne na murze, na które prowadzi drewniana platforma i schody. Trzy otwory w murach sugerują istnienie tu stanowisk dla artylerii (działobitni), ale jest to tylko hipoteza. Drugi zamek dolny, znacznie większy od wschodniego, posiadał charakter renesansowej rezydencji z częścią mieszkalną i gospodarczą. Również jest otoczony murem obwodowym, który dodatkowo biegnie tu po skale do wieży. Zachowane mury sięgają kilku metrów wysokości z otworami okiennymi i dwiema bramami. Obecne wejście prowadzi po drewnianych schodach od południa. Brama ta była flankowana od wschodu wieżą, a chroniły ją jeszcze wały, które niestety zostały zniszczone podczas działań I wojny światowej (utworzono na nich stanowiska ogniowe i okopy). Od zachodu zaś funkcjonowała studnia. Pierwotnie, w tej części zamku nie było zabudowy, tylko w narożniku płd.-zach. stała narożna wieża, którą później włączono do renesansowej zabudowy mieszkalnej. Studnia owiana jest legendami, podobno jej głębokość sięga 200 metrów. Inne podania mówią, iż pod całą warownią znajduje się sieć korytarzy, które pobudzały wyobraźnie poszukiwaczy skarbów i przyczyniły się do dewastacji zabytku. Badanie archeologiczne nie potwierdziły jednak ich istnienia. W murze północnym zlokalizowana była kolejna wieża obronna, rozbudowana później w obszerniejszą wieżę mieszkalną. Jej ocalałe mury zostały niedawno podwyższone. Na wschód od niej odkryto ślady drewnianego budynki z fundamentami pieca (nie są eksponowane). Od zachodu znajdowało się najwcześniejsze wejście do tej części warowni, obecnie jest to wyjście z ruin. Od 1959 r. zamek i okolica stanowią rezerwat przyrody "Smoleń", skatalogowano tu 160 gatunków roślin. Niedawno pod zamkiem, przy kasach powstała strefa gastronomiczna oraz 2 atrakcje płatne osobno. Pierwsza to Jurajska Zbrojownia prezentująca eksponaty militarne od średniowiecza do I wojny światowej. Można tam zobaczyć m.in. historię zamku Pilcza na dioramie i uczestniczyć w pokazach strzelania z hakownicy. Druga "Okna Czasu" poświęcona jest historii kobiet od paleolitu do XX wieku, prezentuje m.in. ubiory z różnych epok historycznych. ![]() Zamek Smoleń od strony północnej w poł. XIX wieku - Albumy Kazimierza Stronczyńskiego ![]() Zamek Smoleń od strony zachodniej w poł XIX wieku - Albumy Kazimierza Stronczyńskiego
![]() Plan zamku Smoleń / Pilcza. Na czarno mury XIV-wieczne. A - budynek mieszkalny na zamku górnym, B - baszta - stołp, C - wykuta w skale cysterna, D - zamek dolny - przedzamcze wschodnie, E - zamek dolny - przedzamcze zachodnie, F1 - brama wjazdowa z mostem zwodzonym nad suchą fosą (obecne wejście z mostem do części wschodniej), F2 - brama na zamek dolny zachodni (obecne wejście), F3 - druga brama do zamku dolnego zachodniego (obecnie wyjście z zamku), G - studnia, H - budynki mieszkalne zamku dolnego, I - wieża narożna w XIV wieku, potem część pałacu renesansowego, J - otwory hipotetycznych działobitni, K - wieża flankująca bramę z wejściem na mury obronne, L - północna wieża obronna rozbudowana w XV w. do wieży mieszkalnej, M - relikty odkrytego budynku drewnianego z piecem, N - wieża narożna zamku dolnego wsch. Linie niebieskie - fundamenty pieca, linie zielone - odkryte kominki/piece kaflowe ![]() Rekonstrukcja zamku XVI-wiecznego od strony płd.-wsch. wg A. Wagnera ![]() Plan wzgórza zamkowego ze ścieżkami tworzącymi Rezerwat Przyrodniczy Smoleń
Informacji na temat dziejów zamku jest bardzo niewiele. Dawniej używano nazw Pilcza i Pilica, bo zamek był siedzibą właścicieli, położonego po sąsiedzku miasta Pilica. Nazwa Smoleń występuje w źródłach bardzo rzadko. Przypuszcza się, że pierwotnie w miejscu zamku stała warownia drewniana, ale nie znaleziono jej śladów. Pierwszy poświadczony w dokumentach właściciel Smolenia to Jan piszący się z Pilczy lub z Tułkowic herbu Topór, kasztelan radomski. Mógł on wznieść zamek w latach 40-tych XVI wieku, ale po ostatnich pracach archeologicznych badacze skłaniają się do przypisania fundacji staroście ruskiemu Ottonowi z Pilczy (prawdopodobnie synowi Jana) po połowie tego stulecia. Głównym elementem założenia była okrągła wieża oraz dobudowany do niej dom mieszkalny otoczone murem obwodowym. Warownia stała się siedzibą rodu Toporczyków, którzy najpierw pisali się "z Pilczy", a później "Pileccy". Podawane gdzieniegdzie informacje o zamku, który wznosił się tu już w XIII w i walkach pod Smoleniem o polski tron między królem Czech - Wacławem II a Władysławem Łokietkiem, które doprowadziły do zniszczenia warowni w 1300 r. okazały się nieprawdziwe (odnosiły się nie do Pilczy, lecz do Pełczysk). ![]() Widok na zamek w Smoleniu na drzeworycie B. Olszowskiego z ok. 1879 r. ![]() ![]() ![]()
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Zamek Pilcza (Smoleń) na litografii Napoleona Ordy z ok. 1880 r. ![]() Wstępna rekonstrukcja zamku Pilcza w XV wieku wg Błażeja Muzolfa na podstawie powyższej litografii N. Ordy ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ruiny zamku w Smoleniu. Rysunek A. Schouppego z 1860 r. ![]() Zamek Smoleń w Atlasie Geograficznym Królestwa Polskiego z 1907 r.
Głęboką studnię wykuli w skale wzięci w niewolę Tatarzy. Przypuszcza się, że na jej dnie istnieje sieć podziemnych korytarzy. Legenda mówi, iż łączą się z jaskinią Biśnik koło Grodziska oraz innymi grotami, których w okolicy jest ok. 50. Podobno przy kopaniu studni Tatarzy natrafili na boczny korytarz wydrążony przez wodę i tam właśnie jakoby ukryto wielkie skarby. Nie wielu o tym wiedziało, a kto nie potrafił dochować tajemnicy, lądował w studni, do dzisiaj mają obok skarbów leżeć ludzkie szkielety.
![]() Ruiny zamku w Smoleniu na drzeworycie Romana Hubickiego z 1858 r.
ADRES I KONTAKT
![]()
tel. +48 530 702 056
![]() CZAS ![]() WSTĘP ![]() ![]() Ruiny zamku w Smoleniu na pocztówce z początku XX wieku
Środkowo-wschodnia Jura Krakowsko-Częstochowska, niedaleko Pilicy i Ogrodzieńca. Zobacz na mapie Jury lub woj. śląskiego. Ruiny leżą przy głównej drodze na zalesionym wzgórzu. U podnóża wzgórza znajduje się parking. ![]() Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N50.438405°, E19.675081° format DM (stopnie, minuty): 50° 26.3043'N, 19° 40.50486'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 26' 18.26''N, 19° 40' 30.29''E
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ruiny zamku w Smoleniu w tle obrazu Wojciecha Kossaka. Scenka przedstawia gen. von Kirchbacha wydającego rozkazy autorowi, który był jego adiutantem w trakcie działań wojennych w 1914 roku
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zamek w Smoleniu z drona Projekt Smoleń w 3D
![]() ![]() ![]()
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
![]() Powrót do strony startowej
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę