"Kiedy zbieraliśmy dziko rosnące maliny na ruinach, przyszło nam na myśl, że był on o około 200 lat starszy od odkrycia Ameryki. Zastanawialiśmy się nad biegiem czasu, który w ciągu 5 wieków zamienił ośrodek życia społecznego w dziką opuszczoną ruinę, podczas gdy w naszym kraju zmienił pustkę na kwitnące miasta.
Ruiny starego zamku, widok tak częsty w tej części świata, zawsze przywodzi mi na myśl te refleksje, ponieważ kontrast wzmaga nasze poczucie bezpieczeństwa z pomyślnego stanu naszego kraju"
John Quincy Adams, późniejszy prezydent USA, oglądający zamek Chojnik w Jeleniej Górze w 1800 roku (za "Listy o Śląsku")
Zamek Chojnik położony jest w malowniczej karkonoskiej okolicy na wysokiej skalistej górze (627 m). W lecie od strony Sobieszowa - dzielnicy Jeleniej Góry - tylko wieża i kawałek muru są widoczne z dołu, resztę zakrywają drzewa. Warto jednak zobaczyć, jak pięknie prezentuje się od strony zachodniej i południowej np. z drogi na Jakuszyce.
Warownia ma bardzo nieregularną budowę, była bowiem stopniowo rozbudowywana,
Atrakcja turystyczna
Chojnik jest chyba pierwszym zamkiem na świecie, który stał się celem odwiedzin turystów. Już od II poł. XVII wieku był bowiem głównym miejscem wędrówek kuracjuszy z pobliskich Cieplic. A wszystko dlatego, iż hrabia Schaffgotsch, po odzyskaniu warowni w 1648 r. nie zamierzał już zamieszkiwać jej na stałe. Pożar w 1675 r. sprawił, że ruiny w całości przeznaczono na cele turystyczne. Hrabia zatrudnił nawet słynnego śląskiego rytownika i szlifierza szkła Friedricha Wintera, aby regularnie przyjmował i oprowadzał zwiedzających. W zamku funkcjonowała też specjalna księga pamiątkowa, do której każdy mógł wpisywać swoje wrażenia z odwiedzin Chojnika. Nie brakowało w niej wpisów w postaci rysunków i wierszy.
tak że w XVII wieku zajmowała już kilkakrotnie razy większą powierzchnię niż pierwotny zamek z XIV w. Z tego też powodu ma kilka linii murów, które musiały otaczać każdy nowo dołączony do założenia zamkowego teren.
Ruiny są całkiem dobrze zachowane, a więc z łatwością dało się odczytać funkcję poszczególnych części zabytku. Jest to bardzo ładnie przedstawione na bilecie wstępu (aczkolwiek z małymi błędami w datowaniu) i oznaczone na murach.
Widać, że zarządcy zamku Chojnik traktują turystów poważnie i z sympatią. Praktycznie cały obiekt jest udostępniony do zwiedzania, a przy wejściu powitała nas para rycerska. Na dziedzińcu, gdzie stoi oryginalny pręgierz z XVI w., można postrzelać z kuszy, zrobić sobie zdjęcie w stroju rycerskim, a także zakupić bity na miejscu denar króla Jagiełły.
Woda na zamku
Problemem mieszkańców warowni Chojnik był brak wody. Bezskutecznie próbowano dowiercić się do jakiegoś źródła, zamek leżał za wysoko. Poradzono sobie z tym problemem w ten sposób, iż na zamku górnym i na dziedzińcu wykuto 3 duże zbiorniki, w których magazynowano wodę deszczową.
Konieczne należy wejść na wysoką wieżę, bo mimo silnego wiatru widok z niej zapiera dech w piersiach. Położenie zamku na szczycie wzgórza sprawiło, iż najmocniejsze fortyfikacje były potrzebne tylko od północy i zachodu. Tam też powstał nieco dziwaczny bastion oraz basteja, w której mieści się schronisko turystyczne. Warto pamiętać, iż zamek Chojnik nigdy nie został zdobyty. Pozostaje tylko dodać, że będąc w okolicach Dolnego Śląska i Jeleniej Góry, tego zabytku bezwzględnie nie można ominąć.
Symbol KPN
Zamek Chojnik widnieje na emblemacie Karkonoskiego Parku Narodowego. Osobiście po wizycie w Karkonoszach jestem pod wrażeniem fatalnej pracy, a właściwie warcholstwa tej organizacji. Szlaki były zamknięte z powodu drobnego osunięcia gruntu i nikt nie usiłował ich naprawiać, oznaczenie czasów przejścia na szlakach (np. ze Szrenicy) są błędne - czasem trzeba doliczać ok. 30%. Zdarza się, że w odległości kilkuset metrów podany jest ten sam czas dojścia do celu! Wydaje się że KPN profesjonalnie działa tylko w zakresie zdzieraniu haraczu z turystów (dowodzi to wjazd kolejką na Szrenicę...).
Zamek od strony wjazdu. Drzeworyt z 1883, autor "A. Ł."
Plany i rekonstrukcje
Plan zamku Chojnik w Jeleniej Górze
1. baszta bramna, 2. bastion, 3. brama główna z mostem zwodzonym, 4. stajnia, 5. pojnik dla koni, 6. cysterny, 7. mieszkanie komendanta, 8. brama, 9. sala rozpraw, 10. pręgierz, 11. piwnice, 12. pomieszczenie dla załogi, 13. kuchnia i piekarnia 14. zbrojownia, 15. kaplica, 16. stołp, 17. pomieszczenie pałacowe, 18. międzymurze, 19. loch głodowy, 20. schronisko, 21. basteja, 22. kazamaty
Rekonstrukcja zamku
Tak wyglądał zamek Chojnik (Jelenia Góra) w XIV wieku
a tak w XVII w.
Historia, wydarzenia
Zamek został wzniesiony przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka II Małego w połowie XIV wieku. Jego funkcją miała być ochrona nowo zdobytych terenów przy granicy z Czechami. Wcześniej, bo już w XIII w. istniał tu drewniany dwór obronny zbudowany i wykorzystywany do celów myśliwskich prawdopodobnie przez księcia Bolka I Surowego.
lata 1353-64 - w tych latach trwała budowa zamku zwanego wtedy Chojniastym, a po niemiecku Kynast. Zajmował on wtedy tylko najwyższą część wzgórza i składał się z wieży i budynku mieszkalnego otoczonych murem obwodowym
1364 r. - pierwsza wzmianka o zamku Chojnik w dokumentach
1368 r. po śmierci Bolka II warownia przeszła w ręce jego żony, księżnej Agnieszki (Agnes)
1381 r. - księżna przekazywała zamki swoim dworzanom, Chojnik przekazała przedstawicielowi rodu rycerskiego Schaffgotschów. Ufundował on kaplicę zamkową w wykuszu nad bramą wjazdową
pocz. XV w. - warownia obroniłą się przed najazdem husyckim. Po raz pierwszy została też rozbudowana
Pocztówka z widokiem zamku Chojnik w Jeleniej Górze z lotu ptaka
1469 r. - właścicielem zamku Chojnik został chory umysłowo Hieronim Schaffgotsch. Ród ten zyskał wtedy złą sławę raubritterów, czyli rycerzy-rozbójników napadających głównie na podążających do Czech kupców
1526 r. - Ulryk (Ulrich) Schaffgotsch rozpoczął znaczną rozbudowę obiektu. Wtedy właśnie powstał stojący do dziś na dziedzińcu pręgierz, a także wieża głodowa, budynki gospodarcze i mieszkalne, sala sądowa, dziedziniec dolny
1560 r. - od strony gdzie najłatwiej można się było dostać do warowni czyli północy, postawiono dużą obronną basteje. Powiększono też części mieszkalne i gospodarcze, a mury ozdobiono renesansową attyką
1643 r. - ówczesny właściciel budowli - Jan Ulryk (Hans Ulrich) Schaffgotsch II został oskarżony o zdradę przez cesarza Fryderyka II i stracony 2 lata później. Majątek Schaffgotchów skonfiskowano, zamkiem zarządzał generał Collerado, który ogołocił go z broni i cennych przedmiotów. Powędrowały one do cesarza
1645 r. - Szwedom nie udało się zdobyć warowni bronionej przez wojska cesarskie
1648 r. - pod koniec wojny trzydziestoletniej zamek Chojnik został pośpiesznie dodatkowo ufortyfikowany, powstał wtedy wieloboczny bastion i kolejna linia murów
1650 r. - z łaski cesarza, budowla powróciła do rodu Schaffgotschów
31.08.1675 - zamek spłonął od uderzenia pioruna, od tego czasu stał się ruiną
1822 r. - w warowni urządzono gospodę
poł. XIX w - utworzono istniejące do dzisiaj schronisko turystyczne
1964 r. - rozpoczęto gruntowny remont zamku Chojnik
2016 r. - rozpczęto realizację projektu konserwatorskiego "Zamek Chojnik: ratownicze prace budowlano-konserwatorskie korony murów pallacium". Prace zakończono w 2019 r.
Wspomnienia Izabelli Czartoryskiej
Wizytę na zamku Chojnik tak wspomina księżna Izabella Czartoryska z Puław (za "Dyliżansem po Śląsku. Dziennik podróży do Cieplic w roku 1816") "Widzieliśmy Chojnik, górę w pobliżu Cieplic. Aby się tam dostać, należy dojechać powozem do oberży we wsi u podnóża góry, gdzie czekają tragarze z lektykami. Byłyśmy cztery kobiety, wzięłyśmy więc tragarzy, mężczyźni zaś poszli z przewodnikami pieszo. Olbrzymie skały, porośnięte drzewami, których korzenie czepiają się niepożytych masywów lub wiją się wśród szczelin i mchu pokrywającego głazy, sprawiały wrażenie dziwaczne i zdumiewające zarazem. Na każdym zakręcie pojawiały się wspaniałe widoki i pejzaże z całym przepychem Natury. [...] Dobosz zaanonsował komendantowi nasze przybycie. Taki to zwyczaj. Pochodzi z czasów, kiedy to było potrzebą, i będzie prawdopodobnie trwał tak długo, jak długo nie zabraknie chętnych, którzy zechcą obejrzeć Chojnik."
Pocztówki z Jeniej Góry - Sobieszowa z początku XX wieku. Po lewej widok zamku Chojnik z 1650 r.
Legendy i podania
Najsłynniejszą legendą związaną z Chojnikiem jest historia o pięknej Kunegundzie z bogatego rycerskiego rodu, mieszkającej na tymże zamku. Była to bardzo kapryśna i rozpuszczona panna. Do zamku przyjeżdżało wielu rycerzy starających się o jej rękę. Kunegunda postawiła więc warunek, będzie żoną tego któremu uda się w pełnym rynsztunku objechać konno zamek dookoła. A był to niemalże niewykonalny wyczyn, z powodu stromych skał na których stała warownia. Jednak wielu rycerzy próbowało swych sił i wielu spadało w przepaść tracąc życie, a co przezorniejsi rezygnowali zawczasu. Tak mijały lata aż pewnego dnia w zamku pojawił się niemłody już rycerz, który od razu bardzo się spodobał Kunegundzie. Była nawet gotowa zrezygnować ze swojego warunku, ale rycerz (podobno z Krakowa) kazał siodłać konia i przystąpił do próby. Kunegunda jak i cały dwór zamarli z przerażenia w oczekiwaniu na straszny koniec. Dumnie siedzący w siodle rycerz jednak nie spadł i wyszedł z próby zwycięsko. Wszyscy wiwatowali, rozległy się trąby, a szczęśliwa Kunegunda pobiegła rzucić się na szyje śmiałkowi. Ten jednakże odsunął ją i rzekł iż nie chce tak okrutnej panny, przez którą zginęło wielu odważnych ludzi, chciał tylko udowodnić co potrafi polski rycerstwo. Rycerz odjechał, a zrozpaczona Kunegunda zrozumiała swoje złe postępowanie i po pewnym czasie nie wytrzymując wyrzutów sumienia wyskoczyła z wieży w przepaść. Inna wersja mówi, iż Kunegunda skoczyła nie mogąc znieść upokorzenia jakiego doznała od dzielnego rycerza.
Pocztówki z Jeleniej Góry z początku XX w. obrazujące legendę o Kunegundzie
Inna legenda tyczy się Hansa Ulricha Schaffgotsch, kontynuatora możnych przedstawicieli tego śląskiego rodu. Gruntownie wykształcony i zasłużony w wojaczce, gdy tylko mógł, wyprawiał wielkie uczty dla swych przyjaciół. Na jedną z nich zaproszony został również pastor z pobliskiego Podgórzyna, interesujący się astrologią.
W prezencie sporządził on dla pana na Chojniku horoskop, który nie był jednak zbyt optymistyczny.
Mówił on o śmierci przez zimne żelastwo. Schaffgotsch nie przejął się tym, bo nie wierzył w takie rzeczy i zadrwił z pastora prosząc, aby sporządził horoskop dla jagnięcia. Pastor początkowo odmawiał, mówiąc że jego horoskopy sprawdzają się tylko na ludziach, ale wobec nalegań gości zgodził się i po dokonaniu jakichś wyliczeń na podstawie dnia urodzin zwierzęcia orzekł, iż zginie zjedzone przez wilka. Śmiechu nie było końca, ponieważ wiadomo było że jagnię miało jeszcze dziś zostać podane do stołu.
Gdy jednak służba spóźniała się z jego wniesieniem i Schaffgotsch zażądał wyjaśnień. Okazało się, że faktycznie zostało pożarte przez wilka - stare zwierzę z lasu, chowane od małego przez służbę zamkową i traktowane jak pies. Teraz gospodarzowi przestało być do śmiechu, a przepowiednia sprawdziła się kilka lat później, gdy Hans Ulrich Schaffgotsch został ścięty w Ratyzbonie w wieku 40 lat, za rzekomą zdradę cesarza.
CZAS Zamek położony jest dość wysoko. Wejść można kilkoma szlakami, z których 2 idą od strony głównej drogi z przystankami. Czarnym, trudniejszym (ale po drodze są ładne skałki) idzie się ok. 45 min., czerwonym ok. 55 min. Pobieżne oglądnięcie trwa ok. 45 min.
WSTĘP Płatny do zamku 7 zł (5 ulg.) i płatne wejście do Parku Narodowego (8 zł / 4 zł ulg.). Wstęp w wakacje codziennie między godz. 10 a 18, w sezonie, ale po wakacjach do g. 17, poza sezonem do g. 16 i nieczynne w poniedziałki.
Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu: Zamek w Jeleniej Górze
Położenie i dojazd
Zachodnia cześć woj. dolnośląskiego. Sobieszów jest południową dzielnicą Jeleniej Góry. Zobacz na mapie. Autobus miejski z Jeleniej Góry jadący w pobliżu góry zamkowej to nr. 15, można też jechać nr 9.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.83386667°, E15.64429722°
format DM (stopnie, minuty): 50° 50.0320002'N, 15° 38.6578332'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 50' 01.92''N, 15° 38' 39.47''E
Pocztówki z początku XX wieku
Bibliografia
Chorowska Małgorzata - Rezydencje średniowieczne na Śląsku. Zamki, pałace, wieże mieszkalne
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Guerquin Bohdan - Zamki śląskie
Janczak Julian - Legendy zamków śląskich
Jurasz Tomasz - Zamki i ich tajemnice
Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Lamparska Joanna - Tajemnice zamki podziemia
Mazurska Teresa, Rachwalski Eugeniusz, Załęski Jerzy - Zamki Dolnego Śląska
Rogiński Ryszard - Zamki i twierdze w Polsce. Historia i legendy
Fotogaleria
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane: wiosną 2002 i latem 2006
Materiały wideo
Znakomity filmik z widokiem zamku z góry.
Noclegi
Sobieszów - Schronisko PTTK w zamku, tel. (075) 75 53 535
Jelenia Góra - Dom Nauczyciela, ul. Kilińskiego 22, tel. ( 0...75) 64 23 355
Jelenia Góra - "Bartek" Szkolne Schronisko Młodzieżowe, ul Bartka Zwycięzcy 10, tel. (075) 752 57 46
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
jest ok. Autor: płetwa Data: 2017-04-23 14:55:56
Zamek warty zwiedzenia. Jak na swoje lata dobrze zachowany. Byłem tam w 2016 roku i wszystko było ok. Polecam.
pozytywne zmiany Autor: MuchaMac Data: 2014-06-15 20:51:54
Jestem na prawdę b.mile zaskoczony zmianami na Zamku Chojnik i w jego okolicy! Droga jest nowa, ale kamienna, a więc stylowa i wytrzymała. Na zamku widać ład i porządek - dobra ręka gospodarza, a w części bufetowej i pamiątkowej - smaczny i nie drogi towar oraz miła obsługa. Widoki z wieży zamkowej - niezmiennie - bezcenne ! Obiekt wart odwiedzania, a wejście dogodne dla osób w każdym wieku. Osobiście, wraz z żona i dziećmi, POLECAM :)
Niebezpieczna droga na zamek. Autor: lewzenek Data: 2014-04-22 23:24:55
Budowana droga na zamek jest wielkim nieporozumieniem. Stanie się przyczyną wielu urazów, a trwałość wykonanych robót ma wiele zastrzeżeń już teraz.
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).