ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) | |||||||||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Jelenia Góra-Sobieszów (woj. dolnośląskie) - Średniowieczny zamek książęcy Chojnik
Zamek Chojnik to znakomity przykład górskiej warowni rycerskiej. Położony jest w malowniczej karkonoskiej okolicy na wysokiej skalistej górze (627 m). W lecie od strony Sobieszowa - dzielnicy Jeleniej Góry - tylko wieża i kawałek muru są widoczne z dołu, resztę zakrywają drzewa. Warto jednak zobaczyć, jak pięknie prezentuje się od strony zachodniej i południowej np. z drogi na Jakuszyce. Warownia ma bardzo nieregularną budowę, była bowiem stopniowo rozbudowywana,
W dziejach zamku można wyróżnić 5 głównych faz budowy. 1 - zamek górny w XIV wieku, 2 - zamek dolny w XV wieku, 3 - dodatkowa linia murów otaczająca dotychczasowe założenie wraz z dziedzińcem gospodarczym z 1. połowy XVI w., 4 - wielka basteja z 2. połowy XVI w., 5 - fortyfikacje bastionowe i brama od zachodu. Datowanie nie jest jednak pewne i często podawane w bardzo różny sposób. Przedstawione tutaj i na planie poniżej wydaje się najbardziej sensowne. Ruiny są całkiem dobrze zachowane, a więc z łatwością dało się odczytać funkcję poszczególnych części. Jest to wyraźnie przedstawione na bilecie wstępu i oznaczone na murach.
Widać że zarządcy zamku Chojnik traktują turystów poważnie i z sympatią. Praktycznie cały obiekt jest udostępniony do zwiedzania, a przy wejściu powitała nas para rycerska. Na dziedzińcu, gdzie stoi oryginalny pręgierz z XVI w., można postrzelać z kuszy, zrobić sobie zdjęcie w stroju rycerskim, a także zakupić bity na miejscu denar króla Jagiełły. Pozostaje tylko dodać, że będąc w okolicach Dolnego Śląska i Jeleniej Góry, tego zabytku bezwzględnie nie można ominąć. Przedwojenna pocztówka z Chojnikiem pokazująca również zamek w wersji sprzed pożaru w 1675 r.
Widok Sobieszowa z oddali, nad którym góruje Chojnik. Rycina Friedricha Augusta Tittela z 1822 r. Zamek Chojnik na akwaforcie kolorowanej Antonína Karela Balzera z 1794 r.
Zamek od strony wjazdu. Litografia nieznanego autora z XIX wieku Podobny widok na litografii z 1827 r. C. T. Matisa
Plan zamku Chojnik w Jeleniej Górze 1. baszta bramna, 2. bastion, 3. brama główna z mostem zwodzonym, 4. stajnia, 5. pojnik dla koni, 6. cysterny, 7. mieszkanie komendanta, 8. brama, 9. sala rozpraw, 10. pręgierz, 11. piwnice, 12. pomieszczenie dla załogi, 13. kuchnia i piekarnia 14. zbrojownia, 15. kaplica, 16. stołp, 17. pomieszczenie pałacowe, 18. międzymurze, 19. wieża z lochem głodowym, 20. baszta łupinowa, 21. basteja, 22. kazamaty, 23 - schronisko turystyczne w bastei Tak wyglądał zamek Chojnik w XIV wieku a tak w XVII w. Zamek Chojnik przed pożarem w 1675 roku - rekonstrukcja ze śląskiej gazety Schlesische Heimat-Blatter, 1908 r.
Zamek został wzniesiony przez księcia jaworsko-świdnickiego Bolka II Małego w połowie XIV wieku. Jego funkcją miała być ochrona nowo zdobytych terenów przy granicy z Czechami. Wcześniej, bo już w XIII w. istniał tu drewniany dwór obronny zbudowany i wykorzystywany do celów myśliwskich prawdopodobnie przez księcia Bolka I Surowego.
lata 1353-64 - w tych latach trwała budowa zamku zwanego wtedy Chojniastym, a po niemiecku Kynast. Zajmował on wtedy tylko najwyższą część wzgórza i składał się z: wieży - stołpu (bergfried), budynku mieszkalnego i dziedzińca otoczonych murem obwodowym 1364 r. - pierwsza wzmianka o zamku Kynast w dokumentach 1368 r. po śmierci Bolka II warownia przeszła w ręce jego żony, księżnej Agnieszki (Agnes) 1381 r. - księżna przekazywała zamki swoim dworzanom, Chojnik przekazała rycerzowi Gotcho Schoff, który stał się protoplastą jednego z najpotężniejszych rodów śląskich - Schaffgotschów. Ufundował on kaplicę zamkową w wykuszu nad bramą wjazdową pocz. XV w. - warownia obroniła się przed najazdem husyckim. Fragment panoramy włości Schaffgotschów wokół Jeleniej Góry i zamku Chojnik wg F. B. Wernera z 1752 roku. Oznaczenia na grafice: 7 - wieś Zachełmie, 8 - młyn, 9 - zamek Chojnik, 10 - miasto Sobieszów, 11 - letni pałac Schaffgotschów w Sobieszowie, 19 - schronisko pod Łabskim Szczytem Panorama Sobieszowa F. B. Wernera z podobnego okresu, na której widoczny jest Chojnik 1469 r. - właścicielem zamku Chojnik został chory umysłowo Hieronim Schaffgotsch. Ród ten na krótko zyskał wtedy złą sławę raubritterów, czyli rycerzy-rozbójników napadających głównie na podążających do Czech kupców koniec XV wieku - prawdopodobny czas powstania zamku dolnego ze stojącym do dziś na dziedzińcu pręgierzem, a także wieżą głodową z lochami, basztą łupinową, salą sądową 1526 r. - Ulryk (Ulrich) Schaffgotsch rozpoczął kolejną rozbudowę siedziby o charakterze obronnym. Powstała wtedy druga linia murów otaczająca całe założenie i dziedziniec gospodarczy od zachodu 1560 r. - od najbardziej dostępnej strony, czyli północy, postawiono dużą obronną basteję. Powiększono też części mieszkalne i gospodarcze, a mury ozdobiono renesansową attyką lata 1588-1589 - podwyższono stołp o nadbudówkę szachulcową z cebulastym hełmem 1643 r. - ówczesny właściciel budowli - Jan Ulryk (Hans Ulrich) Schaffgotsch II został oskarżony o zdradę przez cesarza Fryderyka II i stracony 2 lata później. Majątek Schaffgotchów skonfiskowano, zamkiem zarządzał generał Collerado, który ogołocił go z broni i cennych przedmiotów. Powędrowały one do cesarza 1645 r. - Szwedom nie udało się zdobyć warowni bronionej przez wojska cesarskie 1648 r. - pod koniec wojny trzydziestoletniej zamek Chojnik został pośpiesznie dodatkowo ufortyfikowany, powstał wtedy wieloboczny bastion i kolejna linia murów 1650 r. - z łaski cesarza, budowla powróciła do rodu Schaffgotschów Przedstawienia zamku Chojnik pod Jelenią Górą przed pożarem w 1675 roku. 1 - litografia C. T. Mattisa z 1823 r., 2 - notgeld (pieniądz zastępczy) z 1923 roku o nominale 100 miliardów marek - z okresu hiperinflacji w Rzeszy. Zamek w otoczeniu rycerza z rodu Schaffgotsch i Ducha Gór, 3 - pocztówka z początku XX wieku 31.08.1675 - zamek spłonął od uderzenia pioruna i od tego czasu stał się ruiną 1822 r. - w warowni urządzono gospodę poł. XIX w - utworzono istniejące do dzisiaj schronisko turystyczne 1964 r. - rozpoczęto gruntowny remont Chojnika 2016 r. - realizacja projektu konserwatorskiego "Zamek Chojnik: ratownicze prace budowlano-konserwatorskie korony murów pallacium". Prace zakończono w 2019 r.
Widok dziedzińca zamku dolnego na grafikach nieznanych autorów z XIX wieku Adam Chodyński "W zwaliskach", 1872 (poeta, historyk i dziennikarz z Kalisza)
Poszedłem dumać u ruin Kynastu
Tym dumom wtórzył smętny szelest chwastu I dzikie bluszcze na murach rozpięte Może i mary wśród zwalisk zaklęte Siadły wraz ze mną na mszystym granicie Dumać czym wielkość, czym jest ludzkie życie... Bo tak mnie smutek oplątał swą siłą Jakbym nad własną stanąwszy mogiłą Dojrzał gad grobu w mej czaszki czerepie I popiół z serca, i pył zapomnienia... Precz wy ponure, czarne myśli w krepie Nie trujcie mego w tych gruzach marzenia! Wszakże tu niegdyś nie te dzikie chwasty Lecz brzmiały pieśni, rycerskie toasty I z tej tak groźnej omszonej wieżycy Powiewał sztandar lub szarfa dziewicy Znamię uczucia, co ją niepokoi Do serca męża zakutego w zbroi. Tu dawno niegdyś ziem polskich rycerze Mówili swoje bojowe pacierze I dźwięk rodzinnej, dźwięk słowiańskiej mowy Ożywiał kraj ten i ten gród zamkowy. Podotąd jeszcze jak szmer błędnej fali Ten dźwięk pod chatą słomianą się żali Na śląskich Piastów miłość do obczyzny Na panków dawnych ohydne swawole Co pozbawiły lud drogiej ojczyzny Oddały Niemcom na gwałt i w niewolę. Smutne to, smutne pradziadowskie dzieje Po których stęchła woń grobowa wieje Po których z żalu za siecią pajęczą Mary pokutne może w północ jęczą... Ja na strzaskane te patrząc zwaliska Jak je cierń z zielskiem w swym objęciu ściska Dumam tu obcy - a łza z ócz mi płynie W starej ruinie. Wacław Mrozowski "Zamek w Chojnastach", ok. 1948 (awangardowy poeta)
Wonnych gór zapachu mi przynieś
wietrze smagły ciepłych Karkonoszy zawiej w smutnej, wieczornej godzinie w samotne okno: proszę. W oczach stygną pagórów garby Śnieżne Jamy i Śnieżka i Promień i w pryzmacie - paleta i farby i za szczytem, za chmurą płomień. I widzenie: niebo ponad głową rozsypana w nieładzie gwiazd kaszta i dłoń biało-czerwona: sztandar na zamku w Chojnastach Wzgórze z zamkiem Chojnik na rysunku nieznanego autora z 1849 r. Wzgórze zamkowe na stalorycie wg Theodora Blätterbauera, zamieszczone w dziele F. Schrollera "chlesien. Eine Schilderung des Schlesierlandes" w 1887 r.
Najsłynniejszą legendą związaną z Chojnikiem jest historia o pięknej Kunegundzie z bogatego rycerskiego rodu, mieszkającej na tymże zamku. Była to bardzo kapryśna i rozpuszczona panna. Do zamku przyjeżdżało wielu rycerzy starających się o jej rękę. Kunegunda postawiła więc warunek, będzie żoną tego któremu uda się w pełnym rynsztunku objechać konno zamek dookoła. A był to niemalże niewykonalny wyczyn, z powodu stromych skał na których stała warownia. Jednak wielu rycerzy próbowało swych sił i wielu spadało w przepaść tracąc życie, a co przezorniejsi rezygnowali zawczasu. Tak mijały lata aż pewnego dnia w zamku pojawił się niemłody już rycerz, który od razu bardzo się spodobał Kunegundzie. Była nawet gotowa zrezygnować ze swojego warunku, ale rycerz (podobno z Krakowa) kazał siodłać konia i przystąpił do próby. Kunegunda jak i cały dwór zamarli z przerażenia w oczekiwaniu na straszny koniec. Dumnie siedzący w siodle rycerz jednak nie spadł i wyszedł z próby zwycięsko. Wszyscy wiwatowali, rozległy się trąby, a szczęśliwa Kunegunda pobiegła rzucić się na szyje śmiałkowi. Ten jednakże odsunął ją i rzekł iż nie chce tak okrutnej panny, przez którą zginęło wielu odważnych ludzi, chciał tylko udowodnić co potrafi polski rycerstwo. Rycerz odjechał, a zrozpaczona Kunegunda zrozumiała swoje złe postępowanie i po pewnym czasie nie wytrzymując wyrzutów sumienia wyskoczyła z wieży w przepaść. Inna wersja mówi, iż Kunegunda skoczyła nie mogąc znieść upokorzenia jakiego doznała od dzielnego rycerza.
Pocztówki z Jeleniej Góry z początku XX w. obrazujące legendę o Kunegundzie Pocztówka z początku XX wieku Zwaliska zamku Kynast na Szląsku Pruskim - drzeworyt Julii Krajewskiej z 1885 roku
ADRES I KONTAKT
Zamek Chojnik - Szczyt Chojnik, Jelenia Góra - Sobieszów
tel. +48 757 556 394
(dzierżawca zamku),
+48 507 073 096
(dzierżawca schroniska - restauracji)
CZAS Zamek położony jest wysoko. Wejść można kilkoma szlakami, z których 2 idą od strony głównej drogi z przystankami. Czarnym, trudniejszym (ale po drodze są ładne skałki) idzie się ok. 45 minut, czerwonym ok. 55 minut. Oglądnięcie ruin trwa ok. 45 inut. WSTĘP Płatny do zamku 7 zł (5 ulg.) i płatne wejście do Parku Narodowego (8 zł / 4 zł ulg.). Wstęp w wakacje codziennie między godz. 10:00 a 18:00. W sezonie, ale po wakacjach do godz. 17:00, poza sezonem do godz. 16:00 i nieczynne w poniedziałki. Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zabytku: Zamek w Jeleniej Górze Burg Kynast grafika H. Litzmann, 2. połowa XIX wieku
Zachodnia cześć woj. dolnośląskiego. Sobieszów jest południową dzielnicą Jeleniej Góry. Zobacz na mapie.
Autobus miejski z Jeleniej Góry jadący w pobliżu góry zamkowej to nr. 15, można też jechać nr 9. Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N50.83386667° E15.64429722° format DM (stopnie, minuty): 50° 50.0320002'N 15° 38.6578332'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 50' 01.92''N 15° 38' 39.47''E Ruiny Chojnika na litografii Edwarda Sachse z ok. 1850 r. Wzgórze z warownią Chojnik nad Sobieszowem z ok. 1849 r.
Chorowska Małgorzata - Rezydencje średniowieczne na Śląsku. Zamki, pałace, wieże mieszkalne Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce Guerquin Bohdan - Zamki śląskie Janczak Julian - Legendy zamków śląskich Jurasz Tomasz - Zamki i ich tajemnice Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce Lamparska Joanna - Tajemnice zamki podziemia Mazurska Teresa, Rachwalski Eugeniusz, Załęski Jerzy - Zamki Dolnego Śląska Rogiński Ryszard - Zamki i twierdze w Polsce. Historia i legendy Góra z ruinami Chojnika - litografia z ok. połowy XIX wieku W. Loeillota
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zamek Chojnik z lotu ptaka w 4K Chojnik wiosną Stary, ale znakomity filmik z drona
Jelenia Góra - Dom Nauczyciela, ul. Kilińskiego 22, tel. ( 0...75) 64 23 355 Jelenia Góra - "Bartek" Szkolne Schronisko Młodzieżowe, ul Bartka Zwycięzcy 10, tel. (075) 752 57 46
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
Powrót do strony startowej
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę