Jelenia Góra-Sobieszów

Średniowieczny zamek książęcy Chojnik

Zamek Chojnik to znakomity przykład górskiej warowni rycerskiej. Położony jest w malowniczej karkonoskiej okolicy na wysokiej skalistej górze (627 m). W lecie od strony Sobieszowa - dzielnicy Jeleniej Góry - tylko wieża i kawałek muru są widoczne z dołu, resztę zakrywają drzewa. Warto jednak zobaczyć, jak pięknie prezentuje się od strony zachodniej i południowej np. z drogi na Jakuszyce.
Warownia ma bardzo nieregularną budowę, była bowiem stopniowo rozbudowywana,

Atrakcja turystyczna Chojnik jest chyba pierwszym zamkiem na świecie, który stał się celem odwiedzin turystów. Już od II poł. XVII wieku był bowiem głównym miejscem wędrówek kuracjuszy z pobliskich Cieplic. A wszystko dlatego, iż hrabia Schaffgotsch, po odzyskaniu warowni w 1648 r. nie zamierzał już zamieszkiwać jej na stałe. Pożar w 1675 r. sprawił, że ruiny w całości przeznaczono na cele turystyczne. Hrabia zatrudnił nawet słynnego śląskiego rytownika i szlifierza szkła Friedricha Wintera, aby regularnie przyjmował i oprowadzał zwiedzających. W zamku funkcjonowała też specjalna księga pamiątkowa, do której każdy mógł wpisywać swoje wrażenia z odwiedzin Chojnika. Nie brakowało w niej wpisów w postaci rysunków i wierszy. Popularności zamku dowodzą stare pocztówki, kartki pamiątkowe, ryciny i grafiki przedstawiające Chojnik, których jest wprost niezliczona ilość.

tak że w XVII wieku zajmowała już kilkakrotnie razy większą powierzchnię niż pierwotny zamek z XIV w. Z tego też powodu ma trzy linie murów, które musiały otaczać każdy nowo dołączony do założenia zamkowego teren. Położenie na szczycie wzgórza sprawiało, iż zajęcie zamku było bardzo trudne. Mimo to nie oszczędzano na urządzeniach obronnych. Od strony łagodnego dojścia, czyli północy i zachodu, powstały basteja i bastiony. Warto pamiętać, iż Chojnik nigdy nie został zdobyty.
W dziejach zamku można wyróżnić 5 głównych faz budowy. 1 - zamek górny w XIV wieku, 2 - zamek dolny w XV wieku, 3 - dodatkowa linia murów otaczająca dotychczasowe założenie wraz z dziedzińcem gospodarczym z 1. połowy XVI w., 4 - wielka basteja z 2. połowy XVI w., 5 - fortyfikacje bastionowe i brama od zachodu. Datowanie nie jest jednak pewne i często podawane w bardzo różny sposób. Przedstawione tutaj i na planie poniżej wydaje się najbardziej sensowne.

Ruiny są całkiem dobrze zachowane, a więc z łatwością dało się odczytać funkcję poszczególnych części. Jest to wyraźnie przedstawione na bilecie wstępu i oznaczone na murach.

Woda na zamku Problemem mieszkańców warowni Chojnik był brak wody. Bezskutecznie próbowano dowiercić się do jakiegoś źródła, zamek leżał za wysoko. Poradzono sobie z tym problemem w ten sposób, iż na zamku górnym i na dziedzińcu wykuto 3 duże zbiorniki, w których magazynowano wodę deszczową.

Wejście prowadzi prowadzi od zachodu przez basztę bramną z XVII wieku, za którą znajdują się bastiony. Dalej przechodzi się przez bramę z mostem zwodzonym na XVI-wieczny dziedziniec gospodarczy. Tutaj stały stajnie, zbiornik na wodę, a także dom komendanta twierdzy. Na lewo, czyli w kierunku północnym widać mury bastionu i wielkiej bastei, chroniącej zamek od najbardziej odsłoniętej strony północnej. W bastei mieści się schronisko turystyczne (działa ono tylko w zakresie gastronomicznym, od wielu lat nie można w nim nocować). Kolejna brama to zamek dolny z pręgierzem. Mierzy on 3,9 metra wysokości i jest datowany na 1. połowę XV wieku. Na dziedzińcu dolnym znajdowały się jeszcze pomieszczenia załogi, sala sądowa, kuchnie, piwnice. Wejście na zamek górny z XIV stulecia wiedzie przez bramę, przy której mieściła się zbrojownia i kaplica (widać jej wykusz). Część zachodnią zajmowało piętrowe palatium, czyli dom mieszkalny pana zamku. Po przeciwnej stronie stoi stołp - główna, wolnostojąca wieża ostatniej obrony. Konieczne należy na nią wejść schodkami, bo mimo silnego wiatru widok zapiera dech w piersiach.
Widać że zarządcy zamku Chojnik traktują turystów poważnie i z sympatią. Praktycznie cały obiekt jest udostępniony do zwiedzania, a przy wejściu powitała nas para rycerska. Na dziedzińcu, gdzie stoi oryginalny pręgierz z XVI w., można postrzelać z kuszy, zrobić sobie zdjęcie w stroju rycerskim, a także zakupić bity na miejscu denar króla Jagiełły.
Pozostaje tylko dodać, że będąc w okolicach Dolnego Śląska i Jeleniej Góry, tego zabytku bezwzględnie nie można ominąć.

Współczesne rycerstwo Na zamku Chojnik działa jedno z najstarszych w Polsce Bractw Rycerskich. Popularyzuje ono historię i tradycje rycerstwa śląskiego od 1990 roku. Na zamku organizuje pokazy strzelania z kusz i armat oraz walk bronią białą. Bierze udział w turniejach w kraju i poza granicami, m.in. w Czechach i Francji. W Chojniku organizuje jeden z większych turniejów rycerskich w Polsce - "O złoty bełt Chojnika". W 2022 roku odbyła się XXXI edycja. Bractwo jest pomysłodawcą Złotej Księgi Współczesnego Rycerstwa Polskiego zawierającej zbiór praw, spis członków Konwentu (organ złożony z przywódców bractw) oraz wyróżniających się rycerzy i dam. Przechowywana jest ona właśnie na Chojniku.