Możesz ocenić: Spytkowice (woj. małopolskie) - Zamek szlachecki przebudowany w stylu barokowym
Opis i stan obecny
Sporych rozmiarów zamek w Spytkowicach stoi nieco na uboczu miasteczka, nad rzeką Bachówka. Niestety budowla jest wyłączona z ruchu turystycznego, ponieważ znajduje się w niej krakowski oddział Archiwum Państwowego. Kiedyś można było jednak wejść za bramę i przejść się dookoła. Warownia posiada trzy skrzydła otaczające wewnętrzny arkadowy dziedziniec domknięty z czwartej strony niskim murem. W dwóch narożnikach od frontu stoją wieże na planie kwadratu, trzecia została odkryta przez archeologów w narożniku płn.-wsch. Przyjmuje się, że to pozostałość niedokończonej rozbudowy rezydencji na początku XVIII wieku.
We wnętrzach można podobno dostrzec elementy wszystkich epok w dziejach zamku. Zachowały się np. portale gotyckie, renesansowe i barokowe.
Zadrzewiony teren na północ od zamku kryje dawny park ze stawami. Jest on zdziczały, ale nadal urokliwy i ogólnodostępny. Jeden staw z wysepką jest nawodniony, inne bez wody. Po stronie zachodniej znajdowała się zabudowa gospodarcza z folwarkiem (dziś ubojnia drobiu).
Plany i rekonstrukcje
Plan zamku Spytkowice wg M. Korneckiego
Mapa z terenem zamkowym z 2. połowy XVIII wieku. Widać trójskrzydłowy zamek z wieżami o wiele większych rozmiarów niż obecnie, kilka oficyn, duży staw obok parku oraz czworoboczny budynek folwarku od zachodu.
Mapa z terenem zamkowym z 2. połowy XIX wieku. Przy zamku pojawiły się dodatkowe budynki, ale z jakiegoś powodu nie narysowano stawu.
Historia, wydarzenia
Pierwotną warownią w Spytkowicach był drewniany dwór obronny wzniesiony po 1490 roku przez Piotra Myszkowskiego. Budowla ta powstała na planie prostokąta i była otoczona murem z basztami w narożach. Odkryte relikty świadczą o jej spaleniu na przełomie XV/XVI wieku. Jego syn Wawrzyniec, kasztelan sądecki, zbudował na jego miejscu murowany zameczek w stylu gotycko-renesansowym (pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1543 r.). Kolejny Myszkowski - Mikołaj zainwestował w hodowlę ryb, stawy powstałe dookoła zamku przyniosły mu ogromny dochód.
Znaczną rozbudowę rezydencji spytkowickiej
w stylu wczesnobarokowym przeprowadził przed rokiem 1630 biskup krakowski Marcin Szyszkowski. Nadał on zamkowi dzisiejszy trójskrzydłowy kształt z dwiema wieżami. Następnie Spytkowice przechodziły w ręce Opalińskich i Lubomirskich.
W 2. połowie XIX wieku kolejni właściciele - Potoccy rozwinęli hodowlę stawów spytkowickich i zatorskich, otrzymali m.in. nagrodę na wystawie hodowli karpia w Paryżu.
Największe zniszczenia w jego dziejach przyniosła II wojna światowa (pożar w 1945 r.). Remont budowli trwał z wieloma przerwami od połowy XX wiek do końca lat 90-tych. Potem stał się siedzibą Ekspozytury Archiwum Narodowego w Krakowie.
Przechowuje się tu m.in akta Urzędu Miasta Krakowa od XIX stulecia i metryki parafii krakowskich od końca XVIII w.
Od 2018 roku Gmina podejmuje działania związane z przejęciem zamku. Archiwum Narodowe rozpoczęło bowiem budowę wielkiego nowoczesnego budynku przy ul. Rakowieckiej w Krakowie.
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu zamku w Spytkowicach. Z - zamek, O - park ze stawami, F - dawny teren folwarczny, R - rzeka Bachówka
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT Zamek / Archiwum Narodowe - ul. Zamkowa 48, Spytkowice
WSTĘP Być może wciąż można wejść za bramę albo obejść dookoła ogrodzenia.
Położenie i dojazd
Zachodnia część woj. małopolskiego. 35 km na zachód od Krakowa, 5 km na wschód od Zatora. Zobacz na mapie. Dojazd do zabytku ulicą Starowiejską. Z drogi z Krakowa na głównym skrzyżowaniu Spytkowic należy skręcić w prawo i za ok. 0,5 km przejechać pod mostem kolejowym i już widać zamek.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.00289722°, E19.51532778°
format DM (stopnie, minuty): 50° 0.1738332'N, 19° 30.9196668'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 00' 10.43''N, 19° 30' 55.18''E
Bibliografia
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Kornecki Marian - Zamki i dwory obronne ziemi krakowskiej
Marszałek Juliusz - Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach
Fotogaleria
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
blad Autor: V8 Data: 2014-07-10 01:32:55
Spytkowice sa w woj malopolskim a nie swietokrzyskim
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Zamek / Archiwum Narodowe - ul. Zamkowa 48, Spytkowice
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
