Możesz ocenić: Stare Stulno (woj. lubelskie) - Szlachecki dwór obronny (zniszczony)
Opis i stan obecny
To miejsce na Polesiu odkryłem przypadkowo wędrując wzdłuż Bugu i jego rozlewisk. Jak widać warto odszukiwać pozostałości mało znanych dworów, ponieważ może nas spotkać niespodzianka.
Co prawda nie mam 100%-owych dowodów, że był to dwór obronny, bo trudno dotrzeć do jakichkolwiek szerszych informacji o Starym Stulnie, ale obronne położenie i informacje o XVII-wiecznym niegrodowym starostwie stulneńskim raczej to potwierdzają. Do dziś zachował się kopiec z piwnicami na niewielkim wzgórzu nad wodą. Początkowo myślałem, że to Bug, ale rzeka płynie nieco dalej. Są to raczej pozostałości starego koryta Bugu lub jego rozlewiska, które mogło tworzyć naturalną fosę.
Podczas mojego pobytu na terenie dookoła ruin wypalono trawę, co powinno być karalne, ale w tym przypadku pomogło odsłonić na pewno mocno wcześniej zarośnięte ceglane mury przyziemia (radzę uważać na spaleniznę i pył, który brudzi ubranie).
Kopiec nie jest duży, ma płaski zachwaszczony szczyt z rosnącą na nim starą i grubą lipą drobnolistna, uznaną za pomnik przyrody.
Od północy sąsiaduje z polem uprawnym i prywatnymi zabudowaniami, zaś południa i wschodu otacza obiekt wspomniane dawne koryto / rozlewisko Bugu. Od płd.-zach. natomiast znajduje się dawna droga dojazdowa prowadząca nasypem przez mocno zarośnięty parów ze stojącą wodą, będący już typową sztuczną fosą. Przy ruinach dworu w Starym Stulnie można się doszukać śladów dawnego parku, który zajmował niegdyś powierzchnię 1,5 ha.
Zabudowa w tym miejscu widnieje na austriackiej mapie z XVIII wieku i jest lokowana we wsi Stulno. Mapy z następnego stulecia opisują teren dworki jako Folwark Stulno, a z XX wieku jak Folwark we wsi Kolonia Stulno.
Co ciekawe, dwór stulneński nie figuruje w rejestrze zabytków woj. lubelskiego, ale jest zaznaczony na mapie szlaku rowerowego w kierunku Włodawy.
Aktualnie działka z terenem dworskim jest wystawiona na sprzedaż.
Plany i rekonstrukcje
Austriacka mapa z 2. połowy XVIII wieku. Dwór oznaczony kolorem jasnoczerwonym. Widać kilka dodatkowych budynków, fosę stanowi dopływ Bugu.
Carska mapa z 1877 r. Dworu raczej już nie ma
Ruska mapa z 1914 r. Zupełnie inny układ budynków. Na miejscu dworu jest czarny kwadrat.
Ten sam widok na polskiej mapie sztabowej z lat 30-tych XX wieku. Budynku dworu nie ma.
Historia, wydarzenia
Początki dworu sięgają hipotetycznie co najmniej XVII wieku, od kiedy stał się on siedzibą starostwa niegrodowego stulneńskiego, należącego do województwa ruskiego. Nieznani są ówcześni właściciele. Od końca XVIII wieku okolicą władali Rzewuscy, a od XIX wieku w dworze mieszkali Kuniccy ze znanym pisarzem i rysownikiem Leonem Kunickiem na czele.
Założyć należy, że dwór na przestrzeni 3 wieków był przekształcany i trudno ocenić w jakim stopniu jego mury pochodzą z XVII wieku a w jakim są efektem późniejszych przebudów (może być tak, że na miejscu zniszczonego starostwa, postawiono całkiem nowy dwór). Obiekt został prawdopodobnie rozebrany w 2. połowie XIX wieku
Warto jeszcze wspomnieć o ludowej tradycji mówiącej, iż stała tu wieża podobna do tej w Stołpiu. Sama nazwa ma nosić cechy bliskiego pokrewieństwa, bo zarówno 'stołp' jak i 'stulno' pochodzą jakoby od tego samego słowa - słup. Jednakże inna spotykana nazwa tej miejscowości to Stolno, co może sugerować, iż były to dobra stołowe, czyli przeznaczone na utrzymanie monarchy i jego dworu.
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego okolicy dworu - zameczku w Starym Stulnie. A - pagórek z piwnicą , B - fosa, C - rozlewiska Bugu, D - droga dojazdowa po grobli
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT Relikty dworu - Stare Stulno 70
CZAS Oglądnięcie terenu dworskiego zajmuje ok. 15 minut.
WSTĘP Wolny.
Położenie i dojazd
Wschodnia część woj. lubelskiego. 24 km na południe od Włodawy, 37 km na północny wschód od Chełma. Zobacz na mapie.
Stare Stulno trudno jest znaleźć, ponieważ na drodze nie występują znaki informacyjne, nie ma go też na mapach.
Leży ono na północny wschód od Stulna.
Jadąc z południa (od strony Chełma) należy minąć skręt w lewo do centrum wsi i dalej jechać na północ, na Włodawę. Po obu stronach drogi będą piękne rozlewiska. Chwile później jest polna droga w prawo do
domów widocznych w oddali. Należy w nią skręcić i jechać do końca -
do rzeki. Obok jest usypany wal wzdłuż rzeki. Po prawej
zobaczymy pole, a za nim wzgórze z kopcem dworskim i starą lipą.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N51.370887° E23.662326°
format DM (stopnie, minuty): 51°22.25322'N 23°39.73956'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 51°22'15.19''N 23°39'44.37''E
Bibliografia
Małopolska Północno-Wschodnia - T. Glinka, A i P. Walenciak
Galeria zdjęć
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane wiosną 2006
Noclegi
Stulno - Agroturtystyka Alina Kompanicka, Stulno 90, gsm 692 620 707
Wola Uhruska - Agroturystyka A. i G. Samosiuk, ul. Dworcowa
tel. (082) 591 57 21, gospodarstwo Bytyń 105
Włodawa - Schronisko PTSM, ul. Modrzewskiego 24, tel. (082) 572 14 88
Włodawa - Dom Wycieczkowy OSiR, ul. Szkolna 4, tel. (082) 572 25 84 (60 zł/2 os.)
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Sprzedam Autor: Leszek Data: 2022-08-10 09:56:29
Obecnie jest wystawiony na sprzedaż wraz z przyległym terenem ok5ha.
Stare Stolno. Dworek. Podobno zamek. Autor: Jan S. Data: 2010-12-02 20:05:21
Urodzilem sie 3oo moze 400 metrow w linii prostej od tego miejsca, w 1934r. Podczas okupacji bazowaly tam wojska hitlerowske.
Owczesne wlascicielki dwie wiekowe panny Markowszczanki jednej bylo na imie Irena drugiej nie pamietam,zolnierze niemieccy gdzies wywiezli i juz nie wrocily.Po ; wyzwoleniu ; majatek zostal rozparcelowany.Ja to miejsce {miejsce urodzenia}opuscilem w 1950roku i mieszkam 900 km.stamtad po przekatnej polski.
Na przełomie XVIII i XIX wieku mieszkali w Stulnie Feliks i Anna Dziewulscy oraz ich córka Felicja urodzona we wsi Wrzosów. Ponieważ rodzina ta miała pochodzenie szlacheckie i była prawdopodobnie stosunkowo majętna mogła być w czasach świetności dworku w jego posiadaniu. Pewności jednak nie mam, choć ciekawym byłoby zgłębić tą historię.
Pozdrawiam serdecznie mieszkańców tych okolic i zachęcam do podjęcia próby wydobycia jakichś ciekawych szczegółów.
Jeśli się to komuś uda to proszę o jakiś choćby symboliczny kontakt. :)))
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).